Γιώργος Κοτανίδης: «Ήμουν από αυτούς που σχεδίασαν το Πολυτεχνείο, όμως δεν είμαι ευτυχής με τη γενιά του Πολυτεχνείου» Facebook Twitter
«Εγώ παραμένω αριστερός χωρίς να είμαι ενταγμένος σε κανένα κόμμα. Είναι για μένα θέμα συνείδησης». Φωτο: Πέτρος Πουλόπουλος

Γιώργος Κοτανίδης: «Ήμουν από αυτούς που σχεδίασαν το Πολυτεχνείο, όμως δεν είμαι ευτυχής με τη γενιά του Πολυτεχνείου»

2

Τι εννοούμε σήμερα όταν χρησιμοποιούμε τον όρο επανάσταση;

Στη δεκαετία του '50 που η γενιά μου ασπαστήκαμε τις επαναστατικές ιδέες, ήταν η μεγάλη εποχή του αντιπολεμικού κινήματος, με το Βιετνάμ και το ροκ εν ρολ, και η σεξουαλική επανάσταση – τη δοξάσαμε κι αυτήν. Η γενιά μου ασπάστηκε όλα τα μηνύματα αλλά μην ξεχνάμε ότι υπήρχε κι ο γαλλικός Μάης, υπήρχε μια αισιοδοξία στον κόσμο. Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες, και η αμερικανική, είχαν ασπαστεί τον κομφορμισμό, και οι νέοι το αμφισβήτησαν αυτό. Σε συνδυασμό με τον πόλεμο του Βιετνάμ, που ήταν κάτι πολύ βάρβαρο. Ήρθε και η χούντα, είσαι 20 χρονών, είσαι στο πανεπιστήμιο, συζητάς, έχεις προοπτικές μπροστά σου, και έρχονται κάτι καραβανάδες, αξιωματικοί, κάποια τούβλα πνευματικά και πράκτορες των Αμερικάνων και κάνουν μια δικτατορία, πήγαμε στην άλλη άκρη κι εμείς. Εγώ προσχώρησα σε ένα επαναστατικό κίνημα, το ΕΚΚΕ που ήθελε να κάνει ξανά το επαναστατικό ΚΚ. Καταδικάζαμε τη Σοβιετική Ένωση γιατί είχε κάνει μια στροφή προς τον κρατικό καπιταλισμό και πιστεύαμε ότι η Κίνα με την πολιτιστική επανάσταση το είχε ξεπεράσει. Όμως η Κίνα είναι σήμερα μια καπιταλιστική χώρα.


— Πάνω από όλα, το πολιτικό θέμα δεν είναι πάντα υπαρξιακό;

Αυτό έχει δείξει η Ιστορία. Βέβαια, η γαλλική επανάσταση, που κι αυτή έφαγε τα παιδιά της, δημιούργησε μια άλλη κατάσταση στον κόσμο. Με την έννοια ότι μαζί με την εγγλέζικη, και τον Διαφωτισμό, έδωσε ένα έναυσμα για το πώς πρέπει να κυβερνιούνται τα έθνη. Δηλαδή με δημοκρατικές διαδικασίες και όχι με τη βασιλεία. Έδωσαν ένα τέλος στο θεσμό της απόλυτης μοναρχίας. Που όσα πισωγυρίσματα και να έγιναν, τελείωσε αυτό. Η Ρωσία, επί αιώνες, κυβερνιόταν από τον τσαρισμό, ένα απόλυτα συγκεντρωτικό καθεστώς. Αυτό το καθεστώς αναπαράχθηκε μέσα από το κομμουνιστικό κόμμα. Ο Στάλιν ήταν τσάρος. Ο Σαλβαδόρ Νταλί χαρακτήρισε τον Μάο «τελευταίο Ρωμαίο αυτοκράτορα».

Εγώ από τη στιγμή που έφυγα από την επαναστατική οργάνωση στην οποία βρισκόμουνα, δεν ανήκω σε κανένα κόμμα. Δεν ήθελα να υποστηρίζω κάτι με το οποίο δεν συμφωνώ.


