Φωτογραφίζοντας τους άστεγους που αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες στην Ουγγαρία Facebook Twitter

Φωτογραφίζοντας τους άστεγους που αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες στην Ουγγαρία

0

Σχεδόν σε καμία άλλη πρωτεύουσα της Ανατολικής Ευρώπης δεν υπάρχουν τόσοι πολλοί άστεγοι όσοι στη Βουδαπέστη. To γεγονός ότι η ουγγρική κυβέρνηση αντί να τους βοηθήσει, με περισσότερους κοινωνικούς νόμους, ενεργοποίησε εδώ και σχεδόν έναν χρόνο έναν νέο νόμο ο οποίος απαγορεύει τη «διαβίωση σε δημόσιους χώρους» οδήγησε τον φωτογράφο Ιλίρ Τσούκο να επισκεφθεί την πρωτεύουσα της Ουγγαρίας και να στήσει ένα αυτοσχέδιο «στούντιο» στους δρόμους της πόλης.

«Με ενδιαφέρουν γενικά οι χώρες του πρώην ανατολικού µπλοκ και τις επισκέπτοµαι συχνά. Διαβάζοντας κάποια στιγμή µια γερµανική εφηµερίδα έµαθα για την κατάσταση των αστέγων και τον νόµο που ουσιαστικά απαγορεύει το να είναι κανείς άστεγος στην Ουγγαρία. Σοκαρίστηκα. Μου ξύπνησε µνήµες από τα παιδικά µου χρόνια όταν σε ένα ισόγειο τριάρι στον Πειραιά, το 1996, ζούσαµε τρεις οικογένειες µαζί και ο µόνος που είχε δουλειά ήταν ο πατέρας µου. Δώδεκα άτοµα µε έναν µισθό της πείνας. Άλλοι βέβαια, που δεν είχαν την ίδια τύχη µε εµάς, κατέληξαν στον δρόµο. Σίγουρα όχι από επιλογή. Έτσι, το θεώρησα απάνθρωπο, γνωρίζοντας μάλιστα πως στη Βουδαπέστη από το 2010 έως το 2016 οι τιμές των ενοικίων τριπλασιάστηκαν ενώ οι µισθοί παραµένουν ίδιοι».

Όταν οι θαµώνες οικειοθελώς στήνονταν να τους φωτογραφίσω έδειχναν για λίγο να ξεχνούν την πραγµατικότητα. Ένιωθαν κατά κάποιο τρόπο σηµαντικοί. Υπήρχε κάποιος εκεί για να τους φωτογραφίσει αλλά αυτή τη φορά όχι σαν άστεγους στο παγκάκι.

Ο Ιλίρ Τσούκο γεννήθηκε στην κεντρική Αλβανία το 1990. Έξι χρόνια αργότερα, όπως χιλιάδες άλλοι, έτσι και οι γονείς του αποφάσισαν να µεταναστεύσουν στην Ελλάδα, για µια καλύτερη και αξιοπρεπή ζωή. Πέρασε δύσκολα τα πρώτα χρόνια της ζωής του στην Αθήνα. «Οπουδήποτε και να βρεθείς στον κόσµο, όταν είσαι µετανάστης είσαι de facto σε µειονεκτική θέση. Όντας µετανάστης στην Ελλάδα έχεις να κάνεις µε αφιλόξενες κυβερνήσεις, που σε κάνουν να πιστεύεις ότι είσαι ανεπιθύµητος στη χώρα. Συνήθως αυτό λειτουργεί ως καταλύτης και διαµορφώνει δυνατούς χαρακτήρες που προσπαθούν σκληρά για να πετύχουν. Δεν επαναπαύονται γιατί δεν έχουν µπάρµπα στη Κορώνη.

Ανήκω στη γενιά που έζησε τη λέξη "Αλβανός" ως βρισιά. Υπήρχαν βέβαια και αυτοί που δεν τους ενδιέφερε η καταγωγή αλλά η ποιότητα του ανθρώπου. Διάλεγα και διαλέγω ακόµη να έχω κοντά µου τέτοιους ανθρώπους. Στην Ελλάδα υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι αλλά δεν είναι η πλειοψηφία».

