«Ιππόλυτος» στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου: Στεγνοί από έρωτα

Στεγνοί από έρωτα Facebook Twitter
Ο αινιγματικός δεσμός ανάμεσα στο ορατό και στο αόρατο, ανάμεσα στην ύλη και στην ενέργεια, στο σώμα και στο πνεύμα, αυτά θέλουμε να κατανοήσουμε και αυτά είναι που δεν ανέδειξε η σκηνοθέτις με τη δουλειά της. Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος
0

Μια γυναίκα φλέγεται από τον πυρετό του έρωτα. Και το αντικείμενο του πόθου της, ο νεαρός Ιππόλυτος, ο γιος του συζύγου της, μολύνεται κι αυτός άθελά του από το μυστικό της άνομης επιθυμίας της. Κανένας από τους δύο δεν μπορεί να ομολογήσει τι συμβαίνει, να δώσει εξηγήσεις, να απολογηθεί σε τρίτα πρόσωπα. Σε αυτή την ιστορία δεν υπάρχει κυνηγός και θήραμα, παρά μονάχα δυο αγρίμια παγιδευμένα στο ίδιο κλουβί. Το ένα θα επιφέρει την καταστροφή του άλλου. Και αυτή η συντριβή θα γεννήσει, εντός τους και εντός μας, αυτό που αποκαλούμε τραγική γνώση. 

Στην παράσταση του «Ιππόλυτου» δεν αισθανόμαστε εκείνη την ηλέκτριση της ψυχής που προκαλεί το πάθος. 

Κανένας δεν ταράζεται όταν η Φαίδρα εκστομίζει το ένοχο μυστικό της. Την ακούμε να λέει στην Τροφό «τον αγαπώ», αλλά δεν κατανοούμε, δεν μας επιτρέπεται να κατανοήσουμε, τη βαρύτητα της φράσης της: τι μπορεί να έχει συμβεί, πώς φτάσαμε ως εδώ, ποιες ψυχικές διεργασίες προηγήθηκαν; Πώς θα τις αντιληφθούμε, αν δεν ακούσουμε τους ήχους του ερωτευμένου σώματος, αν δεν μεριμνήσει η σκηνοθεσία ώστε να βιώσουμε το αδιέξοδό του; 

Καλώς ή κακώς, δεν μας αφορά η προφανής συνύπαρξη και αλληλεπίδραση προσώπων και πραγμάτων. Η έρημος ή η ζούγκλα των αισθήσεων και των αισθημάτων, η φανέρωσή τους μέσα από ένα βλέμμα, η ενσάρκωσή τους σε μια εικόνα, έναν αναστεναγμό, έναν ξέφρενο χορό, μια καταιγίδα, αυτά μας αφορούν και μας θέλγουν.

Κοιτάζω ένα αντικείμενο σημαίνει βυθίζομαι μέσα σ’ αυτό. Δεν βλέπω μόνο το χρώμα ή το σχήμα του αλλά και όλα τα φαντάσματα που το κατοικούν. Το γράμμα της Φαίδρας, αυτό που συντάσσει προτού πεθάνει για να διασώσει την τιμή της, καταδικάζοντας έναν αθώο, είναι ένα αντικείμενο σημαίνον, πολύτιμο, εκρηκτικό, ολέθριο. Η παράσταση, όμως, το περιφρονεί: βάζει τη σέξι σκανταλιάρα θεά Αφροδίτη να το πετάει πρόχειρα πάνω στο πτώμα της βασίλισσας, όπως εσείς ή εγώ αφήνουμε τους λογαριασμούς επάνω στο τραπέζι της κουζίνας. Εξίσου επιπόλαια, ένα χαζό, μοδάτο φιλί στο στόμα μεταξύ θεάς και θνητής «οδηγεί» τη δεύτερη στην αυτοκτονία. 