— Τι σημαίνουν όλα αυτά για εσάς σήμερα;

Εγώ παραμένω αριστερός χωρίς να είμαι ενταγμένος σε κανένα κόμμα. Είναι για μένα θέμα συνείδησης. Μεγάλωσα μέσα σε εκκλησίες. Αυτό ήταν η Ελλάδα και πίστεψα στη χριστιανική διδασκαλία. Αργότερα το σύστημα των αγίων το αντικατέστησα με τους επαναστάτες. Ο Τρότσκι ήταν ο Αγ. Γεώργιος. Είμαι αριστερός με την έννοια ότι είμαι υπέρ των πολλών και των αδυνάτων. Σήμερα κανένα κόμμα που λέει ότι είναι αριστερό δεν είναι. Υπάρχουν τα funds στη θέση των εργοστασιαρχών και τα golden boys. Βγάζουν μέσα σε δευτερόλεπτα δισεκατομμύρια. Είναι πιο δυνατοί και από την Μέρκελ και όλους. Αν θέλει κάποιος να αλλάξει τον κόσμο, πρέπει να δει πώς θέλει να γίνει αυτός ο κόσμος. Στην Ευρώπη έχουν προχωρήσει κάποια κινήματα που μιλάνε για το μίνιμουμ μισθό. Εγώ λέω κάτι πιο επαναστατικό, ποιο είναι το μάξιμουμ που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος; Ο κύκλος εκείνος έχει κλείσει. Ο Μαρξ σαν τρόπος σκέψης παραμένει. Στις καπιταλιστικές χώρες τον μελέτησαν καλύτερα απ' ό, τι στη Σοβιετική Ένωση.

Γιώργος Κοτανίδης: «Ήμουν από αυτούς που σχεδίασαν το Πολυτεχνείο, όμως δεν είμαι ευτυχής με τη γενιά του Πολυτεχνείου» Facebook Twitter
Βάνα Μπάρμπα, Στιβ Ντούζος, Δημήτρης Καλλιβωκάς, Γιώργος Κιμούλης, Παύλος Κοντογιαννίδης, Τάκης Μόσχος, Δημήτρης Πουλικάκος και Γιώργος Κοτανίδης στο «Βίος και Πολιτεία» του Νίκου Περάκη (1987).


— Στο Βίος και Πολιτεία υποδυόσασταν έναν γιάπη ως προϊόν του κομματικού σωλήνα. Θεωρείτε ότι αποδείχτηκε προφητικός ο ρόλος εκείνος ή ήταν κάτι γκροτέσκο σε ένα πλαίσιο υπερβολής και μυθοπλασίας;

Το Βίος και Πολιτεία ήταν σάτιρα και ο Περάκης είχε μεγάλη έγνοια να μην γίνει γκροτέσκο. Να είναι σάτιρα αλλά και να δείχνει ότι αυτά τα πρόσωπα μας κυβερνάνε και κάνουν ό,τι γουστάρουνε. Ο ρόλος μου ήταν ο υπασπιστής του αρχηγού. Ο κειμενογράφος του πρωθυπουργού, και μάλιστα έκλεβε ιδέες από τις προκηρύξεις μιας οργάνωσης. Ήταν εντελώς προφητική ταινία. Πολιτικά παραμένει μία πολύ σπουδαία. Έκανε σάτιρα σε βάθος ενός συστήματος εξουσίας.


— Οπότε η εξουσία πάντα εξοντώνει το «νέο» και το επαναστατικό, αφομοιώνοντας το;

Αυτός είναι ο στόχος. Έρχεται η εξουσία και λέει: Ποια είναι τα πιο ακραία συνθήματα; Τα υιοθετώ όλα! Για μένα η εξουσία σε κάθε περίπτωση είναι ο εχθρός. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλες οι εξουσίες κι ό,τι κάνουν είναι λάθος. Η εξουσία είναι αναγκαία. Αν και κατά βάθος θα προτιμούσα να μην υπάρχει. Αυτό που με κέρδισε εμένα στις διακηρύξεις του κομμουνισμού είναι ότι στην ουσία αυτό το σύστημα θα καταργήσει την εξουσία. Ήμουν πιο κοντά στους αναρχικούς. Αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει ο άνθρωπος σε υπαρξιακό επίπεδο να ωριμάσει. Για να αλλάξει ο κόσμος πρέπει να αλλάξουν οι συνειδήσεις των ανθρώπων. Αυτή θα είναι η μεγαλύτερη επανάσταση.