Ο Ιλίρ σπούδασε στη Λάρισα, έκανε το µεταπτυχιακό του στη Διοίκηση Μονάδων Υγείας και αργότερα σπούδασε φωτορεπορτάζ και φωτογραφία τεκμηρίωσης στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών και Τεχνών στο Ανόβερο. «Η φωτογραφία για εµένα είναι, µεταξύ άλλων, η καλύτερη αφορµή ώστε να µπορώ να διεισδύω στη ζωή των άλλων χωρίς όµως να παρεµβάλλω σε αυτή. Είναι σαν να γίνεσαι ο καθρέφτης κάποιου άλλα µέσα από αυτό που είσαι εσύ ο ίδιος. Οι προσωπικές µου δουλειές συνδέονται έντονα µε µνήµες και εµπειρίες που έχω από το παρελθόν. Η πρώτη µου εµπειρία ήταν το προσφυγικό το 2015. Ακολούθησα πρόσφυγες στο ταξίδι τους προς την κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Εκεί κατάλαβα πως θέλω να εµβαθύνω στη φωτογραφία τεκµηρίωσης» λέει. Από το 2014 µετακόµισε στο Βερολίνο όπου και ζει μέχρι και σήμερα. «Μετανάστης για δεύτερη φορά, αυτή τη φορά από επιλογή» επισημαίνει o ίδιος.

Φωτογραφίζοντας τους άστεγους που αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες στην Ουγγαρία Facebook Twitter
© Ilir Tsouko

Πίσω στο θέμα της Ουγγαρίας, ο Ιλίρ σημειώνει ότι το ένα τρίτο όλων των ουγγρικών νοικοκυριών αντιμετωπίζουν προβλήματα καταβολής του ενοικίου τους. Σχεδόν 1,4 εκατομμύρια νοικοκυριά βρίσκονται σήμερα χρεωμένα και ζουν με δάνεια. «Η Βουδαπέστη είναι η πρώτη πρωτεύουσα στην ανατολική Ευρώπη µε πάνω από 100.000 άστεγους. Η ακροδεξιά κυβέρνηση του Όρµπαν αδιαφορεί. Τον Οκτώβριο του 2018 ψηφίστηκε και αυτός ο νέος νόµος που απαγορεύει την χρήση δημόσιων χώρων ως τόπο κατοικίας. Ουσιαστικά είναι ποινικό αδίκηµα να κάθεσαι ή να κοιµάσαι, ως άστεγος, µε τα πράγµατά σου σε ένα παγκάκι ή σε µια πλατεία. Εάν ο άστεγος δεν αποµακρυνθεί από το µέρος και αφού έχει γίνει μέχρι και τρεις φορές επίπληξη από την αστυνομία και δεν έχει υπάρξει συμμόρφωση, συλλαμβάνεται και σε 72 ώρες βρίσκεται ενώπιον της δικαιοσύνης. Με τον νόµο αυτό η κυβέρνηση τιµωρεί ουσιαστικά τον άστεγο γιατί ζει στον δρόµο κι αυτό συµβαίνει εν έτει 2019 στην πολιτισµένη Ευρώπη».

Η συγκεκριμένη πολιτική είναι σαν να προσπαθεί να λύσει το πρόβληµα µε αστυνόµευση και όχι µε κοινωνική πρόνοια. Ο Ιλίρ συμφωνεί: «Άλλωστε είναι εύκολο να αποτελειώσεις τους αδύναμους. Και δυστυχώς όµοια φαινόµενα έχουν µετατραπεί σε πολιτική στρατηγική σε αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πότε είναι οι µετανάστες, πότε οι LGBTQI, πότε η µειονότητα των Ροµά και άλλοτε οι Μουσουλµάνοι. Πιστεύω πως σε µια ώριµη δηµοκρατική κοινωνία δεν υπάρχει χώρος για αποδιοποµπαίους τράγους. Πώς µπορεί να νοηθεί δηµοκρατία χωρίς να σεβόµαστε τον διπλανό µας;».

