Ποιος ήταν ο Ανδρέας Βουτσινάς;

Ποιός ήταν ο Ανδρέας Βουτσινάς; Facebook Twitter
2

Μια από τις πιο σπουδαίες προσωπικότητες του παγκόσμιου και εγχώριου θεάτρου με συνεργασίες από τον Ελία Καζάν, την Τζέιν Φόντα, τον Μελ Μπρουκς μέχρι τον Λάκη Λαζόπουλο και την Ειρήνη Παπά. Μαθητής και δάσκαλος στο περίφημο Actors Studio, προσπάθησε να περάσει στην ελληνική πραγματικότητα πως το θέατρο δεν είναι ιδεολόγημα αλλά μόνο μια σκληρή και επίπονη δουλειά.

Σ' ολόκληρη τη ζωή του κουβαλούσε το δόγμα Στράσμπεργκ: ένας ηθοποιός μπορεί να κρατήσει τη δική του ταυτότητα χωρίς να είναι βεντέτα, χωρίς να ντρέπεται να αποτύχει, ότι είναι προνόμιο να κάνεις κάτι που το διάλεξες, το αγαπάς και ζεις από αυτό.

 

Ευφυολόγος, χιουμορίστας, εμπρηστικός στις δηλώσεις του, παραδοξολόγος, ανθρώπινος, σοφός αλλά και πληθωρικός και θεατρίνος σε όλες του τις εκφάνσεις, είτε όταν δίδασκε έναν ρόλο, είτε όταν έδινε συνέντευξη. Σαρωτικός! Υπήρξε μια εποχή που δεν υπήρχε μέσο που να μην τον φιλοξενούσε. Από τα πλέον ευτελή μέχρι τα μεγαλύτερα lifestyle περιοδικά, από τις εγκυρότερες εφημερίδες μέχρι τα πρωινάδικα, κυριαρχούσε παντού. Ένας διάττοντας αστέρας που πέρασε από τον μικρό μας γαλαξία, έλαμψε και φώτισε τον σκοτεινό ουρανό, σιγά σιγά εξασθένησε και στο τέλος χάθηκε οριστικά. Γιατί, όταν ο Ανδρέας Βουτσινάς έκανε την εμφάνισή του στο ελληνικό θέατρο, τέλη '70 αρχές '80, τα στεγανά, τα όρια μεταξύ «ποιοτικού» και «εμπορικού», ήταν περίπου απροσπέλαστα. Χαρακώματα. Κι ήρθε εκείνος από το Παρίσι, κουβαλώντας και μια θεατρική Νέα Υόρκη στις αποσκευές του, και είπε, μα είστε τρελοί, το θέατρο δεν είναι ιδεολόγημα, για στρωθείτε στη δουλειά. Και συσπείρωσε γύρω του τους πάντες: σοβαρούς και ελαφριούς, διανοούμενους και εμπορικούς, σταρ και άσημους, ταλαντούχους κι ατάλαντους! Γιατί για εκείνον δεν υπήρχαν ατάλαντοι, εκτός βέβαια από σνομπ και ανόητους, που τους απεχθανόταν. Οι υπόλοιποι ήταν καλοδεχούμενοι, αρκεί να είχαν όρεξη για δουλειά και μυσταγωγία. Γιατί σ' ολόκληρη τη ζωή του κουβαλούσε το δόγμα Στράσμπεργκ: ένας ηθοποιός μπορεί να κρατήσει τη δική του ταυτότητα χωρίς να είναι βεντέτα, χωρίς να ντρέπεται να αποτύχει, ότι είναι προνόμιο να κάνεις κάτι που το διάλεξες, το αγαπάς και ζεις από αυτό.

