Άλκη Ζέη: «Η φτώχεια ξυπνάει το κακό»

Άλκη Ζέη: «Η φτώχεια ξυπνάει το κακό» Facebook Twitter
Η Ελλάδα πλήρωσε πολύ ακριβά τον Εμφύλιο και δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό. Φωτογραφία: Σπύρος Στάβερης / LiFO
5

Ανάμεσα στις ερωτήσεις παρατίθενται αποσπάσματα από τα βιβλία της «Το καπλάνι της βιτρίνας» (1η εκδ. Θεμέλιο 1963, 2η έκδ. Κέδρος 1974, 3η έκδ. Μεταίχμιο, 2011), «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου» (1η εκδ. Κέδρος 1971, 2η έκδ. Μεταίχμιο, 2011), «Σπανιόλικα παπούτσια και άλλες ιστορίες» (Καστανιώτης, 2010).

1943. Παρ' όλη την Κατοχή, την φέρνω στη μνήμη μου σα μια ευτυχισμένη χρονιά. Η μεγάλη πείνα έχει περάσει. Ελπίζουμε πως σύντομα θα γίνουμε μια ελεύθερη χώρα.
[...]
Τώρα που τα γράφω όλα αυτά νοστάλγησα εκείνη την εποχή, κι ας ήτανε μαύρη Κατοχή. Νοστάλγησα τον Γιώργο, τον Κάρολο, τον Γκάτσο, τον Ταϊρωφ.

«Ρόμερσχολμ», Σπανιόλικα...

 

— Πώς γίνεται να νοσταλγεί κανείς την εποχή της πείνας και της ανελευθερίας;

Εκείνη την εποχή έκανα το κουκλοθέατρο και έρχονταν για να το παρακολουθήσουν ο Γκάτσος, ο Ελύτης, ο Εμπειρίκος, ο Πλωρίτης. Έπειτα, δίπλα στον άνδρα μου, Γιώργο Σεβαστίκογλου, γνώρισα τη μαγεία του Κουν και του «Θεάτρου Τέχνης». Ο Κουν ανέβαζε τότε όλο το αμερικανικό θέατρο, το οποίο μάλιστα μετέφραζε ο Σεβαστίκογλου. Πρόσφερε αληθινό θέατρο στον κόσμο και αυτό ήταν μια επαναστική πράξη. Μια επανάσταση!

Από σήμερα, η κυκλοφορία επιτρεπόταν μόνο ως τις έντεκα το βράδυ. Όποιος κυκλοφορήσει μετά τις έντεκα θα πυροβολείται. Όποιος κρύψει αυτόν ή αυτούς που κατέβασαν τη σημαία θα εκτελείται. Κι όπου τον έβρισκαν αυτόν που την κατέβασε θα τον σκότωναν, κι ας ήτανε ο άγγελος κυρίου, που έλεγε η γριούλα

 

«Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου»

— Ζούσατε κι εσείς παράνομη τότε;

Μπορούσα να κυκλοφορώ ελεύθερη, δεν ήμουν αναγκασμένη να κρύβομαι. Φυσικά, υπήρχε πάντα η πιθανότητα να με συλλάβουν. Θυμάμαι πως όταν ετοιμάζαμε παράνομη δουλειά, κάναμε ολονύχτια «πάρτυ». Δηλαδή, μαζευόμασταν και φτιάχναμε προκηρύξεις και πανό. Για να μην μας πάρουν είδηση οι Γερμανοί, βάζαμε το γραμμόφωνο να παίζει και κάναμε πως χορεύαμε. Μάλιστα, ερχόταν κι ένα παιδί μ' ένα μακρύ κασκόλ κι έπαιζε πιάνο. Έτσι τον έλεγα. Το παιδί με το μακρύ κασκόλ που παίζει πιάνο. Ο Μάνος Χατζιδάκις.

— Δεν φοβηθήκατε ποτέ;

Η μόνη φορά που φοβήθηκα ήταν το Δεκέμβρη του '44. Ετοιμαζόμασταν να πάμε σε μια γιορτή, σ' ένα σχολείο της Κυψέλης. Λίγο πριν φτάσουμε, μάθαμε πως οι Άγγλοι είχανε ρίξει κάτι σαν «οβίδα» και σκοτώθηκαν παιδιά. Μάλιστα, στο σχολείο ήταν και η Ζωρζ Σαρρή, η οποία τραυματίστηκε πολύ σοβαρά. Κόντεψε να χάσει χέρι και πόδι. Ήταν φρικτό.

