Όταν τον Μάρτιο του 2020 μας βρήκε όλους απροετοίμαστους και έκπληκτους η διεθνής κρίση που προέκυψε εξαιτίας ενός κορωνοϊού από την Κίνα, τα πρώτα «θύματα», μαζί με την εστίαση και τα μπαρ, ήταν τα θέατρα. Έκλεισαν τρεις μέρες πριν κλειστούμε και όλοι οι υπόλοιποι στα σπίτια μας. Ξαφνικά όχι μόνο έπρεπε να μάθουμε όλοι να ζούμε απομονωμένοι και έγκλειστοι και να επικοινωνούμε αποκλειστικά μέσα από τις οθόνες του υπολογιστή μας, αλλά έπρεπε και να αναζητήσουμε νέους τρόπους ψυχαγωγίας και θέασης μορφών τέχνης που μέχρι πρότινος είχαν την ανάγκη την παρουσία ζωντανού κοινού. Το να μεταλλαχτούν σε ψηφιακού τύπου τέχνη, πράγμα που φαινόταν αδιανόητο, αποδείχτηκε ότι ήταν η μόνη λύση.
Η γνωστή θεατρική ομάδα bijoux de kant αναγκάστηκε και αυτή να διακόψει όλες τις προγραμματισμένες της εργασίες. Ωστόσο, βιντεοσκοπημένες της παραστάσεις, όπως «Τα δάση στα γόνατα» του Άκη Δήμου, που είχε ανέβει στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, και η «Βασίλισσα των Ξωτικών» του Henry Purcell της Εναλλακτικής Σκηνής της Λυρικής Σκηνής, παίχτηκαν online. Για πολλούς όμως αυτό δεν ήταν θέατρο, δεν μπορούσε να αντικαταστήσει τη ζωντανή επαφή με το κοινό. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο σκηνοθέτης της ομάδας Γιάννης Σκουρλέτης αλλά και οι μόνιμοι συνεργάτες του. Το διάστημα που ακολούθησε, αποφάσισαν να βρουν άλλους τρόπους δημιουργικής χρήσης της ψηφιακής εικόνας και του διαδικτύου, πέρα από την έτοιμη, βιντεοσκοπημένη θεατρική παράσταση. Έτσι προέκυψε η ιδέα της bijoux de kant LAND.
Με αφορμή την επέτειο των 10 χρόνων της που η bijoux γιόρτασε το 2020, αποφάσισαν να εντρυφήσουν σ’αυτήν τη «νέα πραγματικότητα», σε αυτό που οι ίδιοι χαρακτηρίζουν «μια χώρα, μια γη, ψηφιακή». Ωστόσο μια μικρή θεατρική ομάδα δεν ήταν εύκολο να καλλιεργήσει τις αναγκαίες δεξιότητες ή ακόμα περισσότερο να έχει στη διάθεσή της πόρους, όπως ένας μεγάλος πολιτιστικός φορέας. Καθώς όμως δεν υπήρχε επιστροφή (και άλλη επιλογή) σε αυτή τους την απόφαση, προχώρησαν με δημιουργική και ευρηματική διάθεση, διερευνώντας πώς το σώμα, το βασικό εργαλείο επικοινωνίας της θεατρικής τέχνης, θα μπορούσε να ενταχθεί στην ψηφιακή του διάσταση. Σήμερα είναι πια σε θέση να εγκαινιάσουν μια ψηφιακή σκηνή νέου τύπου που μπορεί κανείς να την αναζητήσει στον υπολογιστή, στο κινητό ή στο τάμπλετ. Αυτή η ψηφιακή «χώρα» είναι η LAND, η ψηφιακή σκηνή της bijoux de kant, και θα φιλοξενεί πρωτότυπες δημιουργίες, αντλώντας υλικά από τον κόσμο του θεάτρου. Ελπίζοντας να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα όπως αν μπορούν να υπάρξουν το δραματικό κείμενο, το σώμα του ηθοποιού, η μουσική και η σκηνογραφία μέσα από τα ψηφιακά μέσα. Ποιες μεταμορφώσεις υφίσταται το νόημα μέσα από τον φακό μιας κάμερας; Ποιες συγκρούσεις δημιουργούνται ανάμεσα στο πολυμεσικό ψηφιακό περιβάλλον και τη νωπή φύση της θεατρικής πρακτικής; Ποια είναι τα όρια του «ζωντανού»;
Η πανδημία έδωσε στον Γιάννη Σκουρλέτη και την ομάδα του την ευκαιρία να αναστοχαστούν πάνω στη συμβιωτική σχέση με νέα μέσα και να αναζητήσουν τρόπους με τους οποίους το θέατρο θα συνυπάρξει με την τεχνολογία και την ψηφιοποιημένη εικόνα, όταν μάλιστα οι ακραίες συνθήκες, όπως αυτές που ζούμε στους καιρούς μας, το επιβάλλουν.
