Πώς οι πίνακες του Χόπερ έγιναν η ιδανική απεικόνιση της κουλτούρας της καραντίνας Facebook Twitter

Πώς οι πίνακες του Χόπερ έγιναν η ιδανική απεικόνιση της κουλτούρας της καραντίνας

1

Παρότι έχει πεθάνει εδώ και μισό αιώνα και έζησε σε άλλους καιρούς, οι πίνακες του Έντουαρντ Χόπερ φαίνονται να απεικονίζουν με απόκοσμη ακρίβεια την κατάσταση αναγκαστικής απομόνωσης που βιώνει αυτές τις μέρες ο πλανήτης λόγω της πανδημίας. Οι εικόνες μοναξιάς και προσμονής που ζωγράφισε από την εποχή του μεσοπολέμου μέχρι την πρώιμη μεταπολεμική εποχή έχουν κατακλύσει τις τελευταίες δύο εβδομάδες τα social media ανά την υφήλιο.

Καθώς μένουμε κλεισμένοι μέσα και ατενίζουμε τις βουβές πόλεις από το παράθυρο, ήταν θέμα χρόνου να σκεφτούμε πόσο θυμίζει η τρέχουσα κατάστασή μας τους πιο διάσημους πίνακές του: το "Automat" (1927), τα «Νυχτοπούλια» (1942), τον «Πρωινό Ήλιο» (1952)...

Αν μπορεί πάντως να μας διδάξει κάτι ο Χόπερ στην παρούσα αγωνιώδη περίσταση, ίσως είναι το εξής: παρότι κλεισμένοι μέσα νιώθουμε ανήμποροι να ελέγξουμε το πανδαιμόνιο που συντελείται εκεί έξω, μπορούμε τουλάχιστον να αναζητήσουμε γαλήνη και καταφύγιο στον εσωτερικό μας κόσμο.

Ο Χόπερ άγγιξε τη συλλογική συνείδηση του καιρού του, και ποτέ δεν έπαψε να είναι βαθιά δημοφιλής, μοιάζει όμως αυτήν την περίοδο σα να έχει συλλάβει με το έργο του το πνεύμα του 2020 εν μέσω μια παγκόσμιας πανδημίας, παρότι ο ίδιος είχε πει κάποτε ότι «η μοναξιά ως θέμα έχει παραγίνει».

Η ουσία είναι όμως ότι η ζωή μας τώρα έχει αρχίσει κυριολεκτικά να θυμίζει τον πίνακα «Πρωινός Ήλιος», στον οποίο απεικονίζεται η σύζυγός του Τζο, και ολοκληρώθηκε όταν ο ίδιος είχε συμπληρώσει τα 70.

Λουσμένη μ' ένα χρυσό φως, η Τζο εμφανίζεται αποκομμένη από τον εξωτερικό κόσμο. Όπως και οι υπόλοιπες φιγούρες του Χόπερ όμως, μοιάζει συγχρόνως αυτάρκης στην αποξένωσή της μέσα σε μια απειλητικά χαοτική μητρόπολη. Ή, όπως σχολιάζει η @alexandraroach1 που ανέβασε την εικόνα στον λογαριασμό της στο Instagram, «θα μπορούσα να είμαι εγώ στον πίνακα, απλά θα είχα κι ένα κινητό στο χέρι...».

Από την άλλη, το συγκεκριμένος έργο προσφέρει και έναν καθησυχασμό, μια παρηγοριά στον σημερινό θεατή. Όσο περισσότερες φορές κοινοποιείται στα social media, τόσο μας υπενθυμίζει ξανά και ξανά ότι παρά την απομόνωσή μας, βρισκόμαστε όλοι μαζί στην ίδια κατάσταση.

Πώς οι πίνακες του Χόπερ έγιναν η ιδανική απεικόνιση της κουλτούρας της καραντίνας Facebook Twitter
Νυχτοπούλια, 1942

Ας είμαστε ειλικρινείς: Δεν περιμέναμε τα έκτακτα μέτρα για να συνειδητοποιήσουμε ότι η μοναχικότητα και η αποξένωση είναι αναπόφευκτα στοιχεία της σύγχρονης ζωής, ειδικά στις μεγάλες πόλεις. Γι' αυτό και είμαστε όλοι σχεδόν τόσο εθισμένοι στα social media όπου φοράμε μόνιμα μια μάσκα, ένα προσωπείο, καθώς αναζητούμε κοινωνική επαφή με αγνώστους.

