Μπέλα και Μπάρμπι: Δύο διαφορετικές εκδοχές γυναικείας απελευθέρωσης στα Όσκαρ

Μπέλα και Μπάρμπι: Δύο διαφορετικές εκδοχές γυναικείας απελευθέρωσης στα Όσκαρ Facebook Twitter
Οι υποψήφιες για Όσκαρ ταινίες «Barbie» και «Poor Things» αποτελούν και οι δύο σύγχρονους φεμινιστικούς μύθους για τη δημιουργία μιας γυναίκας.
0

Η μία διαδραματίζεται σε έναν φωτεινό, πλαστικό κόσμο όπου τα πάντα είναι ντυμένα ροζ. Η άλλη σε έναν απομονωμένο ασπρόμαυρο κόσμο που μεταμορφώνεται, σε στυλ «Μάγου του Οζ», σ’ ένα φανταχτερό, steampunk σύμπαν. Αν και είναι πολύ διαφορετικές στυλιστικά, οι υποψήφιες για Όσκαρ ταινίες Barbie και Poor Things αποτελούν και οι δύο σύγχρονους φεμινιστικούς μύθους για τη δημιουργία μιας γυναίκας. Και οι δύο αναδιαμορφώνουν τα στάδια μιας ιστορίας ενηλικίωσης: Οι πρωταγωνίστριες ξεκινούν σε μια κατάσταση παιδικής αθωότητας και στη συνέχεια, η καθεμία με τον δικό της τρόπο, περνούν μέσα από τη μητρότητα, καταλήγοντας σε ένα μέρος όπου δεν είναι ούτε μητέρα ούτε κόρη, αλλά συγχρόνως είναι και τα δύο, δημιουργώντας την αυτονομία τους ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο καταστάσεις της γυναικείας φύσης.

Το Poor Things του Γιώργου Λάνθιμου αντλεί την ιδέα του από το «Φρανκενστάιν» της Μέρι Σέλεϊ, στο οποίο ένας ιδιοφυής επιστήμονας συναρμολογεί και δίνει ζωή σε ένα τέρας που σπέρνει τον όλεθρο, ενώ ο ίδιος χάνεται σε μια υπαρξιακή αναζήτηση της γνώσης. Εδώ ο δρ Φρανκενστάιν είναι ο Γκόντγουιν Μπάξτερ (Γουίλεμ Νταφόε) και το τερατώδες δημιούργημά του είναι η Μπέλα (Έμα Στόουν), η γυναίκα που έχει αναστήσει.

Στην αρχή η Μπέλα συμπεριφέρεται σαν νήπιο, μαθαίνοντας να μιλάει και να κινείται μιμούμενη τους ενήλικες γύρω της. Στη συνέχεια, περνάει ένα είδος εφηβείας που αρχίζει από τη στιγμή που ανακαλύπτει τη σεξουαλική απόλαυση. Η σεξουαλική της περιέργεια την ωθεί σε ακόμα μεγαλύτερες περιέργειες για τον κόσμο και τη λειτουργία του.

Τόσο η Μπέλα όσο και η Μπάρμπι είναι σε θέση να οικοδομήσουν και να κατανοήσουν πλήρως την ταυτότητά τους όταν ξεφεύγουν από τους κανόνες και τους κοινωνικούς ρόλους που επιβάλλει η πατριαρχία και αποκτούν πρόσβαση στην εσωτερική τους κόρη και στην εσωτερική τους μητέρα.

Μέσω του σεξ ανακαλύπτει τι θέλει και διεκδικεί την ικανότητά της να το επιδιώκει. Ταξιδεύει τον κόσμο με έναν ερωτύλο, τον Ντάνκαν (Μαρκ Ράφαλο), απολαμβάνοντας το αχαλίνωτο σεξ που κάνουν στην πορεία. Παραμένει αγρίως ανεξάρτητη σε όλη τη διάρκεια, παρόλο που έχει βρεθεί μακριά από τον ζοφερό, απομονωμένο ασπρόμαυρο κόσμο του σπιτιού του Μπάξτερ, όπου ήταν κρυμμένη και πάντα υπό επίβλεψη, σε έναν πολύχρωμο, άγριο κόσμο που φαντάζει τόσο εντυπωσιακός και άγνωστος σε εκείνη όσο και στους θεατές, οι οποίοι ανακαλύπτουν νέες εκδοχές πόλεων όπως η Λισαβόνα και το Παρίσι.

