Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο

Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο Facebook Twitter
Ο Βακαλόπουλος περιβαλλόταν πάντα από εξόχως ενδιαφέρουσες προσωπικότητες, από ευφυείς ανθρώπους που ξεχώριζαν για την ομορφιά και την πρωτοτυπία τους. Ακόμα κι όταν έκανε παρέα με κάποιον που κατά τι υστερούσε, είχε το χάρισμα να αντλεί τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του, να τα βγάζει στο φως.
0

Ο Χρήστος δεν επανεμφανίζεται ως νεκρός αλλά ως ολοζώντανος, είρων, γκομενιάρης και πάντα έτοιμος

ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΣΤΗ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗ

Από τους ανθρώπους που συναναστραφήκαμε τα τελευταία χρόνια ο Βακαλόπουλος πιθανότατα ήταν «η» δραματική και ειρωνική μορφή, όχι μόνο επειδή βιάστηκε να τον πάρει ο Χάρος. Το γεγονός δε ότι νέοι στην ηλικία σκηνοθέτες και γραφιάδες, περίεργα πρόσωπα τέλος πάντων που ζητούν πληροφορίες για τη «μάρκα» του Χρήστου, που σεργιανάνε στα καφενεία και ψάχνουν τα γραφτά του και τα άγραφα, αποδεικνύει ότι κατιτίς σπάνιο έλουζε αυτό τον άνθρωπο που ήταν σημαδεμένος κι άλλο τόσο αγαπημένος.

Νεκρούς, βέβαια, έχουμε πάρα πολλούς και σχεδόν δεν ξέρουμε τι να τους κάνουμε. Πλην όμως ο Χρήστος, περιέργως πώς, δεν επανεμφανίζεται ως νεκρός αλλά ως ολοζώντανος, είρων, γκομενιάρης και πάντα έτοιμος να γράψει κάτι που δεν θα πέρναγε απαρατήρητο.

Το συναρπαστικό είναι ότι η παλαιότερη αλλά και νεότερη γενιά, όπου συνωθούνται πολλά ονόματα: Φώτης Μπατσίλας (απεβίωσε), Σωτήρης Κακίσης, Ηλίας Λάγιος (απεβίωσε), Ευγένιος Αρανίτσης, Μπαμπασάκης, Μπακιρτζής, Σταύρος Τσιώλης, Ηλίας Γιαννακάκης, Διονυσία Αρβανίτου, Βάσος Φτωχόπουλος, Ελένη Αλεξανδράκη, Ράνια Σταθοπούλου κ.λπ. απαγορεύει τα μνημόσυνα και προτιμά τη ζωντανή καθημερινή έκπληξη, λες και ο Χρήστος έχει πεταχτεί στο περίπτερο της Καλλιδρομίου για να πάρει τσιγάρα.

Έτσι, το τομίδιο που υπογράφει ο Φώτης Μπατσίλας είναι διάσπαρτο με φρασίδια του Χρήστου που τα κατέβαζε ποιος ξέρει από ποιο ξεχασμένο πατάρι, για να τα βγάλει βόλτα προ πάντων ομμάτων και ώτων.

Για τη μητρική αγάπη δεν τίθεται θέμα, ωστόσο η μορφή του πατέρα του ήταν παραδειγματική τόσο στην οικονομία του λέγειν και του φέρεσθαι όσο και στην παιδαγωγική που άσκησε στον Χρήστο.

Συχνά λέγαμε μεταξύ μας, αφότου ο Χρήστος μας είχε αφήσει γεια, ότι γνωρίζοντας τον πατέρα του και τη μάνα του καταλάβαμε καλύτερα τον Χρήστο. Για τη μητρική αγάπη δεν τίθεται θέμα, ωστόσο η μορφή του πατέρα του ήταν παραδειγματική τόσο στην οικονομία του λέγειν και του φέρεσθαι όσο και στην παιδαγωγική που άσκησε στον Χρήστο. Νομίζω ότι είχα ζητήσει από τον κ. Γιώργο να μου γράψει ένα βιογραφικό της οικογένειας και του Χρήστου το οποίο είναι πρώτης γραμμής, βακαλοπουλικό πέρα για πέρα, κρίμα που δεν ζει ο Χρήστος για να το διαβάσει.

