«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ

«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
Στην ταινία ο Κρουζ ήταν ο αστροναύτης Μπόουμαν σε μια οικογενειακή οδύσσεια και η Κίντμαν μια αρχετυπική προβολή της συζυγικής ασφάλειας στο σεξουαλικό πάθος.
4

Το πρωί της 7ης Μαρτίου 1999 τηλεφωνώ στο γραφείο της ελληνικής Warner για να μάθω αν έχουν νέα από το «Μάτια ερμητικά κλειστά», το κινηματογραφικό «γεφύρι της Άρτας», που ήταν σίγουρο πως είχε γυριστεί, αν και κανείς δεν γνώριζε ακριβώς πότε θα ήταν έτοιμο. Από την άλλη άκρη της γραμμής η πάντα ενθουσιώδης Μαρίνα μου μιλούσε διστακτικά, λες και κάποιος είχε πεθάνει. Δέκα λεπτά αργότερα κατάλαβα πως ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ είχε φύγει απ' τη ζωή. Της είπα «συγγνώμη» και έκλεισα το τηλέφωνο με τον τρόπο που κάποτε έκλειναν τα τηλέφωνα ‒ απότομα. Έκανα ακριβώς δύο μέρες να συνέλθω από το ξαφνικό. Χωρίς λογική, πίστευα πως ο Κιούμπρικ δεν θα τολμούσε να πεθάνει πριν επιμεληθεί μέχρι κεραίας μια ταινία του, ειδικά αυτήν.

Στις αρχές Ιουλίου, μια άλλη εταιρεία διανομής μού προτείνει να πάω στο Λος Άντζελες για να κάνω συνέντευξη με τον Άνταμ Σάντλερ. Για το «Big daddy», που μάλιστα είχε βγει ήδη στις αμερικανικές αίθουσες, με τεράστια επιτυχία. Η Sony ήθελε να «πετάξει» Ευρωπαίους δημοσιογράφους για μια δεκάλεπτη κουβέντα με έναν ηθοποιό που η γηραιά, αλλά και οι υπόλοιπες ήπειροι, σνόμπαραν επιδεικτικά. Δεν με ενδιέφερε καθόλου, αλλά ξανακοίταξα τις ημερομηνίες: 16 με 20 Ιουλίου. Στις 16 έκανε πρεμιέρα στις αίθουσες των ΗΠΑ το «Μάτια ερμητικά κλειστά». Είπα αμέσως «ναι».

Μέσα στην αίθουσα, για πρώτη φορά, είδα ένα ζευγάρι να σηκώνεται όρθιο και να αποχωρεί φωνάζοντας «αίσχος». Πού, στο πολιτισμένο Μπέβερλι! Λογικό.

Με το που έφτασα στο L.A., φόρτωσα τη βαλίτσα στο νοικιασμένο αυτοκίνητο και πήγα αμέσως, όχι στο ξενοδοχείο, αλλά σε ένα multiplex του Beverly Hills, νωρίς το απόγευμα. Έβγαλα εισιτήριο και μπήκα στην αίθουσα, ξεχνώντας το 18ωρο ταξίδι. Cruise, Kidman, Kubrick, «Eyes wide shut». Αυτό ήταν. Πήγα και ήρθα, σαν τον κλονισμένο Μπιλ (Κρουζ) στην περιπέτειά του στην εσχατιά της επιθυμίας, με την κρεβατοκάμαρα ως τελευταίο σύνορο και την προοπτική της απάτης ως ελιξίριο ζωής και καμπανάκι θανάτου. Ξαναμπαίνω στην ουρά για encore, σε πείσμα του jet lag. Ο μπροστινός μου με ρωτάει τι έργο σκοπεύω να δω. Του λέω ποιο και μου απαντά, «μην μπεις στον κόπο, έχω ακούσει πως είναι χάλια».

«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter

Μέσα στην αίθουσα, για πρώτη φορά, είδα ένα ζευγάρι να σηκώνεται όρθιο και να αποχωρεί φωνάζοντας «αίσχος». Πού, στο πολιτισμένο Μπέβερλι! Λογικό. Είχαν πάει να δουν μια ταινία με τον Κρουζ και την Κίντμαν και τους προέκυψε κλασικός Κιούμπρικ, μια επικίνδυνη ονειροφαντασία ενός παντρεμένου, βασισμένη σε ένα ξεχασμένο βιβλίο ενός Αυστριακού, του Άρθουρ Σνίτσλερ, φίλου του Φρόιντ, διά χειρός ενός Αμερικανού από το Μπρονξ, που γυρίστηκε σε ένα βρετανικό στούντιο που παρίστανε τη Νέα Υόρκη!

