Μαριαλένα Σεμιτέκολου
Ακουαρέλα
Εκδόσεις Ίκαρος
Σελ. 201
«Η λέξη “ακουαρέλα” δεν ήξερα ότι στα ελληνικά λέγεται υδατογραφία. Νομίζω πως θα συνεχίσω να τη λέω ακουαρέλα. Και μάλιστα θα τη λέω από μέσα μου με το Α κεφαλαίο. Επειδή μου αρέσει αυτή η λέξη. Μου μοιάζει σαν το όνομα μιας ξένης χώρας κι έχει μέσα της κάτι μακρινό, δηλαδή κάτι σαν περιπέτεια. Και σκέφτομαι να ονομάσω τη ζωγραφιά που θα φτιάξω σήμερα Ακουαρέλα. Δηλαδή να πω ότι το τοπίο στη φύση, με την οικογένειά μου μέσα, θα λέγεται “Ακουαρέλα”». Ακριβώς αυτή την περιπέτεια αφηγείται καθένα από τα τρία μέλη ‒μαμά, μπαμπάς, παιδί‒ μιας οικογένειας στα ισάριθμα κεφάλαια του δεύτερου μυθιστορήματος της Μαριαλένας Σεμιτέκολου, χρωματίζοντας με τον δικό του υποκειμενικό τρόπο τη μεταξύ τους σύνδεση, άλλοτε με προφανή και άλλοτε με πιο υπόγειο τρόπο. Η αναζήτηση ενός κοινού τόπου μέσα από την εμπειρία της καθημερινότητας του καθενός μοιάζει με τον τρόπο που απλώνονται και συνδυάζονται τα ίχνη των χρωμάτων σε μια ακουαρέλα. Ο σύντομος, λιτός και άμεσος λόγος που χρησιμοποιεί η συγγραφέας διευκολύνει τη συνάντησή τους.
Πέτρος Μάρκαρης
Το κίνημα της αυτοκτονίας
Εκδόσεις Κείμενα
Σελ. 288
Η καινούργια υπόθεση του αστυνόμου Χαρίτου εκτυλίσσεται στην Αθήνα τον καιρό των αλλεπάλληλων lockdowns, της κακής ψυχολογίας που τα συνόδευσαν και των αναπόφευκτων ξεσπασμάτων που συχνά πλέον έρχονται στη δημοσιότητα. Σε μια εκρηκτική και γεμάτη εστίες έντασης πόλη, έρχεται αντιμέτωπος με μια σειρά από αυτοκτονίες αλλά και μια σειρά από δολοφονίες γιατρών. Το επαγγελματικό μέτωπο όμως δεν είναι το μόνο που τον απασχολεί, καθώς οι επιπτώσεις της πανδημίας είναι εμφανείς και στην οικογένειά του, όπου πρέπει επίσης να στρέψει την προσοχή του. Ο πολυβραβευμένος και πολυμεταφρασμένος Πέτρος Μάρκαρης παρακολουθεί με τη συνηθισμένη του ευαισθησία και διορατικότητα την επικαιρότητα, συνδυάζοντάς την με θέματα που τον απασχολούν διαχρονικά, όπως το χάσμα των γενεών και των αντιλήψεων και η σύγκρουση της αυτοθυσίας με τη βία και το έγκλημα. Παράλληλα, με τη δική του καθοδήγηση, ο ήρωάς του Χαρίτος ισορροπεί μεταξύ του αυστηρού επαγγελματισμού και της περισσότερο ανθρώπινης πλευράς του, δικαιολογώντας τη δημοτικότητα που έχει αποκτήσει στο αναγνωστικό κοινό.