Πολύ ωραίο πράγμα η επανάσταση! Να μην συλλογιέσαι τίποτα, να σέρνεις το χέρι στο νερό και να τραγουδάς έστω λίγο παράφωνα

 

«Επαναστάτριες για γλυκό κουταλιού», Τα σπανιόλικα...

— Ποια πράξη θα χαρακτηρίζατε ως πράξη αντίστασης σήμερα;

Μπορώ να πω τι δεν θα χαρακτήριζα ως πράξη αντίστασης. Τη βία και το πιστόλι στο χέρι. Η Ελλάδα πλήρωσε πολύ ακριβά τον Εμφύλιο και δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό.

— Αυτό το μετεμφυλιακό τραύμα αιμορραγεί ακόμη;

Ναι. Την περίοδο της Χούντας είχαμε αρχίσει να ενωνόμαστε. Ακόμη κι εγώ, που μέχρι τότε έλεγα ότι δε θα μπορούσα να κάνω παρέα με έναν δεξιό, έπαψα να τους ξεχωρίζω. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι τότε έγινε μια συμφιλίωση. Ας μην αρχίσουμε λοιπόν πάλι τα ίδια. Είναι πολύ πληγωμένη αυτή η χώρα. Φοβάμαι το διχασμό. Είναι χειρότερος ακόμη και από την οικονομική κρίση.

— Η διαιρετική τομή για την οποία μιλάτε είναι η ίδια; Αριστερά – Δεξιά;

Η αλήθεια είναι πως στο σημείο αυτό ακριβώς μπερδεύονται τα πράγματα...

Οι ορθοπεδικοί μού λένε υπομονή. Πού να τη βρω; Τέσσερις βδομάδες καθηλωμένη με συντροφιά το ΔΝΤ τρεις φορές τη μέρα στις ειδήσεις.
[...]
Είναι η ώρα για τις ειδήσεις. Δεν θα τις δω. Βλέπω στον Σκάι ένα ντοκιμαντέρ με θαλάσσιους ελέφαντες και πιγκουίνους. Όχι, θα κάτσω να σκάσω για το ΔΝΤ και τον έβδομο σπόνδυλό μου. 

«Οδός Λευκωσίας», Σπανιόλικα παπούτσια... 

— Τελικά, βλέπετε ειδήσεις ή όχι;

Τώρα πια μια φορά την ημέρα. Δε μπορώ περισσότερο.

— Τα πράγματα έχουν το βάρος που τους δίνουμε;

Το βάρος που τους δίνουμε εμείς και το βάρος που έχουν από μόνα τους. Είναι βαριά αυτά που ζούμε, δε μπορώ να πω. Επειδή όμως έχω περάσει πόλεμο, κατοχή, δικτατορία, εξορία, δε με βαραίνει τόσο αυτό που συβαίνει. Ξέρω ότι όταν θα βγω από το σπίτι μου δεν υπάρχει περίπτωση να με συλλάβουν ή να πυροβολήσουν. Κατανοώ όμως τους ανθρώπους που αισθάνονται ένα τεράστιο βάρος. Κατανοώ τους ανθρώπους που είναι απελπισμένοι. Το μόνο που με ενοχλεί είναι ο παραλληλισμός της σημερινής κατάστασης με την Κατοχή και τον Εμφύλιο. Θέλω να σας διαβεβαιώσω πως τίποτα δεν συγκρίνεται με την πείνα της Κατοχής.

— Η πείνα και η οικονομική εξαθλίωση δεν αποτελούν μορφές βίας;

Σαφώς! Αλλά ευτυχώς, δεν έχουμε φτάσει ακόμη στην πείνα της Κατοχής κι ούτε πιστεύω ότι θα φτάσουμε. Η οικονομική εξαθλίωση είναι μια μορφή βίας επειδή σε αλλάζει. Αλλάζει τον χαρακτήρα σου. Σε αλλοιώνει. Σε αλλοτριώνει.

Μια φορά κι έναν καιρό, ζούσε στο δάσος ένας τίγρης, ένα καπλάνι όπως το λένε το νησί μας (αυτό που είναι μέσα στη βιτρίνα), κι είχε ένα μαύρο μάτι κι ένα καταγάλανο.
[...]
Σαν έβλεπε με το γαλάζιο μάτι, ήτανε ήμερο σαν γάτα, τριγύριζε ανάμεσα στους ανθρώπους, τους βοηθούσε κι έπαιζε με τα παιδιά και τα ζωάκια στο δάσος. Όταν όμως άνοιγε το μαύρο μάτι, γινόταν άγριο, χαλούσε τις δουλειές των ανθρώπων και τα ζωάκια έτρεχαν να κρυφτούν στις τρύπες τους... 

