Φλώρος Φλωρίδης / Paul Lytton / Phil Wachsmann
(ν)τζζρρρτ… Ο ήχος είναι οικείος. Τελευταία φορά τον άκουσα προχθές το βράδυ, μετά τη βροχή. Στεκόμουν κάτω από μια κολώνα της ΔΕΗ περιμένοντας (ως συνήθως…) με μόνη συντροφιά το «τραγούδι» του μετασχηματιστή άνωθέν μου. (ν)τζζρρρτ… (ν)τζζρρρτ… Στην ηλεκτρολογία αυτή η «μουσική» λέγεται «φαινόμενο Corona». Είναι ένας ήχος της Φυσικής που σχετίζεται με τον ιονισμό του αέρα γύρω από ένα ηλεκτρισμένο σώμα, για τον οποίο, νομίζω, πως είχε γράψει κάποτε και ο David Toop. Πρέπει να τακτοποιήσω τα Wire μου…
(ν)τζζρρρτ… ξανακούω, τώρα, μέσω του πρώτου προσωπικού δίσκου του Φλώρου Φλωρίδη [Σειρά Αυτοσχεδιασμός 4, 1980]. Τριάντα τέσσερα χρόνια πριν. Ο free improvised ήχος στις δόξες του. Ο Φλωρίδης (μαζί με τον Σάκη Παπαδημητρίου) ανοίγει στην Ελλάδα το παιγνίδι ηχογραφώντας ένα άλμπουμ ευφυές (όπως ευφυείς ήταν ανάλογοι δίσκοι του Evan Parker από την ίδια εποχή), που πραγμάτωνε μία άλλη σχέση με το χρόνο. Παίζοντας μόνος του όλα τα όργανα (άλτο και σοπράνο σαξόφωνο, κλαρίνο, φλάουτο και μπαντούρα) και ηχογραφώντας τα χωρίς κάποια συγκεκριμένη επαλληλία, ο θεσσαλονικιός μουσικός διαβρώνει το αναμενόμενο, αφουγκραζόμενος ήχους της φύσης (ή της τεχνικής). Δεν θέλει κότσια για ν’ ακούσεις αυτή τη μουσική. Απλώς, απεμπλοκή από δεσμεύσεις…
«Άδωνις 21.10.1983». Είναι τα 18α Δημήτρια στη Θεσσαλονίκη και ο Φλώρος Φλωρίδης καταγράφει την πρώτη συνεργασία του (στη δισκογραφία) με τον άγγλο ντράμερ Paul Lytton. Τo LP [j.n.d., 1984] ηχογραφείται ζωντανά από τον Νίκο Παπάζογλου στο Θέατρο Άδωνις (Θεσσαλονίκη), με τους Paul Lytton κρουστά, Hans Schneider μπάσο, Φλώρο Φλωρίδη σοπράνο, άλτο σαξόφωνο και Pinguin Moschner τούμπα, ευφώνιο. Οι τέσσερις μουσικοί αυτοσχεδιάζουν με δύναμη, πάντα μέσα στο πνεύμα της περιόδου.
Οι τρεις μουσικοί συνομιλούν, καταστρώνοντας σχέδια επιτόπου, μετασχηματίζοντας τις διαθέσεις της στιγμής σε ουσιαστική επικοινωνία.
«Amore 27.4.1984» [j.n.d., 1985] ήταν ο πλήρης τίτλος ενός τρίτου άλμπουμ, κάτι που σημαίνει πως έχουμε να κάνουμε (και αυτή τη φορά) με μια φωτογραφική απεικόνιση ενός live στο γνωστό συναυλιακό χώρο της εποχής (το θέατρο ΑΜΟΡΕ, στην Αθήνα πια). Ο Mark Charig ήταν στην τρομπέτα και το άλτο κόρνο (γνωστός από τις συμμετοχές του στους Soft Machine, Keith Tippett Group, Chris McGregor’s Brotherhood of Breath κ.λπ.), η Taya Fisher στο βιολί και ο Φλώρος Φλωρίδης στο κλαρίνο, το άλτο και το σοπράνο σαξόφωνο. Οι τρεις μουσικοί συνομιλούν, καταστρώνοντας σχέδια επιτόπου, μετασχηματίζοντας τις διαθέσεις της στιγμής σε ουσιαστική επικοινωνία. Εδώ δεν εντυπωσιάζει μόνο η εφευρετικότητα των τριών αυτοσχεδιαστών, ούτε φυσικά το γεγονός ότι, κάποιες στιγμές, οι «διαταραχές» βγάζουν προς τα έξω μια κρυμμένη μελωδία. Αυτό που θέλγει περισσότερο είναι η χρήση της ανθρώπινης ανάσας, το χάϊδεμα και το ράπισμα του βιολιού, που ως φυσικά ποτενσιόμετρα αυξομειώνουν εντάσεις – από τη σιωπή, τη σχεδόν σιωπή και το γρύλισμα, έως τον θόρυβο, την έκρηξη, ακόμη και το… χειροκρότημα.
