Μπέλα και Μπάρμπι: Δύο διαφορετικές εκδοχές γυναικείας απελευθέρωσης στα Όσκαρ

Μπέλα και Μπάρμπι: Δύο διαφορετικές εκδοχές γυναικείας απελευθέρωσης στα Όσκαρ Facebook Twitter
Οι υποψήφιες για Όσκαρ ταινίες «Barbie» και «Poor Things» αποτελούν και οι δύο σύγχρονους φεμινιστικούς μύθους για τη δημιουργία μιας γυναίκας.
0

Η μία διαδραματίζεται σε έναν φωτεινό, πλαστικό κόσμο όπου τα πάντα είναι ντυμένα ροζ. Η άλλη σε έναν απομονωμένο ασπρόμαυρο κόσμο που μεταμορφώνεται, σε στυλ «Μάγου του Οζ», σ’ ένα φανταχτερό, steampunk σύμπαν. Αν και είναι πολύ διαφορετικές στυλιστικά, οι υποψήφιες για Όσκαρ ταινίες Barbie και Poor Things αποτελούν και οι δύο σύγχρονους φεμινιστικούς μύθους για τη δημιουργία μιας γυναίκας. Και οι δύο αναδιαμορφώνουν τα στάδια μιας ιστορίας ενηλικίωσης: Οι πρωταγωνίστριες ξεκινούν σε μια κατάσταση παιδικής αθωότητας και στη συνέχεια, η καθεμία με τον δικό της τρόπο, περνούν μέσα από τη μητρότητα, καταλήγοντας σε ένα μέρος όπου δεν είναι ούτε μητέρα ούτε κόρη, αλλά συγχρόνως είναι και τα δύο, δημιουργώντας την αυτονομία τους ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο καταστάσεις της γυναικείας φύσης.

Το Poor Things του Γιώργου Λάνθιμου αντλεί την ιδέα του από το «Φρανκενστάιν» της Μέρι Σέλεϊ, στο οποίο ένας ιδιοφυής επιστήμονας συναρμολογεί και δίνει ζωή σε ένα τέρας που σπέρνει τον όλεθρο, ενώ ο ίδιος χάνεται σε μια υπαρξιακή αναζήτηση της γνώσης. Εδώ ο δρ Φρανκενστάιν είναι ο Γκόντγουιν Μπάξτερ (Γουίλεμ Νταφόε) και το τερατώδες δημιούργημά του είναι η Μπέλα (Έμα Στόουν), η γυναίκα που έχει αναστήσει.

Στην αρχή η Μπέλα συμπεριφέρεται σαν νήπιο, μαθαίνοντας να μιλάει και να κινείται μιμούμενη τους ενήλικες γύρω της. Στη συνέχεια, περνάει ένα είδος εφηβείας που αρχίζει από τη στιγμή που ανακαλύπτει τη σεξουαλική απόλαυση. Η σεξουαλική της περιέργεια την ωθεί σε ακόμα μεγαλύτερες περιέργειες για τον κόσμο και τη λειτουργία του.

Τόσο η Μπέλα όσο και η Μπάρμπι είναι σε θέση να οικοδομήσουν και να κατανοήσουν πλήρως την ταυτότητά τους όταν ξεφεύγουν από τους κανόνες και τους κοινωνικούς ρόλους που επιβάλλει η πατριαρχία και αποκτούν πρόσβαση στην εσωτερική τους κόρη και στην εσωτερική τους μητέρα.

Μέσω του σεξ ανακαλύπτει τι θέλει και διεκδικεί την ικανότητά της να το επιδιώκει. Ταξιδεύει τον κόσμο με έναν ερωτύλο, τον Ντάνκαν (Μαρκ Ράφαλο), απολαμβάνοντας το αχαλίνωτο σεξ που κάνουν στην πορεία. Παραμένει αγρίως ανεξάρτητη σε όλη τη διάρκεια, παρόλο που έχει βρεθεί μακριά από τον ζοφερό, απομονωμένο ασπρόμαυρο κόσμο του σπιτιού του Μπάξτερ, όπου ήταν κρυμμένη και πάντα υπό επίβλεψη, σε έναν πολύχρωμο, άγριο κόσμο που φαντάζει τόσο εντυπωσιακός και άγνωστος σε εκείνη όσο και στους θεατές, οι οποίοι ανακαλύπτουν νέες εκδοχές πόλεων όπως η Λισαβόνα και το Παρίσι.

