Η έκθεση μιας ζωγράφου χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο

Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Η επίσκεψη της Σάρα Μπίφεν στο Bury Fair, Bury St Edmunds, 1810.
0

Γεννήθηκε χωρίς χέρια και πόδια και, με ύψος μόλις 93 εκατοστά ως ενήλικη γυναίκα, παρουσιάστηκε σε περιοδεύοντα θεάματα σε πανηγύρια. Με την ονομασία «Το χωρίς άκρα θαύμα», η Σάρα Μπίφεν ζωγράφιζε, έγραφε και έραβε με το στόμα και τον ώμο της «αξιοπερίεργα» θέματα που ο κόσμος πλήρωνε για να δει.

Όμως ξεπέρασε τις αντιξοότητες της ζωής, βρίσκοντας αναγνώριση για το εξαιρετικό ταλέντο της ως ζωγράφου σε μια εποχή που η τέχνη των γυναικών και των ατόμων με αναπηρία αγνοούνταν γενικά.

Τώρα, μια μεγάλη έκθεση θα την τιμήσει ως μια γυναίκα που ενέπνευσε, η οποία όχι μόνο αμφισβήτησε τις αντιλήψεις για την αναπηρία, αλλά ζωγράφισε επίσης μινιατούρες και ακουαρέλες τόσο εξαιρετικής ομορφιάς ώστε η βασίλισσα Βικτόρια συγκαταλεγόταν στους προστάτες της. Η έκθεση «Χωρίς χέρια: Η τέχνη της Σάρα Μπίφεν» θα πραγματοποιηθεί στο Pall Mall από τη Philip Mould & Company, η οποία ειδικεύεται στη βρετανική τέχνη για περισσότερα από 35 χρόνια. Θα περιλαμβάνει πορτρέτα και αυτοπροσωπογραφίες της Μπίφεν, μεταξύ των οποίων και ένα που αποκτήθηκε από την National Portrait Gallery το 2020, το οποίο θα περιλαμβάνεται στην έκθεση «Inspiring People» το 2023.

Γεννήθηκε το 1784 σε μια οικογένεια αγροτών στο Ιστ Κουάντοξχεντ του Σόμερσετ, χωρίς χέρια και με υπανάπτυκτα πόδια, αποτέλεσμα της συγγενούς πάθησης της φωκομέλειας (δυσμελία). Έμαθε να διαβάζει και αργότερα κατάφερε να γράφει χρησιμοποιώντας το στόμα της.

Η έκθεση φέρνει στο προσκήνιο την ίδια, και εξετάζει επίσης την καλλιτεχνική της παραγωγή και την εμφάνισή της σε πολυάριθμα δημοσιευμένα απομνημονεύματα, επιστολές και λογοτεχνικά έργα κορυφαίων προσωπικοτήτων της εποχής της, μια πορεία αξιοσημείωτη που έχει αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό από τους ιστορικούς τέχνης μέχρι τώρα.

Όταν ήταν περίπου 13 ετών, η οικογένειά της την εμπιστεύτηκε σε έναν άνδρα ονόματι Ιμάνουελ Ντιουκς, ο οποίος την εξέθετε σε πανηγύρια και γιορτές σε όλη την Αγγλία, κάτι πολύ δημοφιλές εκείνη την εποχή που οι άνθρωποι με δυσπλασίες ή αναπηρίες εμφανίζονταν σε τσίρκα και πανηγύρια ως αξιοθέατα.

Κάποια στιγμή έμαθε να ζωγραφίζει κρατώντας το πινέλο στο στόμα της. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, διοργάνωνε εκθέσεις, πουλούσε τους πίνακές της και εισέπραττε εισιτήριο για να τη βλέπουν οι άλλοι να ράβει, να ζωγραφίζει και να σχεδιάζει. Οι μινιατούρες της πωλούνταν για τρεις γκινέες η καθεμία, ωστόσο λάμβανε μόνο 5 λίρες τον χρόνο, ένα ποσό μικρό, που τη βοηθούσε να συντηρεί τη φτωχή οικογένειά της.

