Όταν μια ολόκληρη διμοιρία ανταρτών ξεκληρίστηκε από παραισθησιογόνα μανιτάρια

ΕΠΕΞΕΡΓ. Παύλος Μεθενίτης «Αμανίτα μουσκάρια» Facebook Twitter
O δημοσιογράφος και συγγραφέας Παύλος Μεθενίτης.
0


ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ ΤΟΥ 1943,
στο όρος Πάικο, στη Μακεδονία, μια ολόκληρη διμοιρία ανταρτών ξεκληρίστηκε όχι από τους Γερμανούς αλλά από παραισθησιογόνα μανιτάρια. Ξελιγωμένοι από την πείνα, οι Ελασίτες γεύτηκαν με ηδονή τη μοναδική τροφή που έτυχε να βρουν, ανύποπτοι για τις παρενέργειες που θα τους προκαλούσαν αυτοί οι υπέροχοι καρποί με το κατακόκκινο «καπέλο» και τις λευκές πιτσιλιές. Έφαγαν «αμανίτα μουσκάρια» κι αλληλοσκοτώθηκαν, πεπεισμένοι πως τουφεκίζουν αντιπάλους… 

Το περιστατικό δεν είναι φανταστικό. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Παύλο Μεθενίτη ο οποίος εμπνεύστηκε απ’ αυτό ένα μεστό μυθιστόρημα δρόμου, το «Αμανίτα μουσκάρια» (Καστανιώτης, 2007), υπάρχουν δύο τουλάχιστον γραπτές πηγές που το αναφέρουν: οι μελέτες ενός παλιού αντάρτη, του Κελτεμλίδη, που εξελίχθηκε με μυκητολόγο, και η αυτοβιογραφία του Στέφανου Χουζούρη «Γιατρός σε τρεις πολέμους» που εκδόθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1988. «Με το που πληροφορήθηκα αυτή την απίστευτη ιστορία», λέει, «ένιωσα μια ισχυρή παρόρμηση να τη διηγηθώ όπως την καταλαβαίνω εγώ. Όχι από διάθεση αποκαθήλωσης των ανταρτών και του ηρωισμού τους, αλλά για να εξερευνήσω την ανθρώπινη διάστασή τους. Και στη δική τους περίπτωση, τα μανιτάρια λειτούργησαν σαν το κλειδί που ξεδίπλωνε ό,τι η συνείδησή μας αρνείται να παραδεχτεί. Όμως από μόνη της, αυτή η ιστορία δεν έφτανε. Έπρεπε να τη συνδέσω με το παρόν».

Στην πινακοθήκη του βιβλίου θα συναντήσουμε από φιλόδοξους νεαρούς καριερίστες μέχρι απομονωμένους απ’ τον κόσμο γέροντες, δηλητηριασμένους από ενοχές.

Κεντρικός ήρωας και αφηγητής στο «Αμανίτα μουσκάρια» είναι ένας σαρανταπεντάχρονος δημοσιογράφος, ο Ηλίας, στον αντίποδα εκείνων που προσφέρουν γη και ύδωρ για ν’ αναρριχηθούν. Σ’ έναν κόσμο που θέλει τους πάντες στην πρίζα, αδηφάγους καταναλωτές και παραγωγικούς εργάτες ταυτόχρονα, εκείνος βιοπορίζεται οργώνοντας την Ελλάδα με τη μηχανή του, πουλώντας ταξιδιωτικά και γαστριμαργικά ρεπορτάζ σε ειδικά περιοδικά. Ο Ηλίας ούτε στο καθήκον είναι ταγμένος –όπως ήταν μια ζωή ο συντηρητικός πατέρας του, ταξίαρχος εν αποστρατεία– ούτε όμως και στο πάθος – όπως ο αδελφός του, που πέθανε παραδομένος στην ηρωίνη. Με θητεία στις αριστερές οργανώσεις της Μεταπολίτευσης, αρκείται τώρα στην τόσο δημιουργική γι’ αυτόν μοναξιά. Και, μολονότι έχει συνειδητοποιήσει ότι το βιβλίο έχει καταντήσει αναλώσιμο εμπόρευμα, πάλλεται από επιθυμία να δει τ’ όνομά του πάνω σ’ έναν φρεσκοτυπωμένο τόμο, που θα περιέχει μεταμφιεσμένες τις ευαισθησίες και τις ανησυχίες του. 

