Ο γείτονάς μου ο Λαπαθιώτης

Ο γείτονάς μου ο Λαπαθιώτης Facebook Twitter
Από τις φωτογραφίες του Βελλούδιου που κοσμούν τους τοίχους στην παράσταση των bijoux de Kant
1

Αν είσαι ειδικός, πιθανόν να έχεις κάποια στάνταρ για να χαρακτηρίσεις μια παράσταση ως «καλή». Για σένα που δεν είσαι, μια παράσταση είναι καλή αν φεύγοντας σε στείλει στο βιβλιοπωλείο να αγοράσεις ό,τι βιβλίο βρεις από τον συγγραφέα της, αν σε κάνει να ψάχνεις στο google πράγματα που δεν ξέρεις μέχρι τις τέσσερις το πρωί, αν την κουβαλάς μαζί σου για μέρες και την συζητάς ξανά και ξανά, αν αισθάνεσαι ότι πρέπει να γράψεις για αυτή. Μια παράσταση είναι καλή αν σε ξαφνιάσει ευχάριστα, αν την παρακολουθήσεις χωρίς να βγάλεις άχνα, αν απολαύσεις κάθε της λεπτό και όταν τελειώσει θέλεις κι άλλο. Αν είσαι σίγουρος ότι κάτι ξεχωριστό συμβαίνει μπροστά σου και βλέπεις ότι και οι άλλοι γύρω σου μοιράζονται την ίδια αίσθηση.


«Ο γείτονάς μου Ναπολέων Λαπαθιώτης» είναι μια μικρή παράσταση, -μικρή σε διάρκεια και μικρή σε παραγωγή-, φτιαγμένη σχεδόν με μηδενικό budget, με έναν μόνο ηθοποιό στη σκηνή, σε μικρό χώρο και για λίγα άτομα, που πέρασε μάλλον απαρατήρητη. Παίχτηκε μόνο για τρεις βραδιές στο Hood, τον χώρο των Bijoux de Kant στην Αθηνάς και την είδαν ελάχιστοι τυχεροί, αλλά ήταν η καλύτερη παράσταση που είδα αυτή τη σεζόν – σε μια χρονιά που δεν είχε και πολλές εκπλήξεις και που ήταν μετρημένες στα δάχτυλα τους ενός χεριού οι παραστάσεις που άντεξα να δω μέχρι το τέλος.

 

«Ο γείτονάς μου Ναπολέων Λαπαθιώτης» είναι μια μικρή παράσταση αλλά τεράστια σε συναισθήματα, σπουδαία για τη συγκίνηση που δημιουργεί – η οποία κάποιες στιγμές γίνεται ανατριχίλα-, ένα θαύμα δραματουργίας χωρίς καθόλου εντυπωσιασμούς και φανφάρες, με έναν Αντώνη Γκρίτση στην καλύτερη στιγμή του μέχρι τώρα, εξαιρετικό, παρόλο που σχεδόν επαναλάμβανε αυτό που έκανε λίγους μήνες πριν στις «Ωδές του Πρίγκιπα».


Ο χώρος που παίχτηκε θύμιζε πάλκο λαϊκού κέντρου, με πολύχρωμες λάμπες στον τοίχο και πολλές φωτογραφίες κολλημένες πάνω του. Ατμόσφαιρα μυσταγωγική. Κάθεσαι στα σκοτεινά και μόλις συνηθίσεις στο λιγοστό φως προσέχεις ότι είναι φωτογραφίες γυμνών ανδρών σε στύση (από το βιβλίο «Τα Ελληνικά Αγάλματα» με φωτογραφίες γυμνών φαντάρων των '50s και '60s που είχε βγάλει ο Θάνος Βελλούδιος, οι οποίες κυκλοφόρησαν σε δύο βιβλία από την Οδό Πανός το Δεκέμβριο του 1992). Ξαφνικά, αρχίζει να παίζει ένα τραγούδι της Σωτηρίας Μπέλλου και ο χώρος αρχίζει να θυμίζει το Χάραμα όπως το είχα στο μυαλό μου ως παιδί (μία από τις χειρότερες εμπειρίες της ζωής μου: μια εφιαλτική χοροεσπερίδα με τον Τσιτσάνη και την Μπέλλου –χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να μπορέσω να τους ακούσω και πολύ περισσότερα για να τους εκτιμήσω).

