Η έκθεση μιας ζωγράφου χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο

Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Η επίσκεψη της Σάρα Μπίφεν στο Bury Fair, Bury St Edmunds, 1810.
0

Γεννήθηκε χωρίς χέρια και πόδια και, με ύψος μόλις 93 εκατοστά ως ενήλικη γυναίκα, παρουσιάστηκε σε περιοδεύοντα θεάματα σε πανηγύρια. Με την ονομασία «Το χωρίς άκρα θαύμα», η Σάρα Μπίφεν ζωγράφιζε, έγραφε και έραβε με το στόμα και τον ώμο της «αξιοπερίεργα» θέματα που ο κόσμος πλήρωνε για να δει.

Όμως ξεπέρασε τις αντιξοότητες της ζωής, βρίσκοντας αναγνώριση για το εξαιρετικό ταλέντο της ως ζωγράφου σε μια εποχή που η τέχνη των γυναικών και των ατόμων με αναπηρία αγνοούνταν γενικά.

Τώρα, μια μεγάλη έκθεση θα την τιμήσει ως μια γυναίκα που ενέπνευσε, η οποία όχι μόνο αμφισβήτησε τις αντιλήψεις για την αναπηρία, αλλά ζωγράφισε επίσης μινιατούρες και ακουαρέλες τόσο εξαιρετικής ομορφιάς ώστε η βασίλισσα Βικτόρια συγκαταλεγόταν στους προστάτες της. Η έκθεση «Χωρίς χέρια: Η τέχνη της Σάρα Μπίφεν» θα πραγματοποιηθεί στο Pall Mall από τη Philip Mould & Company, η οποία ειδικεύεται στη βρετανική τέχνη για περισσότερα από 35 χρόνια. Θα περιλαμβάνει πορτρέτα και αυτοπροσωπογραφίες της Μπίφεν, μεταξύ των οποίων και ένα που αποκτήθηκε από την National Portrait Gallery το 2020, το οποίο θα περιλαμβάνεται στην έκθεση «Inspiring People» το 2023.

Γεννήθηκε το 1784 σε μια οικογένεια αγροτών στο Ιστ Κουάντοξχεντ του Σόμερσετ, χωρίς χέρια και με υπανάπτυκτα πόδια, αποτέλεσμα της συγγενούς πάθησης της φωκομέλειας (δυσμελία). Έμαθε να διαβάζει και αργότερα κατάφερε να γράφει χρησιμοποιώντας το στόμα της.

Η έκθεση φέρνει στο προσκήνιο την ίδια, και εξετάζει επίσης την καλλιτεχνική της παραγωγή και την εμφάνισή της σε πολυάριθμα δημοσιευμένα απομνημονεύματα, επιστολές και λογοτεχνικά έργα κορυφαίων προσωπικοτήτων της εποχής της, μια πορεία αξιοσημείωτη που έχει αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό από τους ιστορικούς τέχνης μέχρι τώρα.

Όταν ήταν περίπου 13 ετών, η οικογένειά της την εμπιστεύτηκε σε έναν άνδρα ονόματι Ιμάνουελ Ντιουκς, ο οποίος την εξέθετε σε πανηγύρια και γιορτές σε όλη την Αγγλία, κάτι πολύ δημοφιλές εκείνη την εποχή που οι άνθρωποι με δυσπλασίες ή αναπηρίες εμφανίζονταν σε τσίρκα και πανηγύρια ως αξιοθέατα.

Κάποια στιγμή έμαθε να ζωγραφίζει κρατώντας το πινέλο στο στόμα της. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, διοργάνωνε εκθέσεις, πουλούσε τους πίνακές της και εισέπραττε εισιτήριο για να τη βλέπουν οι άλλοι να ράβει, να ζωγραφίζει και να σχεδιάζει. Οι μινιατούρες της πωλούνταν για τρεις γκινέες η καθεμία, ωστόσο λάμβανε μόνο 5 λίρες τον χρόνο, ένα ποσό μικρό, που τη βοηθούσε να συντηρεί τη φτωχή οικογένειά της.

