«Στην Τύχη ο Μπαλταζάρ»: Το λιτό αριστούργημα του Μπρεσόν επιστρέφει στις αίθουσες

Στην τύχη ο Μπαλταζάρ Facebook Twitter
Είναι μία από τις πιο συγκινητικές ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ, δίχως να μεταχειρίζεται τους μηχανισμούς και τα τεχνάσματα του μελοδράματος ούτε να επιχειρεί συναισθηματικές επικλήσεις στα φιλοζωικά μας ένστικτα.
0


ΤΟ ΕΟ ΤΟΥ του Γέρζι Σκολιμόφσκι, ως μια υποκειμενική και –ας μας επιτραπεί καταχρηστικά ο όρος‒ ιμπρεσιονιστική παραλλαγή του Au hasard Balthazar, αναθέρμανε το ενδιαφέρον για την ταινία του Ρομπέρ Μπρεσόν. Το σινεμά του τελευταίου μοιάζει, χρόνο με τον χρόνο, να απομακρύνεται από το σινεφιλικό μας διαιτολόγιο, ίσως γιατί ο ρυθμός του δοκιμάζει περισσότερο το ολοένα μειούμενο attention span μας, ίσως και επειδή κάποιες ταινίες του έχουν θρησκευτικές απολήξεις και η διερεύνηση της θρησκευτικότητας –προσοχή, όχι η θρησκευτική ταυτότητα που επανέρχεται δυναμικά (και, ενίοτε, άκρως συντηρητικά) ως στοιχείο αυτοπροσδιορισμού‒ δεν αφορά πολλούς.

Στο φιλμ λειτουργεί ως δραματουργικό όχημα για να δούμε τα έργα των ανθρώπων και, ταυτόχρονα, ως σύμβολο, ίσως όχι απαραίτητα της αγιοσύνης –αν θες να αγιάσεις, πρέπει να αμαρτήσεις, λέει ο ποιητής‒, μα σίγουρα της καλοσύνης.

Κι όμως, ο Μπαλταζάρ θα κέρδιζε και θεατές ελάχιστα εξοικειωμένους με ένα σινεμά που σήμερα αποκαλούμε arthouse, αν του έδιναν μια ευκαιρία. Είναι, βλέπεις, μία από τις πιο συγκινητικές ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ, δίχως να μεταχειρίζεται τους μηχανισμούς και τα τεχνάσματα του μελοδράματος ούτε να επιχειρεί συναισθηματικές επικλήσεις στα φιλοζωικά μας ένστικτα, εστιάζοντας στη (δεδομένη) χαριτωμενιά του γλυκύτατου γαϊδαράκου που φέρει το όνομα του τίτλου. Τα περισσότερα κείμενα για την ταινία τη διαβάζουν ως χριστιανική παραβολή και επόμενο είναι, καθώς η χριστιανική σημειολογία είναι έκδηλη. Θα δούμε, για παράδειγμα, τον Μπαλταζάρ να φορά στεφάνι, θα τον δούμε να μοιράζει και τον άρτο.

«Στην Τύχη ο Μπαλταζάρ»: Το λιτό αριστούργημα του Μπρεσόν επιστρέφει στις αίθουσες Facebook Twitter
Η διαδρομή του Μπαλταζάρ αποτελεί αφορμή για την ανάδειξη της ανθρώπινης εμπειρίας.

Ο Μπαλταζάρ, βέβαια, δεν είναι ακριβώς χαρακτήρας, τουλάχιστον όχι με την έννοια του ανθρώπου, είναι ένα πλάσμα πέρα από τα ανθρώπινα, ένα ον αν-ήθικο, μα όχι ανήθικο. Στο φιλμ λειτουργεί ως δραματουργικό όχημα για να δούμε τα έργα των ανθρώπων και, ταυτόχρονα, ως σύμβολο, ίσως όχι απαραίτητα της αγιοσύνης –αν θες να αγιάσεις, πρέπει να αμαρτήσεις, λέει ο ποιητής‒, μα σίγουρα της καλοσύνης. Σε νεαρή ηλικία, όταν δυο παιδάκια θα τον επιλέξουν και θα τον λατρέψουν, θα γνωρίσει την άδολη αγάπη.

