Ναυτική φωτοβολίδα ή τα συντρίμμια της βίας

Ναυτική φωτοβολίδα ή τα συντρίμμια της βίας Facebook Twitter
Η μη ανοχή στη «χουλιγκάνικη» βία μπορεί να είναι απλώς η ρηχή δημαγωγία του συντηρητικού πολιτευτή αλλά και μια βαθύτερη απαίτηση όσων ενδιαφέρονται πραγματικά για μια κοινωνία ίσης αξιοπρέπειας.
0

ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ είμασταν πιο βίαιοι. Στη δική μου γενιά και στις προηγούμενες, μαθητές είχαν φλόμπερ και αεροβόλα, ενώ φυσικά δεν έλειπαν οι γροθιές, το ξύλο, οι συγκρούσεις σώμα με σώμα. Η πολιτική ή γηπεδική σκηνή γεννούσε άγρια πάθη, έστω και αν είχε αρχίσει μια πορεία σταδιακής εξημέρωσης και η εμφάνιση ενός ήπιου στυλ κοινωνικότητας.

Συζητήσεις για τη βία κάποιου «δεκαοχτάχρονου» βρίσκονται πολλές στα αρχεία των εφημερίδων, από τότε μάλιστα μαζί με απόψεις ειδικών και υποσχέσεις των πολιτικών παραγόντων, υποσχέσεις που χρωματίζονται κατά κανόνα από το ξεχωριστό ύφος της κάθε πολιτικής οικογένειας: επίδειξη πυγμής ή αυστηροποίηση των ποινών οι δεξιοί, κοινωνιολογική ερμηνεία και θεραπευτική παρέμβαση οι αριστεροί, ατομική ευθύνη για τους μεν και αναζήτηση των αιτίων της βίας για τους άλλους.

Από κάποιο σημείο και έπειτα πρέπει να αλλάζουν όμως κάποιες καταστάσεις στο πεδίο. Να μεταρρυθμίζονται τα ήθη και να εγκαταλείπονται «έθιμα» για να αναδυθεί μια νέα κοινωνική κουλτούρα: μια κουλτούρα της μη βίας με την απόρριψη της φυσικής (τουλάχιστον) και σωματικής βίας. Όταν, ωστόσο, κάποιος πιάνει αυτό το θέμα, θα έρθει συνήθως αντιμέτωπος με πλήθος ερωτήματα: και τι μας λέτε για τη βία των ίδιων των κρατικών θεσμών, για τη βία στην οικογένεια, για τη βία του εργοδότη ή του παγκόσμιου συστήματος των ισχυρών;

Προφανώς πολλές μορφές ύπουλης βίας θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν και μετά το ξεπέρασμα της φυσικής βαναυσότητας και των τραμπουκισμών. Μέχρι όμως να συμβούν μεγάλες αλλαγές στα πολιτισμικά και κοινωνικά πρότυπα, η στάση απέναντι σε τύπους που χτυπούν σε ευθεία βολή δεν μπορεί παρά να είναι αποστομωτική και κάθετη

Είναι αναγκαίες αυτές οι συζητήσεις που εκτείνονται πολύ μακριά και σε προβλήματα που αφορούν τα διαφορετικά επίπεδα της ύπαρξης. Τώρα, ωστόσο, αυτή η ναυτική φωτοβολίδα που σκόπευσε τον τριαντάχρονο αστυνομικό αποδεικνύει τη συνέχεια της πιο στοιχειώδους, χειροποίητης, φονικής βίας. Το πλαίσιό της μπορεί να αλλάζει, να είναι κάποια «αθλητικά γεγονότα» ή όχι, να αφορά προσωπικές διαμάχες ή μίση μεταξύ κοινωνικών ομάδων. Άλλοτε η βία να πολιτικοποιείται πρόχειρα κι άλλοτε να παραμένει εξόφληση λογαριασμών παρέας και μαφιόζικη σύγκρουση.

