Σπύρος Ευαγγελάτος: Μια ζωή (1940 - 2017)

Σπύρος Ευαγγελάτος: Μια ζωή (1940 - 2017) Facebook Twitter
Παιδί του Εθνικού ο ίδιος, δεν ήθελε να ανατρέψει τη μεγάλη του παράδοση αλλά να την προχωρήσει, να την ξεπεράσει μορφολογικά.
0

Ο Σπύρος Ευαγγελάτος, ο οποίος απεβίωσε σήμερα σε ηλικία 77 ετών, αποτέλεσε για περισσότερο από μισό αιώνα ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου. Άνθρωπος με τεράστια μόρφωση και καλλιέργεια, ίσως και λίγο «παλιάς κοπής», αλλά συγχρόνως μέγας ανανεωτής, που συνέβαλε στην προώθηση της σκηνικής αναπαράστασης του αρχαίου δράματος και της αττικής κωμωδίας όσο και στην ανάδειξη ξεχασμένων και παροπλισμένων ελληνικών θεατρικών κειμένων του Επτανησιακού Θεάτρου, της Ενετικής Κρήτης και της ελληνικής γραμματείας των περασμένων αιώνων γενικότερα. Σε αυτά να προσθέσουμε και τις αναρίθμητες σκηνοθεσίες κλασικών έργων και όπερας.

Γεννημένος στην Αθήνα το 1940, γιος του κορυφαίου μουσουργού Αντίοχου Ευαγγελάτου και της αρπίστριας Ξένης Mπουρεξάκη, μεγάλωσε σε ένα σπίτι φιλελεύθερο, με προοδευτικές για την εποχή ιδέες, όπου κυριαρχούσε η μουσική. Ο ίδιος παρακολουθούσε μαθήματα βιολιού και πιάνου, γι’ αυτό μέχρι κάποια ηλικία πίστευε ότι θα γινόταν μαέστρος. Ωστόσο, εφόσον η οικογένεια ενδιαφερόταν εξίσου για την ποίηση και την τέχνη γενικότερα, φλέρταρε επίσης από νωρίς και με την ιδέα να γίνει σκηνοθέτης.

Σκηνοθέτησε από Σαίξπηρ και Λόπε ντε Βέγκα μέχρι Μπρεχτ και Πιραντέλο, όλους του Έλληνες ποιητές της αρχαιότητας, Αριστοφάνη αλλά και όλα εκείνα τα χαμένα κείμενα της ελληνικής γραμματείας προηγούμενων αιώνων, που με επίμονη προσωπική έρευνα ανέσυρε από τη λήθη.

Τελικά, έγινε δεκτός στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, ενώ παράλληλα ξεκίνησε σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, οπότε σιγά-σιγά η μουσική υποχώρησε από το επαγγελματικό του πλάνο. Με δασκάλους του τον Άγγελο Τερζάκη και τους Θεοδωρακόπουλο, Μαρινάτο και Θωμαδάκη, που «γεφύρωναν» τις σπουδές του στη Φιλοσοφική με αυτές στη Δραματική Σχολή, η πορεία του έμοιαζε προδιαγεγραμμένη.

Με την αποφοίτησή του από τη σχολή του Εθνικού εργάστηκε για έναν μόλις χρόνο ως ηθοποιός με επιδόσεις στην κωμωδία. Όπως έλεγε και ο ίδιος: «Αν έμενα στην υποκριτική, θα γινόμουν ένας πολύ καλός β’ κωμικός». Αντ’ αυτού, προτίμησε να ιδρύσει, μαζί με συμφοιτητές του από το Εθνικό, τη Νεοελληνική Σκηνή. Έτσι, σε ηλικία 21 ετών βρέθηκε να υπογράφει την πρώτη του σκηνοθεσία με την κρητική κωμωδία του 1655 «Φορτουνάτος» του Μάρκου Αντώνιου Φώσκολου.

Όταν στα 30 του ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα την ιστορία του θεάτρου στην Κεφαλονιά την περίοδο 1600-1900 («Ιστορία του Θεάτρου εν Κεφαλληνία 1600-1900») ήταν ήδη ένας καταξιωμένος σκηνοθέτης του ελεύθερου θεάτρου. Αυτήν τη δραστηριότητα τη συνέχισε και στη Βιέννη, όπου βρέθηκε για μεταπτυχιακές σπουδές στη Θεατρολογία. Ταξιδεύοντας στις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις, ήρθε σε επαφή με όλες τις σημαντικές πρωτοποριακές παραστάσεις της εποχής του, τις πρώτες μεγάλες επιτυχίες του Στάιν στο Βερολίνο, του Μπρουκ στο Παρίσι, του Στρέλερ στο Πίκολο, τις όπερες του Τζεφιρέλι.