Στη συνέχεια, καθώς αλλάζει ιδιοκτήτες, θα γίνει στωικός αποδέκτης εκτόνωσης των χειρότερων ανθρώπινων συμπεριφορών και ενστίκτων, της ερωτικής ζήλιας, της κτητικότητας, της υστεροβουλίας, της κακοποίησης. Κάθε φορά που ένας άνθρωπος υποκύπτει σε αυτά τα ένστικτα, την πληρώνει ο Μπαλταζάρ, δηλαδή η αθωότητα στην πιο αγνή, καθαρή μορφή της, η καλοσύνη μας.

Η διαδρομή του Μπαλταζάρ αποτελεί αφορμή για την ανάδειξη της ανθρώπινης εμπειρίας και, για όσους ερμηνεύσουν το ζώο (και) ως συμβολικό φορέα αυτής, και αποτύπωσή της, με την ταινία να μετατρέπεται σε υπαρξιακό αδελφάκι της έτερης μπρεσονικής αναγωγής της λιτότητας στην υψηλότερη μορφή κινηματογραφικής τέχνης, του Α man escaped.

Το τέλος θα έρθει γι’ αυτόν αναπόφευκτα, σε ανύποπτο χρόνο και με απρόβλεπτο τρόπο, όπως για όλους μας. Θα φύγει μεταξύ αμνών, οι οποίοι θα του γυρίσουν την πλάτη καθώς αφήνει την τελευταία του πνοή. Έπειτα, θα ρίξουν ένα βλέφαρο στο κουφάρι του και θα προχωρήσουν, σαν να μη συνέβη τίποτα, αντί να τον περιτριγυρίσουν και να τον «κρύψουν» μέσα τους.

Στην τύχη ο Μπαλταζάρ Facebook Twitter
Το τέλος θα έρθει γι’ αυτόν αναπόφευκτα, σε ανύποπτο χρόνο και με απρόβλεπτο τρόπο, όπως για όλους μας. Θα φύγει μεταξύ αμνών, οι οποίοι θα του γυρίσουν την πλάτη καθώς αφήνει την τελευταία του πνοή.

Ίσως, τελικά, ως «αμνοί» κι εμείς κατά τις χριστιανικές διδαχές, απλώς να μην έχουμε τα εργαλεία για να οικειοποιηθούμε την καλοσύνη. Ίσως να είχε δίκιο ο Καρδινάλιος Λαμπέρτο στον Νονό 3 και, παρά τους αιώνες που περιβαλλόμαστε από τη χριστιανοσύνη, ο «Χριστός» να μην εισχώρησε ποτέ μέσα μας, η χριστιανική μας ταυτότητα να είναι απλώς το ηθικό πλεονέκτημα απέναντι στην εγγενή αδυναμία μας να τηρήσουμε τη θεμελιώδη εντολή της διδασκαλίας του, εκείνη που (υποτίθεται ότι) κατάργησε όλες τις προηγούμενες.

Γι’ αυτό κάθε φορά το τέλος θα γράφεται με τον ίδιο τρόπο, με τον Μπαλταζάρ άψυχο σε ένα λιβάδι, μόνο και ξεχασμένο, δίχως βοήθεια από τους λίγους που προσπάθησαν να τον προσεγγίσουν τρυφερά και ματαιώθηκαν βάναυσα από τους πολλούς, οι οποίοι τον βασάνισαν και τον εκμεταλλεύτηκαν, καταναλώνοντας λίγο λίγο την ανθρώπινή τους φύση. 

Η ταινία «Στην Τύχη ο Μπαλταζάρ» θα προβάλλεται στον κινηματογράφο Άστυ από την Πέμπτη 7 Σεπτεμβρίου.

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

10 ταινίες για να μπείτε σε φθινοπωρινή διάθεση

Οθόνες / 10 ταινίες που θέλεις να βλέπεις και να είναι φθινόπωρο

Είναι τα κίτρινα φύλλα του Central Park; Η μελοδραματική ατμόσφαιρα; Αγγλικά τοπία στη βροχή; Κάτι πάντως ενώνει αυτές τις δέκα ταινίες και όταν τις βλέπεις θες να είναι και ο καιρός αλλιώτικος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Steve: Η μοναξιά του δασκάλου μεγάλων αποστάσεων

Daily / Steve: Η μοναξιά του δασκάλου μεγάλων αποστάσεων

Ένα κρίσιμο και «μανιοκαταθλιπτικό» 24ωρο στη ζωή ενός εκπαιδευτικού σε ένα σχολείο για προβληματικούς εφήβους αποτελεί τον καμβά για το υπερκινητικό δράμα του Netflix με πρωταγωνιστή τον Κίλιαν Μέρφι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Νεριτάν Ζιντζιρία: «Η Ελλάδα έχει φετίχ να βαφτίζει τους νέους "φαινόμενα"»

