Η "νέα σημαία της ΕΕ"
'Ενα έργο της Μαριάνας Μπίστη
"Η "νέα σημαία της ΕΕ" είναι ένα έργο τέχνης, μέρος ενός πολύπλευρου έργου, που παρουσιάστηκε από την καλλιτέχνη Μαριάνα Μπίστη στην τελετή αποφοίτησης μεταπτυχιακών φοιτητών του Slade School of Fine Art του Λονδίνου, την Τετάρτη 8 Ιουνίου 2016, στο προαύλιο του UCL. Το έργο σχολιάζει και επερωτά τον πολιτικό αντίκτυπο της τέχνης, με αφορμή την τρέχουσα κρίση των Σύρων προσφύγων και την ηθική και ανθρωπιστική καταστροφή εξαιτίας της στάσης της Ε.Ε., σε ό,τι αφορά στην υποδοχή και στην υποστήριξη τους.
Η σημαία είναι κατασκευασμένη από τέσσερις μεταχειρισμένες αλουμινοκουβέρτες, που συλλέχθηκαν στο νησί της Λέσβου, όπου χρησιμοποιήθηκαν από τους εθελοντές και τις ομάδες διάσωσης για να σκεπάσουν τους πρόσφυγες που φτάνουν στις ακτές. Οι κουβέρτες προλαμβάνουν την υποθερμία και προσφέρουν ανακούφιση από το κρύο στους πρόσφυγες των οποίων τα ρούχα είναι συνήθως μουσκεμένα μετά από το επικίνδυνο ταξίδι στη θάλασσα. Σε συμβολικό επίπεδο, οι κουβέρτες γίνονται οι ανοιχτές αγκάλες των διασωστών.
Η δημιουργία και η έπαρση της "σημαίας των προσφύγων" είναι μια απόπειρα τεκμηρίωσης και ανύψωσης των προσφύγων στο στάτους της πιο υποτιμημένης ιδιότητάς τους: εκείνης του πολίτη. Μια σημαία είναι ένα ισχυρό πατριωτικό σύμβολο, και αυτό το συγκεκριμένο μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο για την επαναπόδοση της χαμένης υπηκοότητας των προσφύγων και τη συγκρότηση της ταυτότητάς τους ως πολιτών ενός νέου αυτόνομου έθνους - ενός έθνους που ταξιδεύει προς την ελευθερία. Η έπαρση είναι μια απόπειρα δημιουργίας και διάδοσης ενός ισχυρού κοινωνικού και ανθρωπιστικού μηνύματος αλληλεγγύης.
Καθώς η σημαία θα ανεβαίνει στον ιστό του UCL, ένα κουαρτέτο εγχόρδων και μια τραγουδίστρια θα ερμηνεύει την "Ωδή στη Χαρά" του Μπετόβεν, τον ύμνο της Ε.Ε.. Η παράσταση είναι ένα σχόλιο πάνω στην απρόθυμη στάση της Ε.Ε. έναντι των προσφύγων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργήθηκε για να μοιραστεί δημοκρατικές, ανθρωπιστικές και φιλελεύθερες αξίες. Αλλά σήμερα, πολλά κράτη μέλη της έχουν κλείσει τα σύνορά τους σε χιλιάδες πρόσφυγες και, καθώς η ανθρωπιστική κρίση στη Συρία είναι εκτός ελέγχου, τα περισσότερα σύνορα είναι πιθανό να κλείσουν. Η Ευρώπη υπονομεύει τις ηθικές αξίες της γυρίζοντας την πλάτη σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους που βρίσκονται σε απόγνωση. Την ίδια στιγμή, ο εθνικισμός και ο φασισμός ενισχύονται σε όλη την Ευρώπη. Σε αυτό το πλαίσιο, η κατασκευή της "Νέας σημαίας της Ε.Ε.", ως σημαίας του νεοσύστατου έθνους των προσφύγων, μας κρατά σε εγρήγορση ενάντια στην κατάρρευση του ευρωπαϊκού ονείρου, μας υπενθυμίζει την ανάγκη να αποκαταστήσουμε τις ιδρυτικές αρχές της Ε.Ε. και, με τη χρήση μιας "εθνικιστικής" υποδήλωσης, μας υπενθυμίζει να ενωθούμε ενάντια στην άνοδο του εξτρεμισμού.
Όλο το εγχείρημα αποτελεί έναν αναστοχασμό σχετικά με τα όρια και τη δύναμη της τέχνης να παρέμβει και να σχολιάσει πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα. Το ενδιαφέρον είναι ότι, τελικά, το UCL έδωσε την άδεια να υψωθεί η σημαία κατά τη διάρκεια της παράστασης, μετά από μια απόρριψη ανάλογου αιτήματος τον Φεβρουάριο του 2016. Η σημαία θα κυματίζει μεσίστια, αποτίοντας φόρο τιμής στους πρόσφυγες και τη συνεχιζόμενη τραγωδία τους.
Η τελετή έπαρσης έχει προγραμματιστεί για την Τετάρτη 8 Ιουνίου και ώρα Ηνωμένου Βασιλείου 19:00 (Ελλάδας 21:00), κατά τη διάρκεια των εγκαινίων της τελετής αποφοίτησης. Οι Francisca Aires Mateus, Ellie Wang, Sophie Green (βιολί), Μιλάνο Tarascas (τσέλο) και Ella Joy (φωνητικά) θα παρουσιάσουν την "Ωδή στη Χαρά" στο προστώο του προαυλίου του UCL."
Slade School of Fine Art, University College του Λονδίνου.
