Ένα ονειρεμένο νησί, η Λέσβος, και ένας γραφικός παραδοσιακός οικισμός, ο Μόλυβος, θα φιλοξενήσουν και φέτος, από τις 11 μέχρι τις 19 Αυγούστου, το Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου (ΔιΦεΜΜ), έναν θεσμό που κατάφερε μέσα σε οκτώ χρόνια και με σύνθημα «κλασική μουσική προσιτή σε όλους» να γίνει ένας από τους σημαντικότερους θεσμούς κλασικής μουσικής στην Ελλάδα και δημοφιλής μουσικός προορισμός παγκοσμίως.
Το ΔιΦεΜΜ ξεκίνησε τη διαδρομή του όταν πραγματοποιήθηκε πρώτη φορά τον Αύγουστο του 2015 στον Μόλυβο, με τη συμμετοχή κορυφαίων νέων και καταξιωμένων ερμηνευτών διεθνούς φήμης. Με σημαντική συμβολή στην περιφερειακή ανάπτυξη, στηρίζει και επαναπροσδιορίζει το τουριστικό προϊόν της Λέσβου, ενώ παράλληλα τα εκπαιδευτικά προγράμματα που υλοποιεί κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους εξοικειώνουν τους νέους με την κλασική μουσική, δίνοντάς τους τα εφόδια να σχεδιάσουν τη δική τους πορεία στον χώρο. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 55 συναυλίες με 202 μουσικούς, ενώ έχουν παρακολουθήσει τις εκδηλώσεις 13.800 θεατές.
Αυτήν τη χρονιά η όγδοη έκδοσή του στέλνει μήνυμα για το μεγαλείο της ανθρώπινης αντοχής, της δύναμης και της επινοητικότητας, αφιερώνοντας τη θεματική του στην «Οδύσσεια».
Κορυφαίοι μουσικοί θα έρθουν απ' όλα τα σημεία της Ευρώπης στο Μόλυβο για να ερμηνεύσουν το πρόγραμμα που έχει διαμορφωθεί στις ενότητες «Αναχώρηση», «Περιπλανήσεις», «Δοκιμασίες», «Πηνελόπη» και «Ιθάκη» με έργα των Μπραμς, Σούμπερτ, Σοστακόβιτς, Μέντελσον, Στράους, Μότσαρτ, Σιμάκου, Ρέγκερ, Ροντρίγκο, Κόνταϊ, Γκουμπαϊντούλινα, Κορέλι, Ραμό, Ντεμπισί, Καλντάρα, Σκαρλάττι, Μερτς, Ντιπάρκ, Φάρελ, Aττίκ και Σένμπεργκ. Όπως κάθε χρόνο, το φεστιβάλ θα παρουσιάσει στις 19 Αυγούστου σε παγκόσμια πρώτη την ανάθεσή του, το έργο των Κώστα Μαντζώρου και Νίκου Χαριζάνου «Ιθάκη», για ηθοποιό/αφηγητή, τρίο εγχόρδων και προηχογραφημένο υλικό.
Πολλές φορές μάς λένε πως το νησί τούς εμπνέει, ότι οι ερμηνείες τους επηρεάζονται από αυτήν τη μαγική ατμόσφαιρα. Πολλοί καλλιτέχνες έχουν αγαπήσει τον Μόλυβο τόσο που έχουν επιστρέψει σ’ αυτόν, ανεξάρτητα από το φεστιβάλ. Ένας μουσικός, μάλιστα, σχεδιάζει να κάνει εκεί τον γάμο του το φθινόπωρο.
