Πέρυσι τέτοια εποχή, μια παρέα δημοσιογράφων κανόνισε αυθόρμητα, μέσα σε ένα βράδυ, να πάει διακοπές στην Αστυπάλαια. Η επιλογή τους τούς δικαίωσε: «Ήταν λες και ζήσαμε ένα ολόκληρο καλοκαίρι μέσα σε τέσσερις μέρες, γιατί σε αυτό το νησί είναι λες και οι μέρες και οι νύχτες κρατάνε περισσότερο». Ο Τάσος Μπιμπισίδης, η Βάλια Ζαμπάρα και η Νάνσυ Φαφούτη γνωρίστηκαν πριν από δέκα χρόνια, όταν έγραφαν στο ίδιο περιοδικό, και «κούμπωσαν» από την αρχή. Και παρότι εδώ και αρκετά χρόνια δεν δουλεύουν μαζί, δεν χάθηκαν ποτέ.
Πριν από την επιστροφή τους από την «πεταλούδα του Αιγαίου», βρέθηκαν σε μια παραλία κοντά στη Χώρα προκειμένου να σκοτώσουν την ώρα τους μέχρι να έρθει το πλοίο. Ήθελαν να επιστρέψουν σε αυτό το μέρος. «Ξαπλωμένοι οι τρεις μας σε δυο πετσέτες, και ενώ η Βάλια μας έβαζε back to back Παυλίδη στο Spotify, σκεφτήκαμε “γιατί δεν κάνουμε ένα φεστιβάλ;”. Δεν φανταζόμασταν βέβαια ότι έναν χρόνο μετά πράγματι θα το διοργανώναμε, αφού ως κλασικοί millennials κατά καιρούς είχαμε πει άπειρες ιδέες, οι οποίες έχουν μείνει στα notes του κινητού».
«Από όσα έχουμε ανεβάσει στα social media, είναι ξεκάθαρος ο τρόπος χρήσης της τσούλας. Δύσκολο να την παρεξηγήσεις όταν τη βλέπεις μαζί με την εικόνα της κυρά–Ευφροσύνης που σε καλωσορίζει στο νησί, ή σε ένα σύντομο βίντεο για τα 17.000 κατσίκια του νησιού».
«Τσούλα» ονομάζεται το παραδοσιακό τριγωνικό φυλαχτό της Αστυπάλαιας που φορούσαν οι γυναίκες στο πίσω μέρος της φορεσιάς τους για να τις προστατεύει από το κακό – κάτι που η παρέα δεν γνώριζε μέχρι που έφτασε στο ξενοδοχείο που είχε κλείσει για τη διαμονή της. «Εκεί νιαούριζε μια γάτα που τη φώναζαν “τσούλα”. Αμέσως μετά, για το καλωσόρισμα, μάς χάρισαν ένα φυλαχτό, ρέπλικα μιας αυθεντικής τσούλας. Όσες μέρες ήμασταν στο νησί, είχε γίνει το αστείο μας, λέγαμε ότι δεν μας πιάνει το “μάτι” γιατί έχουμε την τσούλα να μας φυλάει». Για του λόγου το αληθές, έτσι είναι καταχωρημένο το φυλαχτό και στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Πίσω στην Αθήνα πια, η ιδέα για το φεστιβάλ ξαναέπεσε στο group chat τους και τότε ήταν που τηλεφώνησαν στη Μαρία Καμπούρη, η οποία ζει στο νησί και τους είχε φιλοξενήσει το καλοκαίρι. «Μπήκε αμέσως στο παιχνίδι και έτσι γίναμε τέσσερις. Εκείνη ήταν που μας έφερε σε επαφή με τον δήμο και την Περιφέρεια, κάναμε ένα πρώτο call με τον αντιδήμαρχο του νησιού, Κώστα Καμπύλη, και λίγες μέρες μετά ένα δεύτερο call με τον δήμαρχο, Νίκο Κομηνέα. “Έπιασαν’’ ακριβώς την ιδέα και μας έδωσαν το πράσινο φως. Χωρίς την εμπιστοσύνη που μας έδειξαν και την ελευθερία που μας έδωσαν αυτοί οι άνθρωποι, δεν θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα αυτό το project. Έτσι, αυτούς τους τελευταίους έξι μήνες γράψαμε, σβήσαμε, ταξιδέψαμε με κάμερες, κινητά και αυτοσχέδια σενάρια, περάσαμε χιλιάδες ώρες στα τηλέφωνα κι άλλες τόσες σε μηνύματα, κάναμε πράγματα για πρώτη φορά και, τελικά, αυτό που σκεφτήκαμε ένα απόγευμα σε μια παραλία θα γίνει πραγματικότητα».