Η LAND θα αποτελέσει το πεδίο διερεύνησης όλων των παραπάνω ερωτημάτων και όσων θα προκύψουν στη διαδρομή. Φυσικά δεν πρόκειται να υποκαταστήσει το θέατρο και τις ζωντανές παραστάσεις με κοινό. Το θέατρο, ο χορός, η όπερα, η μουσική άντεξαν τις «δοκιμασίες» της ηχογράφησης, της ομιλούσας εικόνας και της τηλεόρασης, αντάλλαξαν περιεχόμενο και συνεργάστηκαν μεταξύ τους θαυμάσια. Η πανδημία έδωσε στον Γιάννη Σκουρλέτη και την ομάδα του την ευκαιρία να αναστοχαστούν πάνω στη συμβιωτική σχέση με νέα μέσα και να αναζητήσουν τρόπους με τους οποίους το θέατρο θα συνυπάρξει με την τεχνολογία και την ψηφιοποιημένη εικόνα, όταν μάλιστα οι ακραίες συνθήκες, όπως αυτές που ζούμε στους καιρούς μας, το επιβάλλουν.
Το πρώτο έργο το οποίο παρουσίασαν με κοινό στο πλαίσιο του «Πολιτισμός είναι η Αθήνα», με την υποστήριξη του Athens Culture Net στη Νύχτα Πολιτισμού 2021 του Δήμου Αθηναίων στο Ρομάντσο, ήταν «Οι 7 θάνατοι της Αντώνας», μια συρραφή των μονολόγων της Αντώνας, ενός χαρακτήρα της Γλυκερίας Μπασδέκη από το θεατρικό έργο «Αμάραντα», που παρουσιάστηκε στο Faust το 2017. Μια προβολή-καλλιτεχνική δράση που συνδυάζει τη video art και τη θεατρική παράσταση, η «Αντώνα» επανέρχεται για να αφηγηθεί για άλλη μια φορά την ιστορία της. Η πριμαντόνα των μπουλουκιών του περασμένου αιώνα ξεδιπλώνει μια ζωή γεμάτη θεατρικές εμπειρίες και παράδοξα φαινόμενα. Στον ρόλο της Αντώνας η Μπέτυ Βακαλίδου, πιο ώριμη από τη θεατρική παράσταση, σε μια κινηματογραφημένη εκδοχή μαγικού ρεαλισμού και ευφάνταστης εικαστικότητας, με την καθοριστική συμβολή του εικαστικού-σκηνογράφου Κωνσταντίνου Σκουρλέτη.
