«Ο κινηματογράφος δεν είναι "περιεχόμενο" όπως το εννoούν τα media»: Ο Σκορσέζε ξαναπήρε το όπλο του

«Ο κινηματογράφος δεν είναι "περιεχόμενο" όπως το εννoούν τα media»: Ο Σκορσέζε ξαναπήρε το όπλο του Facebook Twitter
Ελάχιστοι εν ζωή σκηνοθέτες έχουν να επιδείξουν αντίστοιχο έργο και κανείς άνθρωπος στον πλανήτη δεν έχει δει τόσες ταινίες όσες ο Σκορσέζε. Φωτ.: Columbia Pictures/Sunset Boulevard/Corbis via Getty Images/Ideal Image
0



ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΙΚΑ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ εδώ και χρόνια ως θεματοφύλακας του σινεμά ο Μάρτιν Σκορσέζε (ελάχιστοι εν ζωή σκηνοθέτες έχουν να επιδείξουν αντίστοιχο έργο και κανείς άνθρωπος στον πλανήτη δεν έχει δει τόσες ταινίες όσες αυτός), ο οποίος ξαναχτυπά αυτές τις μέρες με βαρυσήμαντο άρθρο-δοκίμιό του που δημοσιεύεται στο έγκριτο περιοδικό Harper's με τίτλο «Il Maestro» και υπότιτλο «Ο Φεντερίκο Φελίνι και η χαμένη μαγεία του σινεμά».


Πράγματι, το μεγαλύτερο κομμάτι του κειμένου αποτελεί έναν συναισθηματικό φόρο τιμής στο κινηματογραφικό μεγαλείο του Φελίνι, που για τον Σκορσέζε εκπροσωπεί περισσότερους από όλους ίσως τους μεγάλους δημιουργούς, τις δυνατότητες, τη δυναμική και την πεμπτουσία του κινηματογραφικού μέσου. Τα «viral» αποσπάσματα όμως του άρθρου, που αναδημοσιεύονται δεξιά κι αριστερά στα διεθνή media, έχουν να κάνουν με την έντονη πολεμική –υπό μορφή ελεγείας– που εξαπολύει ο 78χρονος σκηνοθέτης ενάντια στη μεταχείριση που επεφύλαξαν στην κινηματογραφική τέχνη οι χαλεποί καιροί μας.

Το ζητούμενο παραμένει να γυρίζονται σπουδαίες ταινίες, κάτι που συμβαίνει, και μάλιστα από πολλές γυναίκες πλέον, αντίθετα από τις εποχές που νοσταλγεί.


Η τέχνη του σινεμά στην εποχή μας, γράφει ο Σκορσέζε, συστηματικά υποτιμάται, παραμερίζεται, εξευτελίζεται και υποβιβάζεται στον χαμηλότερο κοινό παρονομαστή της, σε αυτό που πλέον καλείται «περιεχόμενο», όρος που μέχρι και πριν καμιά δεκαπενταριά χρόνια, όπως σημειώνει, ακουγόταν μόνο σε σοβαρές συζητήσεις για το σινεμά, κυρίως σε αντιπαραβολή με τον όρο «φόρμα» (ή μορφή ή ύφος ή στυλ): 

«Έκτοτε χρησιμοποιείται σταδιακά όλο και περισσότερο από τους ανθρώπους που κατέλαβαν τα μέσα ενημέρωσης, οι πιο πολλοί από τους οποίους δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον για την ιστορία της μορφής ή του περιεχομένου στην τέχνη. Το "περιεχόμενο" έγινε ένας επιχειρηματικός όρος που μπορεί να περιλαμβάνει τα πάντα, ανάμεσά τους και τις κινούμενες εικόνες πάσης φύσεως: μια ταινία του Ντέιβιντ Λιν, ένα βίντεο με μια γάτα, μια διαφήμιση, ένα sequel ταινίας με υπερήρωες, ένα επεισόδιο τηλεοπτικής σειράς».

Ακολούθως, θρηνεί για τη σμίκρυνση της κινηματογραφικής εμπειρίας ως αποτέλεσμα της μετάβασής της από την αίθουσα στο σπίτι («με τον ίδιο τρόπο που η Amazon αντικατέστησε τα φυσικά καταστήματα», όπως γράφει) και τη θλιβερή διαχείριση των κλασικών αριστουργημάτων του σινεμά, που καταλήγουν σ' ένα ομοιόμορφο ρυάκι που κυλάει στα αυλάκια της κάθε μεγάλης πλατφόρμας streaming.