 

Ποιός ήταν ο Ανδρέας Βουτσινάς; Facebook Twitter
Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, με τη Νόνικα Γαληνέα

 

Γεννημένος στο Χαρτούμ του Σουδάν το 1932, μεγαλώνει στην Αθήνα, πάντα κακός μαθητής αλλά ονειροπόλος, περνάει στην σχολή του Old Vic του Λονδίνου χωρίς να ξέρει αγγλικά, με τον μονόλογο του Ριχάρδου ΙΙ δασκαλεμένο φωνητικά από τον Κάρολο Κουν. Με το που τελειώνει τις σπουδές του, ακολουθεί τον θίασο του Τάιρον Γκάθρι παίζοντας τον αγγελιαφόρο στον Οιδίποδα με τον Τζέιμς Μέισον, στο Φεστιβάλ του Οντάριο. Από εκεί, στη Νέα Υόρκη βρίσκει τον Ελία Καζάν, ο οποίος τον στέλνει στα μαθήματα του Λι Στράσμπεργκ. Μα, τι μπορούσε να του μάθει ένα «γελοίο, μικροκαμωμένο ανθρωπάκι με γυαλάκια»; Σε τρεις εβδομάδες εξαργυρώνει το εισιτήριο της επιστροφής για Ελλάδα και γίνεται ο πιο αφοσιωμένος του μαθητής, ανάμεσα στους Μέριλιν Μονρό, Τζέιμς Ντιν, Μπράντο, Νιούμαν. Το 1957 περνάει τις εξετάσεις ανάμεσα σε 1.500 άτομα και αναγορεύεται σε lifetime member του Actor's Studio. Παρών κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή, να «γυμνάζεται» με τα κορυφαία ταλέντα όπου ο ένας ασκεί γόνιμη κριτική στον άλλον, υπηρετώντας όλοι τις αρχές του method acting. Λίγο τον νοιάζει που ζει σ' ένα δωματιάκι στη West 46th Street που όταν ανοίγει τα χέρια του αγγίζει τους τοίχους, που δουλεύει ως delivery boy, αφού συγχρόνως παίρνει τους πρώτους του ρόλους και ο Καζάν τον κάνει βοηθό του. Κάθε καλοκαίρι τρέχει από πόλη σε πόλη να εργαστεί στα summer stock theater.

 

Ποιός ήταν ο Ανδρέας Βουτσινάς; Facebook Twitter
Στο Απέραντο Γαλαζιο του Λυκ Μπεσόν. Ταινία του 1988 γυρισμένη στην Αμοργό...

 

Συνδέεται ερωτικά με την Τζέιν Φόντα, προκαλώντας την μήνι του πατέρα της, και μαζί της κάνει το σκηνοθετικό του ντεμπούτο το 1962 στο Μπρόντγουεϊ, με το Fun Couple. Παταγώδης αποτυχία! Κατεβαίνει σε τέσσερις μέρες. Την ακολουθεί στο Χόλιγουντ, όπου γίνεται ο coach της στις πρώτες της ταινίες. Έτσι, αυτός που ονειρευόταν μεγάλη καριέρα και Όσκαρ, βρίσκεται στη σκιά των σταρ, «προθερμαίνοντάς» τους. Ανάμεσα σε άλλους και τον Γουόρεν Μπίτι και τη Φαίη Ντάναγουεϊ στο Μπόνι και Κλάιντ, την καλή του φίλη Άνν Μπάνκροφτ στο Θαύμα της Αλαμπάμα, με το οποίο πήρε και Όσκαρ. Χάρη στη σχέση της με τον Μελ Μπρουκς, παίζει το '68 στους Παραγωγούς, ο οποίος του ζητάει να δημιουργήσει μια γκέι περσόνα, κάτι μεταξύ Ρασπούτιν και Μονρό. Έτσι γεννιέται η «Κάρμεν Γκία», που έκτοτε στις θεατρικές εκδοχές, όταν ξαναπαίζεται, τον Βουτσινά αντιγράφουν. Για τον Μπρουκς θα ξαναπαίξει το '70 στις Δώδεκα Καρέκλες και το '81 στην Ιστορία του Κόσμου, Μέρος 1ον ως Bearnaise αυλικός με περούκα και το χαρακτηριστικό μυτερό γκρι μουσάκι του, μέσα σε άμαξα και φόντο τις Βερσαλλίες στο Παρίσι, όπου και πλέον ζει μόνιμα.