Η Μπέλα βιώνει τη μεγαλύτερη ελευθερία όταν αποφασίζει να εργαστεί σε έναν οίκο ανοχής στο Παρίσι. Πηγαίνει σε διαλέξεις, σε πολιτικές συναντήσεις και διαβάζει αχόρταγα, ενώ κερδίζει τα προς το ζην μέσω του σεξ. Δεν είναι πια η αφελής κόρη, που βλέπει τον κόσμο μέσα από τις προειδοποιήσεις και τις συμβουλές του Γκόντγουιν. Και δεν είναι η σύντροφος του Ντάνκαν, που αναγκάζεται να ανέχεται τα ξεσπάσματα και τις κρίσεις του με αντάλλαγμα την πρόσβαση στον ευρύτερο κόσμο.

Μπέλα και Μπάρμπι: Δύο διαφορετικές εκδοχές γυναικείας απελευθέρωσης στα Όσκαρ Facebook Twitter
Επειδή η Μπέλα ενσαρκώνει μια γυναίκα που απέρριψε τη μητρότητά της, απέρριψε το μελλοντικό της παιδί, κι όμως είναι η ίδια και μητέρα και παιδί, καταλήγει στο τέλος του σεξουαλικού ταξιδιού της σ’ ένα σημείο όπου μπορεί να είναι η μητέρα, χωρίς στην πραγματικότητα να κουβαλά όλες τις κοινωνικές συνέπειες της μητρότητας.

Αν και η Μπέλα δέχεται δύο προτάσεις γάμου στην ταινία, τελικά δεν παντρεύεται ποτέ. Ανακαλύπτει ότι έχει ήδη παίξει τον ρόλο της συζύγου στην προηγούμενη ζωή της – όταν ήταν η Βικτόρια Μπλέσινγκτον, σύζυγος και μέλλουσα μητέρα, η οποία πήδηξε από μια γέφυρα επειδή δεν ήθελε να φέρει στον κόσμο το παιδί στα σπλάχνα της. Το πείραμα του Γκόντγουιν τοποθέτησε τον εγκέφαλο του αγέννητου παιδιού στο κρανίο της νεκρής μητέρας, κάνοντας την Μπέλα μητέρα και κόρη συγχρόνως. Αυτό καθιστά την Μπέλα ένα παράδοξο της γυναικείας φύσης: Αν και ο Γκόντγουιν ήταν ο φορέας της επιστήμης, είναι η ίδια εκείνη που αποτελεί τον δικό της γονέα, τον δικό της δημιουργό. Επειδή η Μπέλα ενσαρκώνει μια γυναίκα που απέρριψε τη μητρότητά της, απέρριψε το μελλοντικό της παιδί, κι όμως είναι η ίδια και μητέρα και παιδί, καταλήγει στο τέλος του σεξουαλικού ταξιδιού της σ’ ένα σημείο όπου μπορεί να είναι η μητέρα, χωρίς στην πραγματικότητα να κουβαλά όλες τις κοινωνικές συνέπειες της μητρότητας.

Όπως η Μπέλα, έτσι και η πρωταγωνίστρια της Barbie (την οποία υποδύεται η Μάργκο Ρόμπι), φαίνεται να είναι μια ενήλικη γυναίκα, αλλά έχει τις ευαισθησίες ενός παιδιού. Ο κόσμος της είναι ένα γιγαντιαίο παιχνίδι που ζωντανεύει. Τα πάντα καθορίζονται από τη φαντασία – από τη θερμοκρασία του νερού στο ντους του σπιτιού των ονείρων της μέχρι το γάλα που προσποιείται ότι υπάρχει σε ένα κουτί. Βρίσκεται σε μια αιώνια κατάσταση παιχνιδιού. Αυτή και οι υπόλοιποι κάτοικοι της παιχνιδούπολης δεν έχουν καμία αντίληψη σεξουαλικότητας. Δεν έχουν καν γεννητικά όργανα, όπως σημειώνει και η ίδια η Μπάρμπι.

Μπέλα και Μπάρμπι: Δύο διαφορετικές εκδοχές γυναικείας απελευθέρωσης στα Όσκαρ Facebook Twitter
Δεν είναι η μητρότητα η λύση για την Μπάρμπι, όμως η ανακάλυψη μιας μητρικής φιγούρας και η σχέση της με την Γκλόρια και τη Σάσα την οδηγούν στην αυτοδιάθεση και στην χειραφέτηση.