Όταν βρέθηκε στη Βουδαπέστη χρειάστηκε µέρες για να καταλάβει τι συµβαίνει. «Είχα ακούσει για το κέντρο φιλοξενίας του Iványi Gábor, ενός πρώην καλού φίλου του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας και νυν µεγάλου του εχθρού. Πήγαινα επί µέρες στον ξενώνα φιλοξενίας. Έστηνα ένα φως και ένα µαύρο πανό στον προαύλιο χώρο. Κάτι σαν φωτογραφικό στούντιο δηλαδή. Είχα βάλει ένα τραπέζι µε µια καρέκλα, αρκετό καφέ και µερικά τσιγάρα. Τους προσκαλούσα να κάτσουν στο τραπέζι να τα πούµε. Ένας από τους κατοίκους του ξενώνα µετέφραζε για εµένα. Αναπτύχθηκε µια σχέση µε τους ανθρώπους εκεί. Περνούσα απαρατήρητος µετά από µερικές µέρες. Όταν οι θαµώνες οικειοθελώς στήνονταν να τους φωτογραφίσω έδειχναν για λίγο να ξεχνούν την πραγµατικότητα. Ένιωθαν κατά κάποιο τρόπο σηµαντικοί. Υπήρχε κάποιος εκεί για να τους φωτογραφίσει αλλά αυτήν τη φορά όχι σαν άστεγους στο παγκάκι.

Φωτογραφίζοντας τους άστεγους που αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες στην Ουγγαρία Facebook Twitter
© Ilir Tsouko
Φωτογραφίζοντας τους άστεγους που αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες στην Ουγγαρία Facebook Twitter
© Ilir Tsouko

Σχεδόν όλοι µου διηγήθηκαν ιστορίες από τις δουλειές που κάνανε παλιά και κάποιοι από τις δουλειές που κάνουν ακόµη. Ο ένας ήταν µάγειρας, ο άλλος οδηγός νταλίκας, ο άλλος δουλεύει ακόµη ως οικοδόµος. Οι περισσότεροι δεν είχαν φανταστεί ποτέ ότι θα έρθει κάποια µέρα και θα βρεθούν άστεγοι. Πώς άλλωστε, όταν έχεις δουλέψει µια ζωή, τα έχεις κάνει όλα σωστά –εννοώ εδώ κανένα ποινικό αδίκηµα–, αλλά η σύνταξη δεν φτάνει για να πληρώσεις το ενοίκιο ή ο µισθός δεν φτάνει για να πληρώσεις το δάνειο και το σπίτι το πήρε η τράπεζα.

Μου έκανε εντύπωση που οι περισσότεροι είχαν µια αξιοπρεπή εµφάνιση. Το στερεότυπο θέλει τον άστεγο ατηµέλητο. Το παράδοξο είναι ότι, εµµέσως πλην σαφώς, δεν έχουν άλλη επιλογή. Αν η αστυνοµία υποπτευθεί ότι είσαι άστεγος, από την εµφάνιση, τις πολλές τσάντες µε ρούχα, και σε πιάσει να κοιµάσαι κάπου έξω, µπορεί να σε συλλάβει. Οπότε η περιποιηµένη εµφάνιση, κατά τη γνώµη µου, είναι κάτι σαν καµουφλάζ ώστε να µη γίνονται αντιληπτοί. Δεν είναι παράδοξο αυτό;».

Φυσικά και είναι παράδοξο. Αν και το δικαίωµα στη στέγη αποτελεί θεµελιώδη ανθρώπινη ανάγκη, ωστόσο τελικά δεν είναι κάτι το αυτονόητο ή πρακτικά εφαρµόσιµο. Κι αυτό το βλέπουμε όχι μόνο στην Ουγγαρία αλλά και στη χώρα μας όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

«Στο Βερολίνο, το Λονδίνο και το Παρίσι οι ντόπιοι λένε "εδώ βρίσκεις πιο εύκολα δουλειά πάρα σπίτι". Οι τιµές είναι πολύ υψηλές και τα σπίτια ελάχιστα. Τα αποτελέσµατα είναι δυσάρεστα καθώς ο καθένας µας θα µπορούσε µια µέρα να βρεθεί στον δρόµο χωρίς απαραίτητα να είναι προβληματικός, αλκοολικός ή να έχει πάρει τον κακό δρόµο – βάσει των στερεότυπων. Στο Βερολίνο τώρα συζητιέται να µπει ένα ανώτατο όριο στις τιµές των ενοικίων ανά τετραγωνικό µέτρο για κάποια χρόνια» καταλήγει ο Ιλίρ.