«Το έπος του Ομήρου, με το ταξίδι της επιστροφής του Οδυσσέα στην Ιθάκη, διαπραγματεύεται θέματα τόσο παλιά όσο και ο χρόνος», σημειώνουν οι καλλιτεχνικές διευθύντριες και συνιδρύτριες του φεστιβάλ Δανάη και Κυβέλη Νρέκεν που μίλησαν στη LiFO για το μοναδικό φεστιβάλ στην Ελλάδα που προωθεί την κλασική μουσική μέσα από ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης, εξαιρετικούς μουσικούς και καινοτόμα και εκπαιδευτικά προγράμματα που φέρνουν την κλασική μουσική σε επαφή με το μεγάλο κοινό στους υπαίθριους συναυλιακούς χώρους με θέα το Αιγαίο.
— Πώς γεννήθηκε η ιδέα του φεστιβάλ και τι είχατε σκεφτεί όταν ξεκινήσατε το 2015;
Κυβέλη: Μεγαλώνοντας στη Γερμανία, σε μια χώρα που έχει ιδιαίτερη σχέση με τη μουσική και συμμετέχοντας ως πιανίστριες σε πολλά διεθνή φεστιβάλ, μας έγινε σαφές ότι η Λέσβος και ιδιαίτερα ο Μόλυβος θα ήταν ιδανικό μέρος για δημιουργηθεί ένα φεστιβάλ κλασικής μουσικής. Η ομορφιά, ο πολιτισμός και η ιστορία του τόπου έχουν τη δυνατότητα να αγκαλιάσουν και να αναδείξουν τη σοφία της κλασικής μουσικής με έναν τρόπο μοναδικό.
Με αυτό το όραμα κατά νου ξεκινήσαμε το 2015 εγώ, η αδελφή μου Δανάη και ο φίλος μας Δημήτρης Τρύφων την προσπάθεια να υλοποιήσουμε αυτό το όνειρο και ήδη από την πρώτη χρονιά εισπράξαμε τόσο μεγάλη ικανοποίηση, που πήραμε την ώθηση να συνεχίσουμε και κάθε χρόνο αυτό το φεστιβάλ να μεγαλώνει και να δυναμώνει.
— Έχετε διαλέξει ένα νησί με μεγάλη παράδοση, ιστορία και σύνδεση με πρόσφατα γεγονότα όπως το προσφυγικό. Ποια είναι η εμπειρία σας από την ανταπόκριση τόσο των καλλιτεχνών όσο και του κόσμου που το παρακολουθεί;
Κυβέλη: Ο τόπος αυτός είναι από τα πιο βασικά συστατικά της ταυτότητας του φεστιβάλ. Η ενέργειά του, ένα μείγμα που έχει δημιουργηθεί από την πλούσια ιστορία του, αλλά και το ιδιαίτερο παρόν του, επηρεάζει το πρόγραμμα που σχεδιάζουμε κάθε χρόνο αλλά και την ίδια την ερμηνεία μας. Η φύση που μας περιβάλλει, η πολιτιστική παράδοση του νησιού και οι άνθρωποι γίνονται μέρος του φεστιβάλ σε όλα τα επίπεδα.
— Η φετινή σας θεματική έχει τον τίτλο «Οδύσσεια». Τι περιλαμβάνει και γιατί δώσατε αυτό τον τίτλο.
Δανάη: Μας συγκινεί η ιστορία της «Οδύσσειας» που εξυμνεί το ανθρώπινο σθένος, τη δύναμη και την επινοητικότητα, την προσπάθεια να ξεπερνάς τις αντιξοότητες ακόμα και αν είναι θεόσταλτες, να μην εγκαταλείπεις τον αγώνα. Βρίσκουμε το μήνυμα αυτό επίκαιρο και μας υπενθυμίζει όλους αυτούς που με αφετηρία την ελπίδα, σε πείσμα των δυσκολιών, ξεκινούν ένα ταξίδι προς ένα καλύτερο αύριο. Το ταξίδι αυτό είτε είναι κυριολεκτικό, όπως στην περίπτωση εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων που εγκαταλείπουν την πατρίδα τους εξαιτίας του πολέμου και της γενικότερης αβεβαιότητας, είτε είναι μεταφορικό. Έτσι κι αλλιώς, η ανθρώπινη ζωή είναι μια περιπλάνηση γεμάτη εμπειρίες που μας διαμορφώνουν.