Η Μπέλα βιώνει τη μεγαλύτερη ελευθερία όταν αποφασίζει να εργαστεί σε έναν οίκο ανοχής στο Παρίσι. Πηγαίνει σε διαλέξεις, σε πολιτικές συναντήσεις και διαβάζει αχόρταγα, ενώ κερδίζει τα προς το ζην μέσω του σεξ. Δεν είναι πια η αφελής κόρη, που βλέπει τον κόσμο μέσα από τις προειδοποιήσεις και τις συμβουλές του Γκόντγουιν. Και δεν είναι η σύντροφος του Ντάνκαν, που αναγκάζεται να ανέχεται τα ξεσπάσματα και τις κρίσεις του με αντάλλαγμα την πρόσβαση στον ευρύτερο κόσμο.

Μπέλα και Μπάρμπι: Δύο διαφορετικές εκδοχές γυναικείας απελευθέρωσης στα Όσκαρ Facebook Twitter
Επειδή η Μπέλα ενσαρκώνει μια γυναίκα που απέρριψε τη μητρότητά της, απέρριψε το μελλοντικό της παιδί, κι όμως είναι η ίδια και μητέρα και παιδί, καταλήγει στο τέλος του σεξουαλικού ταξιδιού της σ’ ένα σημείο όπου μπορεί να είναι η μητέρα, χωρίς στην πραγματικότητα να κουβαλά όλες τις κοινωνικές συνέπειες της μητρότητας.

Αν και η Μπέλα δέχεται δύο προτάσεις γάμου στην ταινία, τελικά δεν παντρεύεται ποτέ. Ανακαλύπτει ότι έχει ήδη παίξει τον ρόλο της συζύγου στην προηγούμενη ζωή της – όταν ήταν η Βικτόρια Μπλέσινγκτον, σύζυγος και μέλλουσα μητέρα, η οποία πήδηξε από μια γέφυρα επειδή δεν ήθελε να φέρει στον κόσμο το παιδί στα σπλάχνα της. Το πείραμα του Γκόντγουιν τοποθέτησε τον εγκέφαλο του αγέννητου παιδιού στο κρανίο της νεκρής μητέρας, κάνοντας την Μπέλα μητέρα και κόρη συγχρόνως. Αυτό καθιστά την Μπέλα ένα παράδοξο της γυναικείας φύσης: Αν και ο Γκόντγουιν ήταν ο φορέας της επιστήμης, είναι η ίδια εκείνη που αποτελεί τον δικό της γονέα, τον δικό της δημιουργό. Επειδή η Μπέλα ενσαρκώνει μια γυναίκα που απέρριψε τη μητρότητά της, απέρριψε το μελλοντικό της παιδί, κι όμως είναι η ίδια και μητέρα και παιδί, καταλήγει στο τέλος του σεξουαλικού ταξιδιού της σ’ ένα σημείο όπου μπορεί να είναι η μητέρα, χωρίς στην πραγματικότητα να κουβαλά όλες τις κοινωνικές συνέπειες της μητρότητας.

Όπως η Μπέλα, έτσι και η πρωταγωνίστρια της Barbie (την οποία υποδύεται η Μάργκο Ρόμπι), φαίνεται να είναι μια ενήλικη γυναίκα, αλλά έχει τις ευαισθησίες ενός παιδιού. Ο κόσμος της είναι ένα γιγαντιαίο παιχνίδι που ζωντανεύει. Τα πάντα καθορίζονται από τη φαντασία – από τη θερμοκρασία του νερού στο ντους του σπιτιού των ονείρων της μέχρι το γάλα που προσποιείται ότι υπάρχει σε ένα κουτί. Βρίσκεται σε μια αιώνια κατάσταση παιχνιδιού. Αυτή και οι υπόλοιποι κάτοικοι της παιχνιδούπολης δεν έχουν καμία αντίληψη σεξουαλικότητας. Δεν έχουν καν γεννητικά όργανα, όπως σημειώνει και η ίδια η Μπάρμπι.

Μπέλα και Μπάρμπι: Δύο διαφορετικές εκδοχές γυναικείας απελευθέρωσης στα Όσκαρ Facebook Twitter
Δεν είναι η μητρότητα η λύση για την Μπάρμπι, όμως η ανακάλυψη μιας μητρικής φιγούρας και η σχέση της με την Γκλόρια και τη Σάσα την οδηγούν στην αυτοδιάθεση και στην χειραφέτηση.

