Rijksmuseum: Τρεις γυναίκες ζωγράφοι για πρώτη φορά στην «Αίθουσα των Τιμών»

Rijksmuseum: Τρεις γυναίκες ζωγράφοι για πρώτη φορά στην «Αίθουσα των Τιμών» Facebook Twitter
Gallery of Honour | Courtesy of the Rijksmuseum
0

Για πρώτη φορά σε 200 χρόνια το ολλανδικό μουσείο Rijksmuseum ανοίγει την κεντρική του αίθουσα σε γυναίκες ζωγράφους. Πρόκειται για τρεις γυναίκες που με το έργο τους έβαλαν τη σφραγίδα τους στον χρυσό αιώνα της ολλανδικής ζωγραφικής.

Χεσίνα τερ Μπορχ, Ράχελ Ρόις, Γιούντιτ Λέιστερ και τα έργα τους θα είναι στην κεντρική θέση στο μουσείο που ο κόσμος συρρέει εδώ και δυο αιώνες για να δει τη «Νυχτερινή περίπολο» του Ρέμπραντ και τη «Γαλατού» του Βερμέερ, ανάμεσα σε άλλα αριστουργήματα της συλλογής του.

Από το άνοιγμα του μουσείου μέχρι σήμερα κανένα έργο γυναίκας δεν έχει κρεμαστεί σε αυτή την κεντρική αίθουσα. Συμβολικά, το μουσείο ανάρτησε τους πίνακες την Ημέρα της Γυναίκας, αν και κλειστό, και φυσικά ανέβασε την είδηση στο Twitter. Οι θεατές μπορούν να δουν τα έργα στον ιστότοπο του μουσείου ή να εξερευνήσουν βίντεο-συνεντεύξεις με επιμελητές σχετικά με τις γυναίκες ζωγράφους στις συλλογές.

Rijksmuseum: Τρεις γυναίκες ζωγράφοι για πρώτη φορά στην «Αίθουσα των Τιμών» Facebook Twitter
Gallery of Honour | Courtesy of the Rijksmuseum

Και οι τρεις πίνακες –«Η Σερενάτα» (1629) της Γιούντιτ Λέιστερ, το «Μεταθανάτιο πορτρέτο του Moses ter Borch» (1667–1669) της Χεσίνα τερ Μπορχ και η «Νεκρή φύση με λουλούδια σε γυάλινο βάζο» (1690–1720) της Ράχελ Ρόις– ζωγραφίστηκαν γύρω στον 17ο αιώνα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, που μερικές φορές αναφέρεται ως η Ολλανδική Χρυσή Εποχή, η άνευ προηγουμένου οικονομική ανάπτυξη συνέβαλε σε μια περίοδο ευημερίας και πολιτιστικής παραγωγής για την ελίτ των Κάτω Χωρών.

Σύμφωνα με το μουσείο, τα έργα θα παραμείνουν μόνιμα στην αίθουσα, σε μια προσπάθεια να «επισημανθεί η μη έκθεση των γυναικών στην ολλανδική πολιτιστική ιστορία» ενώ θα σημανθεί και η έναρξη ενός ερευνητικού προγράμματος αφιερωμένου στον ρόλο των γυναικών καλλιτέχνιδων, συλλεκτριών, δωρητών και επιμελητριών, καθώς και στην ανακάλυψη των ιστοριών των συχνά ανώνυμων γυναικών που απεικονίζονται στην τέχνη.

Η Γιουντίτ Λέιστερ (1609-1666) ήταν η πιο εξέχουσα γυναίκα ζωγράφος της εποχής που εκτιμήθηκε από τους συγχρόνους της, αλλά παρέμεινε μη αναγνωρισμένη από τους ιστορικούς της τέχνης μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα. Υπέγραφε τα έργα της με μονόγραμμα που έφερε τα αρχικά JL και προσκολλημένο σε αυτά ένα άστρο. Αυτό αποτελούσε λογοπαίγνιο, καθώς «Lei star» σημαίνει «ηγετικό άστρο» στα ολλανδικά, και έτσι αποκαλούσαν τον Πολικό Αστέρα οι Ολλανδοί ναυτικοί της εποχής. «Leistar» ήταν, επίσης, το εμπορικό όνομα της ζυθοποιίας του πατέρα της στο Χάαρλεμ.

Rijksmuseum: Τρεις γυναίκες ζωγράφοι για πρώτη φορά στην «Αίθουσα των Τιμών» Facebook Twitter
Η Σερενάτα, 1629 | Gallery of Honour | Courtesy of the Rijksmuseum

Είχε το δικό της εργαστήριο, τους δικούς της μαθητές και το δικό της στυλ, ωστόσο η παραγωγή της μειώθηκε αφότου παντρεύτηκε τον συνάδελφό της  Γιαν Μίνσε Μόλενερ και ξεκίνησε τη δημιουργία οικογένειας. Η Λέιστερ υπήρξε πρωτοπόρος στις "οικιακές" απεικονίσεις: Δημιούργησε ήσυχες σκηνές με γυναίκες στο σπίτι, συχνά με ένα κερί ή μια λάμπα, συχνά όπως θα τις έβλεπε μια γυναίκα.