— Φέτος είναι αισίως η όγδοη χρονιά της διοργάνωσης, είστε ένας από τους σημαντικότερους θεσμούς κλασικής μουσικής στην Ελλάδα και δημοφιλής μουσικός προορισμός παγκοσμίως. Ανατρέχοντας στην ιστορία της διαδρομής αυτής, ποιο ήταν το πιο δύσκολο και ποιο το πιο ευχάριστο που συνέβη;
Κυβέλη: Μας δίνει πάντα μεγάλη χαρά η αντίδραση του κοινού και των μουσικών. Η ζεύξη του ελληνικού πολιτισμού με τους μουσικούς που έρχονται να ερμηνεύσουν σπουδαία έργα μουσικής δωματίου δημιουργεί συναντήσεις που είναι πολύ συγκινητικές.
Θεατές που μας ευχαριστούν γιατί τους δώσαμε την ευκαιρία να ακούσουν μουσική τέτοιου υψηλού επιπέδου αλλά και μουσικοί που μας εκμυστηρεύονται ότι ο τόπος τους εμπνέει με ιδιαίτερο τρόπο μας κάνουν ευτυχισμένες.
Δυσκολίες συνήθως προκαλούν τα απρόβλεπτα της διοργάνωσης, που κάθε χρόνο προκύπτουν. Οι συνέπειες της πανδημίας και κάθε παγκόσμιας κρίσης (και έχουν συμβεί πολλές τα τελευταία χρόνια) μας επηρεάζουν και πρακτικά και συναισθηματικά, κυρίως γιατί νιώθουμε την ευθύνη να είμαστε ένας θεσμός που υποστηρίζει τον τόπο και την κοινωνία με θετικό τρόπο.
— Τι θα δούμε στο φετινό πρόγραμμα και τι είναι το διαφορετικό που θα απολαύσουν φέτος όσοι θα φτάσουν στο Μόλυβο;
Δανάη: Στο πλαίσιο της θεματικής της «Οδύσσειας» επιλέξαμε έργα που θα ακολουθήσουν μουσικά το ταξίδι του Οδυσσέα. Για παράδειγμα, θα ακούσουμε τις σειρήνες με το «Nocturne “Sirènes”» του Ντεμπισί για σόλο πιάνο, θα συναντήσουμε τον Κύκλωπα με τους «Cyclopes» του Ραμό, την Πηνελόπη να υφαίνει μέσα από το έργο «Penelope weaving» της Φάρελ και μέσα από τραγούδια όπως το «Gretchen am Spinnrade» του Σούμπερτ και το «Verklärte Nacht» του Σένμπεργκ θα βρεθούμε στη θάλασσα μαζί με τον Οδυσσέα.
Επιπλέον, φέτος θα έχουμε μαζί μας τον Έλληνα ηθοποιό Διονύση Μακρή, ο οποίος θα απαγγέλλει σε κάθε συναυλία στίχους της «Οδύσσειας» από το πρωτότυπο, ταξιδεύοντάς μας στον κόσμο του Ομήρου. Αλλά και η Γερμανίδα visual artist Susanne Kessler –artist in residency στο Tryfon Art Residency– είναι προσκεκλημένη μας για να δημιουργήσει έργα εμπνευσμένα από τη θεματική του ομηρικού έπους, «…διαδρομές που διηγούνται ιστορίες για τις αμέτρητες φορές που τραβήξαμε λανθασμένες πορείες ή κατευθυνθήκαμε σε ελικοειδείς διαδρομές, παρακινώντας μας να αναλογιστούμε αυτούς που διακινδυνεύουν τη ζωή ανθρώπων σε δαιδαλώδη μονοπάτια πολέμου και καταστροφής». Σκοπός μας είναι να προσεγγίσουμε το θέμα από πολλές διαφορετικές μεριές.