Κλαρίσε Λισπέκτορ
Πνοή ζωής
Μτφρ.: Μάριος Χατζηπροκοπίου
Εκδόσεις Αντίποδες
Σελ. 224
Η Κλαρίσε Λισπέκτορ δεν είναι μια εύκολη περίπτωση, μπορείς να πεις πολλά για να την περιγράψεις, και πάλι να μην έχεις πει τίποτα. «Ξέρω πολλά που δεν τα έχω δει. Κι εσείς το ίδιο. Δεν γίνεται να δοθούν πειστήρια ύπαρξης γι’ αυτό που είναι πιο αληθινό, το ουσιώδες είναι να πιστεύεις. Να πιστεύεις κλαίγοντας». Έτσι προλογίζει η ίδια την «Ώρα του αστεριού», και με έναν τρόπο εξηγεί τον δικό της τρόπο συνολικά. Ο καινούργιος τίτλος που κυκλοφορεί από τους Αντίποδες, η «Πνοή ζωής», είναι το τελευταίο έργο της και δημοσιεύτηκε μετά τον θάνατό της. Ούτε μυθιστόρημα ούτε δοκίμιο, πρόκειται για τη συζήτηση ενός συγγραφέα και του χαρακτήρα που μόλις ζωντάνεψε, εμφυσώντας του πνοή, κατά την οποία ο χαρακτήρας σταδιακά απελευθερώνεται από τον δημιουργό του, αποκτώντας αυτοσυνείδηση. Παράλληλα η Λισπέκτορ διερευνά τους όρους της καλλιτεχνικής δημιουργίας, συμπυκνώνοντας την προβληματική του έργου της συνολικά: την αναπάντεχη όψη των απλών πραγμάτων, την έμφυλη διάσταση της γλώσσας, την αδυναμία της επικοινωνίας, τη μοναξιά, τον φόβο του θανάτου.
Virginia Woolf
Μια συζήτηση περί τέχνης / Λεξιτεχνία
Μτφρ. Μανώλης Βάρσος
Εκδόσεις Περισπωμένη
Σελ. 120
Η Virginia Woolf, εκτός από το μυθοπλαστικό έργο, έχει ασχοληθεί και με τη θεωρητική πλευρά της συγγραφής, ψάχνοντας να βρει ένα θεωρητικό πλαίσιο που θα χωρούσε όσα ήξερε, καταλάβαινε και ήθελε να πει με τα γραπτά της αλλά και θα όριζαν την περιοχή που δικαιωματικά της ανήκε σε έναν χώρο καταφανώς ανδροκρατούμενο. Είναι γνωστή η πολεμική που ανέπτυξε υπερασπιζόμενη τη γυναικεία δημιουργικότητα ‒ χαρακτηριστικό επ’ αυτού είναι το δοκίμιο «A room of one’s own: A woman must have money and a room of her own if she to write». Ωστόσο, το θεωρητικό της έργο αναφέρεται και ευρύτερα στο λογοτεχνικό φαινόμενο και παράδειγμα αυτού αποτελούν τα δύο δοκίμια που κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τις εκδόσεις Περισπωμένη. Το πρώτο είναι μια πραγματεία πάνω στον λογοτεχνικό κυβισμό που καταλήγει στο ότι οι λέξεις, το εργαλείο του λογοτέχνη, είναι αδόκιμο και ατελέσφορο μέσο σε σχέση με τον χρωστήρα, το άφωνο εργαλείο ενός μυθοπλαστικού ζωγράφου. Η «Λεξιτεχνία» εκφωνήθηκε από το ραδιόφωνο του BBC στις 29 Απριλίου του 1937 ‒το μοναδικό ηχητικό ντοκουμέντο που έχουμε από τη Woolf‒ και έχει αντικείμενό της είναι οι λέξεις που δεν πμορούν να χειραγωγηθούν, συνεπώς παραμένουν δύσχρηστες για τον δημιουργό.
Don DeLillo
Americana
Μτφρ.: Σταυρούλα Παπασπύρου
Εκδόσεις Gutenberg
Σελ.: 593
Το ελληνικό αναγνωστικό κοινό ξέρει ήδη καλά τον Ντον Ντελίλο μέσα από τα έργα που τον καθιέρωσαν ως έναν από του σημαντικότερους και πιο καταξιωμένους σύγχρονους κορυφαίους Αμερικανούς συγγραφείς. Τώρα θα γνωρίσει και το βιβλίο με το οποίο έκανε το ντεμπούτο του στη λογοτεχνική σκηνή το 1971, το «Americana», που έχει αρκετές αρετές ώστε να υπερβαίνει κατά πολύ τον χαρακτηρισμό «πρωτόλειο» που συνήθως χρησιμοποιείται σε αυτές τις περιπτώσεις. Η θεματολογία που θα απασχολούσε τον συγγραφέα στο μέλλον και ο τρόπος που θέτει τη γλώσσα στην υπηρεσία της φαντασίας του κάνουν ισχυρή την παρουσία τους εδώ, αποτυπώνοντας το νευρωτικό τοπίο της σύγχρονης ζωής και την αποσύνθεση του αμερικανικού ονείρου. Κι όλα αυτά μέσα από την απόφαση του νεαρού Ντέιβιντ Μπελ που, μπλοκαρισμένος από την άρρωστη ατμόσφαιρα που επικρατεί στον τηλεοπτικό σταθμό όπου εργάζεται, φεύγει για τις Μεσοδυτικές Πολιτείες με μια κάμερα στο χέρι και σκοπό να κινηματογραφήσει όσα κρύβονται πίσω από την απατηλή εικόνα που έχουν κατασκευάσει τα ΜΜΕ για την Αμερική.