Η εξέλιξη της Μπάρμπι είναι πιο αφηρημένη από εκείνη της Μπέλα. Η εφηβεία της Μπάρμπι ξεκινά με αμφιβολίες, ριπές αυτοσυνειδησίας και σκέψεις για τον θάνατο. Το ταξίδι της είναι η μετάβαση από τη φανταστική παιχνιδούπολη στον πραγματικό κόσμο, όπου ελπίζει να βρει τη Σάσα (Αριάνα Γκρίνμπλατ), το κορίτσι που έπαιζε κάποτε μαζί της. Όταν την εντοπίζει όμως, συνειδητοποιεί ότι η Σάσα δεν είναι η αιτία των πρόσφατων δραματικών αλλαγών που βιώνει. Η Μπάρμπι συνδέεται ψυχολογικά με τη μητέρα του κοριτσιού, την Γκλόρια (Αμέρικα Φερέρα), μια υπάλληλο της Mattel της οποίας οι αληθινές αγωνίες μεταμοσχεύτηκαν με κάποιο τρόπο στην Μπάρμπι της παιχνιδούπολης.

Η Μπάρμπι λειτουργεί ως γέφυρα μεταξύ μητέρας και κόρης, ενσαρκώνοντας την εγκαταλελειμμένη παιδική ηλικία της Σάσα και τις ενήλικες σκέψεις της Γκλόρια. Βρίσκεται ανάμεσα σε δύο γενιές γυναικών που στην αρχή νιώθουν ασύνδετες μεταξύ τους, συναισθηματικά και πολιτικά. Τελικά όμως η Σάσα, η Γκλόρια και η Μπάρμπι βρίσκουν κοινό τόπο αντιδρώντας σε όλους τους τρόπους με τους οποίους η κοινωνία καταπιέζει, αποσιωπά και περιορίζει τις γυναίκες.

Δεν είναι η μητρότητα η λύση για την Μπάρμπι, όμως η ανακάλυψη μιας μητρικής φιγούρας και η σχέση της με την Γκλόρια και τη Σάσα την οδηγούν στην αυτοδιάθεση και στη χειραφέτηση. Υπ’ αυτή την έννοια, η μητρότητα δεν έχει να κάνει τόσο με τα παιδιά όσο με το ποιες αντιλήψεις της γυναικείας αυτονομίας περνούν από γενιά σε γενιά και ποιες όχι.

Με άλλα λόγια, και οι δύο ιστορίες έχουν να κάνουν με μια φεμινιστική γενεαλογία. Τόσο η Μπέλα όσο και η Μπάρμπι είναι σε θέση να οικοδομήσουν και να κατανοήσουν πλήρως την ταυτότητά τους όταν ξεφεύγουν από τους κανόνες και τους κοινωνικούς ρόλους που επιβάλλει η πατριαρχία και αποκτούν πρόσβαση στην εσωτερική τους κόρη και στην εσωτερική τους μητέρα. Το να είσαι ελεύθερη γυναίκα, όπως η Μπέλα ή η Μπάρμπι, σημαίνει να είσαι ελεύθερη από ορισμούς – ή, μάλλον, να είσαι ελεύθερη να ορίζεις η ίδια τον εαυτό σου.

Με στοιχεία από The New York Times

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

H Barbie φεμινίστρια: το πιο ακριβό ανέκδοτο του κόσμου

Οπτική Γωνία / H Barbie φεμινίστρια: Το πιο ακριβό ανέκδοτο του κόσμου

Τώρα που καταλαγιάζει (κάπως) η λύσσα για τον φεμινιστικό θρίαμβο της Barbie, ας δούμε λίγο γιατί δεν θα συγγενέψουμε ποτέ (ούτε ιδεολογικά) με ένα brand που μπορεί να πουλήσει τα πάντα: ακόμα και φεμινιστική αλληλεγγύη.
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ
Λάνθιμος vs. Hollywood

Οθόνες / Λάνθιμος vs. Hollywood

Κι ενώ το παγκόσμιο fandom –και ειδικά ο Ράιαν Γκόσλινγκ– ωρύεται για την αναπάντεχη απουσία της Γκρέτα Γκέργουιγκ και της Μάργκοτ Ρόμπι από τις πεντάδες τους και το ηχηρό σνομπάρισμα του Λεονάρντο ντι Κάπριο, ο Γιώργος Λάνθιμος κάνει κρουαζιέρα με 11 υποψηφιότητες και το «Poor Things» του βολεύεται αναπαυτικά στη θέση του ενισχυμένου outsider.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Army of Lovers», όπως «Στρατός Εραστών»

Οθόνες / «Army of Lovers»: Μια ταινία για τα ζευγάρια εραστών του Ιερού Λόχου

Ο σκηνοθέτης Λευτέρης Χαρίτος εξηγεί πώς αποφάσισε να θίξει ένα θέμα που για αιώνες θεωρείται ταμπού: τις ερωτικές σχέσεις μεταξύ αντρών στην Αρχαία Ελλάδα, ακόμη και στο πεδίο της μάχης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tsoula Festival