— Τι θέση έχει το άτομο μέσα σε ένα μαζικό κίνημα;

Εγώ από τη στιγμή που έφυγα από την επαναστατική οργάνωση στην οποία βρισκόμουνα, δεν ανήκω σε κανένα κόμμα. Δεν ήθελα να υποστηρίζω κάτι με το οποίο δεν συμφωνώ. Είμαι απέναντι. Αν και όχι αναγκαστικά. Αν ένα κόμμα εκφράσει μια σωστή θέση, θα την υποστηρίξω. Πιστεύω ότι στο δημόσιο λόγο, στη διακυβέρνηση μιας χώρας, πρέπει να υπερισχύει ο ορθολογισμός. Στην ιδιωτική σφαίρα πρέπει να υπάρχει απόλυτη ελευθερία, αρκεί να μην ενοχλείς τον άλλον. Σε κάθε έκφανση: από την ερωτική επιλογή έως την οικογενειακή φιλελευθεροποίηση. Το τρίπτυχο «ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα» να μην τα ασπάζεσαι επειδή τα λέει το κόμμα σου, αλλά να είναι βαθύτερο πιστεύω. Πρέπει να υπάρχει σεβασμός από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ο σεβασμός απέναντι στη διαφορετικότητα είναι μια κατάκτηση για την κοινωνία μας.


— Το σύστημα δεν αποδέχτηκε τη διαφορετικότητα μέσα από την οικονομία;

Υπάρχει η ελεύθερη οικονομία, το σύστημα. Στο μέτρο που αυτό απελευθερώνει τον άνθρωπο, είναι θετικό. Οι δυτικές κοινωνίες έχουν μια διττή φυσιογνωμία, τον καπιταλισμό και την αποδοχή ότι τα κράτη πρέπει να κυβερνούνται από τη δημοκρατία. Πιστεύω ότι όσο πιο πολύ κυριαρχεί ο καπιταλισμός τόσο μειώνεται η δημοκρατία. Όσο η δημοκρατία ελέγχει τον καπιταλισμό επέρχεται μια ισορροπία η οποία είναι πιο αποδεκτή.

Γιώργος Κοτανίδης: «Ήμουν από αυτούς που σχεδίασαν το Πολυτεχνείο, όμως δεν είμαι ευτυχής με τη γενιά του Πολυτεχνείου» Facebook Twitter
«Ο καθένας μας δεν παίρνει πάντα αυτό που του αναλογεί. Και τι είναι αυτό που του αναλογεί; Ο καθένας μας έχει ένα κάρμα, μια μοίρα».


— Το θέατρο είναι αταξικό;

Αταξικό δεν είναι τίποτα. Όλα περιέχουν ιδέες από τις τάξεις από τις οποίες προέρχονται. Αν εγώ, ας πούμε, ήμουν τραπεζίτης, δεν θα έγραφα για τον Ζαχαριάδη. (Το έκανα) επειδή μέσα μου με πονούσε η ιστορία και η τύχη της αριστεράς.

— Τι είναι εκείνο που εξακολουθείτε να αγαπάτε στο θέατρο;

Σέβομαι όποιον βγει σε μια πλατεία, αρχίζει να παίζει κάτι και μαζευτεί κόσμος να τον δει. Είναι το πρωταρχικό. Θεωρώ ότι κάνουμε την ίδια δουλειά. Δεν απαξιώνω τίποτα. Αγάπησα το θέατρο χωρίς να το κατατάξω πουθενά. Μου άρεσε πάρα πολύ να βλέπω θέατρο. Καταρχήν βλέπω την αφήγηση μιας ιστορίας. Αυτό κάνει πολύ καλό στον κόσμο, ακόμα και σε μια πιο ελαφριά μορφή. Τώρα, ότι υπάρχουν ιδέες, αυτό το επεξεργάστηκε πολύ καλά ο Μπρεχτ, πολιτικοποιώντας το. Έχοντας παίξει πολλά είδη, δεν υποτιμώ κανένα είδος. Ακόμα και ταξικό να είναι το θέατρο, έχει μέσα του αλήθειες οι οποίες ξεπερνάνε τις τάξεις.