Στο πανηγύρι του Αγίου Βαρθολομαίου το 1808, τράβηξε την προσοχή του Τζορτζ Ντάγκλας, κόμη του Μόρτον, ο οποίος τη χρηματοδότησε για να παρακολουθήσει μαθήματα από τον ζωγράφο της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών, Γουίλιαμ Κρεγκ. Η Society of Arts της απένειμε μετάλλιο το 1821 για μια ιστορική μινιατούρα και η Βασιλική Ακαδημία αποδέχθηκε τους πίνακές της. Η βασιλική οικογένεια της ανέθεσε να ζωγραφίσει μικρογραφίες πορτρέτων τους, με αποτέλεσμα να γίνει πολύ δημοφιλής. Έστησε ένα στούντιο στην Bond Street του Λονδίνου. Η φήμη της ήταν τέτοια που ο Κάρολος Ντίκενς αναφέρθηκε σε αυτήν σε πολλά μυθιστορήματα, μεταξύ των οποίων και το «The Old Curiosity Shop», στο οποίο έγραψε για «τη μικρή κυρία χωρίς πόδια ή χέρια».

Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Η Σάρα Μπίφεν, μετέπειτα κυρία Wright. Αυτοπροσωπογραφία μπροστά στο καβαλέτο της, περ. 1821. Courtesy of Sotheby’s

Όταν πέθανε ο προστάτης της, η Μπίφεν αντιμετώπισε πολλά οικονομικά προβλήματα που την ακολούθησαν μέχρι το τέλος της ζωής της παρά το γεγονός ότι η βασίλισσα Βικτόρια της χορήγησε σύνταξη.

Η ίδια υπέγραφε τα έργα της γράφοντας «χωρίς χέρια» και η υπογραφή αυτή δείχνει το σθένος και την αποφασιστικότητά της. Ήταν μια γυναίκα της εργατικής τάξης που κατάφερε να δώσει μάχη για να ξεπεράσει εμπόδια και προκαταλήψεις που άφηναν τους ανάπηρους στα σπίτια τους, κλεισμένους σε άθλιες συνθήκες και χωρίς να τους αναγνωρίζεται κανένα δικαίωμα.

Η έκθεση φέρνει στο προσκήνιο την ίδια, και εξετάζει επίσης την καλλιτεχνική της παραγωγή και την εμφάνισή της σε πολυάριθμα δημοσιευμένα απομνημονεύματα, επιστολές και λογοτεχνικά έργα κορυφαίων προσωπικοτήτων της εποχής της, μια πορεία αξιοσημείωτη που έχει αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό από τους ιστορικούς τέχνης μέχρι τώρα.

Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Μελέτη φτερών της Σάρα Μπίφεν, υδατογραφία του 1812.

Η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για την Μπίφεν τα τελευταία χρόνια αντικατοπτρίζεται από την αύξηση των τιμών των έργων της. Το 2019, μία από τις μινιατούρες αυτοπροσωπογραφίας της πωλήθηκε για 137.500 λίρες, ένα αξιοσημείωτο ποσό για μια ελάχιστα γνωστή καλλιτέχνιδα.

Στις περισσότερες αυτοπροσωπογραφίες της, απεικόνιζε ένα πινέλο ραμμένο στο μανίκι του φορέματός της, το οποίο χειριζόταν χρησιμοποιώντας τόσο τον ώμο όσο και το στόμα της.

Οι χειρόγραφες επιστολές της αποκαλύπτουν μια γυναίκα με χιούμορ αντί για πικρία και μια καλλιτέχνιδα που αντιλαμβανόταν την τέχνη με εξαιρετική λεπτότητα και ρεαλισμό.

Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Αυτοπροσωπογραφία της Σάρα Μπίφεν, 1825.
Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Σάρα Μπίφεν, Πορτρέτο της βασίλισσας Βικτόρια, 1848,
Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Αυτοπροσωπογραφία της Σάρα Μπίφεν. Courtesy of Wellcome Collection.
Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Σάρα Μπίφεν, Κορίτσι με λευκό φόρεμα.
Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Σάρα Μπίφεν, Πορτρέτο κυρίας.
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πρόδρομος Τσιαβός: «Στην παρουσία μας στον δημόσιο χώρο ο στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση αλλά να ακούσουμε, να συζητήσουμε, να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Plāsmata 3 / Πρόδρομος Τσιαβός: «Στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση, αλλά να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Ο επικεφαλής Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση μιλά με υπόκρουση τα ασταμάτητα τιτιβίσματα των πουλιών που έρχονται από τα σκιερά δέντρα του Πεδίου του Άρεως.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα σε μια συνάντηση με τη σύγχρονη τέχνη σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά

