Η ιστορία του λόρδου Έλγιν- άρπαγα των γλυπτών του Παρθενώνα

Η ιστορία του λόρδου Έλγιν- άρπαγα των γλυπτών του Παρθενώνα Facebook Twitter
0

Στις 20 Ιουλίου 1766 γεννήθηκε στο Μπλούμχολ της κομητείας Φάιφ της Σκωτίας ο Τόμας Μπρους, 7ος κόμης του Έλγιν και 11ος κόμης του Κινκάρντιν, ο γνωστός σε όλους μας λόρδος Έλγιν.


Η προσωπική του πορεία θα διασταυρωθεί με την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά όταν, το 1799, διορίζεται πρεσβευτής της Μεγάλης Βρετανίας στην Υψηλή Πύλη στην Κωνσταντινούπολη.


Μόλις έχει παντρευτεί τη Μαίρη Νίσμπετ και της έχει υποσχεθεί ως γαμήλιο δώρο μια υπέροχη έπαυλη. Η αγάπη του για την ελληνική τέχνη και αρχιτεκτονική, οι οποίες την εποχή εκείνη βρίσκονται, όπως και καθετί ελληνικό, στο επίκεντρο της προσοχής, είναι ο λόγος που αποφασίζει να προσλάβει τον αρχιτέκτονα Thomas Harrison για να σχεδιάσει ένα αρχοντικό, το Broom Hall, σε κλασικό ελληνικό ύφος.

Το φιρμάνι με την περίφημη φράση «μερικά κομμάτια πέτρας», η οποία υποτίθεται ότι έδινε την άδεια στον λόρδο Έλγιν να «ξηλώσει» από την Ακρόπολη –πρωτίστως από τον Παρθενώνα– οτιδήποτε τον ενδιέφερε, σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα φαίνεται πως δεν υπήρξε ποτέ.


Η Μελίνα Μερκούρη, μιλώντας το 1986 στον Σύλλογο Φοιτητών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, την Oxford Union, περιγράφει γλαφυρά τη συνέχεια: «Ο αρχιτέκτονάς του τού μιλάει για τα θαύματα της ελληνικής αρχιτεκτονικής και γλυπτικής και του λέει πως θα ήταν θαυμάσια ιδέα να κάνει αντίγραφα των πραγματικών έργων στην Αθήνα. "Θαυμάσιο, πράγματι"» λέει ο Έλγιν.


Αρχίζει να συγκροτεί μια ομάδα ανθρώπων που θα μπορούσαν να κάνουν αρχιτεκτονικά σχέδια, με επικεφαλής έναν ικανό ζωγράφο που δεν ήταν άλλος από τον Ιταλό Giovanni Lusieri. Εφημέριος της ομάδας ήταν ο αιδεσιμότατος Philip Hunt. Δεν θα μιλήσω με πολύ σεβασμό γι' αυτόν. Αν είχα να εξαιρέσω τον λόρδο Έλγιν, ο αρχιαπατεώνας στην υπόθεση, όπως τη βλέπω, ήταν ο αιδεσιμότατος Hunt. (...)


Ας στραφούμε τώρα στην Ελλάδα. Την Ελλάδα εκείνη που για 400 τόσα χρόνια βρίσκεται κάτω από τον οθωμανικό ζυγό. Η ομάδα των καλλιτεχνών του Έλγιν φθάνει στην Αθήνα. Οι Τούρκοι έχουν ορίσει δύο κυβερνήσεις, μία πολιτική και μία στρατιωτική.


Πολλά έχουν ειπωθεί και συνεχίζονται να λέγονται για το πόσο λίγο ενδιαφέρον εκδήλωναν οι Τούρκοι για τους θησαυρούς της Ακρόπολης. Εντούτοις, χρειάστηκαν 6 μήνες για να επιτραπεί η είσοδος στην ομάδα του Έλγιν. Αλλά τα κατάφεραν με 5 λίρες στο χέρι του στρατιωτικού κυβερνήτη για κάθε επίσκεψη. Αυτό εγκαινίασε μια διαδικασία δωροδοκίας και διαφθοράς των αξιωματικών που δεν θα σταματούσε μέχρι να συσκευαστούν και να φορτωθούν τα μάρμαρα για την Αγγλία.