Σπύρος Ευαγγελάτος: Μια ζωή (1940 - 2017) Facebook Twitter
Ηλέκτρα. Εθνικό Θέατρο, 1972

Το 1972 σκηνοθέτησε πρώτη φορά στην Επίδαυρο για το Εθνικό Θέατρο την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή με την Αντιγόνη Βαλάκου στον ομώνυμο ρόλο, μια παράσταση που θεωρήθηκε καινοτόμος. Στις πρώτες του απόπειρες στην ορχήστρα του αρχαίου θεάτρου είχε για συμμάχους του τον Κώστα Γεωργουσόπουλο στη μετάφραση, τον Δημήτρη Τερζάκη στη μουσική και τον Γιώργο Πάτσα στα σκηνικά και στα κοστούμια. Παιδί του Εθνικού ο ίδιος, δεν ήθελε να ανατρέψει τη μεγάλη του παράδοση αλλά να την προχωρήσει, να την ξεπεράσει μορφολογικά. Και το πέτυχε, ανάγοντας την «Ηλέκτρα» του σε σημείο αναφοράς για πολλές δεκαετίες.

Το 1975 ίδρυσε το Αμφι-Θέατρο ως σκηνή πειραματισμού, εγκαινιάζοντάς το με τον «Ερωτόκριτο» του Βιτσέντζου Κορνάρου. Στην διανομή συμμετείχαν ο Λευτέρης Βογιατζής, ο Ηλίας Λογοθέτης, ο Νίκος Μπουσδούκος, ο Δημήτρης Καταλειφός, ο Δημήτρης Πιατάς. Πρόκειται για μια παράσταση που άφησε εποχή – και ήταν μόνο η αρχή. Με πρωταγωνίστρια τη σύντροφό του Λήδα Τασοπούλου, για τρεις δεκαετίες σάρωνε στα διεθνή φεστιβάλ, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές με σημαντικά έργα του ελληνικού και διεθνούς δραματολογίου, όπως η θρυλική σήμερα παράσταση «Ιφιγένεια εν Ληξουρίω» του Πέτρου Κατσαΐτη.

Το 1977 χρίστηκε καλλιτεχνικός διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, όπου σκηνοθέτησε δημοφιλή έργα, κάποια από τα οποία αποτέλεσαν μνημειώδεις παραστάσεις, όπως ο «Ιούλιος Καίσαρ» του Σαίξπηρ, με τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ στον ρόλο του Βρούτου. Με το τέλος της θητείας του στον Βορρά ανέλαβε, την περίοδο 1984-1987, τη διεύθυνση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, όπου και σκηνοθέτησε όπερες των Mότσαρτ, Pοσίνι, Nτονιτσέτι, Mπελίνι, Mπετόβεν, Bάγκνερ, Bέρντι, Στράους, Όφεμπαχ, Mπιζέ και άλλων σημαντικών συνθετών. Στη Λυρική επέστρεψε το 1999 ως πρόεδρος, τιμητική θέση την οποία διατήρησε έως το 2006. Προηγουμένως, το διάστημα 1992-1999, είχε διατελέσει επίσης πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (ΙΤΙ). Tο 1989 εκλέχθηκε καθηγητής στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και από το 1991 δίδασκε στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, του οποίου διετέλεσε επίσης πρόεδρος από το 2005 έως το 2007.  

Βάτραχοι (1977)