«Ο γείτονάς μου Ναπολέων Λαπαθιώτης» είναι μια μικρή παράσταση αλλά τεράστια σε συναισθήματα, σπουδαία για τη συγκίνηση που δημιουργεί – η οποία κάποιες στιγμές γίνεται ανατριχίλα


«Ο γείτονάς μου Ναπολέων Λαπαθιώτης» είναι μια παράσταση για δύο ποιητές, -«καταραμένοι» και οι δύο, από τους καλύτερους της γενιάς τους, που ακόμα δεν έχουν εκτιμηθεί όσο τους αξίζει. Ξεκινάει με ένα ποίημα του Λαπαθιώτη και μετά ακούγεται ολόκληρο το δοκίμιο του Γιώργου Ιωάννου για τον γείτονά του (τον Λαπαθιώτη) που «ζωντανεύει» ο Αντώνης Γκρίτσης με τη φωνή του Ιωάννου, με τέτοια ομοιότητα που στην αρχή νομίζεις ότι είναι playback και ακούγεται ηχογραφημένη η φωνή του.

«Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης δεν υπήρξε, βέβαια, γείτονάς μου την εποχή που ζούσε. Αυτό έγινε – δηλαδή «έγινε» – πολύ αργότερα, όταν εγώ πήρα των ομματιών μου και εγκαταστάθηκα οριστικά στην Αθήνα και μάλιστα, χωρίς να το καταλάβω, πάνω σ' αυτά τα ίδια χώματα με τα ίχνη από τα πατήματα και τα παραπατήματά του. Θεωρητικά, θα μπορούσαμε να είμαστε στην ίδια γειτονιά επί δεκάξι χρόνια, εφόσον τόσο ήμουν εγώ, όταν αυτός, πενηνταπεντάρης πια, αυτοκτόνησε στις 8 Ιανουαρίου 1944, μέσα σ' αυτό το πατρικό του σπίτι της οδού Κουντουριώτου – Κουντουριώτου και Οικονόμου – στα Εξάρχεια, απ' όπου περνώ πολλές φορές τη μέρα και πάντοτε τον μνημονεύω. Δεν μπορούσα, λοιπόν, να λείψω από αυτό το δημόσιο σαραντάχρονο μνημόσυνό του.

 

Φοβούμαι πως αν καθόμασταν από τότε κοντά, θα τον θυμόμουν τώρα μόνο στα τελευταία του, απάνω στη μεγάλη καταρράκωση και τον παρατημό του, γιατί όταν είναι κανένας πολύ μικρός, δεν ξέρει να προσέξει, ενώ όταν είναι έφηβος, ξαφνικά ανακαλύπτει τα πάντα, ιδίως τα παράξενα φαινόμενα, και εύκολα ερεθίζεται η φαντασία του. Θα τον θυμόμουν, λοιπόν, κι εγώ στα τελευταία του, όπως κυρίως τον θυμούνται ακόμη μερικοί σ' αυτή τη γειτονιά. Πάντως, από αυτό το σπίτι, όπου κατοικώ τώρα, της οδού Δεληγιάννη 3, δεν θα ήταν δυνατό να γειτονεύω μαζί του, γιατί τότε βρισκόταν στο χώρο αυτό η ξακουστή ταβέρνα του Γιώργη του Μιχαλάκου του κουλού, απ' όπου ο Λαπαθιώτης περνούσε συχνά, για να πιει κρασί με την παρέα του ή να δεχτεί κανένα ευγενικό κέρασμα, στα τελευταία του, όταν είχε πια καταπέσει. «Για τον ποιητή!».

 

Θα υπήρχε, λοιπόν, κάποια άλλη οπτική γωνία, κάποια διαφορετική σχέση και συνάφεια ή μάλλον δεν θα υπήρχε και πάλι τίποτα, μα θα ήταν πάντα, αυτό, που είναι και τώρα: ο Λαπαθιώτης να διαγράφει τα τελευταία στάδια του κύκλου του σ' αυτή τη γειτονιά, κι εγώ δεκάξι χρονών έφηβος στη Θεσσαλονίκη, τρομοκρατημένος και τσαλαπατημένος, ζώντας μέσα στον εφιάλτη της Κατοχής και της άλλης καταπίεσης, να διαβάζω ό, τι έβρισκα μπροστά μου από τα κείμενά του, είτε σε παλιούς τόμους του «οικογενειακού» περιοδικού «Μπουκέτο», είτε στα τεύχη του περιοδικού της Εγκυκλοπαίδειας του «Πυρσού». Και βέβαια, όχι μονάχα Λαπαθιώτη, αλλά όλο το σύμπλεγμα.