Όμως, όταν στήθηκαν οι σκαλωσιές και τα αντίγραφα ήταν έτοιμα να γίνουν, ξαφνικά έφθασαν φήμες για προετοιμασία στρατιωτικής δράσης των Γάλλων. Ο Τούρκος κυβερνήτης διέταξε την ομάδα του Έλγιν να κατέβει από την Ακρόπολη. Με 5 λίρες την επίσκεψη ή όχι, η πρόσβαση στην Ακρόπολη ήταν απαγορευμένη. Μόνο ένας τρόπος υπήρχε για να τους επιτραπεί η είσοδος ξανά: να χρησιμοποιήσει ο Έλγιν την επιρροή του πάνω στον Σουλτάνο στην Κωνσταντινούπολη και να αποσπάσει ένα έγγραφο που θα διέταζε τις αρχές των Αθηνών να επιτρέψουν τη συνέχιση των εργασιών.


Ο αιδεσιμότατος Hunt πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη να συναντήσει τον λόρδο Έλγιν. Ζητά στο έγγραφο να αναφέρεται ότι οι καλλιτέχνες –παρακαλώ, προσέξτε το αυτό– είναι αποκλειστικά στην υπηρεσία του Βρετανού πρεσβευτή. Ο Έλγιν επισκέπτεται τον Σουλτάνο και αποσπά το φιρμάνι. Το κείμενο του εγγράφου είναι μάλλον ύπουλα συντεταγμένο».

Η ιστορία του λόρδου Έλγιν- άρπαγα των γλυπτών του Παρθενώνα Facebook Twitter
«… Ελπίζω να δω τα Μάρμαρα πίσω στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα, εγώ θα ξαναγεννηθώ…» Η Μελίνα Μερκούρη διεκδίκησε με πάθος την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα και κατακεραύνωνε όλους όσοι αναφέρονταν σε αυτά χαρακτηρίζοντάς τα «Ελγίνεια».


Ας δούμε, αρχικά, ποιο ήταν το «ύπουλο» σημείο που αναφέρει η Μελίνα Μερκούρη: «Αφού, λοιπόν, εκπληρωθούν τα όσα επιβάλλει η φιλοξενία και γίνουν δεκτοί με το πρέποντα τρόπο οι προαναφερθέντες καλλιτέχνες, σύμφωνα με τη σημαντική αίτηση του προαναφερθέντος πρεσβευτή και επειδή είναι υποχρέωση για μας να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα βρουν κανένα εμπόδιο περπατώντας, παρατηρώντας ή μελετώντας τα γλυπτά και τα κτίρια που θέλουν να σχεδιάσουν και να αντιγράψουν. Και σε οποιαδήποτε από τις εργασίες τους, ίδρυση ικριώματος ή χρησιμοποίηση διαφόρων εργαλείων.


Η επιθυμία μας είναι μόλις φτάσει το γράμμα αυτό να χρησιμοποιήσεις όλη σου την επιμέλεια για να ενεργήσεις σύμφωνα με τις επιδιώξεις του πρεσβευτή για όσον καιρό οι προαναφερθέντες καλλιτέχνες που μένουν σε αυτό το μέρος θα μπαίνουν και θα βγαίνουν στο φρούριο των Αθηνών, που είναι ο τόπος της μελέτης (...)

Να μην ενοχληθούν από τον προαναφερθέντα Διασδάρη ή από άλλα άτομα ούτε από σένα, στον οποίο απευθύνεται αυτό το γράμμα. Και κανένας να μην αναμειχθεί με τα ικριώματα ή τα εργαλεία τους ούτε να τους εμποδίσει να πάρουν μερικά κομμάτια πέτρας με επιγραφές και γλυπτά (qualque pezzi di pietra)». (Απόσπασμα από την επίσημη μετάφραση του οθωμανικού φιρμανιού στα ελληνικά, όπως αυτή έχει δημοσιευτεί στο ενημερωτικό δελτίο των εταίρων της Αρχαιολογικής Εταιρείας.)


Το φιρμάνι με την περίφημη φράση «μερικά κομμάτια πέτρας», η οποία υποτίθεται ότι έδινε την άδεια στον λόρδο Έλγιν να «ξηλώσει» από την Ακρόπολη –πρωτίστως από τον Παρθενώνα– οτιδήποτε τον ενδιέφερε, σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα φαίνεται πως δεν υπήρξε ποτέ.