Στεγνοί από έρωτα Facebook Twitter
Όλοι ετούτοι οι έφηβοι που εκτονώνουν επιδεικτικά την ενέργειά τους, δρασκελίζουν ρυάκια, κραδαίνουν φακούς και αφαιρούν αμήχανα τα ρούχα τους ποια σχέση αναπτύσσουν με το δράμα του Ιππόλυτου, πότε δημιουργείται έστω και μία στιγμή ψυχικής σύνδεσης με τον «αρχηγό» τους; Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος

Οι προβαλλόμενες στην οθόνη ομαδικές ερωτικές περιπτύξεις του Χορού, μιας ντουζίνας νέων αγοριών και κοριτσιών με βερμούδες, θέλουν, φαντάζομαι, να μας δείξουν τι κάνουν οι συνομήλικοι του Ιππόλυτου όσο εκείνος καλπάζει ανέμελος σ’ απάτητα λιβάδια. Εικόνες βιντεοκλίπ που δεν έχουν το παραμικρό να καταθέσουν σχετικά με την παρουσία –ή την απουσία– του έρωτα στη ζωή μας ή στη ζωή του ήρωα. Οργισμένος από την αποκάλυψη της Τροφού, πανικόβλητος στη θέα της ερωτοχτυπημένης μητριάς του, ο ορκισμένος παρθένος φεύγει τρέχοντας από τη σκηνή. Όσο κι αν περιμένουμε να μοιραστούμε μαζί του τον τρόπο που η καινούργια αυτή γνώση τον κόβει στα δύο και τον ταλανίζει αυτό δεν συμβαίνει ποτέ. 

Δεν είναι τα αίματα το θέμα (ή το θέαμα), δεν είναι αυτά που θα μας πείσουν για το άδοξο τέλος του Ιππόλυτου, όταν ο Άγγελος που έχει μόλις επιστρέψει από τη σκηνή του κακού δεν καταφέρνει να μας μεταδώσει τη φρίκη του ατυχήματος με την αφήγησή του. 

Δεν είναι η κάμερα αυτή που θα καταγράψει τις λεπτομέρειες του δράματος των προσώπων και των σωμάτων, όταν η οθόνη των συναισθημάτων μένει πάντα λευκή: πόση οπτική ικανοποίηση να αντλήσουμε από τα λεοπάρ μποτάκια ή τα καλλίγραμμα πόδια της Αφροδίτης, προκειμένου να αντισταθμίσουμε τη δυσφορία του προβλέψιμου; Όλοι ετούτοι οι έφηβοι που εκτονώνουν επιδεικτικά την ενέργειά τους, δρασκελίζουν ρυάκια, κραδαίνουν φακούς και αφαιρούν αμήχανα τα ρούχα τους ποια σχέση αναπτύσσουν με το δράμα του Ιππόλυτου, πότε δημιουργείται έστω και μία στιγμή ψυχικής σύνδεσης με τον «αρχηγό» τους; 

Μα ούτε και μεταξύ των κεντρικών ηρώων καλλιεργείται ουσιαστική επαφή. Οι τρεις πρωταγωνιστές δεν συναντιούνται πουθενά υποκριτικά: ένα πιο εσωτερικό είδος ερμηνείας υιοθετεί  η Κόρα Καρβούνη ως Φαίδρα, κλεισμένη στον εαυτό της, στη μοναξιά της, ανήμπορη και αποστραγγισμένη, πασχίζοντας να μεταδώσει κάτι από την παράλυση που προκαλεί το καταπιεσμένο πάθος. Τελικά, μοιάζει να παραδίδεται άβουλη σε μια υποτονική σιωπή, κοιτάζοντας σκυμμένη το πάτωμα, αφήνοντάς μας αμέτοχους, χωρίς να μεταφέρει προς το μέρος μας τον βαθύτερο σπαραγμό της.