Η εξέλιξη της Μπάρμπι είναι πιο αφηρημένη από εκείνη της Μπέλα. Η εφηβεία της Μπάρμπι ξεκινά με αμφιβολίες, ριπές αυτοσυνειδησίας και σκέψεις για τον θάνατο. Το ταξίδι της είναι η μετάβαση από τη φανταστική παιχνιδούπολη στον πραγματικό κόσμο, όπου ελπίζει να βρει τη Σάσα (Αριάνα Γκρίνμπλατ), το κορίτσι που έπαιζε κάποτε μαζί της. Όταν την εντοπίζει όμως, συνειδητοποιεί ότι η Σάσα δεν είναι η αιτία των πρόσφατων δραματικών αλλαγών που βιώνει. Η Μπάρμπι συνδέεται ψυχολογικά με τη μητέρα του κοριτσιού, την Γκλόρια (Αμέρικα Φερέρα), μια υπάλληλο της Mattel της οποίας οι αληθινές αγωνίες μεταμοσχεύτηκαν με κάποιο τρόπο στην Μπάρμπι της παιχνιδούπολης.

Η Μπάρμπι λειτουργεί ως γέφυρα μεταξύ μητέρας και κόρης, ενσαρκώνοντας την εγκαταλελειμμένη παιδική ηλικία της Σάσα και τις ενήλικες σκέψεις της Γκλόρια. Βρίσκεται ανάμεσα σε δύο γενιές γυναικών που στην αρχή νιώθουν ασύνδετες μεταξύ τους, συναισθηματικά και πολιτικά. Τελικά όμως η Σάσα, η Γκλόρια και η Μπάρμπι βρίσκουν κοινό τόπο αντιδρώντας σε όλους τους τρόπους με τους οποίους η κοινωνία καταπιέζει, αποσιωπά και περιορίζει τις γυναίκες.

Δεν είναι η μητρότητα η λύση για την Μπάρμπι, όμως η ανακάλυψη μιας μητρικής φιγούρας και η σχέση της με την Γκλόρια και τη Σάσα την οδηγούν στην αυτοδιάθεση και στη χειραφέτηση. Υπ’ αυτή την έννοια, η μητρότητα δεν έχει να κάνει τόσο με τα παιδιά όσο με το ποιες αντιλήψεις της γυναικείας αυτονομίας περνούν από γενιά σε γενιά και ποιες όχι.

Με άλλα λόγια, και οι δύο ιστορίες έχουν να κάνουν με μια φεμινιστική γενεαλογία. Τόσο η Μπέλα όσο και η Μπάρμπι είναι σε θέση να οικοδομήσουν και να κατανοήσουν πλήρως την ταυτότητά τους όταν ξεφεύγουν από τους κανόνες και τους κοινωνικούς ρόλους που επιβάλλει η πατριαρχία και αποκτούν πρόσβαση στην εσωτερική τους κόρη και στην εσωτερική τους μητέρα. Το να είσαι ελεύθερη γυναίκα, όπως η Μπέλα ή η Μπάρμπι, σημαίνει να είσαι ελεύθερη από ορισμούς – ή, μάλλον, να είσαι ελεύθερη να ορίζεις η ίδια τον εαυτό σου.

Με στοιχεία από The New York Times

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

H Barbie φεμινίστρια: το πιο ακριβό ανέκδοτο του κόσμου

Οπτική Γωνία / H Barbie φεμινίστρια: Το πιο ακριβό ανέκδοτο του κόσμου

Τώρα που καταλαγιάζει (κάπως) η λύσσα για τον φεμινιστικό θρίαμβο της Barbie, ας δούμε λίγο γιατί δεν θα συγγενέψουμε ποτέ (ούτε ιδεολογικά) με ένα brand που μπορεί να πουλήσει τα πάντα: ακόμα και φεμινιστική αλληλεγγύη.
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ
Λάνθιμος vs. Hollywood

Οθόνες / Λάνθιμος vs. Hollywood

Κι ενώ το παγκόσμιο fandom –και ειδικά ο Ράιαν Γκόσλινγκ– ωρύεται για την αναπάντεχη απουσία της Γκρέτα Γκέργουιγκ και της Μάργκοτ Ρόμπι από τις πεντάδες τους και το ηχηρό σνομπάρισμα του Λεονάρντο ντι Κάπριο, ο Γιώργος Λάνθιμος κάνει κρουαζιέρα με 11 υποψηφιότητες και το «Poor Things» του βολεύεται αναπαυτικά στη θέση του ενισχυμένου outsider.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Θανάσης Βαλτινός: Η νουβέλα «Η Κάθοδος των Εννιά» του διακεκριμένου συγγραφέα

