Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΙΝΗ. Τον Ιανουάριο του 1993 ένας φαινομενικά φιλήσυχος και αξιοπρεπής πολίτης, ονόματι Ζαν-Κλοντ Ρομάν, Γάλλος εγκατεστημένος στην Ελβετία, σκότωσε τους γονείς, τη γυναίκα του και τα δυο ανήλικα παιδιά του κι αποπειράθηκε ν’ αυτοκτονήσει.
Η προηγούμενη ζωή του Ρομάν ήταν ένα τεράστιο ψέμα. Επί δεκαοχτώ ολόκληρα χρόνια, ο άνθρωπος αυτός παρίστανε τον γιατρό, εμφανιζόταν ως ερευνητής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, παινευόταν για τη φιλία του μ’ επωνύμους, όπως ο Μπερνάρ Κουσνέρ, κι είχε καταφέρει να μην τον υποψιαστεί κανένας.
Ξεκινούσε κάθε πρωί για το «γραφείο» του και περιπλανιόταν άσκοπα στα δάση, στην εθνική οδό, σε πορνοσινεμά, σε καφενεία. Πώς ζούσε; Αποσπώντας από τα κοντινά του πρόσωπα –γονείς, ερωμένη, πεθερικά– τεράστια ποσά, με την υπόσχεση να τ’ αβγατίσει επενδύοντάς τα, αφορολόγητα και προνομιακά, σε τράπεζες της Ελβετίας.
Κάποια στιγμή τα χρήματα σώθηκαν. Η αποκάλυψη της αλήθειας πλησίαζε και ο τρόμος του Ρομάν διοχετεύτηκε σ’ ένα ποτάμι από αίμα. Η δίκη του συγκλόνισε την κοινή γνώμη, ο ίδιος καταδικάστηκε σε ισόβια και η περίπτωσή του καρφώθηκε στον νου του Εμανουέλ Καρέρ σε τέτοιο βαθμό, ώστε να γράψει δύο βιβλία. Το «Μαθήματα στο χιόνι» και τον «Εχθρό» (μετ. Δημήτρης Δημουλάς, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 1997 και 2000 αντίστοιχα).
Ισορροπώντας πάνω σε λεπτό σκοινί, με την έγνοια να ερμηνεύσει το ανεξήγητο και να μην παραδοθεί αμαχητί ούτε στην απόρριψη ούτε στον οίκτο, ο συγγραφέας του «Εχθρού» μπήκε σε κίνδυνο. Βυθίστηκε στον Άδη κι έδωσε ένα όντως φλογερό βιβλίο.
Ο 63χρονος Εμανουέλ Καρέρ (βλ. «Το μουστάκι», «Ένα ρώσικο μυθιστόρημα», «Λιμόνοφ», «Γιόγκα») αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση στη γαλλική λογοτεχνική σκηνή. Λιγότερο στυλίστας και περισσότερο μάστορας της πλοκής, τοποθετεί συνήθως τους ήρωές του σε καταστάσεις ανεξέλεγκτης υπαρξιακής κρίσης.
Η υπόθεση Ρομάν τού κίνησε το ενδιαφέρον εξαρχής. Όχι οι λεπτομέρειες των οικονομικών του καταχρήσεων ούτε η σκηνοθετημένη διπλή ζωή του. Αυτά έγιναν γρήγορα γνωστά από τη δίκη, την οποία ο ίδιος είχε φροντίσει να καλύψει δημοσιογραφικά για λογαριασμό του «Nouvel Observateur».
Ο Καρέρ δεν μπήκε καν στον πειρασμό να σκαλίσει την απίστευτη αφέλεια –ή μήπως υποκρισία;– του συντηρητικού περίγυρου του «γιατρού», που δεν προσβλήθηκε ποτέ από το μικρόβιο της αμφιβολίας.
Εκείνο που ενδιέφερε τον Γάλλο συγγραφέα ήταν τι σκεφτόταν ο Ρομάν στη διάρκεια των ωρών που υποτίθεται πως περνούσε στο γραφείο. Παρά την απέχθεια που ένιωθε, ή ακόμα κι εξαιτίας της, ο Καρέρ θέλησε να καταλάβει ποιες σκοτεινές δυνάμεις κινούσαν τα γρανάζια του μυαλού του. Του έστειλε λοιπόν ένα γράμμα στη φυλακή, ενημερώνοντάς τον για την πρόθεσή του να γράψει ένα βιβλίο γι’ αυτόν, ζητώντας και τη δική του συνεργασία.
Ο Ρομάν δεν απάντησε. Το διάστημα που ακολούθησε, ωστόσο, υπήρξε γόνιμο για τον Καρέρ. Έπεσε με τα μούτρα σ’ ένα μυθιστόρημα –το καλύτερό του ως τότε, σύμφωνα με τον ίδιο– που ασυνείδητα πάλευε να γράψει όλον τον προηγούμενο καιρό.
Το βιβλίο στρεφόταν γύρω από την εικόνα ενός δολοφόνου πατέρα που περιπλανιόταν μόνος στα χιονισμένα δάση, και εστίαζε στους εφιάλτες που αναστατώνουν διαρκώς τον ανυποψίαστο, αλλά υπερευαίσθητο, μικρό του γιο. Ήταν τα «Μαθήματα στο χιόνι», που γρήγορα μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Κλοντ Μιλέρ.
Διαβάζοντας ο Ρομάν στη φυλακή την παραπάνω ιστορία, αποφάσισε να ενδώσει τελικά στις κρούσεις του Καρέρ. Είχε αναγνωρίσει σ’ αυτήν τα μίζερα παιδικά του χρόνια. Τις απαιτήσεις των γονιών του, την αγωνία του να μη διαψεύσει τα όνειρά τους.
Από μια αποτυχία του, άλλωστε, είχαν ξεκινήσει όλα: από το ότι δεν πέρασε στο τρίτο έτος της ιατρικής σχολής της Λιόν, γεγονός που του ήταν αδύνατον να παραδεχτεί δημοσίως…
Εχθρός για τους καθολικούς είναι ο Σατανάς. «Εχθρός» ήταν κι ο τίτλος του βιβλίου που προέκυψε, το οποίο επίσης μεταφέρθηκε στο σινεμά από την Νικόλ Γκαρσιά, με πρωταγωνιστή τον Ντανιέλ Οτέιγ.
Ο Εμανουέλ Καρέρ κατάφερε να διηγηθεί με ακρίβεια, μέρα με τη μέρα, αυτήν τη ζωή της μοναξιάς και της απάτης ενός ανθρώπου που δεν ξεγελούσε μόνο τους άλλους, αλλά κυρίως τον εαυτό του. Ισορροπώντας πάνω σε λεπτό σκοινί, με την έγνοια να ερμηνεύσει το ανεξήγητο και να μην παραδοθεί αμαχητί ούτε στην απόρριψη ούτε στον οίκτο, ο συγγραφέας του «Εχθρού» μπήκε σε κίνδυνο. Βυθίστηκε στον Άδη κι έδωσε ένα όντως φλογερό βιβλίο.
σχόλια