Η ιστορία των live electronics στην αυτοσχεδιαζόμενη μουσική είναι πολύ παλαιά, αν και θα πρέπει να γίνει, επ’ αυτού, μια κάποια διάκριση. Σημασία δεν έχει να παίζεις τζαζ με συνθεσάιζερ και λοιπά ηλεκτρονικά, αλλά να επιχειρήσεις, δημιουργώντας αρχέτυπα νέων ήχων, να εντάξεις τα αποτελέσματα της τεχνολογίας μέσα στη λογική του αυτοσχεδιασμού. Αυτό καταγράφει η ιστορία από την εποχή των Music Improvisation Company ή των AMM. Ο Φλωρίδης έχοντας δίπλα του σ’ ένα επόμενο σχήμα δύο πρωτοπόρους των δημιουργικών ηλεκτρονικών, τον Paul Lytton (μνημειώδης η συνεργασία του με τον Evan Parker στο «Collective Calls» του 1972) και τον Phil Wachsmann (Lytton και Wachsmann είχαν συνεργαστεί, ανάμεσα σε άλλα, και στο μοναδικό «Some Other Season» της ECM το 1999) συνδέει το όνομά του μ’ ένα εξαιρετικό πρότζεκτ (συμμετείχε και ο μπασίστας Hans Schneider), που μπορεί να πέρασε κάπως απαρατήρητο στην εποχή του, αλλά που τώρα δείχνει εντελώς συμβατό με ό,τι έπαιζαν στα τελευταία χρόνια της ζωής τους οι Sonic Youth ή παίζει ακόμη το Hafler Trio. Βγήκε και σε βινύλιο το 1986 ως «Ellispontos» [j.n.d.], όντας ζωντανά ηχογραφημένο στον Ελλήσποντο και στο Αγροτικό Στούντιο του Νίκου Παπάζογλου στη Θεσσαλονίκη.
Πόσα χρόνια έχουν περάσει από τότε; Περίπου τριάντα! Οι τρεις μουσικοί (ο Φλωρίδης πάντα στα πνευστά, ο Lytton σε ντραμς, ηλεκτρονικά και ο Wachsmann σε βιολί, ηλεκτρονικά) όλο αυτό το διάστημα έκαναν τα δικά τους πράγματα, ανακατεύτηκαν μ’ ένα σωρό και διαφορετικά σχέδια, για να ενώσουν ξανά πρόσφατα τις δυνάμεις τους, συνεχίζοντας εκείνο το παλαιό ταξίδι. Έτσι κάπως θα εμφανιστούν στη Στέγη, ως τρίο, την Παρασκευή 12/12…
Νίκος Αναδολής
Όσοι έχουμε δει «ζωντανό» τον πιανίστα Νίκο Αναδολή (οι εμφανίσεις του δεν είναι και τόσο πολλές στην Ελλάδα, επειδή τα περισσότερα από τα χρόνια της καλλιτεχνικής του διαδρομής τα πέρασε, λόγω σπουδών, στην Αμερική) έχουμε μείνει με… ανοικτό το στόμα. Ο 23χρονος πιανίστας, γιός του ντράμερ των A Priori Σωτήρη Αναδολή (ένα τζαζ συγκρότημα που διέπρεψε στα πάλκα της Θεσσαλονίκης τη δεκαετία 1976-1985) είναι ένα «θαύμα της φύσης». Μαρτυρούν γι’ αυτό όχι μόνο τα βραβεία που έχει έως σήμερα αποσπάσει (με πρώτο και καλύτερο εκείνο του Martial Solal Competition του 2010), όχι μόνον το τι μεταφέρεται απ’ όσους κατά καιρούς έτυχε να παρακολουθήσουν κάποιο live του, μα ακόμη και από τις πενιχρές ηχογραφήσεις του (υπάρχουν ορισμένες στο site του nikolasjazz.com), αφού η δισκογραφία ακόμη δεν τον έχει ανακαλύψει όσο και όπως πρέπει.