Οθόνες / «Η Κάθοδος των Εννιά»: Η διάσημη νουβέλα του Θανάση Βαλτινού

Πεθαίνει σαν σήμερα ο διακεκριμένος Έλληνας συγγραφέας. Αυτή είναι η ιστορία ενός από τα εμβληματικότερα βιβλία του και η βραβευμένη μεταφορά της στον κινηματογράφο, το 1984, από τον Χρίστο Σιοπαχά.
ΦΩΝΤΑΣ ΤΡΟΥΣΑΣ
Η Ιζαμπέλ Ιπέρ έπαιξε σε 120 ταινίες. Σε αυτές τις 10 ξεπέρασε τον εαυτό της

Οθόνες / Η Ιζαμπέλ Ιπέρ έπαιξε σε 120 ταινίες. Σε αυτές τις 10 ξεπέρασε τον εαυτό της

Με αφορμή το αφιέρωμα που ετοίμασε το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για μία από τις σπουδαιότερες ηθοποιούς της εποχής μας, επιλέγουμε 10 ταινίες της, στις οποίες έχει αποτυπωθεί η τεράστια υποκριτική της δυναμική και η ικανότητά της να μεταμορφώνεται εσωτερικά με κάθε ρόλο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Βιμ Βέντερς: Τι θα δούμε στο μεγάλο αφιέρωμα που έρχεται στη Στέγη

Οθόνες / Βιμ Βέντερς: Τι θα δούμε στο μεγάλο αφιέρωμα που έρχεται στη Στέγη

Ένα μοναδικό μεγάλο αφιέρωμα στον σπουδαίο δημιουργό για ένα τριήμερο σε όλους τους χώρους της Στέγης, με προβολές των ταινιών του, ένα masterclass και μια συζήτησή του με την Αφροδίτη Παναγιωτάκου στην Κεντρική Σκηνή.
M. HULOT
Steve Blame: «Το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή είναι να παραμένεις καλός άνθρωπος»

Οθόνες / Steve Blame: «Το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή είναι η καλοσύνη»

Υπήρξε από τις πιο αναγνωρίσιμες διεθνώς τηλεοπτικές περσόνες, όντας ο κεντρικός παρουσιαστής του MTV. Σήμερα ο 66χρονος τηλεοπτικός παραγωγός, συγγραφέας και σεναριογράφος ζει πλέον μόνιμα στην Αθήνα, όμως ο έρωτας με την Ελλάδα κρατάει από πολύ παλιά. Ο Steve Blame αφηγείται τη ζωή του στη LifO.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Oι 10 Καλύτερες Ελληνικές Ταινίες των ‘20s μέχρι τώρα

Η λίστα / Oι 10 καλύτερες ελληνικές ταινίες των '20s μέχρι τώρα

Ποιες ελληνικές ταινίες της τρέχουσας δεκαετίας έχουν ξεχωρίσει μέχρι στιγμής; Ρωτήσαμε 20 κριτικούς κινηματογράφου, ανθρώπους του ευρύτερου κινηματογραφικού χώρου και αθεράπευτους σινεφίλ και σας παρουσιάζουμε το top 10 που προέκυψε μέσα από το συναρπαστικό, σύνθετο μωσαϊκό του σύγχρονου ελληνικού σινεμά.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Η αλήθεια είναι πως δεν μπορώ να εξηγήσω απόλυτα γιατί επιστρέφω διαρκώς εκεί»

Γειτονιές της Ελλάδας / «Επιστρέφοντας, μπορεί να πιάσουμε πάλι το νήμα»

Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος μας μιλά για το χωριό όπου γεννήθηκε, το Αρματολικό στη νότια Πίνδο, αλλά και για το νέο του ντοκιμαντέρ, «Τα τέρματα του Αυγούστου», που διαδραματίζεται εκεί.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης έχει τα πιο ψαγμένα αφιερώματα

Οθόνες / Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης έχει τα πιο ψαγμένα αφιερώματα