Στο πανηγύρι του Αγίου Βαρθολομαίου το 1808, τράβηξε την προσοχή του Τζορτζ Ντάγκλας, κόμη του Μόρτον, ο οποίος τη χρηματοδότησε για να παρακολουθήσει μαθήματα από τον ζωγράφο της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών, Γουίλιαμ Κρεγκ. Η Society of Arts της απένειμε μετάλλιο το 1821 για μια ιστορική μινιατούρα και η Βασιλική Ακαδημία αποδέχθηκε τους πίνακές της. Η βασιλική οικογένεια της ανέθεσε να ζωγραφίσει μικρογραφίες πορτρέτων τους, με αποτέλεσμα να γίνει πολύ δημοφιλής. Έστησε ένα στούντιο στην Bond Street του Λονδίνου. Η φήμη της ήταν τέτοια που ο Κάρολος Ντίκενς αναφέρθηκε σε αυτήν σε πολλά μυθιστορήματα, μεταξύ των οποίων και το «The Old Curiosity Shop», στο οποίο έγραψε για «τη μικρή κυρία χωρίς πόδια ή χέρια».

Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Η Σάρα Μπίφεν, μετέπειτα κυρία Wright. Αυτοπροσωπογραφία μπροστά στο καβαλέτο της, περ. 1821. Courtesy of Sotheby’s

Όταν πέθανε ο προστάτης της, η Μπίφεν αντιμετώπισε πολλά οικονομικά προβλήματα που την ακολούθησαν μέχρι το τέλος της ζωής της παρά το γεγονός ότι η βασίλισσα Βικτόρια της χορήγησε σύνταξη.

Η ίδια υπέγραφε τα έργα της γράφοντας «χωρίς χέρια» και η υπογραφή αυτή δείχνει το σθένος και την αποφασιστικότητά της. Ήταν μια γυναίκα της εργατικής τάξης που κατάφερε να δώσει μάχη για να ξεπεράσει εμπόδια και προκαταλήψεις που άφηναν τους ανάπηρους στα σπίτια τους, κλεισμένους σε άθλιες συνθήκες και χωρίς να τους αναγνωρίζεται κανένα δικαίωμα.

Η έκθεση φέρνει στο προσκήνιο την ίδια, και εξετάζει επίσης την καλλιτεχνική της παραγωγή και την εμφάνισή της σε πολυάριθμα δημοσιευμένα απομνημονεύματα, επιστολές και λογοτεχνικά έργα κορυφαίων προσωπικοτήτων της εποχής της, μια πορεία αξιοσημείωτη που έχει αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό από τους ιστορικούς τέχνης μέχρι τώρα.

Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Μελέτη φτερών της Σάρα Μπίφεν, υδατογραφία του 1812.

Η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για την Μπίφεν τα τελευταία χρόνια αντικατοπτρίζεται από την αύξηση των τιμών των έργων της. Το 2019, μία από τις μινιατούρες αυτοπροσωπογραφίας της πωλήθηκε για 137.500 λίρες, ένα αξιοσημείωτο ποσό για μια ελάχιστα γνωστή καλλιτέχνιδα.

Στις περισσότερες αυτοπροσωπογραφίες της, απεικόνιζε ένα πινέλο ραμμένο στο μανίκι του φορέματός της, το οποίο χειριζόταν χρησιμοποιώντας τόσο τον ώμο όσο και το στόμα της.

Οι χειρόγραφες επιστολές της αποκαλύπτουν μια γυναίκα με χιούμορ αντί για πικρία και μια καλλιτέχνιδα που αντιλαμβανόταν την τέχνη με εξαιρετική λεπτότητα και ρεαλισμό.

Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Αυτοπροσωπογραφία της Σάρα Μπίφεν, 1825.
Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Σάρα Μπίφεν, Πορτρέτο της βασίλισσας Βικτόρια, 1848,
Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Αυτοπροσωπογραφία της Σάρα Μπίφεν. Courtesy of Wellcome Collection.
Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Σάρα Μπίφεν, Κορίτσι με λευκό φόρεμα.
Μια έκθεση με μια ζωγράφο χωρίς χέρια και πόδια εξετάζει την αναπηρία με διαφορετικό τρόπο Facebook Twitter
Σάρα Μπίφεν, Πορτρέτο κυρίας.
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