Γράφει στη χρονολογία 1956: «Γεννιέται ο Χρήστος στις 17 Ιανουαρίου 1956. Οι γονείς του –άπειροι, αμήχανοι και μοναχικοί– βρίσκονται με ένα μωρό στην αγκαλιά τους, χωρίς να υπάρχει διαθέσιμο κάποιο πρόσωπο από το οικογενειακό περιβάλλον που θα μπορούσε να αναλάβει τη φροντίδα του παιδιού τις ώρες της δουλειάς τους. Μικροϋπάλληλοι, χωρίς κάποιο άλλο εισόδημα πέρα από τον μισθό τους, με νοίκια δυσπρόσιτα εκείνη την εποχή, χωρίς τη λύση του παιδικού σταθμού, έχουν να αντιμετωπίσουν πολλά προβλήματα».

1957-1958: «Η ζωή της οικογένειας ευθυγραμμίζεται με τις καινούργιες ανάγκες. Αρχίζει η κυψελιώτικη περιπλάνηση με τη μετακόμιση σ’ ένα μικρό διαμέρισμα στην οδό Κυψέλης 28, όταν η περιοχή αλλάζει μορφή και στη θέση των παλιών μονώροφων ή διώροφων σπιτιών με τις αυλές και τους κήπους υψώνονται πολυκατοικίες που σιγά-σιγά αγκαλιάστηκαν μεταξύ τους και απέκλεισαν την ανάσα του ελεύθερου χώρου.

Η επιλογή του τόπου της νέας εγκατάστασης έγινε γιατί λίγο πιο πέρα, στο 32 του ίδιου δρόμου, στεγαζόταν σε μια παλιά βίλα το υποκατάστημα του ΙΚΑ Κυψέλης, όπου εργαζόταν η Ξένη, που έτσι κέρδιζε χρόνο στη διαδρομή μεταξύ σπιτιού και γραφείου.

Ο Χρήστος, που πρώιμα είχε μιλήσει και περπατήσει, αντιμετωπίζει το θέμα κάνοντας την πρώτη του γυναικεία κατάκτηση. Η Αγγελικούλα, μια όμορφη νιόπαντρη κοπέλα, που μένει στον κάτω όροφο, δείχνει αδυναμία γι’ αυτόν και αναλαμβάνει να τον κρατάει τις ώρες της σύγχρονης απουσίας των γονιών. Ο Χρήστος είναι ενθουσιασμένος που μένει μαζί της, είναι πολύ τρυφερός αλλά και πολύ αποκλειστικός.

Όταν έφτανε ο σύζυγος από τη δουλειά, αξίωνε να μη βρίσκεται στο ίδιο δωμάτιο μαζί τους, ως τη στιγμή που θα τον έπαιρνε ο πατέρας του. Όμως, το ειδύλλιο σταματάει απότομα, όταν η Αγγελικούλα αποκτάει δικό της παιδί. Ο Χρήστος τότε αρνείται κατηγορηματικά να την ξαναδεί και τηρεί με πείσμα την απόφασή του. Εκείνη, μετά τα τριάντα πέντε χρόνια, θα έλθει στην κηδεία του και θα ακουστεί να λέει "ήταν το μωρό μου"».

* * *

Ο σημαντικός εμψυχωτής μιας γενιάς που θέλησε να μην δεχθεί τίποτε ως δεδομένο

ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ - ΙΚΑΡΟ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗ

Πώς το είπε ο Χρήστος Βακαλόπουλος να δεις... πάνω κάτω έτσι:
Υπάρχει μια γενιά ανθρώπων που παραμένουν εγκλωβισμένοι μέσα
στο όνειρο που έκαναν για τη ζωή τους, όταν ήταν ακόμα νέοι· στο
πώς φαντάστηκαν τον εαυτό τους· σ' ένα σχέδιο που δεν τους
βγήκε. Και δεν μπορούν να ξεφύγουν από αυτήν την εικόνα, κι
αρρωσταίνουν μέσα σ' αυτό το όνειρο. Γι' αυτό και πρέπει να το
εγκαταλείψουν.