Βεβαίως, η αποτύπωση της μοναξιάς στα έργα του Χόπερ είναι βαθιά ρομαντική. Όπως είχε πει κάποτε η συγγραφέας Τζόις Κάρολ Όουτς, τα «Νυχτοπούλια» ("Nighthawks") είναι ίσως «η πιο καίρια ρομαντική απεικόνιση της αμερικανικής μοναξιάς».

Σχεδόν οχτώ δεκαετίες μετά τη δημιουργία του έργου, οι χρήστες των social media αποθεώνουν τη νέα, απολύτως «ερημωμένη» εκδοχή του διάσημου πίνακα όπως παρουσιάστηκε στην εποχή του κορωνοϊού.

Τα έργα του Χόπερ ενσαρκώνουν με μοναδικό τρόπο μια αίσθηση απόλυτης ησυχίας, ακινησίας, αναστολής. Γνωστός για τις μακρόχρονες περιόδους κατάθλιψης στη ζωή του, τα έργα του μιλούν βαθιά στην ιδιοσυγκρασία πολλών ανθρώπων που υποφέρουν από θέματα ψυχικής υγείας, ζήτημα που αναδύεται στην επιφάνεια στη διάρκεια αυτής της κρίσης. Αντανακλώντας συχνά τον εσωτερικό του κόσμο, οι πίνακές του προκαλούν σε κάποιες περιπτώσεις μια αίσθηση δέους και αγωνίας. Γι' αυτό τον λόγο ενέπνευσαν πολλούς σπουδαίους φωτογράφους και σκηνοθέτες, από τον Χίτσκοκ και τον Γουίλιαμ Έγκλεστον ως τον Ντέιβιντ Λιντς.

Αν μπορεί πάντως να μας διδάξει κάτι ο Χόπερ στην παρούσα αγωνιώδη περίσταση, ίσως είναι το εξής: παρότι κλεισμένοι μέσα νιώθουμε ανήμποροι να ελέγξουμε το πανδαιμόνιο που συντελείται εκεί έξω, μπορούμε τουλάχιστον να αναζητήσουμε γαλήνη και καταφύγιο στον εσωτερικό μας κόσμο.

Πώς οι πίνακες του Χόπερ έγιναν η ιδανική απεικόνιση της κουλτούρας της καραντίνας Facebook Twitter
Δωμάτιο ξενοδοχείου, 1931
Πώς οι πίνακες του Χόπερ έγιναν η ιδανική απεικόνιση της κουλτούρας της καραντίνας Facebook Twitter
Σκιές της νύχτας, 1922
Πώς οι πίνακες του Χόπερ έγιναν η ιδανική απεικόνιση της κουλτούρας της καραντίνας Facebook Twitter
Western motel, 1957
Πώς οι πίνακες του Χόπερ έγιναν η ιδανική απεικόνιση της κουλτούρας της καραντίνας Facebook Twitter
Πρωί στο Cape Code, 1950
Πώς οι πίνακες του Χόπερ έγιναν η ιδανική απεικόνιση της κουλτούρας της καραντίνας Facebook Twitter
Γυναίκα στον ήλιο, 1961

Με στοιχεία από το Dazed.

 

Εικαστικά
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα «χρονικό της αναισθησίας» με έργα υψηλής δόνησης 

Εικαστικά / Κωνσταντίνος Λαδιανός: «Πού πήγε όλη αυτή η επιδεξιότητα των χεριών που είχαν οι παλιότεροι»

Η παράδοση, η αγιολογική γραμματεία και η λαϊκή μυθολογία συνυπάρχουν στον κόσμο του ταλαντούχου καλλιτέχνη, εμπλέκοντας το προσωπικό βίωμα με καθηλωτικές αλληγορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Εικαστικά / Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Με το έργο του στον εξωτερικό χώρο του μουσείου ο Michael Rakowitz συνομιλεί με τα έργα της κλασικής αρχαιότητας και υπενθυμίζει τα μάταια ταξίδια ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών που «ξεσπιτώνονται».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Εικαστικά / Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Με πυρήνα της συλλογής του Λόντερ ένα από τα διασημότερα έργα του Κλιμτ, που εκτιμάται ότι η πώλησή του θα ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια, η βραδιά της δημοπρασίας στον οίκο Sotheby’s φιλοδοξεί να προσελκύσει ξανά τους μεγάλους συλλέκτες. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Εικαστικά / Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Με τo «Δωμάτιο Απόδρασης», μια εγκατάσταση ερευνητική και παιγνιώδη, βασισμένη στην ιδέα της φιλοσοφίας και την παραίσθηση του ψηφιακού κόσμου, θα μας εκπροσωπήσει στην 61η Μπιενάλε Βενετίας ο καταξιωμένος εικαστικός και αρχιτέκτονας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