Τον Σεπτέμβριο η ταινία έκανε την ευρωπαϊκή της πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βενετίας. Οι Κρουζ και Κίντμαν φαίνονταν να έχουν συνέλθει από την απώλεια και, ως συνήθως, χορογράφησαν την είσοδό τους στο Καζινό για τη συνέντευξη Τύπου και τις απαντήσεις τους, με συγκρατημένη λύπη και λόγια ευγνωμοσύνης για τον μαέστρο που έμελλε να τους διαλύσει ολοσχερώς. Κυρίως έμοιαζαν να μην έχουν συνειδητοποιήσει τι έπαιξαν. Στην ταινία ο Κρουζ ήταν ο αστροναύτης Μπόουμαν σε μια οικογενειακή οδύσσεια και η Κίντμαν μια αρχετυπική προβολή της συζυγικής ασφάλειας στο σεξουαλικό πάθος.

Οι κριτικές είναι σαφώς πιο θετικές, ενώ οι Αμερικανοί, όπως και με τα περισσότερα από τα αριστουργήματα του Κιούμπρικ από την «Οδύσσεια του Διαστήματος» και ένθεν, παρεξήγησαν το νόημα στην αρχική τους εκτίμηση. Έχοντας αγοράσει από την Αμερική το χρονικό της συγγραφής του σεναρίου από τον Φρέντερικ Ρέιφιελ, ξεκίνησα να γράφω ένα μεγάλο άρθρο με πληροφορίες και κριτική για λογαριασμό του περιοδικού «Σινεμά» για το τεύχος του Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς. Ήταν μακρύ, δύστροπο και δαιδαλώδες (τότε έγραφα στο χέρι), αλλά άξιζε τον κόπο, για μένα τουλάχιστον. Ταυτόχρονα, ήταν και η μοναδική διαδικασία για να πενθήσω, έστω και ελαφρώς καθυστερημένα, τον σκηνοθέτη που με συνάρπαζε περισσότερο.

«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter

Ο επίλογος του κομματιού ήταν αυτός: «Μήπως ο Κιούμπρικ τελικά δεν είχε ανεξαρτητοποιηθεί, στον βαθμό που υπερηφανευόταν, από ένα σύστημα που δεν δίστασε να τον συγκρίνει με πορνογράφο; Μπορεί να ήταν φρουρός του έργου του, δεν υπήρξε ωστόσο και τόσο αφελής ώστε να μη γνωρίζει πώς να πουλήσει τον εαυτό του με τις μικρότερες δυνατές παραχωρήσεις. Μία από τις κόρες του, η Άνα, δήλωσε σχετικά με την ταινία: "Είναι μια πολύ προσωπική κατάθεση του πατέρα μου". Δέθηκε με το θέμα και μεταλαμπάδευσε σε αυτό τις ιδέες, τις αρχές και τις ηθικές φιλοσοφίες βάσει των οποίων έζησε. Η σύζυγός του υποστηρίζει πως το φιλμ αντικατοπτρίζει την άποψη του σκηνοθέτη πως το μεγαλύτερο τμήμα της ανθρωπότητας δεν είναι αρκετά έξυπνο ώστε να ξέρει τι θέλει και να σχεδιάσει πώς να το αποκτήσει. Για μια ακόμα φορά, ο μέγιστος αυτός δημιουργός εξέφρασε την επιθυμία να κατανοήσει τον κόσμο με δυναμικό και υποκειμενικό τρόπο. Στο "Μάτια ερμητικά κλειστά" το πέτυχε για μια ακόμη φορά με την κατασκευή ενός μικρόκοσμου ‒ανδρικού, βίαιου, ατελούς‒ σε ένα σύμπαν ενιαίο, αχρονικό και απαραβίαστο. Η ζωή συνεχίζεται ώσπου να σταματήσει, λέει ο Ζίγκλερ στον Μπιλ, λίγο πριν από το τέλος, σε ένα από το δύο ειρωνικότατα σχόλια της ταινίας. Το άλλο υποδεικνύει πως ο Κιούμπρικ, συχνά κατηγορούμενος για έλλειψη χιούμορ, φύλαξε το πιο δυνατό του αστείο για την τελευταία λέξη της φιλμογραφίας του. "Let's fuck" είναι η παραίνεση της συζύγου προς τον σύζυγο, μια πρακτική, εύγλωττη και πρόστυχη συμβουλή. Αντί όμως να γελάσουμε, πρέπει να θρηνήσουμε που τα "Μάτια" μοιάζουν απελπιστικά μόνα σε μια θάλασσα αβίαστων σκέψεων που φτηναίνουν το μέσο το οποίο ο Κιούμπρικ, ως αυτοδίδακτος διανοούμενος και κινηματογραφιστής, υπηρετεί, σε προσωπικό στοίχημα με τον χρόνο και τις σκιές, σαν μια παρτίδα σκάκι με γάντια του μποξ"».