Caryl Férey
Led – Πάγος
Μτφρ.: Αργυρώ Μακάρωφ
Εκδόσεις Άγρα
Σελ.: 496
Ολοκληρώνοντας την Τριλογία της Λατινικής Αμερικής, ο Caryl Férey αλλάζει εντελώς συγγραφικό τοπίο και κλίμα και από τον φωτεινό και ζεστό Νότο μεταφέρεται στον παγωμένο Βορρά. Δηλωτικός και ο τίτλος, Lëd, που, εκτός από τη θερμοκρασία, δίνει και το γεωγραφικό στίγμα του καινούργιου του νουάρ: η λέξη είναι ρωσική και σημαίνει «πάγος». Σε ένα από τα ταξίδια του βρέθηκε στη βορειότερη πόλη της Σιβηρίας, το Νορίλσκ. Η πρώτη του επαφή με το ρωσικό ψύχος και τη Ρωσία του Πούτιν αποτυπώθηκε αρχικά σε ένα αυτοβιογραφικό κείμενο που εξέδωσε με τον τίτλο «Νορίλσκ». Ωστόσο, η εμπειρία από αυτήν τη μικρή πόλη, όπου συντελείται οικολογική καταστροφή τεραστίων διαστάσεων, έδωσε στον μαχητικό οπαδό της Σβετλάνα Αλεξιέβιτς το υλικό για ένα πολιτικό και οικολογικό μυθιστόρημα με κεντρικό άξονα την εξιχνίαση μιας δολοφονίας και φόντο μια διεφθαρμένη κοινωνία που μοιάζει με φυλακή χωρίς τοίχους, τα μέλη της οποίας είναι έτοιμα αψηφήσουν κάθε κίνδυνο προκειμένου να αποδράσουν και να ξεχαστούν.
Leonardo da Vinci
Μύθοι και Ζωολόγιο
Μτφρ.: Αιμιλία Εμμανουήλ
Εκδόσεις Gutenberg
Σελ.: 152
Ο Leonardo da Vinci είναι γνωστός στο ευρύ κοινό για το ζωγραφικό του έργο, όμως αυτό αποτελεί μόνο μία πλευρά του πολύπλευρου και πολυτάλαντου άνδρα. Μια άλλη, λιγότερο προβεβλημένη, είναι αυτή του συγγραφέα. Με αυτήν του την ιδιότητα μας τον συστήνουν οι εκδόσεις Gutenberg με την κυκλοφορία δύο σπουδαίων λογοτεχνικών έργων του που μας αποκαλύπτουν την ανθρώπινη πλευρά του. Προσπαθώντας να ανακαλύψει τα μυστικά μιας ηθικής φιλοσοφίας και να ξεκλειδώσει τη δύναμη ενός σοφού πάνω στα φαινόμενα της φύσης, της ζωής και της ψυχής, καταλήγει σε μύθους που κρύβουν μεγάλες αλήθειες και σε ένα ζωολόγιο γεμάτο αλληγορίες για ανθρώπινες αρετές και ελαττώματα. Μία από τις πιο σημαντικές παρακαταθήκες του εμβληματικού Homo universalis, με τη φιλοδοξία να αποτελέσουν τον καταλύτη για την ταχύτερη πνευματική ολοκλήρωση του ανθρώπου, γραμμένη σε ύφος παράξενο, πυκνό, φλογερό.