— Θα ήθελα να μάθω πώς το βλέπουν οι ξένοι καλεσμένοι σας καλλιτέχνες, πώς αποδέχονται το γεγονός και τι σας λένε για την εμπειρία τους.
Κυβέλη: Η ελληνική κουλτούρα, η ενέργεια του τόπου, είναι πολύ ιδιαίτερη και οι μουσικοί την εισπράττουν κατά τη διαμονή τους. Πολλές φορές μάς λένε πως το νησί τούς εμπνέει, ότι οι ερμηνείες τους επηρεάζονται από αυτήν τη μαγική ατμόσφαιρα. Πολλοί καλλιτέχνες έχουν αγαπήσει τον Μόλυβο τόσο που επιστρέφουν σ’ αυτόν, ανεξάρτητα από το φεστιβάλ. Ένας μουσικός, μάλιστα, σχεδιάζει να κάνει εκεί τον γάμο του το φθινόπωρο.
— Έχετε κάνει μια επιτυχημένη και πολύχρονη διαδρομή. Πού φιλοδοξείτε να φτάσετε και ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι σας;
Δανάη: Είμαστε χαρούμενες και ευγνώμονες που το φεστιβάλ έχει φτάσει ήδη στο σημείο που βρίσκεται σήμερα. Ένας επόμενος στόχος μας είναι να φέρουμε μια ολόκληρη ορχήστρα στον Μόλυβο και έτσι να μπορέσουμε να μπούμε στο συμφωνικό ρεπερτόριο και να ακουστούν αυτά τα θαυμάσια έργα στο φεστιβάλ.
Ένας άλλος στόχος είναι να καταφέρουμε να συμμετέχουν όλο και περισσότεροι νέοι Έλληνες καλλιτέχνες στο φεστιβάλ, ώστε να υποστηρίξουμε τα πολλά μουσικά ταλέντα που υπάρχουν στη χώρα μας. Γενικά, όμως, αυτό που είναι το πιο σημαντικό για εμάς είναι να μπορέσουμε να συνεχίσουμε να μοιραζόμαστε τη μουσική με τον κόσμο που έρχεται σ’ αυτόν τον πανέμορφο τόπο. Όσο μπορούμε να το κάνουμε αυτό είμαστε χαρούμενες.
Οι συναυλίες του φετινού φεστιβάλ θα βιντεοσκοπηθούν και θα μεταδοθούν παγκοσμίως στο μουσικόφιλο κοινό από το IDAGIO, μία από τις μεγαλύτερες και σπουδαιότερες streaming πλατφόρμες στον κόσμο.
Φέτος, το ΔιΦεΜΜ θα εντάξει τις εναρκτήριες δράσεις του στο 2ο Φεστιβάλ της Περιφέρειας Β. Αιγαίου, πραγματοποιώντας τις συναυλίες «Χαμένες Πατρίδες» στο Κάστρο Μυτιλήνης στις 11/8 και «Διαδρομές της Μνήμης» στις 12/8 στο Οβριόκαστρο Άντισσας, με την ευγενική υποστήριξη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου. Θα προηγηθούν ξεναγήσεις στους αρχαιολογικούς χώρους.