Πόσο εύκολο είναι να στήσει κανείς ένα φεστιβάλ σε ένα νησί που απέχει αρκετές ώρες από την Αθήνα; «Να μια ερώτηση που δεν κάναμε ποτέ στον εαυτό μας όταν ξεκινούσαμε. Όσο καλές προθέσεις κι αν έχουν οι άνθρωποι του τόπου, έχει δυσκολίες το να στηθεί σωστά μια τέτοια διοργάνωση σε ένα απομακρυσμένο νησί. Σίγουρα στόχος μας δεν είναι να κάνουμε το Coachella στην Αστυπάλαια –μας ενδιέφερε εξαρχής να φτιάξουμε κάτι χειροποίητο, παρεΐστικο, αυθόρμητο–, οπότε οι τεχνικές απαιτήσεις του project περιορίζονται. Το πιο δύσκολο ήταν σίγουρα ότι όλο αυτό έπρεπε να στηθεί σε 4-5 μήνες, οπότε τρέχαμε μαραθώνιο εξαρχής. Τώρα που είμαστε πια λίγες μέρες πριν από το φεστιβάλ και το τρέξιμο ακόμα καλά κρατεί, καταλάβαμε τελικά ότι το νησί ούτε τόσο μακριά είναι (μια και έχει συχνές πτήσεις και δρομολόγια με πλοίο), ούτε είναι τόσο απίθανο να στηθεί κάτι εκεί αν έχεις πραγματική όρεξη».
Όταν βρέθηκαν την άνοιξη στο νησί για να δημιουργήσουν τα υλικά της καμπάνιας, παλιοί κάτοικοι τους άνοιξαν τα σπίτια τους, τους αφηγήθηκαν ιστορίες, τους κέρασαν γαλατόπιτα και καφέ ελληνικό. Ο Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος του νησιού τούς παραχώρησε για ένα γύρισμα την παραδοσιακή φορεσιά του νησιού με την τσούλα. Το βίντεο που ανέβασαν στα social media του φεστιβάλ, σε Instagram και TikTok, ξεπερνά αυτήν τη στιγμή τις 150 χιλιάδες views.
Επιστρέφω στο όνομα που επέλεξαν για το φεστιβάλ τους: Φυσικά και πρόκειται για μια προβοκατόρικη επιλογή, δεν το αρνούνται, «είναι όμως και μια επιλογή που σηκώνει κουβέντα για το πώς ένας τόπος όπου η λέξη αυτή δεν σοκάρει αλλά αποτελεί κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς του μπορεί να τη συστήσει αλλιώς».
Υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις. «Λογικό, τουλάχιστον όταν κάποιος δεν ξέρει τις προθέσεις σου ή το πώς σκοπεύεις να το επικοινωνήσεις. Από όσα έχουμε ανεβάσει στα social media, ωστόσο, είναι ξεκάθαρος ο τρόπος χρήσης της τσούλας. Δύσκολο να την παρεξηγήσεις όταν τη βλέπεις μαζί με την εικόνα της κυρά–Ευφροσύνης που σε καλωσορίζει στο νησί, ή σε ένα σύντομο βίντεο για τα 17.000 κατσίκια του νησιού».