«Play it again, Χρήστο», Σ. Καπλανίδης, 2006

Θα μπορούσε να ειπωθεί για τον πρωταγωνιστή του σημερινού κειμένου, για τον πολυτάλαντο και πολύπτυχο Χρήστο Βακαλόπουλο κάτι που ειπώθηκε για έναν άλλο πολυσχιδή καλλιτέχνη και διανοητή, τον Αλεξάντερ Τρόκκι: ότι ήταν τυχερός, γιατί είχε όμορφους φίλους και γενναίες γυναίκες.

Πράγματι, ο Βακαλόπουλος περιβαλλόταν πάντα από εξόχως ενδιαφέρουσες προσωπικότητες, από ευφυείς ανθρώπους που ξεχώριζαν για την ομορφιά και την πρωτοτυπία τους. Ακόμα κι όταν έκανε παρέα με κάποιον που κατά τι υστερούσε, είχε το χάρισμα να αντλεί τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του, να τα βγάζει στο φως, να κάνει στον άλλον δώρο τον καλύτερό του εαυτό, τον καλύτερο εαυτό του άλλου, εννοείται.

Ο Βακαλόπουλος ήταν σκηνοθέτης, κριτικός, δοκιμιογράφος, συγγραφέας, παραγωγός αλησμόνητων ραδιοφωνικών εκπομπών και, κυρίως, άνθρωπος της πιάτσας, άνθρωπος της αγοράς, εξαίσιος καφενόβιος, αγκυροβολημένος στο παρόν, ένας άντρας του ενεστώτος χρόνου, καθώς λέει και ο φίλος του Νίκος Φατούρος.

Και, βέβαια, ήταν ο σημαντικός εμψυχωτής μιας γενιάς, μάλλον της «φράξιας» μιας γενιάς που θέλησε, πότε από ένστικτο και πότε με ψύχραιμη λογική, να μην δεχθεί τίποτε ως δεδομένο, να ανακαλύψει εκ νέου το κέντρο του κόσμου, περνώντας από τις καλύτερες στιγμές του ροκ εντ ρολ στα πιο όμορφα και μεστά κινηματογραφικά πλάνα, με ενδιάμεσους σταθμούς τις πολύτιμες σελίδες κάμποσων πολύτιμων βιβλίων.


Ο Χρήστος Βακαλόπουλος γεννήθηκε πριν από μισόν αιώνα στην Αθήνα. Την παιδική του ηλικία και την εφηβεία του τις γιορτάζει, επινοώντας, όπως ο Όσκαρ Ουάιλντ και ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ, τον ίδιο του τον εαυτό, ως έργο τέχνης, ως μια παλλόμενη ευαίσθητη μεμβράνη που καταφέρνει να δεξιωθεί την αθωότητα και να την αναγάγει σε μέγιστο υποδοχέα των όμορφων στιγμών της μουσικής, του κινηματογράφου, της ίδιας της ζωής ως ονείρου που το ονειρευόμαστε με ανοιχτά τα μάτια και με την καρδιά πάντα ορθάνοιχτη.

Η Κυψέλη θα είναι τότε, και θα παραμείνει, το γεωγραφικό Άλεφ του Βακαλόπουλου, ο μαγικός τόπος όπου τα πάντα μπορούν ανά πάσα ώρα και στιγμή να συμβούν. Όπως αργότερα η Πάτμος, η Κυψέλη θα είναι το απόλυτο ορμητήριο και εφαλτήριο αυτού του ταλαντούχου δημιουργού. Από κει θα εφορμά για το Παρίσι, από κει θα κάνει τα καρποφόρα ταξίδια του, πότε προς την αρθρογραφία, πότε προς τα ραδιοφωνικά στούντιο, πότε προς το βινύλιο, πότε προς το σελιλόντ.

Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο Facebook Twitter


Από νωρίς, από πολύ νωρίς, είχε χαράξει την περιπετειώδη του πορεία προς ένα χειροποίητο και αυτοσχέδιο σύμπαν, καμωμένο από τους ήρωες της παιδικής και εφηβικής του ηλικίας, με αέναο σάουντρακ τις πιο άδολες μελωδίες του ροκ εντ ρολ.

Δεν είναι τυχαίο ότι λατρεύει τους Kinks, την υπέροχη μπάντα του Ρέι και του Ντέιβ Ντέιβις, και μάλιστα θα κάνει μια θαυμάσια εκπομπή, σε δύο μέρη, γι' αυτούς στο Τρίτο Πρόγραμμα, τον Δεκέμβριο του 1979, παρακαλώ, όταν οι πάντες είχαν λησμονήσει τέτοιες μπάντες και γοητεύονταν είτε από τη μεγαλομανία των λεγόμενων δεινοσαύρων του ροκ είτε από το κιτς της μελοποιημένης ποίησης.