Στεγνοί από έρωτα Facebook Twitter
Η Τροφός της Μαρίας Σκουλά εμφανίζεται ως μια γυναίκα έμπειρη, ψημένη στη ζωή (και στο αλκοόλ), που όχι μόνον δεν σοκάρεται από τη λαγνεία της Φαίδρας αλλά την παρακινεί να κάνει την υπέρβαση και να ζήσει το ανίερο πάθος της. Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος

Στον αντίποδα, ο Γιάννης Τσορτέκης, όλος φωνή και ένταση, διατυμπανίζει τόσο τον θυμό όσο και την οδύνη του ως Θησέας, υιοθετώντας ένα παίξιμο πιο ρεαλιστικό που δεν συνάδει με κανενός άλλου. Η συντριβή του από την αργοπορημένη συνειδητοποίηση της πατρικής αναλγησίας αποδίδεται με την τεχνικά άρτια, φορτισμένη κραυγή του τέλους, δεν αποδεικνύεται αρκετή όμως για να ακυρώσει την προηγηθείσα «φλυαρία» και να αποτυπώσει την αγωνία και την εσωτερική περιπέτεια του τραγικού ήρωα. 

Ο Ορέστης Χαλκιάς συνομιλεί σε επίπεδο «αληθοφάνειας» με τον ρόλο του Ιππόλυτου –ένα άγουρο αγόρι που κάνει τα πρώτα του βήματα σε τόπο, κυριολεκτικά και δραματουργικά, «ιερό»–, πέραν τούτου, όμως, δεν παρασύρει τους θεατές στο επώδυνο ταξίδι του ήρωα προς τη βίαιη και τραγική ενηλικίωσή του. Δίνει δυναμικά το «παρών», αλλά αναλώνεται στην αναπαράσταση μιας αναστάτωσης, ενός θυμού, ενός πείσματος, μιας διαμαρτυρίας. Τα βαθύτερα στρώματα δεν δείχνουν να επηρεάζονται. Ο άγνωστος κόσμος που ξεδιπλώνεται για πρώτη φορά εντός του παραμένει σε μας απρόσιτος.

Η Τροφός της Μαρίας Σκουλά εμφανίζεται ως μια γυναίκα έμπειρη, ψημένη στη ζωή (και στο αλκοόλ), που όχι μόνον δεν σοκάρεται από τη λαγνεία της Φαίδρας αλλά την παρακινεί να κάνει την υπέρβαση και να ζήσει το ανίερο πάθος της. Είναι το πρόσωπο-κλειδί που λειτουργεί καταλυτικά στην εξέλιξη του δράματος, εφόσον επιφορτίζεται με την αποκάλυψη του ολέθριου μυστικού στον Ιππόλυτο, παρ' όλα αυτά η ερμηνεία της ηθοποιού δεν αντανακλά την εύθραυστη πολυπλοκότητα μιας τέτοιας ακροβατικής πράξης.

Η Έλενα Τοπαλίδου επιτελεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτό που της έχει ζητηθεί: γίνεται μια Αφροδίτη-κορίτσι με την κάμερα που διασκεδάζει την πλήξη της –και ενίοτε τη δική μας– εις βάρος των κοινών θνητών.  

Στεγνοί από έρωτα Facebook Twitter
Ο Ορέστης Χαλκιάς συνομιλεί σε επίπεδο «αληθοφάνειας» με τον ρόλο του Ιππόλυτου, πέραν τούτου, όμως, δεν παρασύρει τους θεατές στο επώδυνο ταξίδι του ήρωα προς τη βίαιη και τραγική ενηλικίωσή του.

Η μουσική του Αλέξανδρου Δράκου Κτιστάκη συνοδεύει διαρκώς τη δράση, σαν σάουντρακ, επιχειρώντας να της προσδώσει μια διάσταση περισσότερο ονειρική, να την παρασύρει σ’ ένα τοπίο πιο εσωτερικό, πιο γοητευτικό, λιγότερο αυτονόητο. 