Η ιστορία του λόρδου Έλγιν- άρπαγα των γλυπτών του Παρθενώνα Facebook Twitter
Η προσωρινή αίθουσα για τα Γλυπτά του Έλγιν το 1819. Στον πίνακα του Archibald Archer απεικονίζονται άτομα του προσωπικού, ένας επιμελητής και επισκέπτες.


Διαχρονικά, το Βρετανικό Μουσείο, όπως και ο ίδιος ο Έλγιν κατά το παρελθόν, επικαλούνταν το φιρμάνι του Σουλτάνου Σελίμ Γ' και αντ' αυτού παρουσίαζαν τη μεταγενέστερη μετάφραση στα ιταλικά μιας επιστολής από τον Καϊμακάμ Πασά Σεγίντ Αμπντουλάχ, αντικαταστάτη του Μεγάλου Βεζίρη Γιουσούφ Γιζά Πασά στην Κωνσταντινούπολη.


Η καθηγήτρια Ζεϊνέπ Αϊγκάν του Πανεπιστημίου Μιμάρ Σινάν και ο Ορχάν Σακίν, ειδικός στα οθωμανικά αρχεία, ανακοίνωσαν τον Μάρτιο του 2019 πως μετά από έρευνα διαπίστωσαν ότι δεν υπάρχει το περίφημο φιρμάνι, παρά μόνο μια επιστολή που τοποθετείται από τις 27 Ιουνίου έως τις 7 Ιουλίου 1801, με την οποία δίνεται άδεια για να επισκεφτούν οι συνεργάτες του Έλγιν την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

«Όλα τα φιρμάνια ήταν γραμμένα σε ένα ειδικό βιβλίο. Το περιεχόμενό τους ήταν επίσης γραμμένο σ' αυτό. Πρώτα απ' όλα, αυτό δεν ήταν φιρμάνι. Το φιρμάνι θα μπορούσε να υπογραφεί μόνο από τον Σουλτάνο, όχι από τον πασά. Υπήρχε μόνο άδεια για επίσκεψη» εξηγεί ο Ορχάν Σακίν.


Αυτό φαίνεται πως δεν εμπόδισε τον λόρδο Έλγιν που, χρησιμοποιώντας τη φιλική επιστολή του Καϊμακάμ Πασά, η οποία επέτρεπε τη μεταφορά εκμαγείων από τα γλυπτά, χωρίς όμως να προκληθεί ζημιά στα μνημεία, αλλά και δωροδοκώντας τους Τούρκους αξιωματούχους, λεηλάτησε τον Παρθενώνα προκαλώντας σημαντικές ζημιές στα γλυπτά και το ίδιο το μνημείο.


Από το 1801 έως το 1803 τα συνεργεία του απέσπασαν περίπου το ήμισυ του σωζόμενου γλυπτού διάκοσμου του Παρθενώνα, μαζί με ορισμένα αρχιτεκτονικά μέλη, όπως ένα κιονόκρανο και έναν σπόνδυλο από κίονα.

Η ιστορία του λόρδου Έλγιν- άρπαγα των γλυπτών του Παρθενώνα Facebook Twitter
Η ανατολική μετόπη του Παρθενώνα. Διακρίνεται κήπος με τρεις φιγούρες και στο πίσω μέρος ένα τζαμί, 1765. Εικονογράφηση του William Pars.


Γράφει ο Σατωβριάνδος:

«Θέλησε ν' αρπάξει τα ανάγλυφα του διαζώματος. Και για να τα καταφέρει χρησιμοποίησε Τούρκους εργάτες που στην αρχή σπάσαν το επιστύλιο, γκρέμισαν τα κιονόκρανα και ύστερα, αντί να βγάλουν τις μετώπες από τις εγκοπές τους, οι βάρβαροι αυτοί βρήκαν πως θα τελείωναν πιο γρήγορα σπάζοντας την κορωνίδα. Από τον ναό του Ερεχθείου πήρανε τη γωνιαία κολόνα. Έτσι, σήμερα, ολόκληρο το επιστύλιο έχει ανάγκη να στηριχθεί σε μια πέτρινη κολόνα, για να μην πέσει σε ερείπια». («Οδοιπορικό - Η Ελλάδα του 1806. Από το Παρίσι στην Ιερουσαλήμ», πρόλογος-μετάφραση Α. Καραντώνη, Αθήνα 1979)


Στην περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου «Δι' αυτά πολεμήσαμεν... Αρχαιότητες και Ελληνική Επανάσταση» αναδεικνύεται άλλο ένα, μάλλον άγνωστο πεδίο «δράσης» του Έλγιν, ο αρχαιολογικός χώρος των Μυκηνών.