Ο Νίκος Αναδολής, που έχει προλάβει σε τόσο νεαρή ηλικία να εμφανιστεί στο Blue Note της Νέας Υόρκης, στο European Jazz Festival στο Γκάζι το 2011, και ακόμη σε παραστάσεις στο Μαρόκο, τη Γαλλία, τη Γερμανία και αλλού, επισκέπτεται και πάλι την Αθήνα μαζί με τους Simon Tailleu μπάσο και Jonas Burgwinkel ντραμς. Απ’ αυτούς, ο Burgwinkel έχει υπάρξει μέλος πάμπολλων τζαζ σχημάτων –Pablo Held Trio, Frank Delle Trio, Clemens Orth Trio, Frederik Leroux Quartet κ.ά.– όντας ένας από τους πιο περιζήτητους ντράμερ της σύγχρονης ευρωπαϊκής σκηνής, ενώ και ο Tailleu, όπως διαβάζουμε στη γαλλική Wikipedia, έχει εμφανισθεί με τους Yaron Herman, Michel Portal, Stéphane Belmondo, Bireli Lagrene,Didier Lockwood, την τραγουδίστρια Youn Sun Nah κ.ά.
Πέτρος Κλαμπάνης
Ο κοντραμπασίστας Πέτρος Κλαμπάνης, παρότι στα 33 του, έχει ήδη μια 15ετία στα αμερικανικά και ευρωπαϊκά τζαζ δρώμενα. Προσωπικά μπορεί να τον θυμάμαι ως μέλος των Trioism, που είχαν κάνει εκείνο το πολύ ωραίο CD στην Ankh το 2008, στην πράξη όμως ο Κλαμπάνης έχει κυρίως αμερικανική καριέρα. Έτσι, έχει εμφανισθεί σε μερικά από τα πιο γνωστά κλαμπ/μπαρ της Νέας Υόρκης (Cornelia Street Café, DROM, Barbes κ.ά.), έχοντας συμμετάσχει συγχρόνως σε κάμποσα πρότζεκτ, ελάχιστα από τα οποία έχουν εξελιχθεί στην ημεδαπή. Ένα τέτοιο (αμερικανικό) πρότζεκτ είναι και το Contextual, η συνεργασία του δηλαδή με τον πιανίστα Jean-Michel Pilc («μορφή» της γαλλικής και αμερικανικής σκηνής), τον κιθαρίστα Gilad Hekselmanκαι τον ντράμερ John Hadfield.
Το Contextual, όπως διαβάζουμε και στο petrosklampanis.com, είναι ένας συνδυασμός ποικίλων ηχοτοπίων (αμερικανικών, ευρωπαϊκών, μεσογειακών, ελληνικών παραδοσιακών, oriental…) στηριγμένων στη ρυθμική βάση που επεξεργάζονται οι Κλαμπάνης και Hadfield. Εκεί «επεμβαίνουν» οι Pilc και Hekselman διαμορφώνοντας τα κατάλληλα λυρικά περιβάλλοντα. Εξάλλου και ο ίδιος ο Κλαμπάνης χειρίζεται το κοντραμπάσο του τόσο ως ρυθμικό, όσο και ως μελωδικό όργανο (χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικό μανιπουλάρισμα, πολλαπλές εγγραφές κ.λπ.).
Υπάρχει και άλμπουμ «Contextual», που κυκλοφόρησε το 2011 στην εταιρεία InnerCircleMusicτου σαξοφωνίστα GregOsby, και το οποίο «ανοίγει» με το γνωστό μας «Θαλασσάκι» – ένα γεγονός που δείχνει οπωσδήποτε (και) την ελληνικότητα της τζαζ του Κλαμπάνη. Στην εμφάνισή τους στη Στέγη οι τέσσερις μουσικοί θα πλαισιωθούν από ένα κουαρτέτο εγχόρδων (Μαρία Μανουσάκη βιολί, Κέλυ Κοκολάνη βιόλα, Λαέρτης Κοκολάνης βιολί, Αλέξανδρος Μποτίνης τσέλο), προσθέτοντας μια ακόμη διάσταση (την «κλασική») στο δικό τους Contextual.
Info:
Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών
4ο Πανόραμα Ελληνικής Τζαζ 12-14 Δεκεμβρίου 2014
Φλώρος Φλωρίδης / Paul Lytton / Phil Wachsmann – 12/12
Νίκος Αναδολής – 13/12
Πέτρος Κλαμπάνης – 14/12
σχόλια