Έτσι είναι, δεν αντιλέγει κανείς. Τίποτα όμως δεν μένει το ίδιο για πάντα. Το ζητούμενο, ωστόσο, παραμένει να γυρίζονται σπουδαίες ταινίες, κάτι που συμβαίνει, και μάλιστα από πολλές γυναίκες πλέον, αντίθετα από τις εποχές που νοσταλγεί. Και ο ίδιος, άλλωστε, σ' αυτές τις ισοπεδωτικές πλατφόρμες έχει αναγκαστεί να καταφύγει εσχάτως, πρόπερσι με το The Irishman για το Netflix και προσεχώς με το Killers of the Flower Moon (με Ντε Νίρο - Ντι Κάπριο) για λογαριασμό του Apple TV.

Κι αν σε εκείνο το προ διετίας κείμενό του, όπου πάλι είχε ταράξει τα νερά γράφοντας ότι τα κινηματογραφικά franchises τύπου Marvel είναι θεματικά πάρκα παρά σινεμά, είχε πολλά δίκια, σ' αυτό εδώ όμως το κείμενο –στα «επίμαχα» σημεία του τέλος πάντων– θυμίζει και λίγο, με όλον τον σεβασμό, «γέρο που εξοργίζεται με σύννεφο» κατά το γνωστό meme.


Μου θύμισε επίσης τον ελεγειακό τόνο του γνωστού κομματιού του Τζίμη Πανούση, «Φασμπίντερ και ξερό ψωμί», και ειδικά τον στίχο «πόσο θ' αντέξουνε ο Μάρκος κι ο Τσιτσάνης / δεν έχουν κάνει ούτε ένα videoclip», όπου στη θέση του Μάρκου και του Τσιτσάνη (και του Μακρυγιάννη και του Μπαρμπαγιάννη του Κανατά) βρίσκονται όλα τα ιερά τέρατα που αναφέρει ο Σκορσέζε στο κείμενο του: Μπέργκμαν, Γκοντάρ, Φελίνι, Κιούμπρικ, Τριφό και όλοι οι υπόλοιποι μεγάλοι άνδρες της έβδομης τέχνης (για γυναίκα, ούτε λόγος βέβαια), το κλασικό πάνθεον, ο ίδιος κι απαράλλαχτος κανόνας που δεν έχει αλλάξει εδώ και μισό αιώνα πλέον. Μα δεν πειράζει, πατριώτες-σινεφίλ, είμαστε εφτάψυχοι...

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

8 σπαραχτικές ερωτικές ιστορίες του σινεμά για την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου

Οθόνες / 8 σπαραχτικές ερωτικές ιστορίες του σινεμά για την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου

Από την «Καζαμπλάνκα» μέχρι το «In the mood for love» και το «Once», αυτές είναι μερικές από τις χαρακτηριστικότερες φιλμικές ιστορίες καταραμένου ή ανεκπλήρωτου έρωτα, ιδανικές για τη σημερινή μέρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
O γύρος του σινεμά σε 1000 λέξεις: Πώς να πιάσουμε τον παγκόσμιο κλασικό κινηματογράφο από την αρχή

Οθόνες / O γύρος του σινεμά σε 1000 λέξεις: Πώς να πιάσουμε τον παγκόσμιο κλασικό κινηματογράφο από την αρχή

Ας κάνουμε μια παρένθεση στο binge watching και στο κυνήγι της επόμενης εθιστικής τηλεοπτικής σειράς. Το σινεμά του 20ού αιώνα δεν είναι σχολική αγγαρεία και οι ταινίες αναφοράς δεν είναι μόνο μέτρο σύγκρισης για οποιοδήποτε είδος αφήγησης ακολούθησε, αλλά αποζημιώνουν βαθύτερα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Superman: Ένα αβαρές επεισόδιο κυριακάτικου cartoon

Oθόνες / Superman: Ένα αβαρές επεισόδιο κυριακάτικου καρτούν

Υπερφορτωμένο, κατά διαστήματα απολαυστικό, με μια τετράποδη προσθήκη που θα κάνει τους ζωόφιλους να γαβγίζουν από χαρά, το «Superman» του Τζέιμς Γκαν δεν προσποιείται πως θέλει να προσφέρει τίποτα παραπάνω από δύο ευχάριστες ώρες στο σινεμά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Superman, καρχαρίες και Νταλί από αύριο στους κινηματογράφους