Δείτε 15 σπάνιες φωτογραφίες από τα γυρίσματα της ταινίας:

«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
«Μάτια Ερμητικά Κλειστά»: Η επιτάφια ονειροφαντασία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Facebook Twitter
|article_full||article_full||article_full||article_full||article_full|
Οθόνες
4

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Terence Stamp (1938-2025): Ο μάγκας του Λονδίνου που θα γινόταν Τζέιμς Μποντ

Οθόνες / Terence Stamp (1938-2025): Ο μάγκας του Λονδίνου που θα γινόταν Τζέιμς Μποντ

«Το άτακτο αγόρι του βρετανικού σινεμά βρήκε τον δρόμο του σε ώριμες επιλογές, είτε παίζοντας κάποιον αδυσώπητο κακό είτε αφήνοντας τα λακωνικά του διακριτικά σαν στάμπα, όνομα και πράγμα, σε σύντομες εμφανίσεις – εννοείται πως έχει υποδυθεί και τον διάβολο!»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
The Karate Kid: Πώς η «ταινιούλα που δεν θα έβλεπε κανείς» εξελίχθηκε σε παγκόσμιο φαινόμενο

Οθόνες / The Karate Kid: Πώς η «ταινιούλα που δεν θα έβλεπε κανείς» εξελίχθηκε σε παγκόσμιο φαινόμενο

Η ταινία σημάδεψε μια γενιά εφήβων που φαντασιώνονταν ότι θα αντιστεκόντουσαν ηρωικά στους νταήδες που τους κακοποιούσαν καθημερινά. Και τώρα, ο μύθος επιστρέφει για έκτη φορά στην οθόνη, με πρωταγωνιστές τον Τζάκι Τσαν και τον Ραλφ Μάτσιο
THE LIFO TEAM
Ο άνθρωπος που έφερε την μαύρη μουσική κουλτούρα στο σαλόνι εκατομμυρίων σπιτιών

Daily / Ο άνθρωπος που έφερε τη μαύρη μουσική κουλτούρα στο σαλόνι εκατομμυρίων σπιτιών

Το ντοκιμαντέρ «Sunday Best: The untold story of Ed Sullivan» αναδεικνύει τη συμβολή του Εντ Σάλιβαν και της δημοφιλέστατης τηλεοπτικής εκπομπής του στην ανάδειξη τεράστιων μορφών της μαύρης μουσικής, από τη Nίνα Σιμόν και τον Τζέιμς Μπράουν μέχρι την Tίνα Τέρνερ και τον Στίβι Γουόντερ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Έντουαρντ Νόρτον: Γεννημένος σε λάθος εποχή

Οθόνες / Έντουαρντ Νόρτον: Γεννημένος σε λάθος εποχή

Με αφορμή τα σημερινά του γενέθλια, ανατρέχουμε στην καριέρα ενός ηθοποιού με την ερμηνευτική στόφα των μεγάλων ονομάτων του New Hollywood, μα καταδικασμένου να εργάζεται σε καιρούς που η κινηματογραφική βιομηχανία δεν ξέρει τι να κάνει μαζί του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ana Kokkinos: «Αν ήμουν ένας στρέιτ, Άγγλος άντρας, η ζωή θα ήταν ευκολότερη»