Το 1967, ακολουθώντας τον Στράσμπεργκ σε μια σειρά σεμιναρίων και με αφορμή την Μπαρμπαρέλα του Ροζέ Βαντίμ, στο οποίο κοουτσάρει τη Φόντα, με την οποία πια έχουν χωρίσει, αποφασίζει να ιδρύσει στη Γαλλία ένα εργαστήριο στα πρότυπα του Actor's Studio. Το ονομάζει Theatre de Cinquante, γιατί την πρώτη μέρα μετράει 50 ηθοποιούς. Είναι η εποχή του Μάη του '68 και το γαλλικό θέατρο τείνει να αποδεσμευτεί από τις αγκυλώσεις του ακαδημαϊσμού. Το Cinquante γίνεται η νέα μόδα και από εκεί περνάει όλη η αφρόκρεμα του θεάτρου. Από τον Ζαν Μαρέ, τη Ζαν Μορώ και τον Τρεντινιάν, μέχρι το νέο αίμα: Ατζανί, Ιπέρ, Αρντάν, Μπινός, Ρενό. Σκηνοθετεί σε μικρά θεατράκια, σε μεγάλες εμπορικές σκηνές, στην Commedie Francaise, στο Bouffes du Nord του Πίτερ Μπρουκ. Συνδέεται με ιδιοφυΐες όπως ο Ζενέ και ο Πατρίς Σερώ, που θαυμάζει απεριόριστα, κι ο Φελίνι τον αγκαζάρει ως coach στον Καζανόβα.

Στην Αθήνα τον φέρνει η παλιά του φίλη Νόνικα Γαληνέα το '75 για το Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, κι ο Ντασέν το '78 του ζητάει να υποδυθεί τον σκηνοθέτη στην Κραυγή Γυναικών, δίπλα στη Μελίνα. Παρατάει τα πάντα για να παίξει δίπλα της. Ο Τσαρούχης, κάτω από το πορτρέτο που του χαρίζει, γράφει: «... στη μόνη ελπίδα του θεάτρου του κόσμου τούτου.»

Κάπως έτσι ξεκινάει και η ελληνική του καριέρα. Η Δέσπω Διαμαντίδου τον επιβάλει το '81 στο ΚΘΒΕ για την Τρελή του Σαγιώ -αργότερα κάνουν μαζί την τεράστια επιτυχία τους Χάρολντ και Μοντ-, αναστατώνει κριτικούς και κατεστημένο με την ελευθεριότητα, τα βεγγαλικά, τα νερά και το γυμνό στην ευριπίδεια Ελένη, στην Επίδαυρο το '82. Το ΚΘΒΕ τού χαρίζει το «ταξίδι» όπως έλεγε, έναν προσωπικό θίασο με τον οποίο μεγαλουργεί, μια σκηνή που στήνει επικά θεάματα. Όλα box office hits. Τρωάδες με φόντο ένα νεκροταφείο αυτοκινήτων, μια γηραιά Λυσιστράτη με την Παΐζη, μια νεότατη Μήδεια με τη Φωτοπούλου, μαγικά ανεβάσματα έργων του Τενεσί Ουίλιαμς. Στην Αθήνα θριαμβεύει με την Ελεύθερη Σκηνή στο Σώσε, με τους Κραουνάκη-Νικολακοπούλου-Λαζόπουλο μετατρέπουν τη Λυσιστράτη σε μιούζικαλ, σκηνοθετεί δις τη Βουγιουκλάκη, μεταφέρει τους Χτίστες του Χειμωνά στο Ρωμαϊκό Ωδείο της Πάτρας, την Αποκάλυψη του Ιωάννη στην Πάτμο με την Παπά. Η αθηναϊκή νύχτα, μετά τις περίφημες μουσικές παραστάσεις «Λεωφόρος» με την Πρωτοψάλτη, αλλάζει πρόσωπο. Ακούραστος κι αεικίνητος, μέχρι που τον χτυπάει βαρύ εγκεφαλικό. Κι αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση, υγείας και καριέρας. Απομονώνεται στη Θεσσαλονίκη, διδάσκει και σκηνοθετεί σποραδικά. Οι φίλοι αραιώνουν...