Φωτογραφίζοντας τους άστεγους που αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες στην Ουγγαρία Facebook Twitter
© Ilir Tsouko
Φωτογραφίζοντας τους άστεγους που αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες στην Ουγγαρία Facebook Twitter
© Ilir Tsouko
Φωτογραφίζοντας τους άστεγους που αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες στην Ουγγαρία Facebook Twitter
© Ilir Tsouko
Φωτογραφίζοντας τους άστεγους που αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες στην Ουγγαρία Facebook Twitter
© Ilir Tsouko

  

Φωτογραφίζοντας τους άστεγους που αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες στην Ουγγαρία Facebook Twitter
© Ilir Tsouko
 

Φωτογραφίζοντας τους άστεγους που αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες στην Ουγγαρία Facebook Twitter
© Ilir Tsouko
Φωτογραφίζοντας τους άστεγους που αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες στην Ουγγαρία Facebook Twitter
© Ilir Tsouko

www.ilirtsouko.com

Φωτογραφία
0

Μερόπη Κοκκίνη

Η Μερόπη Κοκκίνη γεννήθηκε στην Κύπρο. Άρχισε να δημοσιογραφεί στο περιοδικό «01». Ανήκει στην συντακτική ομάδα της LIFO.
Email: [email protected]
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπερτ Χάρντι: Μια έκθεση για έναν σπουδαίο λησμονημένο φωτορεπόρτερ

Φωτογραφία / Μπερτ Χάρντι: Μια έκθεση για έναν σπουδαίο, λησμονημένο φωτορεπόρτερ

Χάρη στην αυτοπεποίθηση και το θάρρος του, δημιούργησε κάποιες από τις πιο εμβληματικές εικόνες πολέμου του 20ού αιώνα αλλά και σουρεαλιστικές, πνευματώδεις φωτογραφίες δρόμου. Είναι περισσότερο γνωστός για τη ζεστή και ανθρώπινη αποτύπωση της καθημερινής Βρετανίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πηνελόπη Γερασίμου

Οι Αθηναίοι / Πηνελόπη Γερασίμου: «Βαρεθήκαμε στα υπόγεια, η διασκέδαση πρέπει να στραφεί προς το φως»

Η μουσική είναι απόλυτα συνδεδεμένη με τη δουλειά της, τα τελευταία χρόνια καταγράφει με τον φακό της μερικά από τα πιο σημαντικά events της Aθήνας. Η φωτογράφος που γνωρίζει καλά πώς κινείται η νύχτα της πόλης ξέρει πως πια παίζουν και πάρτι στα οποία δεν «χωράει», γιατί εκείνοι που τα διοργανώνουν δεν θέλουν να τα μάθει.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
PhotoΒiennale 2023: 13 επιλογές από τη μεγάλη φωτογραφική διοργάνωση της Θεσσαλονίκης

Φωτογραφία / 13 εκθέσεις που ξεχωρίζουν στη PhotoΒiennale 2023 της Θεσσαλονίκης

Τα γυμνά του Man Ray, τα αυτοπορτρέτα του Martin Parr, μια μεγάλη κεντρική έκθεση με τίτλο «Το φάντασμα του λαού» και πλήθος ακόμα ατομικών και ομαδικών φωτογραφικών εκθέσεων περιλαμβάνονται σε μια καλλιτεχνική πρόταση διάρκειας τεσσάρων μηνών που διοργανώνει το MOMus.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Δεν έχω πολλά χρόνια ακόμα»: Η Nan Goldin για την τελευταία, ίσως, αναδρομική της έκθεση

Φωτογραφία / «Δεν έχω πολλά χρόνια ακόμα»: Η Nan Goldin για την τελευταία, ίσως, αναδρομική της έκθεση

Εγκαινιάστηκε στο Άμστερνταμ η μεγάλη αναδρομική έκθεση της σπουδαίας φωτογράφου, εικαστικού και ακτιβίστριας με τον σαρκαστικά μοιρολατρικό τίτλο «This Will Not End Well».
THE LIFO TEAM