Οθόνες / Ana Kokkinos: «Αν ήμουν ένας στρέιτ, Άγγλος άντρας, η ζωή θα ήταν ευκολότερη»

Η ελληνικής καταγωγής Αυστραλή σκηνοθέτιδα πίσω από το «Ten Pound Poms» μιλά στη LiFO για τη στάση των Αυστραλών απέναντι στους μετανάστες, την ταινία της που εξόργισε την ομογένεια, και το πώς είναι να νιώθεις παρείσακτος ακόμη κι όταν το έργο σου έχει δει πολύς κόσμος.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μιχάλης Ρέππας: «Θέλω να διασκεδάζω. Πέρασα τα 65 και έχει αρχίσει να μη με νοιάζει»

Οι Αθηναίοι / Μιχάλης Ρέππας: «Θέλω να διασκεδάζω. Πέρασα τα 65 και έχει αρχίσει να μη με νοιάζει»

«Τρεις Χάριτες», «Βίρα τις Άγκυρες», «Δις εξαμαρτείν», «Safe Sex», «Το Κλάμα βγήκε από τον Παράδεισο», «Μπαμπάδες με ρούμι». Λίγοι μας έχουν κάνει να γελάσουμε τόσο τα τελευταία 30 χρόνια όσο ο Μιχάλης Ρέππας. Ο ηθοποιός, συγγραφέας και σκηνοθέτης που εξαιτίας του «το Τζέλα Δέλτα δεν είχε φουγάρα» αφηγείται τη ζωή του στη LifO.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το τρίο Πασκάλ-Τζόνσον-Έβανς και 9 ακόμα λόγοι να πάτε σινεμά

Οθόνες / Το τρίο Πασκάλ-Τζόνσον-Έβανς και 9 ακόμα λόγοι να πάτε σινεμά

Μια ταινία που η Τζέιν Όστιν θα ήταν περήφανη να είχε σκηνοθετήσει, η Λίντσεϊ Λόχαν ανταλλάζει σώμα με την Τζέιμι Λι Κέρτις ξανά μετά από 22 χρόνια κι ένας μεταλλαγμένος Μπάμπι εκδικείται για τον θάνατο της μαμάς του. – Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
«Νεαρές μητέρες»: Είναι καλοκαιρινή επιλογή μία ταινία των αδελφών Νταρντέν; 

The Review / «Νεαρές μητέρες»: Tα κατάφεραν πάλι οι αδελφοί Νταρντέν; 

Τι κάνει τις «νεαρές μητέρες» να ξεχωρίζουν από τις προηγούμενες δουλειές των Βέλγων δημιουργών; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητάνε για τη βραβευμένη ταινία που παίζεται στους θερινούς κινηματογράφους της Αθήνας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
American Apparel: Τα βρόμικα μυστικά της πιο ανατρεπτικής εταιρείας των ’00s

Οθόνες / American Apparel: Τα βρόμικα μυστικά της πιο ανατρεπτικής εταιρείας των ’00s

Η American Apparel πουλούσε απελευθέρωση, αλλά πίσω από τις βιτρίνες και το φίνο βαμβάκι το brand ήταν βουτηγμένο στα σκάνδαλα: σεξουαλική παρενόχληση, κατάχρηση εξουσίας και ένα εργασιακό κλίμα που κάθε άλλο παρά cool ήταν.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Movies

Οθόνες / Η σπαρταριστή επιστροφή των «Τρελών Σφαιρών» και 9 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Ο Λίαμ Νίσον δείχνει την κωμική στόφα του, η Άλισον Μπρι και ο Ντέιβ Φράνκο πρωταγωνιστούν στην πιο αναμενόμενη ταινία τρόμου της χρονιάς, η νέα ταινία των αδερφών Νταρντέν και 4 επανεκδόσεις – Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
Είδαμε την ταινία που διασκευάζει ο Γιώργος Λάνθιμος

Οθόνες / Η ταινία στην οποία βασίστηκε ο Λάνθιμος: Ένα κρυμμένο νοτιοκορεατικό διαμάντι

Η επικείμενη κυκλοφορία του «Bugonia» στάθηκε αφορμή για να επισκεφτούμε ξανά την κινηματογραφική του πηγή, το cult «Save the Green Planet!», έναν από τους κρυμμένους θησαυρούς του νοτιοκορεατικού σινεμά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