Δεν είναι τυχαίο ότι ενώ σπουδάζει οικονομικά, όπως πολλοί από την διευρυμένη οικογένειά μας, (μια αλλόκοτη φυλή, απαρτιζόμενη από κυκλοθυμικούς διανοούμενους, πότες συγγραφείς, θαρραλέες ερωμένες, καλλίγραμμες ηθοποιούς, αυτομαθείς εμπειρογνώμονες, αυτοσχέδιους επαναστάτες, και ανειδίκευτους σοφούς), έλεγε και ξανάλεγε με κάθε ευκαιρία, «Όχι στα λεφτά, καλύτερα να ζούμε μόνο με καφέ»!


Από νωρίς, λοιπόν, ο Βακαλόπουλος βγαίνει να δοκιμαστεί στον κόσμο, στη συνάφεια, στην παρέα. Συνεργάζεται με τον «Θούριο», το έντυπο της Ελληνικής Κομμουνιστικής Νεολαίας «Ρήγας Φεραίος», είναι ένας από τους βασικούς αρθρογράφους στο καλύτερο ελληνικό περιοδικό για το σινεμά, τον «Σύγχρονο Κινηματογράφο», και δημοσιεύει κείμενα τηλεοπτικής κριτικής στην εφημερίδα «Αυγή».

Το 1980, κατόπιν παραγγελίας των εκδόσεων «Υπό Σκέψη», συνθέτει το πρώτο του μυθιστόρημα, με τίτλο «Υπόθεση Μπεστ-Σέλλερ» που πάραυτα θα κάνει αίσθηση τόσο για τις αναφορές του στο νουάρ και στο ροκ εντ ρολ όσο και για την εκρηκτική, καίτοι ελεγχόμενη και ψύχραιμη, επινοητικότητά του.

Παράλληλα συνεργάζεται με την Μαριτίνα Πάσσαρη, τον Νίκο Σαββάτη και την Μαρία Μήτσορα στη συγγραφή του σεναρίου της τηλεταινίας «Τα ξαδέλφια» του Νίκου Κουτελιδάκη, που ήταν και μία από τις πρώτες της ελληνικής τηλεόρασης.

Ακολουθεί η περίοδος του Παρισιού. Ο Χρήστος παρακολουθεί μαθήματα κινηματογράφου στη Σορβόννη με δάσκαλο τον μεγαλειωδώς σεμνό και σεμνά μεγαλειώδη σκηνοθέτη Ερίκ Ρομέρ. Ο οποίος Ρομέρ με ένα χαϊκού, ένα κοάν μάλλον, όπως λέγονται οι ερωταποκρίσεις στον βουδισμό Ζεν, θα φέρει τον νεαρό ταλαντούχο αντιμέτωπο με την έσω αλήθεια του.

Ό,τι κι αν κάνει, το κάνει με ενθουσιασμό μπολιασμένο με μεθοδικότητα. Σε αντίθεση με την πλειονότητα της γενιάς μας, αλλά και της ελλαδικής κοινωνίας εν γένει, ο Χρήστος εμμένει στη λεπτομέρεια, στο φαινομενικά ασήμαντο, στο τάχατες τετριμμένο, και ανακαλύπτει εκεί φως, ζωή, παλμό, αλήθεια.

Στις ερωτήσεις του «από πού είστε» και τι «θέλετε», ο Βακαλόπουλος απαντάει «Ελλάδα» και «κινηματογράφος». Ο Ρομέρ τότε, με αιφνιδιαστική απλότητα, αντιγυρίζει: «Πρέπει πρώτα να μάθετε ποιος είστε». Κατά μία έννοια, ο Χρήστος αυτό έκανε ανέκαθεν, αλλά πλέον θα το κάνει μεθοδικά, συστηματικά, και βέβαια γλεντώντας το!


