«Σκόπευα να γράψω για τον θάνατο, αλλά παρενέβη η ζωή όπως πάντα»: Το Ημερολόγιο της Βιρτζίνια Γουλφ

«Σκόπευα να γράψω για τον θάνατο, αλλά παρενέβη η ζωή όπως πάντα»: Το Ημερολόγιο της Βιρτζίνια Γουλφ Facebook Twitter
«Αν κανείς δεν πει στη στιγμή, αυτή τη στιγμή, μείνε, τι θα κερδίσει, πεθαίνοντας;»: Η Βιρτζίνια Γουλφ το 1939 στο Λονδίνο
0


«ΣΚΟΠΕΥΑ ΝΑ ΓΡΑΨΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ,
αλλά παρενέβη η ζωή όπως πάντα», έγραφε η Βιρτζίνια Γουλφ στις 17 Φεβρουαρίου 1922, όταν είχε μόλις κλείσει τα 40 της χρόνια. Το ημερολόγιό της είναι γεμάτο πόνο: θάνατοι, απώλειες, ασθένειες, θλίψη, κατάθλιψη, αγωνία, φόβος. Αλλά σε κάθε σελίδα παρεμβαίνει η ζωή, με εκπληκτική ενέργεια, θέρμη και χαρά. Το ημερολόγιο αποτελεί μια απαράμιλλη καταγραφή της εποχής της, μια πινακοθήκη εξαιρετικής παρατήρησης, μια θερμή και θαρραλέα αυτοεξέταση, μια αποκάλυψη των δημιουργικών διεργασιών μιας συγγραφέως, ένα τρυφερό, άγρυπνο χρονικό της φύσης και ένας διαλογισμός για τη ζωή, τον έρωτα, το γάμο, τη φιλία, τη μοναξιά, την κοινωνία, το χρόνο και τη θνητότητα. Είναι ένα από τα σπουδαιότερα ημερολόγια που γράφτηκαν ποτέ, και είναι υπέροχο να το βλέπουμε ξανά σε έντυπη μορφή στην πεντάτομη έκδοση που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Granta.

Η πρώτη σωζόμενη ημερολογιακή καταχώρηση της Γουλφ έγινε το 1897, όταν ήταν σχεδόν 15 ετών –  η τελευταία στις 24 Μαρτίου 1941, τέσσερις ημέρες πριν από τον θάνατό της. Η ίδια κρατούσε όλα αυτά τα γραπτά σε τετράδια χωρίς γραμμές με μαλακά εξώφυλλα, τα οποία έδενε με χρωματιστά χαρτιά. Ανέτρεχε τακτικά σε αυτά για να θυμάται το παρελθόν της, και βασίστηκε σε αυτά όταν ξεκίνησε τα απομνημονεύματά της (Sketch of the Past), το 1939. Όταν βομβαρδίστηκε το σπίτι της στο Λονδίνο τον Οκτώβριο του 1940, φρόντισε να τα διασώσει.

Κανείς δεν μπορούσε ποτέ να ψέξει ή να ντροπιάσει τη Γουλφ όσο η ίδια τον εαυτό της. Στα ημερολόγιά της εμφανίζεται έντονα αυτοκριτική και μοιάζει να λαχταρά να βγει έξω από τον εαυτό της, πέρα από τον εγωισμό, να ταυτιστεί με το «εμείς», όχι με το «εγώ». Είναι σα να διεξάγεται διαρκώς μια συναρπαστική πάλη ανάμεσα στον σολιψισμό («Πόσο με ενδιαφέρει ο εαυτός μου!») και στη λαχτάρα για κοινοτισμό και κοινοκτημοσύνη.

Πριν αυτοκτονήσει, στις 28 Μαρτίου του 1941, άφησε ένα σημείωμα στον σύζυγό της Λέοναρντ, ζητώντας του να καταστρέψει όλα της τα γραπτά. Ευτυχώς για εμάς, εκείνος δεν το έκανε. Αντ' αυτού άρχισε να διασώζει και να ταξινομεί μια τεράστια μάζα υλικού, το οποίο περιλάμβανε χειρόγραφα, μυθιστορήματα, δοκίμια και κριτικές, καθώς και αυτά τα ημερολόγια.

Κανείς δεν μπορούσε ποτέ να ψέξει ή να ντροπιάσει τη Γουλφ όσο η ίδια τον εαυτό της. Στα ημερολόγιά της εμφανίζεται έντονα αυτοκριτική και μοιάζει να λαχταρά να βγει έξω από τον εαυτό της, πέρα από τον εγωισμό, να ταυτιστεί με το «εμείς», όχι με το «εγώ». Είναι σα να διεξάγεται διαρκώς μια συναρπαστική πάλη ανάμεσα στον σολιψισμό («Πόσο με ενδιαφέρει ο εαυτός μου!») και στη λαχτάρα για κοινοτισμό και κοινοκτημοσύνη. Οι ακριβείς, παθιασμένες περιγραφές της για το τοπίο γύρω της, είτε πρόκειται για την εξοχή του Σάσεξ είτε για τους δρόμους του Λονδίνου, που από μόνες τους κάνουν τα ημερολόγια άξια να διαβαστούν, είναι μέρος αυτής της λαχτάρας να περάσει από τον εαυτό της σε αυτό που αποκαλεί «το τραγούδι του πραγματικού κόσμου». Και η έλξη που της προκαλούν οι άλλοι δημιουργεί μια σχεδόν αλλόκοτη ενσυναίσθηση, σαν να μεταμορφώνεται η ίδια στο πρόσωπο που παρατηρεί. Το ημερολόγιο είναι ένας θησαυρός χαρακτήρων, από τους διάσημους λογοτέχνες που γνώριζε (Τόμας Χάρντι, Χ. Τζ. Γουέλς, Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς. Τ.Σ. Έλιοτ, Κάθριν Μάνσφιλντ) μέχρι χίλια άλλα ζωντανά πορτρέτα πιο άγνωστων ζωών.