Αυτό που φέρνει όμως μαζί της η συγκεκριμένη βία είναι πάντα το ίδιο: μεταγγίζει μεγαλύτερες δόσεις βαρβαρότητας στο κοινωνικό σώμα. Πολλαπλασιάζει την ήδη υπαρκτή βαναυσότητα. Περισσότερο μάλιστα από το μίσος, η βία αυτή φανερώνεται με μια εξοργιστική αδιαφορία για τις συνέπειες, μια ψυχική αναισθητοποίηση ως προς το κακό που μπορεί να προκαλέσει. Γι’ αυτό και αυτή η βία εκτός από τους στόχους της καταστρέφει και τους ίδιους τους αυτουργούς της: όσοι την ασκούν μετατρέπονται σε πειθήνια όργανα ιεραρχικά δομημένων συμμοριών και εξουδετερώνονται συναισθηματικά.

Ενώ λοιπόν ο «δεκαοχτάχρονος με τη φωτοβολίδα» μοιάζει με μικρή ουρά στη μεγάλη αλυσίδα της βίας, μου φαίνεται μεγάλο λάθος η υποτίμηση του συγκεκριμένου κακού. Γιατί; Διότι κατά κάποιον τρόπο η αποπομπή της φυσικής βίας από τη συλλογική μας ζωή είναι ένα πρώτο βήμα και για την αμφισβήτηση πολλών άλλων μορφών κακοποιητικής συμπεριφοράς και των δομών που τις στεγάζουν. Η μη ανοχή στη «χουλιγκάνικη» βία μπορεί να είναι απλώς η ρηχή δημαγωγία του συντηρητικού πολιτευτή αλλά και μια βαθύτερη απαίτηση όσων ενδιαφέρονται πραγματικά για μια κοινωνία ίσης αξιοπρέπειας.

Προφανώς πολλές μορφές ύπουλης βίας (αυτές που συνηθίζουμε να τις ονομάζουμε δομικές ή συστημικές) θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν και μετά το ξεπέρασμα της φυσικής βαναυσότητας και των τραμπουκισμών. Μέχρι όμως να συμβούν μεγάλες αλλαγές στα πολιτισμικά και κοινωνικά πρότυπα, η στάση απέναντι σε τύπους που χτυπούν σε ευθεία βολή δεν μπορεί παρά να είναι αποστομωτική και κάθετη: στάση που δεν αφήνει περιθώρια για κάποια «σχετικοποίηση» με όρους νεότητας.

Δεκαοχτάχρονους συναντά ιστορικά κανείς και στη βάση των ένοπλων πολιτοφυλακών του φασισμού, στις συμμορίες των εμπόρων ναρκωτικών ή σε άλλες ομαδοποιήσεις εξουσιαστικής κτηνωδίας, επομένως το ηλικιακό κριτήριο δεν μπορεί να χρησιμοποιείται επιλεκτικά και εξωραϊστικά.

Τι σημαίνει εν τέλει μη ανοχή στη βία; Όχι αναγκαστικά επίδειξη νομικής αυστηρότητας, ούτε κινήσεις που αποσκοπούν απλά στο «γόητρο» της κυβέρνησης. Πρέπει νομίζω να δούμε τις πληγές ενός ξέφρενου ατομικισμού που αναζητά την επιβράβευση των ισχυρών της ομάδας, τη θερμή αγκαλιά μιας βίαιης (και κατά κανόνα ανδρικής) μικρής κοινότητας. Περισσότερο και από την καταδίκη των πράξεων ενός δράστη χρειαζόμαστε απόρριψη αυτών των κόσμων του άγριου ατομικισμού και των φυλών του.