Οθόνες / Νεριτάν Ζιντζιρία: «Η Ελλάδα έχει φετίχ να βαφτίζει τους νέους "φαινόμενα"»

Όταν αποφάσισε να γίνει κινηματογραφιστής, του είπαν ότι θα πεινάσει, αλλά με έναν πολύ δημιουργικό τρόπο. Έκανε τις πρώτες του ταινίες κυριολεκτικά με χώμα και νερό, αλλά πλέον τρέχει παράλληλα οκτώ πρότζεκτ. Κάνει σινεμά συνομιλώντας με το σινεμά του Γιάνναρη, του Δαμιανού, του Παπατάκη. Ο Νεριτάν Ζιντζιρία αφηγείται τη ζωή του στη LifO.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
When Nobody’s Watching: Πριν κλωτσήσουν τη μπάλα, πρέπει να νικήσουν την προκατάληψη

Οθόνες / When Nobody’s Watching: Πριν κλωτσήσουν τη μπάλα, πρέπει να νικήσουν την προκατάληψη

Η Ελλάδα κάνει τα πρώτα της σοβαρά βήματα για να σταθεί ισότιμα στο ευρωπαϊκό γήπεδο του γυναικείου ποδοσφαίρου - Το νέο ντοκιμαντέρ του ΠΣΑΠΠ, “When Nobody’s Watching”, ρίχνει φως στις ζωές των αθλητριών που παλεύουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Η δραματική στροφή του The Rock και άλλοι 3 λόγοι να πάτε σινεμά

Οθόνες / Η δραματική στροφή του The Rock και άλλοι 3 λόγοι να πάτε σινεμά

Ακόμα μια κινηματογραφική μεταφορά του Δράκουλα, ένα κινέζικο animation που είναι η πέμπτη εμπορικότερη ταινία όλων των εποχών αλλά και η επανακυκλοφορία του «Avatar: The Way of Water» - Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη
THE LIFO TEAM
«Good Boy»: Ναι, ο σκύλος σας βλέπει φαντάσματα» ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Οθόνες / «Good Boy»: Ναι, ο σκύλος σας βλέπει φαντάσματα

Η πολυσυζητημένη ταινία τρόμου του Μπεν Λέονμπεργκ δίνει σάρκα και οστά σε έναν από τους μεγαλύτερους φόβους των ιδιοκτητών σκύλου και αντλεί τη συγκίνησή της από τον αρραγή δεσμό ανθρώπου και ζώου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Χρόνια Πολλά Πέδρο! 20 χρόνια τώρα βλέπουμε τις ταινίες σου.

Οθόνες / Χρόνια Πολλά Πέδρο! 20 χρόνια τώρα βλέπουμε τις ταινίες σου.

Ο Πέδρο Αλμοδοβάρ που έχει σήμερα γενέθλια παραμένει διαχρονικά ένας από τους αγαπημένους μας σκηνοθέτες. Μαζέψαμε σε ένα αφιέρωμα ό, τι έχουμε γράψει για τις ταινίες του αλλά και κάποια ενδιαφέροντα θέματα για το έργο του που αξίζει να τα διαβάσετε!
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη γύρισε μια πανκ αλληγορία για όσα βιώνουμε σήμερα

Οθόνες / Η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη γύρισε μια πανκ αλληγορία για όσα βιώνουμε σήμερα

Η περιπετειώδης δημιουργία του «Harvest», της εντυπωσιακής πρώτης αγγλόφωνης ταινίας της ταλαντούχας σκηνοθέτιδας, ζωντανεύει την ονειρική και σκληρή ατμόσφαιρα ενός μεσαιωνικού σκωτσέζικου χωριού καθώς αυτό εξαφανίζεται από τον χάρτη.  
M. HULOT
CHECK 10 τηλεοπτικές σειρές που θα δούμε μέχρι το τέλος του έτους

Οθόνες / 10 σειρές που θα δούμε μέχρι το τέλος του έτους

Από τη νέα σεζόν του «Slow Horses» στο μεγάλο φινάλε του «Stranger Things» κι από ένα φιλόδοξο πορτρέτο του Σκορσέζε στο νέο στοίχημα του δημιουργού του «Breaking Bad», διαλέγουμε δέκα σειρές που αναμένεται να μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