Αμανίτα Μουσκάρια - Παύλος Μεθενίτης (Γνώση)
Παύλος Μεθενίτης, Το Αμανίτα Μουσκάρια, εκδ. Καστανιώτης. Το βιβλίο είναι εξανλημένο στον εκδότη

Στο πρόσωπο του Ηλία, ο Μεθενίτης αντικρίζει έναν αντι-ήρωα. «Δεν του αρέσει και τόσο ο εαυτός του. Κι αν επιδιώκει κάτι, είναι ένα ποσοστό αυτοσεβασμού. Να ξεπεράσει δηλαδή τα “πρέπει” που ορίζουν άλλοι γύρω του, και να κάνει επιτέλους αυτό που επιθυμεί». Πώς τα καταφέρνει; Αυτό ακριβώς αποτυπώνεται στο «Αμανίτα μουσκάρια»: πώς, χάρη σ’ ένα επαγγελματικό ταξίδι στο Πάικο, γίνεται αποδέκτης μιας ιστορίας που στα μάτια του λάμπει σαν βιωμένο χρυσάφι, και την οποία λαχταράει –όπως ο Μεθενίτης– να διηγηθεί. 

Στην πινακοθήκη του βιβλίου θα συναντήσουμε από φιλόδοξους νεαρούς καριερίστες μέχρι απομονωμένους απ’ τον κόσμο γέροντες, δηλητηριασμένους από ενοχές. Κι από ανθρώπους πρόθυμους να μοιραστούν μ’ όσους ταιριάζουν τα χνώτα τους θηριώδεις ποσότητες κάνναβης μέχρι αναρχικούς αποφασισμένους να τα διαλύσουν όλα από την οργή τους. Ανάμεσά τους, αναδύονται οι μορφές των ανταρτών, αρσενικών και θηλυκών, δοσμένων ψυχή τε και σώματι στον αγώνα, ανθρώπων που καταπιέζουν τις ορμές και τις όποιες ταξικές διαφορές τους, ώσπου κυριεύονται από τους δαίμονες που ήταν κλειδωμένοι στην ψυχή τους και καταλήγουν να γίνουν μια άμορφη, αποκρουστική, αιματοκυλισμένη μάζα. 

Τι κι αν το 30ό τάγμα του ΕΛΑΣ που ξεκληρίστηκε από τα μανιτάρια δεν ήταν μεικτό; «Διαβάζοντας, εξακρίβωσα πως το ’43 υπήρχαν και κάποια μεικτά τμήματα. Ελάχιστα, αλλά υπήρχαν», λέει ο Μεθενίτης. «Μου χρειαζόταν όμως μια τέτοια αυθαιρεσία για ν’ αναδείξω τις συγκρούσεις που έφεραν στην επιφάνεια οι παραισθήσεις. “Πώς αντιμετωπίζατε το ερωτικό ζήτημα στο βουνό;” ρώτησα μια παλιά αντάρτισσα. “Δεν το αντιμετωπίζαμε”, μου είπε. Κι έβγαλε να μου δείξει την κοτσίδα της, που είχε σπεύσει τότε ν’ αποχωριστεί, ένα απολίθωμα θηλυκότητας πια, που δεν λέει να φύγει από το μυαλό μου…» 

Στο «Αμανίτα μουσκάρια» ο Μεθενίτης αντιδιαστέλλει το χρέος από τα βαθύτερα ένστικτά μας, εξερευνά το ζήτημα των ουσιών ως καταφύγιο αλλά και ως καταστροφή, και μας παρασύρει σ’ ένα ταξίδι ποτισμένο από την ελληνική πραγματικότητα, παραμονές της οικονομικής κρίσης. Λίγα χρόνια δε αργότερα, το 2017, συνεργάστηκε με τον Θανάση Πέτρου για τη δημιουργία του ομώνυμου κόμικ (εκδ. Γνώση).

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μαρκ Τουέιν, «Οι περιπέτειες του Χακ Φιν»

Το πίσω ράφι / Το μυθιστόρημα του Μαρκ Τουέιν που έθαψαν οι κριτικοί και το αποθέωσε ο Χέμινγουεϊ

Στις «Περιπέτειες του Χακ Φιν» ο Μαρκ Τουέιν έπλασε τον πιο ελεύθερο ήρωα της αμερικανικής λογοτεχνίας, που αρνήθηκε τους κανόνες της κοινωνίας του και ένωσε την τύχη του με έναν σκλάβο δραπέτη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί την ζωή χωρίς αυτόν

Βιβλίο / Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί τη ζωή χωρίς αυτόν

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Βασιλεύς των Βασιλέων», όπως αποκαλούσε τον εαυτό του ο Ρεζά Παχλαβί, εστιάζει στις διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ που «αποδέχτηκαν πρόθυμα τις φαντασιώσεις του, τόσο για τον εαυτό του όσο και για τη χώρα του».
THE LIFO TEAM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