Έχει έτσι κάποια ιδιαίτερη σημασία να θυμίζει κανείς ότι αυτή η βία είναι μια μορφή κοινωνικής καταδυνάστευσης και όχι κάποια επεισόδια που θίγουν απλώς μικρούς κύκλους. Από μικρές ασκήσεις βαρβαρότητας ξεκινάει ένα μεγαλύτερο δεινό – και πάνω από όλα η ερημιά της αναισθητοποίησης απέναντι στο αίμα του άλλου, η θλιβερή ψυχρότητα για τον πόνο του άλλου.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Μποτιλιαρισμένοι στην Αθήνα: Δαπανούμε έναν μισθό στον δρόμο κάθε έτος

Οπτική Γωνία / Κάθε χρόνο χάνουμε 110 ώρες από τη ζωή μας κολλημένοι στο τιμόνι

Πώς μπορεί να μειωθεί άμεσα το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας; Γιατί η λεωφόρος Κηφισού δεν θα αδειάσει ποτέ; Ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Βασιλική Σιούτη / Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Την ώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα Τέμπη και με την ακρίβεια, που προκαλεί κοινωνική δυσφορία, ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής που θα οδηγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα εποχή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Ακροβατώντας / Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Αξιολογώντας ως πιο σημαντικό ένα τροχαίο από τη συνάντηση Τραμπ - Νετανιάχου, τα κυρίαρχα μέσα αναδεικνύουν το ασήμαντο χάριν τηλεθέασης, εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες που θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας από τα σημαντικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Joe Coughlin: «Η τρίτη ηλικία δεν είναι κρουαζιέρες ή πατερίτσες»

Οπτική Γωνία / Joe Coughlin: «Γηρατειά δεν είναι μόνο κρουαζιέρες, πατερίτσες και να είσαι με το ένα πόδι στον τάφο»

Ο φιλέλληνας καθηγητής εξετάζει τις όψεις της μακροζωίας, πιστεύει πως στην Ελλάδα αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνδυαστεί άνετα με το lifestyle και μιλάει με τρόπο ασυνήθιστο για το γήρας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Χωρίς αναισθητικό, χωρίς δικαιώματα: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Χωρίς αναισθητικό: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές για halal και kosher στην Ελλάδα;

Παρά τις προσπάθειες νομιμοποίησης του εβραϊκού και ισλαμικού τρόπου σφαγής των ζώων χωρίς αναισθητοποίηση, το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν έχει αλλάξει. Η σχεδιαζόμενη Εθνική Στρατηγική Halal επαναφέρει το θέμα.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Κάποτε στην Αμερική…

Ακροβατώντας / Η αμερικανική δημοκρατία οδεύει προς το τέλος της

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιδοθεί σε ανελέητο κυνηγητό όσων αμφισβητούν την αλήθεια της. Κυνηγάει δημοσιογράφους, παρουσιαστές, ακτιβιστές, αντιφρονούντες, δικαστές, όποιον τολμήσει να την αμφισβητήσει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
H εξέγερση της «κανονικότητας»

Οπτική Γωνία / H εξέγερση της «κανονικότητας»

Μια τάση που θέλει να προσελκύσει μετριοπαθή ακροατήρια, αντλώντας από μια ψευδή εκδοχή της Ιστορίας, η οποία θέλει τον δυτικό πολιτισμό να υποφέρει ή να παρακμάζει γιατί τάχα έπεσε θύμα του ανθρωπισμού του.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
EPEJERGAS HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οπτική Γωνία / HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οι κρίσιμοι σταθμοί μιας δύσκολης πορείας που ξεκίνησε το 1981, οπότε πιστοποιήθηκαν τα πρώτα κρούσματα HIV, μέχρι σήμερα, που στόχος πια είναι η πλήρης ύφεση της νόσου, με ορίζοντα την επίτευξη της ίασης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Οπτική Γωνία / Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Επιστρατεύοντας το ύστατο μέσο πίεσης, ο Πάνος Ρούτσι ζητά δικαιοσύνη για τα Τέμπη και άδεια για να ξεθάψει το παιδί που έχασε στο μοιραίο τρένο, ώστε να ταυτοποιηθεί και να γίνουν τοξικολογικές εξετάσεις.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