Ακολουθεί το πρόγραμμα του fεστιβάλ αναλυτικά:
16.08 | Γυρισμός
Tόμας Σιμάκου | Αλβανικό παραδοσιακό τραγούδι «Πανέμορφε Μοριά»
Διασκευή για κλαρινέτο και κιθάρα: Tόμας Σιμάκου
Μαξ Ρέγκερ | Das Agnus Dei [Ο αμνός του Θεού], έργο 138, αρ. 6 από τα Οκτώ ιερά τραγούδια
Διασκευή για κλαρινέτο και κουαρτέτο εγχόρδων: Σεμπάστιαν Μαντς
Χοακίν Ροντρίγκο | Τρία μικρά κομμάτια για σόλο κιθάρα
Μαξ Ρέγκερ | Nachtlied [Νυχτερινό τραγούδι], έργο 138, αρ. 3 από τα Οκτώ ιερά τραγούδια
Διασκευή για κλαρινέτο και κουαρτέτο εγχόρδων: Σεμπάστιαν Μαντς
Γιοχάνες Μπραμς | Κουιντέτο με πιάνο και έγχορδα σε φα ελάσσονα, έργο 34
17.08 | Περιπλανήσεις
Ζόλταν Κόνταϊ | Esti dal [Nυχτερινό τραγούδι]
Διασκευή για κουιντέτο με κλαρινέτο και έγχορδα: Σεμπάστιαν Μαντς
Σοφία Γκουμπαϊντούλινα | Σερενάτα για σόλο κιθάρα
Αρκάντζελο Κορέλι | Σονάτα σε ρε ελάσσονα, έργο 5, αρ. 12, Παραλλαγές «La Follia»
Διασκευή για κιθάρα και βιολοντσέλο: Βάλτερ Ντεσπάλζ
Bόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ | Κουιντέτο με κλαρινέτο και έγχορδα σε λα μείζονα, K. 581
17.08 | Δοκιμασίες
Ζαν-Φιλίπ Ραμo | Les Cyclopes [Oι Κύκλωπες] από τα Έργα για κλαβεσέν
Κλoντ Ντεμπισί | Sirènes [Σειρήνες] από τα Tρία νυχτερινά
Διασκευή για σόλο πιάνο: Γκιστάβ Σαμαζεΐλ
Ντμίτρι Σοστακόβιτς | Δύο κομμάτια για οκτέτο εγχόρδων, έργο 11
Φέλιξ Μέντελσον | Κουιντέτο εγχόρδων αρ. 2 σε σι ύφεση μείζονα, έργο 87
18.08 Συναυλία για παιδιά και νέους | Μεταμορφώσεις
18.08 | Πηνελόπη
Αντόνιο Καλντάρα | Come raggio di sol [Σαν ηλιαχτίδα]
Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ | Sei du mein Trost [Γίνε η παρηγοριά μου], K. 391
Αλεσάντρο Σκαρλάτι | Già il sole dal Gange [O ήλιος πάνω από τον Γάγγη] από τo έργο Η ειλικρίνεια στον έρωτα
Φραντς Σούμπερτ | Gretchen am Spinnrade [Η Μαργαρίτα στην ανέμη], D. 118
Nur wer die Sehnsucht kennt (Lied der Mignon) [Μόνο όποιος νοσταλγεί έχει νιώσει (Τραγούδι της Μινιόν)], D. 877, αρ. 4
Γιόχαν Κάσπαρ Μερτς | An Malvina [Στη Μαλβίνα] για σόλο κιθάρα από τους Βαρδικούς ήχους, έργο 13
Ρίχαρντ Στράους | Die Nacht [Nύχτα], έργο 10, αρ. 3
Amor [Έρως], έργο. 68, αρ. 5
Morgen [Αύριο], έργο. 27, αρ. 4
Κλοντ Ντεμπισί | Apparition [Όραμα]
Ανρί Ντιπάρκ | Lamento [Θρήνος]
Chanson triste [Λυπητερό τραγούδι]
Άιλις Φάρελ | Penelope Weaving [Yφαίνοντας η Πηνελόπη] για σόλο βιόλα
Aττίκ | Από μέσα πεθαμένος
Μιχάλης Σουγιούλ | Aς ερχόσουν για λίγο
19.08 | Ιθάκη
Φραντς Σούμπερτ | Τρίο για πιάνο, βιολί και βιολοντσέλο, αρ. 1 σε σι ύφεση μείζονα, D. 898
Κώστας Μαντζώρος, Νίκος Χαριζάνος
Ιθάκη (παγκόσμια πρεμιέρα)
Έργο για ηθοποιό/αφηγητή, τρίο εγχόρδων και προηχογραφημένο υλικό
Άρνολντ Σένμπεργκ | Εξαϋλωμένη νύχτα, έργο
8ο Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου 2022