Πολιτισμός / Superman, καρχαρίες και Νταλί από αύριο στους κινηματογράφους

Η πρώτη ταινία του αναγεννημένου διευρυμένου σύμπαντος της DC, ο υβριδικός μεταμεσονύκτιος χαβαλές του «Dangerous Animals» και το χιτσκοκικό «Spellbound», με την ονειρική σεκάνς ανθολογίας που σχεδίασε ο Σαλβαδόρ Νταλί, ξεχωρίζουν από το πρόγραμμα αυτής της εβδομάδας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Νύχτα Αγωνίας: Το trendy δράμα του Χίτσκοκ με τη συμμετοχή του Νταλί

Οθόνες / Νύχτα Αγωνίας: Το trendy δράμα του Χίτσκοκ με τη συμμετοχή του Νταλί

Ο μεγαλοπαραγωγός Ντέιβιντ Ο. Σέλζνικ επιθυμούσε ένα trendy δράμα για την ψυχανάλυση, ενώ ο Άλφρεντ Χίτσκοκ γύρισε άλλο ένα θρίλερ για το σεξ, την ερωτική επιθυμία και τον ρόλο μιας δυναμικής γιατρού, απροστάτευτης σε ένα σεξιστικό ανδροκρατούμενο μικρόκοσμο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αναγέννηση του Jurassic World με ανακυκλωμένα υλικά, ανακουφιστικά αναχρονιστική

Οθόνες / Jurassic World: Ανακυκλωμένα υλικά, ανακουφιστικό πισωγύρισμα

Ο Κόλιν Τρεβόροου ξεκίνησε δυνατά τη δεύτερη τριλογία του Jurassic σύμπαντος και την έστειλε στον αγύριστο ή περίπου στη μέση του πουθενά, με τους τροποποιημένους δεινοσαύρους αδέσποτους, οπλισμένους κι επικίνδυνους, σε ένα φινάλε με οικολογικές κορόνες, πανηγυρικά χαοτικό, ψευδεπίγραφα απειλητικό και, εν τέλει, εξαιρετικά ανιαρό.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στο «F1», o Μπραντ Πιτ θυμίζει τους σταρ μιας άλλης εποχής

Οθόνες / Στο «F1», o Μπραντ Πιτ θυμίζει τους σταρ μιας άλλης εποχής

Ο Μπραντ Πιτ, σε έναν μεγαλειώδη αναχρονισμό σε σύγκριση με τους ζορισμένους άνδρες του σύγχρονου κινηματογράφου, παίζει την ψυχούλα που όλοι φανταζόμαστε στο «F1», έναν (καθόλου σκοτεινό) ιππότη της ασφάλτου, ριψοκίνδυνο για το fun της ιστορίας, σε πλήρη έλεγχο της κατάστασης, πιστό στο σχεδόν ερωτικό του ραντεβού με τον φακό.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
10 κινηματογραφικές προβολές-events που δεν πρέπει να χάσετε φέτος το καλοκαίρι

Οθόνες / 10 θρυλικές ταινίες που θα δούμε φέτος στα θερινά

Πέρα από τις ταινίες της διανομής, το καλοκαίρι διεξάγονται events, φεστιβάλ κaι αφιερώματα που (επανα)συστήνουν θησαυρούς από το κινηματογραφικό παρελθόν. Επιλέγουμε μια προβολή από δέκα τέτοιες δράσεις, στις οποίες κάθε σινεφίλ αξίζει να χτυπήσει κάρτα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Κατερίνα Γιουλάκη (1938-2025): «Η θεία όλων μας»

Απώλειες / Κατερίνα Γιουλάκη (1938-2025): «Η θεία όλων μας»

Η αγαπημένη ηθοποιός, που έφυγε πλήρης ημερών πριν από λίγες ημέρες, υπήρξε η επιτομή της Ελληνίδας θείας, τόσο στην τηλεόραση όσο και στον κινηματογράφο. Ο ανιψιός της, Φώτης Σεργουλόπουλος, θυμάται στιγμές μαζί της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να δει κανείς το «Φοινικικό σχέδιο» αν δεν είναι φαν του Γουές Άντερσον;

The Review / Γιατί να δει κανείς το «Φοινικικό σχέδιο» αν δεν είναι φαν του Γουές Άντερσον;

O Χρήστος Παρίδης συζητά με τη Βένα Γεωργακοπούλου για την τελευταία ταινία του Τεξανού δημιουργού. Πρόκειται, τελικά, για μια αντικαπιταλιστική αλληγορία της εποχής μας;
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