«Το νησί πάνω στο ψάρι και άλλες ευφάνταστες ιστορίες»: Η οικολογική αλληγορία της Έλσας Κορνέτη

«Το νησί πάνω στο ψάρι και άλλες ευφάνταστες ιστορίες»: Η οικολογική αλληγορία της Έλσας Κορνέτη Facebook Twitter
Δεν υπάρχει κανένα ερώτημα που να μη στοιχειώνει την ουσία των ιστοριών της Κορνέτη, είτε αυτό αφορά την οικολογική συνείδηση, είτε τη θρησκευτική πίστη, είτε τη δημιουργία ή την ποίηση.
0



ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΤΕΙ ως οικολογική αλληγορία, φανταστικό παραμύθι, μαγική περιπλάνηση σε κόσμους αλλόκοτους αλλά και ως ένα αντεστραμμένο μυθολογικό πανόραμα για έναν κόσμο που θα μπορούσε να οριστεί αλλιώς. Το σίγουρο είναι ότι το Νησί Πάνω στο ψάρι και άλλες ευφάνταστες ιστορίες της Έλσας Κορνέτη είναι μια σπάνια, αριστοτεχνικά πλεγμένη συλλογή ιστοριών που ουσιαστικά διαβάζεται ως ένα μυθιστόρημα κοινών μεταφυσικών και αλληγορικών αξιώσεων.

Φανταστικά και πραγματικά όντα ‒στοιχειωμένοι φαροφύλακες, κορακόμορφοι ψάλτες, φοβισμένοι και αλλόκοτοι νεωκόροι, παράξενοι επιστήμονες‒ εναλλάσσονται σε αυτές τις εξαίρετα στημένες ιστορίες για να καταδείξουν πόσες υπερβάσεις μπορούν να γίνουν στον εσωτερικό κόσμο αλλά και σε εκείνον της γλωσσικής έκφρασης, όταν τα πάντα καταστρέφονται και καλούνται να αναδιατυπωθούν ή να δημιουργηθούν εκ νέου.

Ως εκ τούτου, η απανθρωποποίηση που παρατηρείται γύρω μας δεν αφορά μονάχα αυτόν τον κόσμο αλλά και ένα φανταστικό σύμπαν σκαλωμένο πάνω σε ένα τεράστιο ψάρι αλλά και μια αναποδογυρισμένη πόλη, της οποίας οι κυνικοί και εξαρτημένοι από την τεχνολογία κάτοικοι δεν θα έχουν κοιταχτεί ποτέ στα μάτια και δεν θα έχουν αγγιχτεί ποτέ, απορροφημένοι καθώς είναι στα κινητά και στις οθόνες τους (πόσο προφητική αναλογία με το τώρα;).

Στις ιστορίες της Κορνέτη δεν υπάρχουν άνθρωποι μοναχοί ή κοινωνικοί, μικρόθυμοι ή μεγαλόθυμοι, πετυχημένοι ή αποτυχημένοι, μόνο έτοιμοι για το ποιητικό θαύμα.


Οι απόκρυφες αυτές και άκρως αλληγορικές ιστορίες συνδέουν την εναλλαγή μεταξύ ενός λιτού και ταυτόχρονα εξπρεσιονιστικού τρόπου έκφρασης με τον μαιανδρικό ελιγμό μιας συμβολικής αφήγησης που σίγουρα ξέρει τι θέλει ‒ και το τολμά. Με έναν τρόπο που μοιάζει σχεδόν εραλδικός, αφού φτάνει μέχρι την καταγωγή του κόσμου, δεν υπάρχει κανένα ερώτημα που να μη στοιχειώνει την ουσία των ιστοριών της Κορνέτη, είτε αυτό αφορά την οικολογική συνείδηση, είτε τη θρησκευτική πίστη, είτε τη δημιουργία ή την ποίηση.

Και είναι σίγουρα η τελευταία που δείχνει τον κοινό άξονα στον οποίο κινείται η κατεξοχήν ποιήτρια Έλσα Κορνέτη ‒την οποία μέχρι τώρα γνωρίζαμε από τις ποιητικές της συλλογές‒, μετατρέποντας το θέμα της εκφραστικής δημιουργίας σε ζήτημα ζωής ή θανάτου.

Στην «Καπνισμένη», η συγγραφέας Ιζόλδη αυτοκτονεί πίνοντας αμέτρητες κούπες καφέ και καπνίζοντας μανιακά, ενώ στο «Μελάνι Πικρό» ένας άλλος συγγραφέας πνίγεται από το μελάνι, σαν τη σουπιά. Η αγωνία της δημιουργίας σε έναν κόσμο που μοιάζει ολοένα πιο παράταιρος φαίνεται να στοιχειώνει τη συγγραφέα, που πιστεύει ότι η απάντηση είναι η ποίηση, όποια κι αν είναι ερώτηση: θεραπευτική, ανένταχτη, χειμαρρώδης.

Άλλωστε, αυτό που σώζει την πόλη που σαπίζει, στη ομώνυμη ιστορία, είναι ένα μυστικό κείμενο που αποτελείται «από ποιήματα παλιά, ποιήματα μεταφυσικά, λέξεις στρόγγυλες, παρηχήσεις ηδονικές, νοήματα συγκινητικά, όνειρα εξωσωματικά».

Επίσης, στις ιστορίες της Κορνέτη δεν υπάρχουν άνθρωποι μοναχοί ή κοινωνικοί, μικρόθυμοι ή μεγαλόθυμοι, πετυχημένοι ή αποτυχημένοι, μόνο έτοιμοι για το ποιητικό θαύμα, σαν τον Ηλίθιο του Ντοστογιέφσκι ή σαν εκείνον τον ασήμαντο, αόρατο και ανύπαρκτο ήρωα από τις Τελείες για μάτια, που «ήθελε ν' ανοίγει διάπλατα τα χέρια και να στριμώχνει στην αγκαλιά του χρώματα χιλιάδες. Ήθελε να περπατά πάνω σε κοράλλια, σκορπώντας απόκοσμες ανταύγειες ομορφιάς».

Τελικά, μπροστά στη δημιουργία ‒και αυτό είναι το μανιφέστο που υψώνει η Κορνέτη‒ είμαστε όλοι και όλες ίσοι. «Στεφανωμένη με ένα λεπτοδουλεμένο στεφάνι από σφιχτοδεμένα κλαράκια και φύλλα ιερής βελανιδιάς, η Μαίρη Σέλλεϋ, με τις τσέπες της γεμάτες κουμπιά και κλειδιά, ξέρει. Κουμπώνοντας μια πληγή, ξεκλειδώνει ένα άνθος».

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