Όσκαρ Ουάιλντ
Γυναίκες του Ομήρου - Ελληνισμός
Μτφρ.: Ηλίας Κολοκούρης
Εκδόσεις Καστανιώτη
Σελ.: 224
Περιώνυμος και προκλητικός εστέτ, ο Όσκαρ Ουάιλντ ανέκαθεν λάτρευε το ωραίο, ακολουθούσε το κάλλος και την ομορφιά. Ερχόμενος σε επαφή με την αρχαία ελληνική γραμματεία και Ιστορία μέσω του οικογενειακού του περιβάλλοντος και των σπουδών του στην Οξφόρδη, δεν θα μπορούσε να μείνει ασυγκίνητος μπροστά στην ομορφιά των θηλυκών μορφών της, να μην επηρεαστεί από τη δυναμική της αρχαίας Αθήνας και της Σπάρτης και όσα συμβόλιζε ο ελληνικός πολιτισμός. Σε αυτόν τον δίγλωσσο τόμο περιλαμβάνονται δύο δοκίμια που ο αρχαιολάτρης νεαρός φοιτητής Ουάιλντ έγραψε, αφενός αποδίδοντας με τον δικό του τρόπο γυναίκες της «Ιλιάδας» και της «Οδύσσειας» («Γυναίκες του Ομήρου», 1876) και αφετέρου εξετάζοντας την αντανάκλαση της ιμπεριαλιστικής Βρετανίας μέσω των δύο πιο προβεβλημένων ελληνικών πόλεων κατά την αρχαιότητα («Ελληνισμός», 1877). Οι πρώτες απόπειρες ενός συγγραφέα που λίγο μετά θα γινόταν γνωστός για για το χιούμορ, την ευφυή ετοιμολογία και την προκλητικότητά του.
Χάινριχ Μπελ
Απόψεις ενός κλόουν
Μτφρ.: Δημήτρης Δημοκίδης
Εκδόσεις Πόλις
Σελ.: 384
Ο Χάινριχ Μπελ υπήρξε μία από τις πιο στιβαρές φωνές τις γερμανικής λογοτεχνίας που με το έργο τους έφεραν στο προσκήνιο το συλλογικό αίσθημα ενοχής του γερμανικού λαού για το άγος του χιτλερισμού και όσα αυτός προκάλεσε. Στις «Απόψεις ενός κλόουν» συναντάμε χαρακτηριστικά που συγκροτούν συνήθως την προσωπικότητα των ηρώων του. Έτσι και εδώ ο Χανς, ανακεφαλαιώνοντας την αποτυχημένη επαγγελματική και αισθηματική του ζωή, αφήνει να διαφανούν ο ανθρωπισμός, ο αντιμιλιταρισμός, η αλληλεγγύη, η αγάπη, η άρνηση της λήθης του ναζιστικού παρελθόντος και μια πολύ προσωπική πίστη που του επιτρέπει την αυστηρή κριτική της επίσημης Εκκλησίας. Ακολουθώντας την «αισθητική του ανθρώπινου», που θα τελειοποιούσε στο «Ομαδικό πορτρέτο με μια κυρία», για το οποίο τιμήθηκε με το Νόμπελ το 1972, τοποθετεί το άτομο είναι στο κέντρο της ιστορίας, αποτελώντας με τον τρόπο του και το μέτρο της Ιστορίας.
Ρολάν Μπαρτ
Η απόλαυση του κειμένου
Μτφρ.: Φούλα Χατζιδάκη, Γιάννης Κρητικός
Εκδόσεις Κέδρος
Σελ. 112
«Μυθολογίες», «Ο βαθμός μηδέν της γραφής», «Αποσπάσματα του ερωτικού λόγου», «Ημερολόγιο πένθους», «Η επικράτεια των σημείων: αυτοί είναι μερικοί μόνο από τους μεταφρασμένους στα ελληνικά τίτλους που μας έχουν συστήσει το έργο του Ρολάν Μπαρτ, του Γάλλου θεωρητικού και κριτικού της λογοτεχνίας, που ασχολήθηκε εκτενώς με τη γλωσσολογία και τη σημειολογία. Κεντρικά στο έργο του ήταν η σημασία, η γραφή, εν τέλει το κείμενο. Σε αυτό ακριβώς και στην απόλαυσή του αναφέρεται σε αυτόν τον τόμο. «Τι ξέρουμε για το κείμενο; Τον τελευταίο καιρό, η θεωρία επιχειρεί να δώσει κάποια απάντηση. Μένει όμως ένα ερώτημα: τι απολαμβάνουμε από το κείμενο; Το ερώτημα τούτο οφείλουμε να το θέσουμε έστω και μόνο για ένα λόγο τακτικής: οφείλουμε να καταξιώσουμε την απόλαυση του κειμένου ενάντια στην αδιαφορία της επιστήμης και στον πουριτανισμό της ιδεολογικής ανάλυσης∙ οφείλουμε να καταξιώσουμε την απόλαυση του κειμένου ενάντια στην ταπείνωση της λογοτεχνίας σαν απλής ψυχαγωγίας».