Η Ράχελ Ρόις (1664-1750), αναγνωρίστηκε και αυτή ευρέως ως καταξιωμένη ζωγράφος κατά τη διάρκεια της ζωής της. Ήταν μέλος της Συντεχνίας του αγίου Λουκά και πρώτη γυναίκα μέλος στη συντεχνία της Χάγης.  Παντρεύτηκε, γέννησε δέκα παιδιά, ζωγράφιζε όλη της τη ζωή. Δημιούργησε περί τους 250 πίνακες κατά τη διάρκεια της πολύχρονης σταδιοδρομίας της, με αποτέλεσμα Ολλανδοί συγγραφείς να την αποκαλούν «το θαύμα της Ολλανδίας» και «ηρωίδα της λεπτής τέχνης».

Rijksmuseum: Τρεις γυναίκες ζωγράφοι για πρώτη φορά στην «Αίθουσα των Τιμών» Facebook Twitter
Τριαντάφυλλα, περιπλοκοειδή, παπαρούνες και άλλα άνθη σε λάρνακα σε πέτρινη εσοχή | Gallery of Honour | Courtesy of the Rijksmuseum

Η παραγωγή της ήταν μεγάλη και σε διεθνές επίπεδο και ολοκλήρωσε τον τελευταίο της πίνακα το 1747, σε ηλικία 83 ετών. Ολοκλήρωνε σχεδόν πέντε πίνακες τον χρόνο, κάτι που είναι άθλος σε απεικονίσεις με τόσο επίπονη λεπτομέρεια. Η Ρόις ήταν η κόρη ενός βοτανολόγου, κάτι που εξηγεί το πάθος της για τον φυσικό κόσμο και τις συνθέσεις της με τριαντάφυλλα, γαρίφαλα, τουλίπες, υάκινθους και παπαρούνες, πλαισιωμένα από ένα δραματικό σκοτεινό φόντο.

Η Χεσίνα τερ Μπορχ ήταν η μόνη από τις τρεις ζωγράφους που δεν ήταν επαγγελματίας. Το έργο της αποτελείται κυρίως από υδατογραφίες σε άλμπουμ. Ήταν μέλος της οικογένειας των καλλιτεχνών τερ Μπορχ. Τα περισσότερα έργα της συνίστανται στην υλοποίηση των παρατηρήσεών της πάνω στην οικογενειακή ζωή, τα τρέχοντα γεγονότα και τα άτομα που ακολουθούσαν τη μόδα. Εκτός από τις εικαστικές τέχνες, η Χεσίνα αγαπούσε και ασχολήθηκε με την ποίηση. Έχουν διασωθεί τρία άλμπουμ με υδατογραφίες της, καθώς και 59 σκόρπια φύλλα με σχέδια.

Rijksmuseum: Τρεις γυναίκες ζωγράφοι για πρώτη φορά στην «Αίθουσα των Τιμών» Facebook Twitter
Μεταθανάτιο πορτρέτο του μικρότερου αδελφού της, Μόσες, το οποίο δημιούργησε η Χεσίνα βοηθούμενη από τον ετεροθαλή αδελφό της Χέραρντ περί το 1667-1669 | Gallery of Honour | Courtesy of the Rijksmuseum

Το έργο της δεν είχε γίνει ευρέως γνωστό όσο ζούσε. Το πρώτο της άλμπουμ το ξεκίνησε σε ηλικία μεταξύ 14 και 15 ετών και το τιτλοφόρησε «Materi-boeck». Το δεύτερό της άλμπουμ το δημιούργησε κατά την περίοδο 1652-1660. Αυτό απαρτιζόταν από 116 φύλλα και περιλάμβανε τραγούδια, ποιήματα και εικονογραφήσεις. Δημιούργησε εκατοντάδες λεπτά ζωγραφισμένα, σαγηνευτικά σχέδια και πίνακες ζωγραφικής κατά τη διάρκεια της ζωής της.

Η προσπάθεια που έχει ξεκινήσει το Rijksmuseum να εξερευνήσει τις συλλογές του είναι μεγάλη. Άλλο τόσο προσπαθεί να μελετήσει τα κενά στις συλλογές του. Την άνοιξη και όταν μπορέσει το μουσείο να ανοίξει θα παρουσιάσει μια μεγάλη έκθεση για να διερευνήσει τις ολλανδικές συνδέσεις με την αποικιοκρατία και την υποδούλωση ανθρώπων στη Βραζιλία, το Σουρινάμ, την Καραϊβική, τη Νότια Αφρική και την Ασία.

Rijksmuseum: Τρεις γυναίκες ζωγράφοι για πρώτη φορά στην «Αίθουσα των Τιμών» Facebook Twitter
Gallery of Honour | Courtesy of the Rijksmuseum
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πρόδρομος Τσιαβός: «Στην παρουσία μας στον δημόσιο χώρο ο στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση αλλά να ακούσουμε, να συζητήσουμε, να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Plāsmata 3 / Πρόδρομος Τσιαβός: «Στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση, αλλά να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Ο επικεφαλής Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση μιλά με υπόκρουση τα ασταμάτητα τιτιβίσματα των πουλιών που έρχονται από τα σκιερά δέντρα του Πεδίου του Άρεως.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