«Το καπλάνι της βιτρίνας»

— Πότε ξυπνάει το κακό;

Η φτώχεια το ξυπνάει. Όπως είπα και πριν, η φτώχεια τον αλλάζει τον άνθρωπο. Από την άλλη, όσοι περάσαμε την πείνα της Κατοχής, δεν αλλοτριωθήκαμε. Ξέρετε γιατί; Επειδή εμείς είχαμε να αντιμετωπίσουμε συγκεκριμένο εχθρό αλλά ταυτόχρονα, είχαμε και πολλές ελπίδες. Σήμερα, ο εχθρός δεν είναι συγκεκριμένος και η ελπίδα είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

Τραγουδούν ένα τραγούδι που φλογίζει τις καρδιές: Πάντα μπροστά μας, για μια καινούρια ζωή... 

«Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου»

— Από ποια υλικά είναι φτιαγμένη η αισιοδοξία;

Είναι πολύ δύσκολο να είναι κανείς αισιόδοξος σήμερα. Ίσως βοηθούν τα βιβλία, το θέατρο, οι μουσικές. Για μένα μια κάποια λύση είναι να βρίσκονται οι άνθρωποι μεταξύ τους. Να συζητάνε. Αυτό κάνω κι εγώ με τους φίλους μου, οι οποίοι είναι νεότεροι από μένα. Ο μόνος συνομίληκος φίλος μου είναι ο Τίτος Πατρίκιος. Ξέρετε, η εγγονή μου λέει συχνά: «Η γιαγιά μου είναι πολύ έξυπνη επειδή κάνει παρέα με νεότερους από εκείνη».

 -Γίναμε Αφρική, λέει η μια. Πού ο καλός κόσμος της πλατείας Αμερικής που διηγείται η θεία μου. -Εγώ το βράδυ δεν πάω βήμα μόνη μου. Μαύροι, μαύροι μέχρι και στα πεζούλια της πλατείας κάθονται και μιλάνε, μιλάνε σ' αυτήν την απαίσια γλώσσα τους, συνεχίζει η δεύτερη και ρίχνει μια λοξή ματιά στις μαύρες μαμάδες. -Απελπισία, αναστενάζει η πρώτη...[...] έτσι που πληθαίνουνε θα μας κάνουν καμιά ώρα να φύγουμε από τον τόπο μας. 

«Οδός Λευκωσίας», Σπανιόλικα παπούτσια...

— Εδώ και λίγες μέρες έχει ανοίξει και πάλι μια συζήτηση για το ζήτημα των μεταναστών...

Δε μπορώ παρά να έχω μια συμπάθεια για αυτούς τους ανθρώπους, καθώς υπήρξα κι εγώ πολιτική πρόσφυγας. Η διαφορά βέβαια είναι ότι εγώ ήμουν πρόσφυγας πολυτελείας. Επί Χούντας, οι Γάλλοι μας βοηθούσαν πάρα πολύ. Μας στήριζαν, στήριζαν τα παιδιά μας. Από την άλλη, καταλαβαίνω κι εκείνους που ενοχλούνται. Το να διασχίσεις την Ευριπίδου είναι ένα ζήτημα. Όμως, δεν έχει ληφθεί κανένα σοβαρό μέτρο γι΄αυτούς τους ανθρώπους.

Μέρες και μέρες μου λέει πως θα περάσει το τρένο και θα φύγουμε. Εκεί που θα πάμε θα 'χει χωράφια σπαρμένα σιτάρι. Θα 'χουμε ψωμί. Στα ποτάμια θα τρέχει πολύ νερό. [...] -Πού πάει το τρένο; -Στοπουθενά....στοπουθενά, φώναζαν αυτοί που ήταν μέσα.[...] Λέει, λέει και το τρένο πάει, πάει. Την αφήνω να λέει. Εγώ όμως το ξέρω πως όταν μεγαλώσω θα γίνω ένα πεθαμένο παιδί. 

«Στοπουθενά», Σπανιόλικα...

— Ποια παιδιά μεγαλώνοντας γίνονται πεθαμένα παιδιά;

Μονάχα τα παιδιά που ζούνε μες τον πόλεμο και βλέπουν γύρω τους το θάνατο. Τα παιδιά που ζούνε σε πόλεις και χώρες όπου γίνονται μάχες, όπου τελικά σκοτώνονται και τα ίδια...