«Ο λόρδος Έλγιν με τη σύζυγό του Μαρία Nisbet του Dirleton επισκέφθηκαν τις Μυκήνες στις 6 Μαΐου 1802. Η Lady Elgin περιέγραψε την εμπειρία της ως μια σπάνια και συναρπαστική περιπέτεια, κατά την οποία αναγκάστηκε να "μπουσουλήσει στα τέσσερα" για να εισέλθει στον "Τάφο του Αγαμέμνονα ή Θησαυρό των Βασιλέων των Μυκηνών".


Λίγες μέρες αργότερα, ο Έλγιν ζήτησε από τον Θεοδωράκη Βλασσόπουλο, προύχοντα και μπερατλή (πρόξενο) των Βρετανών στο Άργος, να ανασκάψει για λογαριασμό του τον Θησαυρό του Ατρέα, εργασία για την οποία του έδωσε 655 γρόσια ως αμοιβή. Ο Βλασσόπουλος κατέσκαψε χωρίς καμία μέθοδο το μνημείο από τις 8 ως τις 12 Μαΐου, όπου εντόπισε θραύσματα αγγείων, χάλκινα καρφιά και πολλά λίθινα ανάγλυφα που προέρχονταν από τη διακόσμηση της πρόσοψης.


Το σύνολο σχεδόν των ευρημάτων αποσπάστηκε από το Θησαυρό και μεταφέρθηκε χωρίς επίσημη άδεια στην Αγγλία από κοινού με τα γλυπτά του Παρθενώνα. Όσα θραύσματα δεν χάθηκαν στην πορεία των χρόνων κατέληξαν στο Βρετανικό Μουσείο» αναφέρει ο ιστορικός και αρχαιολόγος και επιμελητής αρχαιοτήτων στην Προϊστορική Συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Κώστας Πασχαλίδης.


Τα «λάφυρα» του λόρδου Έλγιν από την Ακρόπολη, τις Μυκήνες αλλά και από την Αίγινα, την Ελευσίνα, τους Δελφούς, τη Νεμέα και την Τίρυνθα θα γεμίσουν δεκάδες κιβώτια και θα μεταφερθούν μετά κόπων και βασάνων διά θαλάσσης στη Βρετανία. Ο «Μέντωρ», μία από τις φρεγάτες που χρησιμοποιήθηκαν, θα βυθιστεί νοτιοδυτικά των Κυθήρων, όπου παραμένει μέχρι και σήμερα. Ο λόρδος δεν θα αφήσει τα 17 πολύτιμα κιβώτια στην τύχη τους: επιστρατεύει τους καλύτερους Καλύμνιους βουτηχτές και μετά από τρία χρόνια και μεγάλη οικονομική αιμορραγία θα φέρει το φορτίο στην επιφάνεια.

Τα πρώτα κιβώτια θα φτάσουν στο Λονδίνο το 1804, όπου και θα παραμείνουν σε αποθήκες, εκτεθειμένα στην υγρασία, καθώς ο Έλγιν κρατήθηκε αιχμάλωτος στη Γαλλία, όταν παραβιάστηκε η Συνθήκη της Αμιένης, με αποτέλεσμα να επιστρέψει το 1806. Οικονομικά κατεστραμμένος, θα προκαλέσει σκάνδαλο κατηγορώντας τη σύζυγό του για μοιχεία και απαιτώντας από τον εραστή της αποζημίωση.

Τα μάρμαρα καταλήγουν στην καρβουναποθήκη του σπιτιού του και εκτίθενται κάτω από άθλιες συνθήκες. Ο ζωγράφος B. Haydon, που επισκέφτηκε τα Γλυπτά το 1807, αναφέρει: «Μπήκαμε σε έναν υγρό, βρόμικο χώρο, όπου κείτονταν τα μάρμαρα σε απόσταση τέτοια που όχι μόνο μπορούσαμε να τα δούμε αλλά και να τα πιάσουμε».

Η ιστορία του λόρδου Έλγιν- άρπαγα των γλυπτών του Παρθενώνα Facebook Twitter
Tα Γλυπτά του Παρθενώνα, όπως εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο το 1923. Αυτή πλέον είναι η αίθουσα 17. Φωτ.: Donald Macbeth.