— Σημαντικές στιγμές ζήσατε;

Ένας από τους ρόλους μου ήταν ο Φάιμαν, ο Νομπελίστας της κβαντικής φυσικής, στο έργο «Τι απέδειξε ο κύριος Φάιμαν». Όταν το πήγα στην επαρχία πήγε πάρα πολύ καλά, και ερχόντουσαν άνθρωποι και μου έλεγαν «σας θυμόμαστε από τις παραστάσεις του Ελεύθερου Θεάτρου». Για μένα η τέχνη έχει σημασία να μου μιλάει, να έχει έναν κόκκο αλήθειας. Είτε μπρεχτικό θέατρο, είτε αστικό δράμα, είτε φαρσοκωμωδία, είτε μπουλβάρ, να έχει ένα κουκούτσι αληθείας. Η τέχνη είναι ψέμα, παραβολή. Όσο πιο αληθινή είναι η παραβολή τόσο πιο πολύ με αιχμαλωτίζει.


— Υπάρχουν σημαντικοί ηθοποιοί που δεν είχαν την πορεία που άξιζαν;

Ξέρω ηθοποιούς συγκλονιστικούς που δεν είχαν τον τρόπο να διαχειριστούν τον εαυτό τους. Υπήρχαν ηθοποιοί πιο μέτριοι που ήξεραν τον τρόπο. Ο καθένας μας δεν παίρνει πάντα αυτό που του αναλογεί. Και τι είναι αυτό που του αναλογεί; Ο καθένας μας έχει ένα κάρμα, μια μοίρα. Υπάρχουν ηθοποιοί που παίζουν ό,τι θέλεις και άλλοι που προσπαθούν να κάνουν κάτι διαφορετικό. Το σύστημα είναι έτσι, οι παραγωγοί που θέλουν να γεμίσουν τα θέατρα. Στεναχωριέμαι με νέα ταλέντα που μένουν στάσιμα. Αν κάνεις μια επιτυχία και σου ζητάνε συνεχώς να την επαναλάβεις, αναπτύσσεται ο μηχανισμός των κλισέ.

Γιώργος Κοτανίδης: «Ήμουν από αυτούς που σχεδίασαν το Πολυτεχνείο, όμως δεν είμαι ευτυχής με τη γενιά του Πολυτεχνείου» Facebook Twitter
Η τελευταία παράσταση που συμμετείχε ο Γιώργος Κοτανίδης ήταν «Το Δείπνο» στο Σύγχρονο Θέατρο. Φωτο: Σταύρος Χαμπάκης


— Για ποιο πράγμα είστε υπερήφανος για τη γενιά σας και για ποιο ντρέπεστε;

Είμαι περήφανος για τη γενιά μου γιατί απελευθερώθηκε από διάφορα κλειστά σχήματα. Και στο θέατρο (στο Ελεύθερο Θέατρο σπάσαμε όλες τις φόρμες) και στην πολιτική, όπου σπάσαμε το πολιτικό μομέντουμ. Αναζητήσαμε κάτι που ήταν πιο ριζοσπαστικό, πιο ακραίο, δεν μας άρεσε το καλούπι που υπήρχε. Συμβάλαμε στην απομυθοποίηση κάποιων κοινών τόπων και ανοίξαμε κάποιους νέους δρόμους. Επίσης στον αγώνα εναντίον της χούντας, προσωπικά πέρασα δύσκολα, φυλακές, απομονώσεις, και ήμουν από αυτούς που σχεδίασαν το Πολυτεχνείο. Δεν είμαι καθόλου ευτυχής με τη γενιά του Πολυτεχνείου όμως. Το πούλησαν με μεγάλες απολαβές και σε επίπεδο διακυβέρνησης υπήρχαν μεγάλες ευθύνες. Όχι ότι δεν έμειναν άνθρωποι πιστοί.