Μουσική / Tsoula Festival: Το πιο φρέσκο νησιώτικο φεστιβάλ στήνεται στην Αστυπάλαια

Με όνομα εμπνευσμένο από το παραδοσιακό φυλαχτό του νησιού, το φεστιβάλ που οραματίστηκαν τρεις δημοσιογράφοι στρέφει τα βλέμματα στην «πεταλούδα του Αιγαίου» – και έχουμε αποκλειστικά το πλήρες πρόγραμμά του.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Τζόυς Ευείδη

Οι Αθηναίοι / Τζόυς Ευείδη: «Φαίνομαι πολύ κουλ; Μπα, ρόλος είναι»

Αν της είχαν κάνει στο θέατρο όσες επαγγελματικές προτάσεις είχε ως σερβιτόρα, θα ήταν η Βουγιουκλάκη – όπως λέει. Κι αν και συχνά αυτολογοκρίνεται, δεν κρύβεται πίσω από τις λέξεις. Είναι μια αγαπητή κωμική ηθοποιός, που κάποτε ήθελε να παίξει δραματικούς ρόλους. Και είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Sonny boy: Ο Αλ Πατσίνο με τα δικά του λόγια

Pulp Fiction / Sonny boy: Ο Αλ Πατσίνο με τα δικά του λόγια

Mε αφορμή την βιογραφία του που μόλις κυκλοφόρησε στα Ελληνικά, ανατρέχουμε στη ζωή και την καριέρα του κορυφαίου σταρ, που προσπάθησε πολύ να αποφύγει τη διασημότητα, αλλά, ευτυχώς για εμάς, απέτυχε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Είναι «καταραμένη» η κινηματογραφική βιογραφία του Μάικλ Τζάκσον;

Οθόνες / Είναι «καταραμένη» η κινηματογραφική βιογραφία του Μάικλ Τζάκσον;

Νέα αναβολή πήρε η ταινία «Michael» ενώ η παραγωγή ανακοίνωσε την έναρξη επιπλέον γυρισμάτων, τα οποία ενδεχομένως θα επιχειρήσουν να ασχοληθούν με τις βαριές κατηγορίες εις βάρος του αείμνηστου «Βασιλιά της ποπ».
THE LIFO TEAM
Τι είναι το IMAX που, μετά τη Θεσσαλονίκη, έρχεται και στην Αθήνα

Οθόνες / Τι είναι το IMAX που, μετά τη Θεσσαλονίκη, έρχεται και στην Αθήνα

Η ανακοίνωση των Village Cinemas γεμίζει χαρά τους Αθηναίους σινεφίλ που πρόκειται να αποκτήσουν τη δική τους αίθουσα IMAX. Τι είναι, όμως, η τεχνολογία IMAX και γιατί μέχρι πρότινος είχε μόνο η Θεσσαλονίκη πιστοποιημένη αίθουσα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ερωτικές ιστορίες κάτω από τα αστέρια στο Cine Paris

Οθόνες / Ερωτικές ιστορίες κάτω από τα αστέρια στο Cine Paris

Ένα υπέροχο κινηματογραφικό αφιέρωμα στο στέκι της Πλάκας, με παλιές δόξες, όπως το «Brief Encounter» και το «Roman Holiday» αλλά και πιο σύγχρονες, όπως το κομψοτέχνημα «In the Mood for Love» και το σπαραχτικό «Cold War».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Βασίλη και Δάφνη, πώς γυρίσατε την πιο αφοπλιστική ερωτική σκηνή του ελληνικού σινεμά;

Lifo Videos / Βασίλη και Δάφνη, πώς γυρίσατε την πιο αφοπλιστική ερωτική σκηνή του ελληνικού σινεμά;

Ο βραβευμένος σκηνοθέτης και σεναριογράφος Βασίλης Κεκάτος, μαζί με την πρωταγωνίστριά του, Δάφνη Πατακιά, μιλούν για όσα έζησαν στα γυρίσματα της ταινίας «Οι άγριες μέρες μας» – μιας ιστορίας με χαρακτήρες που είναι «γλυκά τσογλανάκια».
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
«Made in Vain»: Γιατί ένας άνθρωπος θέλει να γίνει bodybuilder;

Οθόνες / «Made in Vain»: Γιατί ένας άνθρωπος θέλει να γίνει bodybuilder;

Ένα αποκαλυπτικό ελληνικό ντοκιμαντέρ που αποτυπώνει την ωμή αλήθεια για το άθλημα του bodybuilding –έναν κόσμο όπου δοκιμάζονται τα όρια σώματος και πνεύματος– έρχεται στις αίθουσες την Πέμπτη 29 Μαΐου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