Όταν το Φεβρουάριο του 2011 αναγκάστηκε, λόγω οικονομικού αδιεξόδου, να αναστείλει τη λειτουργία του Αμφι-Θεάτρου της οδού Αδριανού στην Πλάκα, είχε ήδη στο ενεργητικό του περί τις 220 παραστάσεις, γεγονός που τον καθιστά τον πλέον παραγωγικό Έλληνα σκηνοθέτη. Σκηνοθέτησε από Σαίξπηρ και Λόπε ντε Βέγκα μέχρι Μπρεχτ και Πιραντέλο, όλους του Έλληνες ποιητές της αρχαιότητας, Αριστοφάνη αλλά και όλα εκείνα τα χαμένα κείμενα της ελληνικής γραμματείας προηγούμενων αιώνων, που με επίμονη προσωπική έρευνα ανέσυρε από τη λήθη. Αυτή, όμως, δεν ήταν η πιο σοβαρή απώλεια στη ζωή του. Λίγα χρόνια πριν είχε χάσει τη λατρεμένη του σύζυγο του και μητέρα των παιδιών του Λήδα Τασοπούλου, και έναν μόλις χρόνο πριν τον γιο του Αντίοχο, σε ηλικία 23 ετών. Η κόρη του Κατερίνα, ακολουθώντας τα βήματά του, είναι σήμερα μία από τις πιο καταξιωμένες σκηνοθέτιδες του ελληνικού θεάτρου.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του τιμήθηκε με πλειάδα βραβείων, ανάμεσα στα οποία το «Kαρλ Σκράουπ» του Λαϊκού Θεάτρου της Bιέννης για την καλύτερη σκηνοθεσία της χρονιάς το 1974, το «Kάρολος Kουν» το 1988, ενώ το 1991 η Προεδρία της Ιταλικής Δημοκρατίας του απένειμε το παράσημο Cavaliere Ufficiale για την προβολή του ιταλικού πολιτισμού στην Ελλάδα. Το 2004 επανήλθε με το ανώτερο παράσημο Ordine della Stella Solidarietà Italiana-Cavaliere (III Classe) για την προσφορά του στη σύσφιγξη των ελληνο-ιταλικών πολιτιστικών σχέσεων. Το 1999 ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας τού απένειμε το παράσημο του Tαξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος και το 2005 εκλέχτηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, μέχρι που το 2012 ανακηρύχθηκε αντιπρόεδρος και έναν χρόνο μετά πρόεδρός της.

Σπύρος Ευαγγελάτος: Μια ζωή (1940 - 2017) Facebook Twitter
Αμύντας. Φεστιβάλ Αθηνών, 2016. Η τελευταία του παράσταση.

Το καλοκαίρι του 2016 σκηνοθέτησε για μία μόνο βραδιά στο Ηρώδειο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, τον «Αμύντα» του Γεωργίου Μόρμορη. Στην υπόκλιση, σύσσωμο το θέατρο τον χειροκρότησε όρθιο. Όμως η οριστική αυλαία για τον Σπύρο Ευαγγελάτο, ο οποίος αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας τον τελευταίο χρόνο, έμελλε να πέσει σήμερα, 24 Ιανουαρίου 2017.  

Όταν, λίγα χρόνια πριν, σκηνοθετούσε τη «Μήδεια» για την Επίδαυρο, είχε δηλώσει στη LifΟ, με αφορμή το τέλος του έργου του Ευριπίδη: «Η Μήδεια είναι η τραγική ηρωίδα που έχει κάνει το απεχθέστερο έγκλημα, έχει σκοτώσει τα παιδιά της και η ίδια δεν τιμωρείται. Αυτό είναι το τρομερό, φεύγει με το άρμα του ήλιου, χάνεται. Στη ζωή δεν υπάρχει δικαίωση πολλές φορές. Αυτό είναι το πικρό μήνυμα».

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Νίκος Καραθάνος: Ο θάνατος είναι μια αποθέωση 

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
THE LIFO TEAM
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Darkest White»: Ένα σύμπαν που εξερευνά την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναίκας 

Θέατρο / «Darkest White»: Ο εμφύλιος από την πλευρά των χαμένων

Το έργο της Δαφίν Αντωνιάδου που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, εξερευνά μέσω προσωπικών και ιστορικών αναμνήσεων και μέσα από την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναικείας παρουσίας, ιστορίες εκτοπισμού και επιβίωσης. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσια ένα τραπέζι με φίλους

Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας / Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσία ένα τραπέζι με φίλους

Ο σπουδαίος λιβανέζος χορευτής και χορογράφος Omar Rajeh, επιστρέφει με την «Beytna», μια ιδιαίτερη περφόρμανς με κοινωνικό όσο και γαστριμαργικό αποτύπωμα, που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του φετινού 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα»

Θέατρο / Η Καρολίνα Μπιάνκι παίρνει το ναρκωτικό του βιασμού επί σκηνής. Τι γίνεται μετά;

Μια παράσταση-περφόρμανς που μέσα από έναν εξαιρετικά πυκνό και γοητευτικό λόγο, ένα κολάζ από εικόνες, αναφορές, εξομολογήσεις, όνειρα και εφιάλτες μάς κάνει κοινωνούς μιας ακραίας εμπειρίας, χωρίς να σοκάρει.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ακούγεσαι Λυδία, Ακούγεσαι ίσαμε το στάδιο