— Ποια είναι η σχέση σας με το χρόνο;

Να βλέπω τα λάθη μου και να μην κάνω τα ίδια. Αναζητώ καθετί που για την κοινωνία θα είναι αληθινό, σωστό και θετικό, χωρίς κλισέ. Σε προσωπικό επίπεδο αναζητώ την ευτυχία. Αν και είμαι μάλλον ευτυχής άνθρωπος, αλλά ως ζητούμενο παραμένει η επιθυμία να κάνω αυτό που θέλω, να μην συμβιβάζομαι με την εξουσία η οποία το μόνο που ζητάει από τους ανθρώπους, και σε μεγάλο βαθμό από τους καλλιτέχνες, είναι να τους αγκαλιάζει, να τους δοξάζει και βέβαια να την υπηρετούν. Απέναντι στα πάντα κρατάω μία μόνο έννοια, την ελευθερία. Σε καμία περίπτωση δεν θέλω να υποτάξω το μεγάλο πράγμα που είναι η ελευθερία μου. Να πιστεύω αυτό που θέλω, να καταγγέλλω ό, τι θέλω και να βρίζω όποιον θέλω, όταν πιστεύω ότι πρέπει να τον βρίσω. Δεν διαπραγματεύομαι την ελευθερία μου. Επίσης μ' αρέσει πάρα πολύ να βλέπω ωραίες παραστάσεις, να τις χειροκροτώ, ωραίες εκθέσεις που να με συγκινούν, ωραία κονσέρτα τα οποία να με συγκλονίζουν, να αφήνομαι στις τρεις κιθάρες και τα ντραμς του ροκ εν ρολ. Να βλέπω ωραία πράγματα, να τα χειροκροτώ και να μαθαίνω από αυτά.

_________

Το παραπάνω απόσπασμα είναι από μια συνέντευξη που είχε παραχωρήσει ο ηθοποιός Γιώργος Κοτανίδης στον Χρήστο Παρίδη, το 2017, για το περιοδικό Homme

Θέατρο
2

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Έκτορας Λυγίζος σκηνοθετεί τον Αποτυχημένο του Μπέρνχαρντ

Θέατρο / Ο Έκτορας Λυγίζος σκηνοθετεί τον Αποτυχημένο του Μπέρνχαρντ

Το έργο του κορυφαίου Αυστριακού συγγραφέα Τόμας Μπέρνχαρντ, που σφράγισε τη γερμανόφωνη λογοτεχνία κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, παρουσιάζεται σε πανελλήνια πρώτη στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Η θεατρική αυτή διασκευή μετασχηματίζει τη μονολογική αφήγηση του πρωτοτύπου σε μουσικοθεατρικό έργο για τέσσερις φωνές και ένα πιάνο.
M. HULOT
Βάσω Καμαράτου: Οι πληγές μας μάς κάνουν καλύτερους ανθρώπους

Θέατρο / «Εγώ που δεν μασούσα, φοβάμαι πια να περάσω ανάμεσα από παρέα αγοριών»

Η επιστροφή της Βάσως Καμαράτου στο θέατρο με την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη ήταν η αφορμή για μια εκ βαθέων συζήτηση με την ηθοποιό που αποκαλύπτει στο Facebook τον εσωτερικό της κόσμο με ειλικρίνεια και ευαισθησία.
M. HULOT
I WAS THERE : ΣΤΡΑΚΑΣΤΡΟΥΚΕΣ 

Θέατρο / «Στρακαστρούκες»: Μετά τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης, η παράσταση του Δημήτρη Σαμόλη είναι τρομερά επίκαιρη

Οι «Στρακαστρούκες» έρχονται να προστεθούν σε μια μακρά λίστα queer έργων που έχουν κάνει την εμφάνισή τους στο ελληνικό θέατρο τα τελευταία χρόνια.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η μυθιστορηματική ζωή και οι πολιτικές απόψεις της Καλής Καλό θα σε μάθουν πολλά για το σήμερα