Ο Έλγιν θα καταφέρει να πάρει διαζύγιο με ειδική νομοθετική πράξη της Βουλής των Λόρδων και θα ξαναπαντρευτεί το 1810 με την Ελίζαμπεθ Τάουνσεντ, αν και είναι παραμορφωμένος από τη σύφιλη που τον βασάνιζε από νεαρή ηλικία. Μη έχοντας άλλη λύση, αναγκάζεται να πουλήσει τα ήδη υποθηκευμένα από το βρετανικό κράτος γλυπτά για μόλις 35.000 αγγλικές λίρες, το ήμισυ του ποσού που είχε ξοδέψει για την απόκτησή τους.


Στο διάταγμα που ψήφισε η αγγλική κυβέρνηση για την αγορά των αρχαίων και δημοσιεύτηκε την 1η Ιουνίου του 1916 συναντάμε την εξήγηση για την ονομασία «Ελγίνεια Μάρμαρα» και τους όρους με τους οποίους αυτά δόθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο: «Ο ανωτέρω αναφερόμενος λόρδος συμφώνησε να πωλήσει τα αυτά [Μάρμαρα] στο ποσό των ₤35.000 με τον όρο ότι όλη η παραπάνω αναφερόμενη συλλογή θα κρατείται αδιαχώριστη στο Βρετανικό Μουσείο και ανοικτή για επιθεώρηση και θα ονομάζεται "Ελγίνεια Μάρμαρα"». Επιπλέον, διαβάζουμε ότι «ο ανωτέρω αναφερόμενος λόρδος και κάθε πρόσωπο που θα αποκτά τον τίτλο του Έλγιν θα πρέπει να προστίθεται στους επιτρόπους του μουσείου».


Αξίζει να σημειωθεί ότι της απόφασης είχε προηγηθεί η ανάθεση σε εξεταστική επιτροπή της μελέτης των στοιχείων της υπόθεσης και τα πορίσματά της τέθηκαν υπόψη του Βρετανικού Κοινοβουλίου. Αν και η αγορά των γλυπτών εν τέλει αποφασίστηκε με ψήφους 82 υπέρ και 30 κατά, υπήρξαν και εκείνοι που μίλησαν για κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους του Έλγιν, ενώ ακούστηκαν οι πρώτες φωνές υπέρ της επιστροφής των γλυπτών στην Ελλάδα.


Εκτός Κοινοβουλίου, πολλοί ήταν εκείνοι που κατηγόρησαν τον Έλγιν ως αρχαιοκάπηλο και βάνδαλο – ανάμεσά τους ο Σατωβριάνδος, οι περιηγητές Έντουαρντ Ντόντγουελ, Φρειδερίκος Ντάγκλας και Έντουαρντ Ντάνιελ Κλαρκ, ο ποιητής Οράτιος Σμιθ και ο σερ Τζον Χόμπχαουζ.

Η ιστορία του λόρδου Έλγιν- άρπαγα των γλυπτών του Παρθενώνα Facebook Twitter
H ζωφόρος του Παρθενώνα.


Εκείνος, όμως, που τον σατίρισε ανελέητα με τα ποιήματά του «Τσάιλντ Χάρολντ» και «Κατάρα της Αθηνάς» ήταν ο λόρδος Βύρωνας:

... Και στο τέλος, μεσ' στο τόσο το ανώνυμο το πλήθος,
θα βρεθεί κάποιος διαβάτης που θα έχει λίγο ήθος·
λυπημένος, βλέποντάς τα, άφωνος θ' αγανακτήσει,
θα θαυμάσει τα κλεμμένα, μα τον κλέφτη θα μισήσει.
Ω, καταραμένη να 'ναι η ζωή του και ο τάφος,
και οργή να συνοδεύει το ιερόσυλό του πάθος!
Τ' όνομά του η Ιστορία δίπλα σε 'κείνου θα γράψει
του τρελού, που της Εφέσου το ναό 'χε κατακάψει.
Κι η κατάρα μου πιο πέρα κι απ' τον τάφο του να πάει
Ο Ηρόστρατος κι ο Έλγιν σε σελίδες παραμένουν
που είναι στιγματισμένες και με στίχους όπου καίνε·
έτσι πάντα είναι γραμμένοι και οι δυο καταραμένοι,
μα ο δεύτερος πιο μαύρος απ' τον πρώτο θ' απομένει...