«Σκόπευα να γράψω για τον θάνατο, αλλά παρενέβη η ζωή όπως πάντα»: Το Ημερολόγιο της Βιρτζίνια Γουλφ Facebook Twitter
Φωτογραφία της Βιρτζίνια Γουλφ από την Gisèle Freund, 1939.

Είναι μια καταγραφή του κόσμου της και της εποχής της. Είναι ένα τετράδιο ασκήσεων όπου εργάζεται για να βρει μια «ελαστική» φόρμα με βάση την οποία θα δημιουργήσει κάτι από «αυτό το χαλαρό, παρασυρόμενο υλικό της ζωής». «Μου φαίνεται ότι σε αυτό το βιβλίο εξασκούμαι στο γράψιμο – μαθαίνω τις κλίμακες», γράφει. Είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας, όπου τα επικίνδυνα συναισθήματα – ο θυμός για έναν καβγά με τον Λέοναρντ, ο τρόμος της κατάθλιψης, ο πόνος της ασθένειας, η κοινωνική αμηχανία, ο φόβος της χλεύης κάθε φορά που κυκλοφορεί ένα βιβλίο της –  μπορούν να αναπαυθούν. Εδώ είναι που «συνθέτει» τον εαυτό της: «Για να καταπραΰνω αυτές τις δίνες, γράφω εδώ». Είναι ένα σημειωματάριο όπου καταγράφει τις λογοτεχνικές κρίσεις της και συχνά υπενθυμίζει στον εαυτό της «τι απέραντη γονιμότητα απόλαυσης μου επιφυλάσσουν τα βιβλία!».

Είναι επίσης ένα βιβλίο αναμνήσεων στο οποίο ανακαλεί το παρελθόν της, κάτι πολύ σημαντικό για εκείνη, και ανατρέχει ψυχαναγκαστικά σχεδόν σε ημερομηνίες-κλειδιά, όπως ο θάνατος της μητέρας της όταν ήταν 13 ετών, ο γάμος της με τον Λέοναρντ ή οι μετακομίσεις σε διαφορετικά σπίτια. Είναι ένα βιβλίο για τη θνητότητα, τη συνειδητοποίηση ότι ο θάνατος έρχεται και την αξιοποίηση του εδώ και του τώρα. «Χαίρομαι που ζω και λυπάμαι για τους νεκρούς», γράφει μετά την αυτοκτονία ενός φίλου της. Επιθυμεί να αποσπάσει όλο το ζουμί από τη ζωή: η αγάπη, η ευχαρίστηση, η στοργή και η απόλαυση διατρέχουν όλο το βιβλίο. Θέλει να ζήσει για τη στιγμή: «Αν κανείς δεν πει στη στιγμή, αυτή τη στιγμή, μείνε, είσαι τόσο δίκαιη, τι θα κερδίσει, πεθαίνοντας; Όχι: μείνε, αυτή τη στιγμή. Κανείς δεν το λέει ποτέ αυτό αρκετά. Πάντα βιάζεται. Πάω τώρα μέσα, να δω τον Λ. και να πω, μείνε αυτή τη στιγμή».

Με στοιχεία από The Guardian

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα κύματα» της Β. Γουλφ: Πόσοι άνθρωποι κατοικούν μέσα μας;

Λέσχη Ανάγνωσης: Φίλοι και παρέες / «Τα κύματα» της Βιρτζίνια Γουλφ: Πόσοι άνθρωποι κατοικούν μέσα μας;

Το άκρως πειραματικό και ποιητικό μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ αναδεικνύει τη θαυμαστή πολυπλοκότητα του ψυχισμού μας και την πολλαπλότητα που κατοικεί μέσα μας.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η ασυμβίβαστη κριτικός Βιρτζίνια Γουλφ

/ Η ασυμβίβαστη κριτικός Βιρτζίνια Γουλφ

Δυο σπάνια δοκίμια της Βιρτζίνια Γουλφ για τη λογοτεχνία και την τέχνη σε μια ενιαία έκδοση με τον τίτλο «Μια συζήτηση περί τέχνης και Λεξιτεχνία», που μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Περισπωμένη, μας δίνουν την αφορμή να θυμηθούμε τον πάντοτε μοντέρνο και καίριο λόγο της.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