Η πάντα σε επιφυλακή οξύνοιά του συνδυάζεται αρμονικότατα με τη διάθεση της εκάστοτε παρούσας στιγμής, μπαίνει στο παιχνίδι το ένστικτο, αυτό που για τον Χρήστο ήταν ένα είδος δημιουργικής νοσταλγίας του μέλλοντος, ενός μέλλοντος που ίσως δεν έρθει ποτέ αλλά αξίζει τον κόπο να το τραγουδήσεις.

Την ίδια εποχή αρρωσταίνει από τη νόσο του Χότζκιν. Και όλοι ξέρουμε με ποια ψυχραιμία, ποιο χιούμορ και ποιο μακροβούτι στην αλήθεια και τη δημιουργικότητα αντιμετώπισε την ασθένεια.

Ιδού τι γράφει στο δεύτερο μυθιστόρημά του, στους «Πτυχιούχους»: «Της απάντησα ότι η ζωή είναι μικρή, κι ενώ είναι βέβαια ανώφελο να βιάζεις τα πράγματα, δεν είναι κακό να σταματάς όταν συναντάς κάτι, να στέκεις εκεί και να το περιεργάζεσαι, καμιά φορά προχωρείς λίγο περισσότερο και την κάνεις ψώνιο». Και ακόμα αποκαλούσε με ποιητική ευφυΐα το παρελθόν μεγάλο φλας μπακ που περιφέρεται με μια κουκούλα στο κεφάλι και τρομοκρατεί τον κόσμο.

Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο Facebook Twitter
Από την ταινία «Όλγα Ρόμπαρντς»

Ο Χρήστος καταβυθίζεται στο παρελθόν για να μαντέψει ένα μέλλον και, προπάντων, για να ζήσει με τη μεγαλύτερη δυνατή ένταση, μελαγχολία, ειρωνεία, έμπνευση και αγάπη το παρόν. Θέλει να επιμηκύνει τα δευτερόλεπτα. Και το καταφέρνει γράφοντας, κάνοντας εκπομπές, σκηνοθετώντας, και συζητώντας με τους δεκάδες φίλους του.

Και, φυσικά, με το να ερωτεύεται διαρκώς, ή, για να είμαστε πιο κοντά στην αληθινή αλήθεια, απολαμβάνοντας το απαστράπτον γεγονός ότι έκανε όλα τα όμορφα κορίτσια να τον ερωτευτούν. Και να τον αγαπήσουν!


Το 1984 αρχίζει να κάνει σινεμά. Γράφει και σκηνοθετεί τις «Βεράντες». Δύο χρόνια μετά, θα δημιουργήσει το «Θέατρο», δεύτερη ταινία μικρού μήκους, και στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ο Βακαλόπουλος θα μας προσφέρει την «Όλγα Ρόμπαρτς», πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους. Ενδιαμέσως κυκλοφορεί το μυθιστόρημα «Πτυχιούχοι» (1984) και τη συλλογή αφηγημάτων «Νέες Αθηναϊκές Ιστορίες» (1988).

Άνθρωπος της παρέας και της συλλογικότητας πάντα, θα συνεργαστεί με τον Σταύρο Τσιώλη, στη συγγραφή του σεναρίου της ταινίας «Σχετικά με τον Βασίλη», όπου πρωταγωνιστεί ο ποιητής Τάσος Δενέγρης, και στη συγγραφή του σεναρίου «Η γυναίκα που έβλεπε όνειρα» του Νίκου Παναγιωτόπουλου.


Ό,τι κι αν κάνει, το κάνει με ενθουσιασμό μπολιασμένο με μεθοδικότητα. Σε αντίθεση με την πλειονότητα της γενιάς μας, αλλά και της ελλαδικής κοινωνίας εν γένει, ο Χρήστος εμμένει στη λεπτομέρεια, στο φαινομενικά ασήμαντο, στο τάχατες τετριμμένο, και ανακαλύπτει εκεί φως, ζωή, παλμό, αλήθεια.

Όπως συχνά έλεγε και έγραφε, ζούμε στην εποχή της πορνογραφίας, των καρτ-ποστάλ, της καρατόμησης των συγκινήσεων, της ισοπέδωσης των συναισθημάτων μέσα σε μια ιλουστρασιόν φαινομενικότητα. Ο Βακαλόπουλος αποστρεφόταν τις ready-made ιδέες, τις «προκάτ» πραγματικότητες, το ετοιματζίδικο κοστούμι της όποιας ιδεολογίας.