 

Μόνον ανίδεοι και ξιπασμένοι μπορούν σήμερα να λένε πως ο Λαπαθιώτης ήταν ένας μέτριος ή και ασήμαντος ποιητής του μεσοπολέμου, κι αυτό γιατί δεν μπορούν να δουν άλλο τίποτε παρά μονάχα τα ποιήματά του, και μάλιστα αυτά τα δημοσιεύσιμα, ενώ ο Λαπαθιώτης ήταν ένας δυνατός αισθησιακός ποιητής και προπαντός μια πνευματική προσωπικότητα. Η ποίηση του Λαπαθιώτη βρίσκεται στα ανέκδοτα τολμηρά ποιήματά του».

―Απόσπασμα από το δοκίμιο του Γιώργου Ιωάννου «Ο γείτονάς μου ο Λαπαθιώτης», Πρώτη δημοσίευση: Η λέξη, Μάρτης-Απρίλης '84. Τεύχος 33. Ναπολέων Λαπαθιώτης, Αφιέρωμα, σελ. 204-216. Το 1985 συμπεριλήφθηκε στην συλλογή με τα δοκίμια «Ο της φύσεως έρως, Παπαδιαμάντης, Καβάφης, Λαπαθιώτης», Εκδόσεις Κέδρος).


Αν σου περιγράψει κάποιος αυτό που θα δεις μπορεί και να τρομάξεις (ποίηση, ένα δοκίμιο επί σκηνής), το πιο πιθανό είναι να το συνδυάσεις με κάτι βαρετό και με πλήξη, κι η αλήθεια είναι ότι οι πιθανότητες (με τόσα που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια) προς τα κει γέρνουν. Και όμως. «Ο γείτονάς μου Ναπολέων Λαπαθιώτης» δεν έχει καμία σχέση με αυτό που φαντάζεσαι. Είναι τόσο μετρημένη παράσταση που δεν γίνεται ούτε για μια στιγμή βαρετή, αντιθέτως, είναι μια παράσταση πλημμυρισμένη από συναίσθημα, χωρίς μελοδραματισμούς, τόσο όσο πρέπει. Και ο Αντώνης Γκρίτσης έχει δημιουργήσει έναν Ιωάννου που σε προκαλεί να τον ψάξεις και να τον γνωρίσεις, καθόλου καρικατούρα, καθόλου γραφικό, μια φιγούρα που κυριαρχεί στο χώρο και σε αναγκάζει να ακούσεις κάθε λέξη που βγαίνει από το στόμα του. Χαμηλών τόνων, αλλά με συνεχείς εκρήξεις συγκίνησης.


Μια σπουδαία παράσταση. Μακάρι να την ξαναπαίξουν με τη νέα σεζόν.

Ο γείτονάς μου ο Λαπαθιώτης Facebook Twitter
Από τις φωτογραφίες του Βελλούδιου που κοσμούν τους τοίχους στην παράσταση των bijoux de Kant
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Νίκος Καραθάνος: Ο θάνατος είναι μια αποθέωση 

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
THE LIFO TEAM
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Darkest White»: Ένα σύμπαν που εξερευνά την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναίκας 

Θέατρο / «Darkest White»: Ο εμφύλιος από την πλευρά των χαμένων

Το έργο της Δαφίν Αντωνιάδου που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, εξερευνά μέσω προσωπικών και ιστορικών αναμνήσεων και μέσα από την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναικείας παρουσίας, ιστορίες εκτοπισμού και επιβίωσης. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσια ένα τραπέζι με φίλους

Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας / Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσία ένα τραπέζι με φίλους

Ο σπουδαίος λιβανέζος χορευτής και χορογράφος Omar Rajeh, επιστρέφει με την «Beytna», μια ιδιαίτερη περφόρμανς με κοινωνικό όσο και γαστριμαργικό αποτύπωμα, που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του φετινού 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα»

Θέατρο / Η Καρολίνα Μπιάνκι παίρνει το ναρκωτικό του βιασμού επί σκηνής. Τι γίνεται μετά;

Μια παράσταση-περφόρμανς που μέσα από έναν εξαιρετικά πυκνό και γοητευτικό λόγο, ένα κολάζ από εικόνες, αναφορές, εξομολογήσεις, όνειρα και εφιάλτες μάς κάνει κοινωνούς μιας ακραίας εμπειρίας, χωρίς να σοκάρει.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ακούγεσαι Λυδία, Ακούγεσαι ίσαμε το στάδιο

Επίδαυρος / «Ακούγεσαι, Λυδία, ίσαμε το στάδιο ακούγεσαι»