[«Κατάρα της Αθηνάς», μετάφραση: Πάνος Καραγιώργος]


Ο λόρδος Έλγιν πέθανε φτωχός, απαξιωμένος και προσπαθώντας να ξεφύγει από τους δανειστές του στις 14 Νοεμβρίου του 1841 στο Παρίσι.

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς ήταν άραγε η Αθήνα την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς ήταν άραγε η Αθήνα την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας;

Ο αρχαιολόγος Γιώργης Μαγγίνης περιγράφει την εικόνα της ελληνικής πρωτεύουσας από το 1485 έως το 1830 και αναλύει τους πολιτιστικούς δεσμούς μεταξύ μουσουλμάνων και χριστιανών κατά τους τέσσερις αιώνες της οθωμανικής συμβίωσης
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
5 περιηγητές καταγράφουν την κλοπή των γλυπτών του Παρθενώνα

Σαν Σήμερα / 5 περιηγητές καταγράφουν την κλοπή των γλυπτών του Παρθενώνα

Το 1982, η υπουργός Πολιτισμού, Μελίνα Μερκούρη, θέτει το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στη χώρα μας, στη Διάσκεψη των υπουργών Πολιτισμού της UNESCO στο Μεξικό. Αυτές είναι οι πρώτες μαρτυρίες ενός εγκλήματος χωρίς προηγούμενο

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τέχνη σε χρυσό - Το κόσμημα στους ελληνιστικούς χρόνους

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τo χρυσάφι των ελληνιστικών χρόνων έρχεται στο μουσείο Μπενάκη

Σημαντικά κοσμήματα αλλά και τα αποτελέσματα μιας ενδελεχούς έρευνας πάνω στην τεχνογνωσία της κατασκευής των κοσμημάτων των ελληνιστικών χρόνων αποτελούν τους δύο πυλώνες της μεγάλης έκθεσης που ξεκινά στο Μουσείο Μπενάκη. Τριάντα μουσεία και εφορείες αρχαιοτήτων από όλη την Ελλάδα και πέντε μουσεία του εξωτερικού συμμετέχουν στην έκθεση-σταθμό. Η επιμελήτρια Ειρήνη Παπαγεωργίου και ο κοσμηματοποιός και επιστημονικός σύμβουλος Άκης Γκούμας μας ξεναγούν στην έκθεση.
M. HULOT
Πως διασκέδαζαν οι Αθηναίοι στη «Μάντρα» του Αττίκ;

Ιστορία μιας πόλης / Πώς διασκέδαζαν οι Αθηναίοι στη «Μάντρα» του Αττίκ;

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Δαυίδ Ναχμία για τη ζωή και την πορεία του πρωτοπόρου συνθέτη του ελαφρού τραγουδιού των αρχών του 20ού αιώνα Αττίκ, την «Μάντρα» του και την ιστορία του τραγουδιού «Ζητάτε να σας πω».
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Ιστορία μιας πόλης / Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Το Τμήμα Ιστορικών Φυτών του Κήπου είναι ίσως μοναδικό στον κόσμο και περιλαμβάνει φυτά όπως η μυρτιά, το κώνειο, ο δίκταμος και η ελιά. Η Κατερίνα Στέφη «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε μια έκταση 1.860 στρεμμάτων, στις βόρειες πλαγιές του Όρους Αιγάλεω.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μεταπτυχιακός φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Αρχαιολογία & Ιστορία / Φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Η Valeriana φαίνεται να έχει τα χαρακτηριστικά μιας πρωτεύουσας των Μάγια, με κεντρικές πλατείες, ναούς και χώρους λατρείας, καθώς και μια ειδικά διαμορφωμένη αυλή για το αρχαίο παιχνίδι με μπάλα των Μάγια
LIFO NEWSROOM
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Παναγιά Βλασσαρού: Μια τοιχογραφία που επιβίωσε θαμμένη για δεκαετίες

Ιστορία μιας πόλης / Παναγιά Βλασσαρού: Μια τοιχογραφία που επιβίωσε θαμμένη για δεκαετίες