Πρόσωπα / Η μυθιστορηματική ζωή και οι πολιτικές απόψεις της Καλής Καλό θα σε μάθουν πολλά για το σήμερα

Η γυναίκα που έζησε την ιστορία του ελληνικού θεάτρου, και πάλεψε για την Αριστερά αφηγείται τη ζωή της στο LIFO.gr σε μια συνέντευξη-ποταμό στον Αντώνη Μποσκοΐτη.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΠΟΣΚΟΪ́ΤΗΣ
Ηλίας Λογοθέτης: Ένας κάτοικος εντός της γλώσσας του Βιζυηνού

Θέατρο / Ηλίας Λογοθέτης (1939 - 2024): Ένας εργάτης του θεάτρου και του σινεμά που δεν υπήρξε σνομπ

Από τους Πέρσες του Κουν μέχρι το τηλεοπτικό Έτερος Εγώ Νέμεσις, ο Ηλίας Λογοθέτης διέσχισε όλα τα είδη με μπρίο, αξιοπρέπεια και ακατάβλητο ποιητικό οίστρο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΥΡΙΤΣΑΚΗΣ

Θέατρο / Γιάννης Μαυριτσάκης: «Για δύο χρόνια απομονώθηκα και έγραφα, μόνος, σαν τα θηρία»

Λίγο πριν την πρεμιέρα του νέου του έργου «Rayman ούρλιαξε» σε σκηνοθεσία Περικλή Μουστάκη, ο συγγραφέας της ποιητικής ενατένισης και του σκληρού ρεαλισμού μιλάει για τα παιδικά του χρόνια, την πορεία του στο θέατρο, τη «συνάντησή» του με τον Μπερνάρ-Μαρί Κολτές και την αφοσίωσή του στη συγγραφή.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Στην ανανεωμένη σκηνή του Θεάτρου της Οδού Κυκλάδων του Λευτέρη Βογιατζή όλα είναι δρόμος

Θέατρο / Το Θέατρο της Οδού Κυκλάδων αλλάζει για τη νέα παράσταση του Στάθη Λιβαθινού

Το έργο του Τομ Στόπαρντ «Ο Ρόζενκραντζ και ο Γκίλντενστερν είναι νεκροί» ανεβάζει η ομάδα του Στάθη Λιβαθινού, ένα από τα λίγα θεατρικά ανσάμπλ στην Αθήνα που τον ακολουθεί εδώ και χρόνια.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Αίθουσα Αναμονής. Humanity»: Ο Ένκε Φεζολλάρι μιλάει για μια παράσταση που αναδεικνύει την ομορφιά και τον εφιάλτη του ανθρώπινου είδους. 

Θέατρο / «Αίθουσα Αναμονής. Humanity»: Μια παράσταση για την ομορφιά και το σκοτάδι του ανθρώπινου είδους

Ο Ένκε Φεζολλάρι μιλά για την παράσταση που κινείται μεταξύ του mockumentary και του documentary, αφηγείται ιστορίες που συγκινούν και σοκάρουν, στιγμές επιτευγμάτων ή σκοτεινών σελίδων της ανθρωπότητας που ξετυλίγονται σε αίθουσες αναμονής.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Τζων Φούλτζεϊμς επιστρέφει με Βάγκνερ

Όπερα / «Η Βαλκυρία σχετίζεται με τους κόσμους του Τόλκιν και της Ρόουλινγκ»: Ο Τζων Φούλτζεϊμς επιστρέφει στη Λυρική

Μετά τον τολμηρό «Ντον Τζιοβάνι», ο διακεκριμένος Βρετανός σκηνοθέτης περνάει στην απαιτητική «Βαλκυρία», το δεύτερο μέρος της επικής τετραλογίας «Το δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν» του Ρίχαρντ Βάγκνερ που ανεβαίνει για πρώτη φορά από την Εθνική Λυρική Σκηνή.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