Κορυφαίο πρόσωπο του αρχαίου δράματος, συνδεδεμένη με εμβληματικές παραστάσεις, ανατρέχει σε δεκαπέντε σταθμούς της καλλιτεχνικής της ζωής στην Επίδαυρο και αφηγείται προσωπικές ιστορίες, επιτυχίες και ματαιώσεις, εξαιρετικές συναντήσεις και συνεργασίες, σε μια πορεία που αγγίζει τις πέντε δεκαετίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Ούρλιχ Ράσε και το παρασκήνιο της ιστορίας της Ισμήνης

Θέατρο / Η σκηνή του Ούρλιχ Ράσε στριφογύριζε - και πέταξε έξω την Ισμήνη

Στην παράσταση που άνοιξε την Επίδαυρο, ο Γερμανός σκηνοθέτης επέλεξε να ανεβάσει μια Αντιγόνη χωρίς Ισμήνη. Η απομάκρυνση της Κίττυς Παϊταζόγλου φωτίζει τις λεπτές –και άνισες– ισορροπίες εξουσίας στον χώρο του θεάτρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μέσα στη γοητεία και στον τρόμο του Δράκουλα

Πρώτες Εικόνες / Dracula: Η υπερπαραγωγή που έρχεται το φθινόπωρο στην Αθήνα

Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μιλά αποκλειστικά στη LiFO για την πιο αναμενόμενη παράσταση της επερχόμενης σεζόν, για τη διαχρονική γοητεία του μύθου που φαντάστηκε ο Μπραμ Στόκερ στα τέλη του 19ου αιώνα, για το απόλυτο και το αιώνιο μιας ιστορίας που, όπως λέει, τον «διαλύει».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ερωτευμένος με τον Κρέοντα

Θέατρο / Ο Rasche αγάπησε τον Κρέοντα περισσότερο από την Αντιγόνη

«Η εκφορά του λόγου παραδίδεται αμαχητί σε μια άκρατη δραματικότητα, σε ένα υπερπαίξιμο, σε μια βεβιασμένη εμφατικότητα, σε έναν στόμφο παλιακό που θα νόμιζε κανείς πως έχει εξαλειφθεί πλέον. Η σοβαροφάνεια σε όλο το (γοερό) μεγαλείο της». Έτσι ξεκίνησε φέτος η Επίδαυρος.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στο ζόφο του πολέμου

Θέατρο / Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στον ζόφο του πολέμου

Σε μια περίοδο που ο πόλεμος αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινότητάς μας, μια παράσταση εξετάζει όσα μεσολαβούν μεταξύ γεγονότος και πληροφορίας και πώς διαμορφώνουν την τελική καταγραφή και την ιστορική μνήμη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Θέατρο / Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Όταν η Πίπα Μπάκα ξεκίνησε να κάνει oτοστόπ από την Ιταλία για να φτάσει στην Ιερουσαλήμ δεν φαντάστηκε ότι αυτό το ταξίδι-μήνυμα ειρήνης θα κατέληγε στον βιασμό και τη δολοφονία της. Mια παράσταση που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών αναφέρεται στην ιστορία της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σίμος Κακάλας ξορκίζει τα χάλια μας με μια κωμωδία γέλιου και αίματος

Θέατρο / Ο Σίμος Κακάλας ξορκίζει τα χάλια μας με μια κωμωδία γέλιου και αίματος

Τα «Κακά σκηνικά» είναι «μια κωμική κόλαση» αφιερωμένη στη ζοφερή ελληνική πραγματικότητα, μια απόδραση από τα χάλια της χώρας, του θεάτρου, του παγκόσμιου γεωπολιτικού γίγνεσθαι, ένα ξόρκι στην κατάθλιψη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Χρήστος Παπαδόπουλος: «Κάθε μορφή τέχνης χρειάζεται το εσωτερικό βάθος»

Θέατρο / Χρήστος Παπαδόπουλος: «Mε αφορά πολύ το "μαζί"»

Το «τρομερό παιδί» από τη Νεμέα που συμπληρώνει φέτος δέκα χρόνια στη χορογραφία ανοίγει το φετινό 31ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας με τους Dance On Ensemble και το «Mellowing», μια παράσταση για τη χάρη και το σθένος της ωριμότητας.  
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κάνεις χορό γιατί αυτή είναι η μεγάλη σου ανάγκη

Χορός / «Κάνουμε χορό γιατί αυτή είναι η μεγάλη μας ανάγκη»

Με αφορμή την παράσταση EPILOGUE, ο διευθυντής σπουδών της σχολής της Λυρικής Σκηνής Γιώργος Μάτσκαρης και έξι χορευτές/χορεύτριες μιλούν για το δύσκολο στοίχημα τού να ασχολείται κανείς με τον χορό στην Ελλάδα σήμερα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

σχόλια

1 σχόλια