Ήξερε να ελίσσεται ανάμεσα σε βιβλία, τραγούδια, ταινίες, φίλους, ερωμένες και συνεργάτες εμπνεόμενος και, πιο πολύ, εμπνέοντας, δίχως ποτέ να εγκλωβιστεί στο όποιο δέλεαρ. Η μεγάλη προσφορά του Βακαλόπουλου έγκειται ακριβώς στο ότι έκανε χρυσάφι ό,τι άγγιζε, κι αυτό γιατί πάντα επέμενε στην αλήθεια της στιγμής, πάντα ήξερε να ανακαλύπτει την ομορφιά του άδολου, πάντα κατάφερνε να περισώζει το αθέατο, αυτό που είναι καλά κρυμμένο στις κατακόμβες της λεγόμενης επίσημης πραγματικότητας.

Και βεβαίως πάντα επέμενε να συνομιλεί. Ναι, μυούσε τον συνομιλητή του σε ένα θάλπος (που φαινομενικά δεν περίσσευε στον Χρήστο), και έκανε τις συναναστροφές ακόμη πιο νοήμονες, ακόμη πιο ενδιαφέρουσες.


Χωρίς ποτέ να καταφεύγει στα γνώριμα «ελληνικά» μελοδραματικά τεχνάσματα, ο Βακαλόπουλος μπόρεσε να αγαπήσει και να αγαπηθεί. Πολύ. Δεν είναι τυχαίο ότι κάμποσοι έγραψαν ποιήματα και αφηγήματα αντλώντας την έμπνευσή τους από το Χρήστο. Μεταξύ άλλων, ο μακαρίτης Ηλίας Λάγιος, ο Δημήτρης Κοσμόπουλος, ο Ευγένιος Αρανίτσης. Ο Κωστής Παπαγιώργης μάλιστα έγραψε το συγκινητικό και ανεπίληπτο βιβλίο «Γεια σου, Ασημάκη».


Ο Χρήστος ήταν προπαγανδιστής. Διαισθανόταν κάτι, συνελάμβανε μιαν ιδέα, συγκινιόταν από μια μελωδία ή μιαν εικόνα, και ήξερε μετά – είχε το σχέδιό του, όπως λέγαμε παλιά – να σε κάνει με τον καλύτερο τρόπο κοινωνό της εμμονής ή της προτίμησής του.

«Κατέβαζε γραμμή» ο Βακαλόπουλος, είτε αγορεύοντας, πάντα χαμηλόφωνα όταν εμείς οι άλλοι μάλλον θορυβούσαμε, είτε μιλώντας στις ραδιοφωνικές του εκπομπές, είτε γράφοντας άρθρα (στο Σύγχρονο Κινηματογράφο, στην Αυγή, στο Αντί) – ακόμη και στα μυθιστορήματά του.

Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο Facebook Twitter

Τον άκουγες ή τον διάβαζες, κι έτρεχες να ξανακούσεις τους Kinks και τον Μπομπ Ντύλαν, να ξαναδιαβάσεις τον Ρέιμοντ Τσάντλερ και την Πατρίτσια Χάισμιθ, να ξαναδείς ταινίες του Σταύρου Τορνέ, του Βιμ Βέντερς ή του μεγάλου Νίκολας Ρέι (κατά προτίμηση το «Johnny Guitar»).

Και προπαγάνδιζε χωρίς να το πάρεις είδηση, όχι τόσο γιατί ήταν χαμηλόφωνος όσο γιατί διέθετε περίσσια το ταλέντο να σε δελεάζει υποκρινόμενος ότι συμφωνεί σε χοντρικές γραμμές μαζί σου, να «πηγαίνει με τα νερά σου», και, την κρίσιμη στιγμή, να προσθέτει ένα σημείο στίξεως που τα ανέτρεπε όλα, μια τάχατες δευτεροκλασάτη λεπτομέρεια που λειτουργούσε σαν βόμβα βραδυφλεγής, μια απειροελάχιστη αντίρρηση που σου άλλαζε άρδην τον προσανατολισμό, αλλά αργότερα, χωρίς να το καταλάβεις, ανεπαισθήτως.