Ένας ναός που θυσιάστηκε για την ανάδειξη της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών και μια τοιχογραφία που «έζησε» μέχρι να ξαναβγεί στο φως. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τους Γιώργο Μαστρογιάννη, υπεύθυνο του εργαστηρίου συντήρησης του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, και Γιάννη Παπαδόπουλο, διευθυντή των ανασκαφών στην Αρχαία Αγορά και καθηγητή αρχαιολογίας και φιλολογίας στο UCLA.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Υπήρχαν καμηλοπαρδάλεις, φοίνικες και τζακατράντες στον Πύργο Βασιλίσσης;

Ιστορία μιας πόλης / Υπήρχαν καμηλοπαρδάλεις, φοίνικες και τζακαράντες στον Πύργο Βασιλίσσης;

Γιατί η Αμαλία δεν κοιμήθηκε ποτέ μέσα στον κυρίως πύργο και γιατί ο Όθωνας δεν επισκεπτόταν το κτήμα; Ο Βασίλης Κουτσαβλής «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε ένα από τα πιο εντυπωσιακά και καλοδιατηρημένα μνημεία γοτθικού ρυθμού στην Ελλάδα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Αγγεία ηλικίας 4.500 ετών στη Συρία είναι προϊόν παιδικής εργασίας λένε αρχαιολόγοι

Αρχαιολογία & Ιστορία / Αγγεία ηλικίας 4.500 ετών στη Συρία φτιάχτηκαν από 8χρονα παιδιά, λένε αρχαιολόγοι

Οι αρχαιολόγοι ανέλυσαν 450 αγγεία που κατασκευάστηκαν στην Τελ Χάμα και διαπίστωσαν ότι τα δύο τρίτα των αγγείων κατασκευάζονταν από παιδιά ηλικίας επτά και οκτώ ετών
THE LIFO TEAM
Το ξεχασμένο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Καρυά Φθιώτιδας

Αρχαιολογία & Ιστορία / Το ξεχασμένο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Καρυά Φθιώτιδας

Η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη «Καρυά 1943. Καταναγκαστική εργασία και Ολοκαύτωμα» είναι αφιερωμένη σε μια άγνωστη πτυχή της εξόντωσης των Ελλήνων Εβραίων κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πού έμαθαν να πίνουν μπίρα οι Αθηναίοι;

Ιστορία μιας πόλης / Πού έμαθαν να πίνουν μπίρα οι Αθηναίοι;

Φιξ, Μετς, Κλωναρίδη. Τρία τοπωνύμια, τρεις περιοχές της Αθήνας που σχετίζονται με τη ζυθοποιία. Επιχειρήσεις που έμαθαν στην αθηναϊκή κοινωνία να πίνει μπίρα, να την απολαμβάνει κατ’ οίκον ή σε πάρκα. H Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Βασίλη Νάστο για τη ζυθοποιία Κλωναρίδη και την εξέλιξη της περιοχής των Πατησίων.
THE LIFO TEAM
Οι «ερωτοφωλιές» στην Αθήνα του Μεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / Οι «ερωτοφωλιές» στην Αθήνα του Μεσοπολέμου

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την Εύα Γανίδου και τον Τάσο Θεοφίλου για τις γκαρσονιέρες, τα σεπαρέ και τα απρόσμενα μέρη στην πόλη τα οποία επέλεγαν οι Αθηναίοι για τις ερωτικές συνευρέσεις τους.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Κλάους-Μίκαελ Κουν

Iστορία / Κλάους-Μίκαελ Κουν: Οι ναζιστικές ρίζες του πιο πλούσιου Γερμανού στον κόσμο

Ο πατέρας του Γερμανού μεγιστάνα έχτισε μεγάλο μέρος της οικογενειακής επιχείρησης επωφελούμενος από τις διώξεις και τη γενοκτονία των Εβραίων. Αντίθετα όμως με άλλες μεγάλες γερμανικές εταιρείες όπως η Volkswagen και η Deutsche Bank, η εταιρεία του αρνείται να ανοίξει τα σκοτεινά αρχεία της.
THE LIFO TEAM
Το εμβληματικό Παλατάκι της Θεσσαλονίκης όπως είναι σήμερα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Το εμβληματικό Παλατάκι της Θεσσαλονίκης όπως είναι σήμερα

Το θρυλικό νεοκλασικό οίκημα με τη μαγευτική θέα, που φιλοξένησε αρχηγούς κρατών, βασιλείς και πρωθυπουργούς, αναβιώνει και μετατρέπεται σε έναν πολυχώρο πολιτισμού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