Επίδαυρος / «Ακούγεσαι, Λυδία, ίσαμε το στάδιο ακούγεσαι»

Κορυφαίο πρόσωπο του αρχαίου δράματος, συνδεδεμένη με εμβληματικές παραστάσεις, ανατρέχει σε δεκαπέντε σταθμούς της καλλιτεχνικής της ζωής στην Επίδαυρο και αφηγείται προσωπικές ιστορίες, επιτυχίες και ματαιώσεις, εξαιρετικές συναντήσεις και συνεργασίες, σε μια πορεία που αγγίζει τις πέντε δεκαετίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Ούρλιχ Ράσε και το παρασκήνιο της ιστορίας της Ισμήνης

Θέατρο / Η σκηνή του Ούρλιχ Ράσε στριφογύριζε - και πέταξε έξω την Ισμήνη

Στην παράσταση που άνοιξε την Επίδαυρο, ο Γερμανός σκηνοθέτης επέλεξε να ανεβάσει μια Αντιγόνη χωρίς Ισμήνη. Η απομάκρυνση της Κίττυς Παϊταζόγλου φωτίζει τις λεπτές –και άνισες– ισορροπίες εξουσίας στον χώρο του θεάτρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μέσα στη γοητεία και στον τρόμο του Δράκουλα

Πρώτες Εικόνες / Dracula: Η υπερπαραγωγή που έρχεται το φθινόπωρο στην Αθήνα

Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μιλά αποκλειστικά στη LiFO για την πιο αναμενόμενη παράσταση της επερχόμενης σεζόν, για τη διαχρονική γοητεία του μύθου που φαντάστηκε ο Μπραμ Στόκερ στα τέλη του 19ου αιώνα, για το απόλυτο και το αιώνιο μιας ιστορίας που, όπως λέει, τον «διαλύει».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ερωτευμένος με τον Κρέοντα

Θέατρο / Ο Rasche αγάπησε τον Κρέοντα περισσότερο από την Αντιγόνη

«Η εκφορά του λόγου παραδίδεται αμαχητί σε μια άκρατη δραματικότητα, σε ένα υπερπαίξιμο, σε μια βεβιασμένη εμφατικότητα, σε έναν στόμφο παλιακό που θα νόμιζε κανείς πως έχει εξαλειφθεί πλέον. Η σοβαροφάνεια σε όλο το (γοερό) μεγαλείο της». Έτσι ξεκίνησε φέτος η Επίδαυρος.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στο ζόφο του πολέμου

Θέατρο / Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στον ζόφο του πολέμου

Σε μια περίοδο που ο πόλεμος αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινότητάς μας, μια παράσταση εξετάζει όσα μεσολαβούν μεταξύ γεγονότος και πληροφορίας και πώς διαμορφώνουν την τελική καταγραφή και την ιστορική μνήμη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Θέατρο / Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Όταν η Πίπα Μπάκα ξεκίνησε να κάνει oτοστόπ από την Ιταλία για να φτάσει στην Ιερουσαλήμ δεν φαντάστηκε ότι αυτό το ταξίδι-μήνυμα ειρήνης θα κατέληγε στον βιασμό και τη δολοφονία της. Mια παράσταση που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών αναφέρεται στην ιστορία της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σίμος Κακάλας ξορκίζει τα χάλια μας με μια κωμωδία γέλιου και αίματος

Θέατρο / Ο Σίμος Κακάλας ξορκίζει τα χάλια μας με μια κωμωδία γέλιου και αίματος

Τα «Κακά σκηνικά» είναι «μια κωμική κόλαση» αφιερωμένη στη ζοφερή ελληνική πραγματικότητα, μια απόδραση από τα χάλια της χώρας, του θεάτρου, του παγκόσμιου γεωπολιτικού γίγνεσθαι, ένα ξόρκι στην κατάθλιψη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Χρήστος Παπαδόπουλος: «Κάθε μορφή τέχνης χρειάζεται το εσωτερικό βάθος»

Θέατρο / Χρήστος Παπαδόπουλος: «Mε αφορά πολύ το "μαζί"»

Το «τρομερό παιδί» από τη Νεμέα που συμπληρώνει φέτος δέκα χρόνια στη χορογραφία ανοίγει το φετινό 31ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας με τους Dance On Ensemble και το «Mellowing», μια παράσταση για τη χάρη και το σθένος της ωριμότητας.  
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