 

Ποιός ήταν ο Ανδρέας Βουτσινάς; Facebook Twitter
Χάρολντ και Μωντ του Κ. Χίγγινς (ΚΘΒΕ, 15/12/1984)

Tον χειμώνα πριν το θάνατό του σκηνοθετεί μετά από πολλά χρόνια στην Αθήνα το Επάγγελμα της κυρίας Γουόρεν. Μια μόλυνση τον οδηγεί στο νοσοκομείο. Μετά από χρόνια ρήξης, ξαναβρίσκει το νήμα της μακρόχρονα περίπλοκης σχέσης του με τον γιο του Μάριο, καρπό ενός νεανικού του έρωτα. Στο πλευρό του ο θίασος της παράστασης και οι αγαπημένες του Φιλαρέτη και Λυδία. Ελάχιστοι σε σχέση με τους πάμπολλους που ευνοήθηκαν από αυτόν. Σαν να τον ακούω: «Η αχαριστία στην Ελλάδα θα έπρεπε να διώκεται ποινικά. Θα ήταν το μεγαλύτερο δώρο στις επόμενες γενιές». Φεύγει στις 8 Ιουνίου 2010, 11:00 το πρωί. 

Θέατρο
2

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Γιάννης Μπέζος

Οι Αθηναίοι / Γιάννης Μπέζος: «Ίσως είμαι λίγο παλιομοδίτης»

Δεν έκανε ποτέ διαχωρισμούς ανάμεσα στο εμπορικό και το ποιοτικό. Πιστεύει πως κάνει μια παράξενη και αιρετική δουλειά: να πείσει τον θεατή να ξεχάσει πως είναι ο Μπέζος που πάρκαρε το αυτοκίνητό του έξω από το θέατρο - και να τον ταξιδέψει σε έναν άλλο κόσμο. Είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τhis that keeps on – a personal archaeology –

Θέατρο / H ανασκαφή του Δημήτρη Παπαϊωάννου σε μια γη που έχει το σχήμα της καρδιάς

Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου δημιούργησε ένα νέο πρότζεκτ κατόπιν ανάθεσης του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης για τα σαράντα χρόνια από την ίδρυσή του, που το κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει σε μια και μοναδική παράσταση στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Μεγάλες παραγωγές, γυναίκες στη σκηνοθεσία - Η θεατρική σεζόν ανοίγει δυναμικά

Θέατρο / Μεγάλες παραγωγές, γυναίκες στη σκηνοθεσία - Η θεατρική σεζόν ανοίγει δυναμικά

Διεθνείς σκηνοθέτες και σχήματα, δυνατά καστ, κλασικά και σύγχρονα έργα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων: Το φθινοπωρινό ρεπερτόριο των αθηναϊκών σκηνών το λες και φιλόδοξο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βέντερς, Σουίντον, Ροντρίγκες, Λάνθιμος και Αγγελάκας: Αυτό είναι το φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Θέατρο / Σουίντον, Λάνθιμος, Βέντερς, Ροντρίγκες και Αγγελάκας: Το φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Η Στέγη γιορτάζει τα 15 χρόνια της με ένα πρόγραμμα άκρως οικογενειακό, δημιουργικό και, όπως πάντα, με πολλές εκπλήξεις και απρόσμενες συναντήσεις δημιουργών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Όταν ο Χίτλερ (σχεδόν) συνάντησε τον Φρόιντ