«Η πρόθεσή μας ήταν να αναδείξουμε με σύγχρονο τρόπο ένα παραδοσιακό στοιχείο – να το κάνουμε ποπ και να βάλουμε τον κόσμο στη διαδικασία να αναζητήσει τι ακριβώς πρόκειται να συμβεί στην Αστυπάλαια. Και φαίνεται πως λειτουργεί. Ήταν στοίχημα το awereness και το πιάσαμε. Ο δήμος Αστυπάλαιας, που έχει αναλάβει τη διοργάνωση, μαζί με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και την Περιφερειακή Ένωση Δήμων Νοτίου Αιγαίου, που είναι οι συνδιοργανωτές, κατανόησαν αμέσως την πρόθεσή μας».
Το Τsoula Festival δεν θα έχει το κλασικό στήσιμο «πλατεία-σκηνή-σειρές από καρέκλες» και τέλος. Θα απλωθεί σε όλο το νησί, με δράσεις και συναυλίες σε διάφορες τοποθεσίες, ενώ θα δώσει ζωή σε εγκαταλειμμένα μέρη. Έχουν ετοιμάσει οχτώ μέρες με δράσεις εντελώς δωρεάν και ανοιχτές σε όλους, από τις 5 έως τις 12 Ιουλίου. «Στην ουσία, καλούμε τον κόσμο να κάνει μαζί μας διακοπές, και κάθε μέρα θα έχουμε να του προσφέρουμε και μια καινούργια εμπειρία, σε ένα νησί που έχει πολλά να προσφέρει».
Ποια είναι τα highlights του Τsoula Festival; Έχει ονόματα να δείξει: Θα ξεκινήσει με ένα «like a local» πανηγύρι, και όποιος θέλει μπορεί να μαγειρέψει το φαγητό της γιορτής μαζί με τη Γωγώ Δελογιάννη και ανθρώπους του νησιού, καθώς και να δοκιμάσει παραδοσιακά προϊόντα τοπικών παραγωγών. H Ματούλα Ζαμάνη, οι Σκιαδαρέσες, η Νεφέλη Φασούλη, ο Papazo και οι Kalogeraki Bros συνθέτουν το πρόγραμμα των συναυλιών, ενώ η Λένα Κιτσοπούλου θα μεταφέρει στην Αστυπάλαια τα live που κάνει στον Άγγελο των Εξαρχείων.
Το τελευταίο βράδυ του φεστιβάλ θα στηθεί ένα μεγάλο πάρτι, στη μέση του πουθενά, με τη Nalyssa Green και τους Street Outdoors, ενώ το πρόγραμμα περιλαμβάνει και δύο κινηματογραφικές βραδιές με την υποστήριξη του Cinobo – ο Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος θα παρουσιάσει δύο μυστικές προβολές και ο Βασίλης Κεκάτος την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, «Οι άγριες μέρες μας», παρουσία των συντελεστών. Επίσης, ο Θωμάς Ζάμπρας θα βρίσκεται εκεί για stand-up comedy, ο εικαστικός Soteur θα μεταμορφώσει σημεία του νησιού με το χαρακτηριστικό του στυλ, ο Harry Rigalo θα ετοιμάσει μια εγκατάσταση από wasted υλικά και ο Γιώργος Καραμίχος θα παρουσιάσει ένα workshop σωματικής έκφρασης.
Ολόκληρο το πρόγραμμα του Τsoula Festival
Σάββατο 5/7
Ζησ’ το όπως οι local | Πανηγύρι
Μαγειρεύουμε με τη Γωγώ Δελογιάννη
Κυριακή 6/7
Ματούλα Ζαμάνη
Kalogeraki Bros
Δευτέρα 7/7
Νεφέλη Φασούλη
Papazo
Τρίτη 8/7
Σινεμά by Cinobo
Secret Screenings by Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος
Τετάρτη 9/7
Σκιαδαρέσες
Θωμάς Ζάμπρας
Πέμπτη 10/7
Σινεμά by Cinobo: «Οι άγριες μέρες μας» του Βασίλη Κεκάτου | Παρουσία Συντελεστών
After Party
Παρασκευή 11/7
Beach Party με τη Λένα Κιτσοπούλου live
Σάββατο 12/7
Closing Party
Nalyssa Green
Street Outdoors