Εικαστικά / Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα «συνομιλούν» με τη σύγχρονη τέχνη

Οι τρεις Έλληνες πρωτοπόροι καλλιτέχνες που στιγμάτισαν την ελληνική δημιουργία, σε μια απρόσμενη διαγενεακή συνάντηση με τη Sagg Napoli και τον Mungo Thomson, σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
PLASMATA 3 TOPIC

Plāsmata 3 / Plāsmata 3: «Ο πιο σύντομος δρόμος είναι πάντα ο λιγότερο ενδιαφέρων»

Η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του Ιδρύματος Ωνάση, επιμελείται μαζί με την ομάδα της Στέγης μια έντυπη «ξενάγηση» στην έκθεση «Plāsmata 3: We’ve met before, haven’t we?», που παρουσιάζεται στο Πεδίον του Άρεως.
THE LIFO TEAM
O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Εικαστικά / O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Τα παράξενα μηχανικά γλυπτά του πρωτοποριακού καλλιτέχνη –του οποίου φέτος γιορτάζονται τα 100 χρόνια από τη γέννησή του με εκθέσεις σε όλο τον κόσμο– αποτελούν ένα σαρδόνιο σχόλιο και για τη σύγχρονη κοινωνία.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
2ο κομμάτι Αφροδίτη

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 2

«Μας αρέσει η παρέκκλιση και η απόκλιση. Στη ζωή, γενικά. Στους ανθρώπους. Και στην τέχνη. Και εδώ. Από τον Ροδώνα στη Γαρδένια, από τις Αριές στο θέατρο Αλίκη. Οι σπείρες έχουν φτιαχτεί για να τις περπατήσεις και τα παρτέρια για να σταθείς».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ
Αφροδίτη 5.

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 5

«Και έχεις τόσα να πεις με τα έργα που θα συναντήσεις. Σαν τα ταξίδια. Τα αληθινά ταξίδια, όχι αυτά που κάνεις για δουλειά. Τα άλλα. Εκείνα που κάνεις με παρέα και πιάνετε κουβέντα με αγνώστους χωρίς βιασύνη. Εκείνα που παίρνεις τον χρόνο σου για να χορτάσεις τις λεπτομέρειες».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ
«Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Εικαστικά / «Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Αμφισβητώντας τις παραδοσιακές απεικονίσεις του ερωτισμού, η Ελένη Μπαγάκη, η Σοφία Μιτσώλα και η Janice Nowinski προσφέρουν τρεις διαφορετικές οπτικές για το τι σημαίνει να βλέπεις –και να σε βλέπουν– με τους δικούς σου όρους.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Αρτεμίσια και το πρωτο-φεμινιστικό κεντρί της

Εικαστικά / Η Αρτεμίσια Τζεντιλέσκι ήταν πολύ περισσότερο από μια εκδικήτρια ηρωίδα της ζωγραφικής

Μια νέα έκθεση στο Παρίσι επιχειρεί να αναδείξει το έργο της γενναίας καλλιτέχνιδας της μπαρόκ ζωγραφικής του 17ου αιώνα, με την πρώιμη φεμινιστική προσέγγιση, μέσα από μια φρέσκια οπτική, φωτίζοντας πτυχές πέρα από τη μυθολογία της προσωπικής της τραγωδίας και παρουσιάζοντας έργα της για πρώτη φορά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Εικαστικά / Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Η έκθεση «Διαδρομές στην τέχνη. Έργα από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων ξεδιπλώνει 150 χρόνια εικαστικής δημιουργίας μέσα από 99 έργα εμβληματικών και σύγχρονων δημιουργών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μέσα στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη 

Εικαστικά / Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης αναδεικνύει το άχρηστο σε τέχνη

Το εργαστήριο του χαράκτη, όπου ξεδιπλώνεται ένα σύμπαν βγαλμένο από κάποιο σκοτεινό παραμύθι, μεταφέρεται προσωρινά σε μια σχεδόν κρυμμένη αίθουσα του μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