Θέατρο / Όταν ο Χίτλερ (σχεδόν) συνάντησε τον Φρόιντ

Τέσσερις φορές βρέθηκαν στο ίδιο μέρος ο Χίτλερ και ο Φρόιντ. Τι θα γινόταν αν είχαν συναντηθεί; Αυτό επιχειρεί να διανοηθεί το θεατρικό έργο «Ο δρ Φρόιντ θα σας δει τώρα, κυρία Χίτλερ» που ανεβαίνει αυτές τις μέρες στο Λονδίνο.
THE LIFO TEAM
Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Θέατρο / Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Παραμένει μέχρι σήμερα μία από τις ομορφότερες γυναίκες που πέρασαν από το ελληνικό θέατρο και το σινεμά. Από νωρίς επέλεξε να ζει και έξω από το θεατρικό συνάφι. «Δεν μπορώ να ξυπνάω κάθε πρωί και να αναρωτιέμαι τι θα παίξω ή που θα παίξω» δηλώνει ενώ θεωρεί τη μοναχικότητα πηγή δημιουργικότητας. Η Ελένη Ερήμου αφηγείται τη ζωή της στη LifO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Οι Αθηναίοι / Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Ξεκίνησε από τα καλλιστεία, για μία ψήφο δεν στέφθηκε Μις Κόσμος, έπαιξε δίπλα στον Κουν, υπήρξε μούσα του Τάκη Κανελλόπουλου, αλλά κυρίως του Ανδρέα Βουτσινά. Στα 92 της ακόμα οδηγεί και παρακολουθεί θέατρο, ελπίζοντας πάντα να βρει καλά στοιχεία, ακόμα και σε κακές παραστάσεις.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπομπ Γουίλσον

Απώλειες / Μπομπ Γουίλσον (1941-2025): Το προκλητικό του σύμπαν ήταν ένα και μοναδικό

Μεγάλωσε σε μια κοινότητα όπου το θέατρο θεωρούνταν ανήθικο. Κι όμως, με το ριζοσπαστικό του έργο σφράγισε τη σύγχρονη τέχνη του 20ού αιώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Υποκλίθηκε πολλές φορές στο αθηναϊκό κοινό – και εκείνο, κάθε φορά, του ανταπέδιδε την τιμή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Θέατρο / H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Ο «Οιδίποδας» του Γιάννη Χουβαρδά συνενώνει τον «Τύραννο» και τον «Επί Κολωνώ» σε μια παράσταση, παίρνοντας τη μορφή μιας πυρετώδους ανασκαφής στο πεδίο του ασυνείδητου - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ

σχόλια

2 σχόλια
http://tinyurl.com/on3xl2yΟ Μελ Μπρουκς διηγείται στον Λάρρυ Ντέιβιντ (τον δημιουργό της σειράς Seinfeld) ένα ανέκδοτο με τον Βουτσινά, σε επεισόδιο της σειράς Curb Your Enthusiasm του HBO. ("Ή το έχεις ή δεν τό 'χεις!").
Να προσθέσουμε και μερικά ακόμα πράγματα: το εργαστήριο του στο Παρίσι, το Θέατρο των 50 ήταν επιχορηγούμενο (δεν ξέρω, νομίζω δεν λειτουργεί πλέον) από το γαλλικό υπουργείο Πολιτισμού και τη Δημαρχία Παρισίων. Είχε λάβει από το γαλλικό Κράτος την ανώτατη διάκριση για όσους υπηρετούν την τέχνη, τον πολιτισμό και τα γράμματα - το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής. Ήταν μεγάλος δάσκαλος, είχε τρομακτική μεταδοτικότητα και ήταν ένας πολυτάλαντος σκηνοθέτης. Είχα την τιμή να τον γνωρίσω και να είναι δάσκαλος μου όταν σπούδαζα στο Παρίσι και είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες εμπειρίες της ζωής μου. Βέβαια, εδώ στην Ελλάδα, παρά την προβολή κλπ, όπως αναφέρεται στο άρθρο, ποτέ δεν τον δέχτηκαν όπως το έπραξαν στη Γαλλία. Να σημειωθεί ότι μετά το θάνατό του, δημοσιογράφος των ΝΕΩΝ, (υποψιάζομαι ποιός είναι αλλά δεν μπορώ μετά βεβαιότητας να πω)έγραψε ένα σχόλιο για την καριέρα του και την τέχνη του λέγοντας μεταξύ άλλων περίπου τα εξής: πολύ ικανός στα κωμικά έργα, ωστόσο ελάφραινε επικίνδυνα τα δραματικά και τραγικά κείμενα. Του απάντησα βεβαίως όπως έπρεπε, γιατί αυτό είναι πέρα για πέρα αναληθές. Και κανείς ποτέ στην Ελλάδα, δεν ανέβασε κλασικό αμερικανικό θέατρο όπως ο Α. Βουτσινάς.