 

Βιβλίο
5

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το κρητικό φαγητό είναι πολιτισμικός πλούτος, κληρονομημένη γνώση, καταστάλαγμα εμπειριών, και πηγή έμπνευσης

Βιβλίο / Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Μαργκερίτ Ντιράς: Ζωή σαν μυθιστόρημα»

Το Πίσω Ράφι / To βιβλίο για τη Μαργκερίτ Ντιράς που προκάλεσε σάλο στη Γαλλία

Η προσωπικότητα που αναδύθηκε για τη συγγραφέα του «Εραστή» μέσα από το βιβλίο της δημοσιογράφου Λορ Αντλέρ είναι αμφιλεγόμενη, καθώς η πολιτική και προσωπική διαδρομή της εμφανίζουν αρκετά σκοτεινά σημεία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

σχόλια

4 σχόλια
"Η φτωχεια ξυπναει το κακο", αλλα εμεις σαν γνησιοι ορθοδοξοι Ελληνες θα συνεχισουμε να πληρωνουμε "κυβερνητικους ιερεις" για να μας λενε -συμφωνα με τις γραφες- οτι μονο οσοι ειναι φτωχοι και υποφερουν θα πανε στον παραδεισο! Και οποιος καταλαβε... καταλαβε!
"Πότε ξυπνάει το κακό; Η φτώχεια το ξυπνάει." Μαλλον η δικη μου φτωχη και εργατικη οικογενεια που μεγαλωσα, θα πρεπει να ηταν τοσο "τρισαθλια" και εντελως "ανικανη", που δεν μπορεσε ουτε καν να ξυπνησει το παραμικρο κακο! Η φτωχεια δεν ξυπναει το κακο! Υπαρχουν εκατομυρια και εκατομυρια φτωχων που ζουν με αξιοπρεπεια και περηφάνια, που ποτε δεν αφησαν την φτωχεια να... ξυπνησει το κακο! Αν πραγματικα "η φτωχεια ξυπναει το κακο", τοτε η πλουτοκρατια τι κανει;;; ξυπναει την "καλοσυνη" τον "ανθρωπισμο" και την "αγιοσυνη" των παντων;;;
Η φτώχεια δεν έχει να κάνει μόνο με το φαγητό. Η φτώχεια ξυπνάει το κακό γιατί σε εξαναγκάζει σε συμβιβασμούς που δεν αντέχονται. Σου αφαιρεί το δικαίωμα να είσαι κύριος του εαυτού σου. Σου αφαιρεί το δικαίωμα στον χρόνο σου, στη μόρφωση, στην ηρεμία. Η φτώχεια είναι μια μορφή αδικίας που ξυπνάει αγανάκτηση, φθόνο, πόνο. Μην παίρνεις μεμονωμένες περιπτώσεις ως παράδειγμα. Είναι τυχαίο που τα γκέτο, οι τριτοκοσμικές χώρες (φτωχές), οι φτωχογειτονιές έχουν τα περισσότερα ποσοστά εγκληματικότητας σε όλο τον κόσμο? Μην ψάχνεις από παντού να θιγείς και να γίνεις μίζερος και γκρινιάρης. Τα μυαλά όπως και τα αλεξίπτωτα δουλεύουν μόνο όταν είναι ανοιχτά.
απο την εποχη του τρωικου πολεμου τιs κοινωνιεs τιs κινει-συνηθωs με βια-η οικονομια.οσοι πιστευουν οτι η ελλαδα το 2013 θα γινει τοσο ευκολα τριτοκοσμικη καπιταλιστικη μπανανια με <<μισθουs>> των 200 ευρω και το 80% των κατοικων-σε λιγο-εξαθλιωμενουs ειτε αγνοουν την ιστορια τηs ανθρωποτηταs ειτε εκφραζουν τουs ανιστορητουs,κυνικουs ποθουs τουs.οσο και αν μεσω των χρεωκοπημενων μμ<<ε>> τουs παραμυθιαζουν τον-εν μερει αλλοτριωμενο-κοσμακη για τα αιτια τηs πανευρωπαικηs καπιταλιστικηs κρισηs το ψεμα εχει παντα κοντα ποδαρια...btw οι φοβισμενοι μικροαστοι παντα ειναι πλειοψηφια,αλλα <<πλειοψηφια>> σε ...κανονικεs συνθηκεs.