Πιστός στις εκάστοτε προσηλώσεις του, ο Βακαλόπουλος λόγω καλλιέργειας, ευφυΐας και διαίσθησης, μπόρεσε να μείνει πάντα μια σκέψη και μια φωνή ελεύθερη, εξαιρετικά πρωτότυπη, γενεσιουργός. Υπερασπίστηκε ό,τι αγάπησε, και μάλιστα ώθησε κι άλλους να το αγαπήσουν. Παρότι φαινομενικά φλεγματικός, πάντα πράος έως ψυχρότητας, και εξόχως διακριτικός, ο Βακαλόπουλος κατάφερε να ανάψει σε μιαν ολόκληρη γενιά κάποιες φωτιές που είμαι σίγουρος ότι δεν θα σβήσουν εύκολα.

Δεν είναι και λίγο να μετατοπίζεσαι, χωρίς να το καταλάβεις καλά-καλά, από τον Κάπταιν Μπήφχαρτ και τον Φρανκ Ζάππα στον Μάκη Χριστοδουλόπουλο και την Οπισθοδρομική Κομπανία! Και δεν σου το συγχωρούν εύκολα, όχι μόνον οι άλλοι αλλά ακόμη και ο εαυτός σου καμιά φορά!

Αυτό που πάντα με γοήτευε στον Χρήστο ήταν ο συνδυασμός μιας βαθιάς, έστω κι αν άργησε να έρθει, γνώσης του ποιοι είμαστε αλήθεια και πού πάμε στο λατρεμένο και μισημένο νεοελληνικό μας κουβουλάχατο (μέσα στο οποίο είχε το θαυμάσιο ταλέντο να ανακαλύπτει αστραφτερά διαμάντια) και σε μιαν ακοίμητη επινοητικότητα που έτρεχε με χίλια χιλιόμετρα την ώρα.

Ήδη στα είκοσι τέσσερά του, στο μυθιστόρημα «Υπόθεση Best-Seller», τον διαβάζουμε, ή μάλλον, τον ακούμε (γιατί πάντα έγραφε σαν μας μιλάει ο Χρήστος) να λέει: «Σκεφτόμαστε με τον Άλκη να γράψουμε ένα μυθιστόρημα στους δρόμους. Θα γράφαμε ένα κομμάτι στη γωνία Ιπποκράτους και Λασκάρεως κι από κάτω θα γράφαμε: η συνέχεια στη γωνία Ιπποκράτους και Κομνηνών.

Όλοι οι τοίχοι της πόλης θα γέμιζαν με τα κομμάτια του μυθιστορήματος. Για μια βδομάδα όλα τα αυτοκίνητα θα κυκλοφορούσαν από γωνία σε γωνία για να διαβάσουν τις συνέχειες». Το 1991, ο Βακαλόπουλος εκδίδει το τρίτο του μυθιστόρημα, ίσως ό,τι πιο μεστό και συγκινητικό μπόρεσε να μας δωρίσει, τη «Γραμμή του Ορίζοντος».

Την επόμενη χρονιά, θριαμβεύει, παρέα με τον Σταύρο Τσιώλη, γράφοντας μαζί και σκηνοθετώντας την ταινία «Παρακαλώ, γυναίκες, μην κλαίτε». Στις 29 Ιανουαρίου του 1993, θα μας θα αναχωρήσει για τις ταινιοθήκες του ουρανού, θα πάει να συναντήσει εκεί μερικούς απ' τους αγαπημένους ήρωές του.


Με την εμμονή του στην καθημερινότητα, μανιακός παρατηρητής της ζωής και αναγνώστης εφημερίδων, ο μακαρίτης φίλος μας Χρήστος Βακαλόπουλος ήξερε να ανασύρει ό,τι πολύτιμο, ό,τι ακριβό.

Αναδημοσίευση από Βακχικόν (Περιοδικό Γραμμάτων και Τεχνών)

 

____________

 

Δείτε 10 φωτογραφίες σε slideshow

Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο Facebook Twitter
Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο Facebook Twitter
Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο Facebook Twitter
Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο Facebook Twitter
Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο Facebook Twitter
Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο Facebook Twitter
Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο Facebook Twitter
Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο Facebook Twitter
Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο Facebook Twitter
Χρήστος Βακαλόπουλος: Εγκλωβισμένος για πάντα στο όνειρο Facebook Twitter

Με στοιχεία από το www.christosvakalopoulos.gr

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