Από μια ρετροσπεκτίβα στην Ιζαμπέλ Ιπέρ μέχρι έναν πλήρη οδηγό του έργου του Γιώργου Τσεμπερόπουλου και από το spotlight στον Μαρσέλ Πανιόλ μέχρι μια ανατρεπτική ματιά στην έννοια του plot twist, οι θεματικές ενότητες του φεστιβάλ διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Γιούλη Τσαγκαράκη: «Κάθε σπίτι έχει τον δικό του Νετανιάχου, τον δικό του Τραμπ»

Οθόνες / Γιούλη Τσαγκαράκη: Η θεία Σταματίνα από τις «Σέρρες» του Γιώργου Καπουτζίδη μιλά στη LifO

Η ταλαντούχα ηθοποιός με τον ρόλο της ίντερσεξ θείας έσπασε ταμπού και άνοιξε ξανά μια σειρά συζητήσεων για το φύλο, την LGBTQI+ κοινότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πώς ετοιμάστηκε για το ρόλο; Πώς βλέπει τις αντιδράσεις;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τι θα δούμε στο 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Σινεμά / Τι θα δούμε στο 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Η νέα ταινία της Ιζαμπέλ Ιπέρ, φιλμ που έρχονται από τις Κάννες, πρεμιέρες, οι μικρού μήκους του Γιώργου Τσεμπερόπουλου και οι ελληνικές συμμετοχές των διαγωνιστικών τμημάτων είναι μερικοί από τους λόγους που θα μας στείλουν και φέτος στις αίθουσες του αγαπημένου κινηματογραφικού θεσμού.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Το αμερικανικό σινεμά δίνει τη μία μάχη μετά την άλλη

Pulp Fiction / Το αμερικανικό σινεμά δίνει τη μία μάχη μετά την άλλη

Προτροπή για αντίσταση ή παραίνεση για τρομοκρατία; Το αριστούργημα του Πολ Τόμας Άντερσον «Μια μάχη μετά την άλλη», οι εξαιρετικές πρόσφατες αλληγορίες «Weapons» και «Eddington», αλλά και οι αξέχαστες κινηματογραφικές αναφορές τους απασχολούν τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο και τον αρχισυντάκτη της LiFO Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Επιτρέπεται να θαυμάζουμε σήμερα τη Λένι Ρίφενσταλ;

Ιδέες / Επιτρέπεται να θαυμάζουμε σήμερα τη Λένι Ρίφενσταλ;

Με αφορμή το νέο ντοκιμαντέρ για μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες του 20ού αιώνα, ξαναθυμόμαστε τι είχαν απαντήσει στη LiFO οι Πέπη Ρηγοπούλου, Θωμάς Μοσχόπουλος, Δημήτρης Στεφανάκης, Θάνος Παπακωνσταντίνου, Πάνος Κούτρας και Θεόφιλος Τραμπούλης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Boots»: Μια σειρά για το τι σημαίνει «να είσαι gay στον στρατό»

Οθόνες / «Boots»: Kάτι καλό θα κάνει αυτή η σειρά για να την αποκαλούν «woke σκουπίδι»

H τηλεοπτική σειρά οκτώ επεισοδίων του Netflix, που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, προσεγγίζει με μοναδικό και συγκινητικό τρόπο το θέμα της ομοφοβίας στον στρατό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ειρήνη Παπά μέσα από 9 ταινίες και 1 ντοκιμαντέρ

Οθόνες / Ειρήνη Παπά: Οι σημαντικότερες ταινίες της για ένα πενθήμερο στην Ταινιοθήκη

Την αποκάλεσαν «Καρυάτιδα», συνέβαλε στο να φτάσει το αρχαίο δράμα στο Χόλιγουντ, υπήρξε μια αληθινή σταρ. Αυτή την εβδομάδα μπορούμε να δούμε ξανά την «Αντιγόνη», τις «Τρωάδες», το «Ζ» και άλλες ταινίες που η Ειρήνη Παπά σφράγισε με την ερμηνεία της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η αιώνια και οικουμενική θεία Μπεμπέκα

Daily / Η αιώνια και οικουμενική θεία Μπεμπέκα

Η αναγγελία του θανάτου της Άννας Κυριακού προκάλεσε βαθιά συγκίνηση και θλίψη καθώς πολλοί έμοιαζαν να πενθούν όχι τόσο την απώλεια της ίδιας της ηθοποιού όσο του χαρακτήρα της στις «Tρεις Χάριτες», κι ας έχουν περάσει τρεις δεκαετίες από τότε.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