Το εθνικό μας καβούκι

Το καβούκι Facebook Twitter
Το καβούκι είναι μια αποκοπή και η τάση να παρουσιάζεται η ελληνική ζωή σαν ένα οικόπεδο έξω από τη μοίρα και τις αναταράξεις του υπόλοιπου πλανήτη.
0

ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ συστήματα και η εσωτερική τους ζωή έχουν τους δικούς τους καημούς. Οι λαοί έχουν κατά νου τις οικείες παραστάσεις, όχι τα «τεκταινόμενα στον κόσμο». Οι ελίτ φυσικά έχουν, υποτίθεται, άποψη και για τη μεγάλη εικόνα, τα ευρωπαϊκά και τα παγκόσμια, αν και μπορούμε να αμφιβάλουμε.

Ας πούμε όμως πως η περίφημη παγκοσμιοποίηση των ψυχών έχει αποτύχει οικτρά, παρά το ότι εκατομμύρια άνθρωποι βλέπουν καθημερινά στο κινητό τους σκηνές από όλες τις γωνιές του πλανήτη. Η πολιτική συνείδηση, όσο απομένει, παραμένει εθνική-τοπική. Γι’ αυτό και ο εκλογικός ανταγωνισμός ασχολείται λογικά για τα πράγματα της ελληνικής ζωής.

Υπάρχει φυσικά η θεματική «εξωτερική πολιτική» και κυρίως τα ελληνοτουρκικά – όμως κι αυτά είναι ιστορίες που απασχολούν κυρίως ως καύσιμη εσωτερική ύλη, αφορμή δηλαδή για ανταλλαγή πυρών και παραγωγή συναισθημάτων ωφέλιμων στην κομματική διαμάχη. 

Το ερώτημα είναι μέχρι πότε αυτή η ανακύκλωση θα μας γλιτώνει από το αναγκαίο και δύσκολο έργο να επινοήσουμε εκ νέου ένα πιο πλατύ βλέμμα στα πολιτικά και πολιτισμικά όρια των καιρών.

Τώρα όμως αυτή η παντοδυναμία της εθνικής εσωστρέφειας έναντι των «ξένων» προβλημάτων γεννάει στρεβλώσεις και τέρατα. Το εθνικό κουκούλι γίνεται ένας κρυψώνας που μάς αποσπά από προβληματισμούς και σημαντικά ζητήματα. Αν αυτά δεν σκεπάζονται τελείως κάτω από την τύρφη της καθημερινής κομματικής διαμάχης, παρουσιάζονται σαν λοιπά θέματα ή εξωτικά καρυκεύματα. Μόνο αν μετρούν άμεσα στην ακρίβεια της βενζίνης μετρούν.

Κακά τα ψέματα, δεν υπάρχει άξια λόγου δημόσια συζήτηση για τα στρατηγικά διλήμματα ούτε για το μεγάλο συμβάν του καιρού μας (τον καταστροφικό πόλεμο της Ρωσίας με θύμα την Ουκρανία και τις δραματικές του συνέπειες). Η επείγουσα αντιμετώπιση της κλιματικής καταστροφής απασχολεί μόνο μικρές οικολογικές δυνάμεις και αβαθώς τα κόμματα της αριστεράς και της κεντροαριστεράς.

Θέματα που τρομάζουν πλέον και εμπειρογνώμονες και ανθρώπους των αγορών, όπως η ξέφρενα ανεξέλεγκτη δυναμική της Τεχνητής Νοημοσύνης (καταλυτική για τις θέσεις εργασίας, τον ανθρώπινο έλεγχο, τις μορφές κυριαρχίας) ούτε καν αγγίζονται. Το πολύ-πολύ να διαβάσει κανείς φραστικά σχήματα του τύπου «εκσυγχρονισμός ή συντήρηση», λες και βρισκόμαστε στην Ελλάδα του 1995 και όχι το 2023, όπου παντού στον κόσμο πλέον συζητούν σοβαρά αλλαγές στα κριτήρια για την πρόοδο και την ανθρώπινη ευημερία.

Το καβούκι είναι μια αποκοπή και η τάση να παρουσιάζεται η ελληνική ζωή σαν ένα οικόπεδο έξω από τη μοίρα και τις αναταράξεις του υπόλοιπου πλανήτη. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Νομίζω για έναν βασικό λόγο: έχει διαμορφωθεί η πεποίθηση ότι τα εκτός καβουκιού θέματα δεν είναι εμπορικά ή, όπως λέγεται, «με αυτά ψήφους δεν βλέπεις».

Ας πούμε επειδή στη βόρεια Ελλάδα υπάρχει ένα αξιοσημείωτο κομμάτι του πληθυσμού που για διαφόρους λόγους έχει δεσμούς ή συμπάθεια με τη Ρωσία, ο/η υποψήφιος /-α ο οποίος θα μιλήσει ανοιχτά για τις εγκληματικές ευθύνες του Πούτιν και του εκεί συστήματος εξουσίας για τη φρίκη που συντελείται εδώ και καιρό, φοβάται πως θα έχει απώλειες ή δυσαρέσκεια στο κοινό.

Πέραν του ότι τα κόμματα δεν έχουν ενδιαφερθεί να ασκήσουν κάποια ηθική-πολιτική παιδαγωγική, να ενθαρρύνουν δηλαδή  μια πλούσια δημοκρατική συνείδηση (πέρα από τα θέματα ατομικού και οικογενειακού οφέλους των ψηφοφόρων), οι φόβοι, οι σιωπές, οι βολικές διευθετήσεις υποκαθιστούν την παρρησία.

Το αποτέλεσμα είναι ότι οι μεγάλες κρίσεις που καταφτάνουν θα μας βρουν και πάλι απροετοίμαστους, με κάποιους να φαντασιώνονται τη νέα κανονικότητα και τους άλλους να την αμφισβητούν.

Όταν όμως θα ολοκληρωθεί ο εκλογικός κύκλος, θα ήταν καλό να ξαναθυμηθούμε ότι είμαστε μέρος των παγκόσμιων κρίσεων και των ευρωπαϊκών κινδύνων. Η Ελλάδα δεν είναι μια αυτάρκης νησίδα όπου ες αεί θα καλλιεργούνται λεξιλόγια και χειρονομίες του 1975 ή έστω του 1997. Δεν μπορεί να είναι πάρκο ανακύκλωσης των παπανδρεϊσμών, των καραμανλισμών ή των σημιτισμών του παρελθόντος. Χρειάζεται μια νέα θεσμική και κοινωνική δημιουργία.

Το ερώτημα είναι μέχρι πότε αυτή η ανακύκλωση θα μας γλιτώνει από το αναγκαίο και δύσκολο έργο να επινοήσουμε εκ νέου ένα πιο πλατύ βλέμμα στα πολιτικά και πολιτισμικά όρια των καιρών. Μέχρι να δούμε αριστερούς που θα λένε στον κόσμο τους στις συγκεντρώσεις ότι ο πουτινισμός είναι ένας ωμός ιμπεριαλισμός και κεντροδεξιούς και συντηρητικούς που θα αναγνωρίσουν πως ο μεγαλο-εταιρικός καπιταλισμός φέρνει μαζί του πολλές και σοβαρές απειλές.

Μόνο έτσι θα μπορούμε να αισθανθούμε πως έχουμε βγει κάπως από το καβούκι μας και πως ανοιγόμαστε, ο καθένας μέσα από την παράδοσή του, στην αλήθεια αυτής της επώδυνης εποχής.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