Το αποτέλεσμα αποτέλεσε ευφρόσυνη έκπληξη για όλους όσοι παραβρεθήκαμε στην πρώτη παρουσίασή του. Με το αναγνωρίσιμο ελληνοκεντρικό περιβάλλον και σε αναζήτηση μιας ξεχασμένης και πεθαμένης Ελλάδας, το κείμενο, η σκηνογραφία και οι ήχοι της μουσικής εκτέλεσης του Βασίλη Ζιάκα αποδείχτηκαν ένα ιδιαίτερα πετυχημένο πάντρεμα της γλώσσας του θεάτρου και της ψηφιακής εικόνας. Απέδειξε ότι αξίζει να συνεχίσουν να πειραματίζονται και να δραστηριοποιούνται ψηφιακά. Όπως εξηγεί ο σκηνοθέτης, «η ιδέα των in-between παραστάσεων μάς έχει γοητεύσει. Οι έννοιες της παροντικότητας και της επιτελεστικότητας αποτελούν το νοηματικό δίπολο το οποίο τροφοδοτεί τη σκέψη μας. Οι in-between παραστάσεις αμφιταλαντεύονται ανάμεσα στην οπτικοακουστική δημιουργία και τις ζωντανές τέχνες». Στα όρια μεταξύ κινηματογράφου και θεατρικής πράξης, οι «7 θάνατοι της Αντώνας» θα είναι πλέον διαθέσιμοι online δωρεάν για έναν μήνα στη LAND.
Διαθέσιμος θα είναι επίσης ο «Ερωτόκριτος travel/στη γη της ομοιοκαταληξίας» σε κείμενο της Γλυκερίας Μπασδέκη και μουσική του Πάνου Ηλιόπουλου, με ερμηνευτές τους Δέσποινα Σαραφείδου, Δημήτρη Καραμπέτση και την Ελεάννα Κωνσταντά στο τραγούδι.
Θα ακολουθήσει η ψηφιακή εκδοχή του «Αχ! / (ξανα)διαβάζοντας την Κερένια Κούκλα του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου», επίσης της Γλυκερίας Μπασδέκη, που είναι βασισμένο στο μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου. Δεν πρόκειται για βιντεοσκόπηση παλιότερής τους παράστασης αλλά για μια νέα ανάγνωση. Παίζουν νέοι ηθοποιοί όπως η Μαρία Παπαδάκη, που συμμετείχε στον «Αχιλλέα», την παράσταση που παρουσίασαν στο πρόγραμμα 2021 του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός», η Μαρία Νεφέλη Δούκα, ο Δημήτρης Τσιγκριμάνης και ο Αντώνης Αντωνόπουλος.
Παράλληλα, ετοιμάζεται η παράσταση «Τα πεθαμένα αγόρια», σειρά μονολόγων αγοριών από παραστάσεις της bijoux, όπως του Μάρκο και του Ζλάταν από το «Ραμόνα travel», του Αλέκου, του Αντώνη και του Μίλτου από το «Στέλλα travel», του Νίκου και της Κερένιας Κούκλας από το «Αχ!», του Λεφτέρη από το «Μπολιβάρ», του Μέμου από τα «Αμάραντα». Τα αγόρια θα ενσαρκώνουν ο Ιωάννης Αθανασόπουλος, ο Ντένης Μακρής, ο Γιώργος Καφετζόπουλος, ο Κρις Ραντάνοφ, ο Χάρης Αττώνης, ο Δημήτρης Τσιγκριμάνης, ο Αντώνης Χρήστου και ο Αλέξανδρος Σκουρλέτης.
Να σημειώσουμε ότι μπορεί κανείς να δει δωρεάν στην GNO TV της Εθνικής Λυρικής Σκηνής το οπτικοακουστικό αφήγημα σε συνεργασία με τον αρχιμουσικό Μάρκελλο Χρυσικόπουλο «Μια βοσκοπούλα αγάπησα - Αναμνήσεις μιας μουσικής αποστολής στην Ελλάδα του 1875 του Λουί-Αλμπέρ Μπουργκώ-Ντυκουντραί», ενώ σύντομα θα αναμεταδοθεί από το ραδιόφωνο της ΕΡΤ, στο πλαίσιο της πρόσκλησης για τη δημιουργία νέων θεατρικών έργων για το ραδιόφωνο, η πρώτη παρουσίαση του θεατρικού μονολόγου του Άκη Δήμου «Η Λούσυ Πέρλα ξανά κοντά σας» με τραγούδια της Χαρούλας Τσαλπαρά και τη Μαρία Πανουργία στον ομώνυμο ρόλο.
BIJOUX DE KANT | Performing Arts Non Profit Company