Καλώς ή κακώς, δεν μας αφορά η προφανής συνύπαρξη και αλληλεπίδραση προσώπων και πραγμάτων. Η έρημος ή η ζούγκλα των αισθήσεων και των αισθημάτων, η φανέρωσή τους μέσα από ένα βλέμμα, η ενσάρκωσή τους σε μια εικόνα, έναν αναστεναγμό, έναν ξέφρενο χορό, μια καταιγίδα, αυτά μας αφορούν και μας θέλγουν. Ο αινιγματικός δεσμός ανάμεσα στο ορατό και στο αόρατο, ανάμεσα στην ύλη και στην ενέργεια, στο σώμα και στο πνεύμα, αυτά θέλουμε να κατανοήσουμε και αυτά είναι που δεν ανέδειξε η σκηνοθέτις με τη δουλειά της. Από την πρώτη στιγμή νιώθουμε μετέωροι, ανίκανοι να συναισθανθούμε το μείζον διακύβευμα του έργου: το Εγώ στα δίχτυα του έρωτα.

Επόμενες παραστάσεις στην Αθήνα, στο Σχολείον της Αθήνας Ειρήνη Παπά στις 14, 15, 16 και 18, 19, 20, 21, 22, 23 Ιουλίου.
Η παράσταση θα παιχτεί επίσης στις 29 Ιουλίου στο Xιλιομόδι (Θέατρο Ειρήνη Παπά), στις 4 & 5 Αυγούστου στην Κύπρο (Αρχαίο Θέατρο Κουρίου), στις 31 Αυγούστου στο Θέατρο Βράχων, στις 7 Σεπτεμβρίου στη Θεσσαλονίκη (Θέατρο Δάσους) και στις 10 Σεπτεμβρίου στην Ελευσίνα (Παλαιό Ελαιουργείο).

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Επίδαυρος explained

Επίδαυρος explained / Λουίζα Αρκουμανέα: «Στην Επίδαυρο δεν υπάρχει "απαγορεύεται"»

Το αρχαίο δράμα, η ελληνικότητα και οι νεωτερισμοί των παραστάσεων, οι περιορισμοί και οι ελευθερίες που θέτει η συνθήκη της Επιδαύρου και όσα πρέπει να γνωρίζει κανείς προτού βρεθεί σε αυτή: η θεατρική κριτικός της LiFO σε μια συζήτηση με αφορμή την έναρξη των φετινών Επιδαυρίων και του δεύτερου κύκλου της επιτυχημένης σειράς podcasts «Αρχαίο Δράμα Explained», όπου αναλύει τα έργα που θα δούμε προσεχώς.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
85’ με την Εύα Μανιδάκη

Design / Eύα Μανιδάκη: «Η Επίδαυρος είναι ένα θέατρο που μπορεί εύκολα να καταπιεί τα πάντα»

Λίγο πριν αναχωρήσει για την Επίδαυρο, όπου την περιμένει το σκηνικό που έχει φτιάξει για τον Ιππόλυτο του Ευριπίδη, η αρχιτέκτονας και σκηνογράφος μιλά στην LiFO για την αγάπη της για το θέατρο και την αρχιτεκτονική.
M. HULOT
Επίδαυρος: Τι θυμάμαι από το πιο ωραίο θέατρο του κόσμου

Θέατρο / Επίδαυρος: Τι θυμάμαι από το πιο ωραίο θέατρο του κόσμου

Σπουδαίες παραστάσεις, μεγάλες απογοητεύσεις, εντάσεις και μαγικές στιγμές. Ερμηνείες που έμειναν ανεξίτηλες στη μνήμη. Ποίηση στη σκηνή. Όλα μπορούν να συμβούν κάθε καλοκαίρι στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Γιάννης Μπέζος

Οι Αθηναίοι / Γιάννης Μπέζος: «Ίσως είμαι λίγο παλιομοδίτης»

Δεν έκανε ποτέ διαχωρισμούς ανάμεσα στο εμπορικό και το ποιοτικό. Πιστεύει πως κάνει μια παράξενη και αιρετική δουλειά: να πείσει τον θεατή να ξεχάσει πως είναι ο Μπέζος που πάρκαρε το αυτοκίνητό του έξω από το θέατρο - και να τον ταξιδέψει σε έναν άλλο κόσμο. Είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τhis that keeps on – a personal archaeology –

Θέατρο / H ανασκαφή του Δημήτρη Παπαϊωάννου σε μια γη που έχει το σχήμα της καρδιάς

Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου δημιούργησε ένα νέο πρότζεκτ κατόπιν ανάθεσης του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης για τα σαράντα χρόνια από την ίδρυσή του, που το κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει σε μια και μοναδική παράσταση στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Μεγάλες παραγωγές, γυναίκες στη σκηνοθεσία - Η θεατρική σεζόν ανοίγει δυναμικά

Θέατρο / Μεγάλες παραγωγές, γυναίκες στη σκηνοθεσία - Η θεατρική σεζόν ανοίγει δυναμικά

Διεθνείς σκηνοθέτες και σχήματα, δυνατά καστ, κλασικά και σύγχρονα έργα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων: Το φθινοπωρινό ρεπερτόριο των αθηναϊκών σκηνών το λες και φιλόδοξο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βέντερς, Σουίντον, Ροντρίγκες, Λάνθιμος και Αγγελάκας: Αυτό είναι το φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Θέατρο / Σουίντον, Λάνθιμος, Βέντερς, Ροντρίγκες και Αγγελάκας: Το φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Η Στέγη γιορτάζει τα 15 χρόνια της με ένα πρόγραμμα άκρως οικογενειακό, δημιουργικό και, όπως πάντα, με πολλές εκπλήξεις και απρόσμενες συναντήσεις δημιουργών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Όταν ο Χίτλερ (σχεδόν) συνάντησε τον Φρόιντ

Θέατρο / Όταν ο Χίτλερ (σχεδόν) συνάντησε τον Φρόιντ

Τέσσερις φορές βρέθηκαν στο ίδιο μέρος ο Χίτλερ και ο Φρόιντ. Τι θα γινόταν αν είχαν συναντηθεί; Αυτό επιχειρεί να διανοηθεί το θεατρικό έργο «Ο δρ Φρόιντ θα σας δει τώρα, κυρία Χίτλερ» που ανεβαίνει αυτές τις μέρες στο Λονδίνο.
THE LIFO TEAM
Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Θέατρο / Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Παραμένει μέχρι σήμερα μία από τις ομορφότερες γυναίκες που πέρασαν από το ελληνικό θέατρο και το σινεμά. Από νωρίς επέλεξε να ζει και έξω από το θεατρικό συνάφι. «Δεν μπορώ να ξυπνάω κάθε πρωί και να αναρωτιέμαι τι θα παίξω ή που θα παίξω» δηλώνει ενώ θεωρεί τη μοναχικότητα πηγή δημιουργικότητας. Η Ελένη Ερήμου αφηγείται τη ζωή της στη LifO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Οι Αθηναίοι / Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Ξεκίνησε από τα καλλιστεία, για μία ψήφο δεν στέφθηκε Μις Κόσμος, έπαιξε δίπλα στον Κουν, υπήρξε μούσα του Τάκη Κανελλόπουλου, αλλά κυρίως του Ανδρέα Βουτσινά. Στα 92 της ακόμα οδηγεί και παρακολουθεί θέατρο, ελπίζοντας πάντα να βρει καλά στοιχεία, ακόμα και σε κακές παραστάσεις.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπομπ Γουίλσον

Απώλειες / Μπομπ Γουίλσον (1941-2025): Το προκλητικό του σύμπαν ήταν ένα και μοναδικό

Μεγάλωσε σε μια κοινότητα όπου το θέατρο θεωρούνταν ανήθικο. Κι όμως, με το ριζοσπαστικό του έργο σφράγισε τη σύγχρονη τέχνη του 20ού αιώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Υποκλίθηκε πολλές φορές στο αθηναϊκό κοινό – και εκείνο, κάθε φορά, του ανταπέδιδε την τιμή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Θέατρο / H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Ο «Οιδίποδας» του Γιάννη Χουβαρδά συνενώνει τον «Τύραννο» και τον «Επί Κολωνώ» σε μια παράσταση, παίρνοντας τη μορφή μιας πυρετώδους ανασκαφής στο πεδίο του ασυνείδητου - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