Δεν είναι έκπληξη το «Μπλουμ» της Nalyssa Green. Μπορεί να φαίνεται ουρανοκατέβατο, αν το ακούσεις χωρίς να την έχεις παρακολουθήσει τα τελευταία τρία χρόνια, αλλά παρατηρώντας τα κομμάτια που ανέβαζε από το «Κοκτέιλ» και μετά, αυτό το άλμπουμ (με το οποίο βουτάει πραγματικά στα βαθιά, εξού και ο ήχος «μπλουμ!») ήταν αναμενόμενο. Εντελώς αναμενόμενο. Κι ήταν το άλμπουμ που περίμενα όσο κανένα άλλο αυτό το φθινόπωρο.
Ήταν εδώ και καιρό ξεκάθαρο ότι η Nalyssa με κάποιον τρόπο «απελευθερώθηκε», ότι ξεπέρασε τον αγχωτικό αγώνα να καθιερωθεί με τον αγγλικό στίχο, ότι άρχισε να γράφει κομμάτια ακομπλεξάριστα, στη μητρική της γλώσσα, με μια χαλαρότητα και ειλικρίνεια αξιοθαύμαστη, αποκαλύπτοντας την πιο αληθινή πλευρά της.
Και ακούγοντας το «Μπλουμ» είναι αδύνατο να μην ενθουσιαστείς, να μη θαυμάσεις το πόσο ουσιαστικά ποιητικά είναι τα κομμάτια της, πόσο μέσα στην εποχή, πόσο τρυφερά και αγαπησιάρικα, αλλά και πόσο οδυνηρά μπορούν να γίνουν κάποιες στιγμές, όταν συνειδητοποιείς ότι τραγουδάει και για όσα σε ενοχλούν γύρω σου με έναν τρόπο που θυμίζει το ύπουλο κόψιμο στο ξύρισμα, χωρίς πόνο, που το καταλαβαίνεις όταν έχει αρχίσει να τρέχει αίμα.
Αυτό που έχει κατορθώσει στα κομμάτια της είναι να είναι εντελώς «θηλυκά», ως ήχος, με μια συνεχή αιθέρια μελωδία που εξελίσσεται και μεταμορφώνεται, περνώντας από διάφορους σταθμούς της ελληνικής μουσικής (χασάπικα, ζεϊμπέκικα), με μια μορφή, όμως, που έχει χωνεμένες και όλες τις ξένες αναφορές της, από τον Sati μέχρι την Bjork.
Αυτό που έχει κατορθώσει στα κομμάτια της είναι να είναι εντελώς «θηλυκά», ως ήχος, με μια συνεχή αιθέρια μελωδία που εξελίσσεται και μεταμορφώνεται, περνώντας από διάφορους σταθμούς της ελληνικής μουσικής (χασάπικα, ζεϊμπέκικα), με μια μορφή, όμως, που έχει χωνεμένες και όλες τις ξένες αναφορές της, από τον Sati μέχρι την Bjork.
Το αξιοθαύμαστο είναι ότι ενώ είναι ξεκάθαρα ένα άλμπουμ γραμμένο από γυναίκα, είναι τόσο προσεκτικά δομημένοι οι στίχοι που απευθύνονται σε όλους, σε κάθε φύλο, είναι απλά ένα άλμπουμ φτιαγμένο για τους ανθρώπους, με την ίδια έννοια που ήταν και τα άλμπουμ των Στέρεο Νόβα. Και είναι η πρώτη φορά εδώ και χρόνια που ένα ελληνικό άλμπουμ (με ελληνικό στίχο) είναι τόσο αληθινά σημερινό αλλά και με τόσο στέρεες βάσεις που μπορεί να αντέξει στο χρόνο, που εύχεσαι να βρει και την ανταπόκριση που του αξίζει.
Είναι το πρώτο ποπ άλμπουμ αυτής της γενιάς φτιαγμένο από γυναίκα που με κάνει περήφανο από την αρχή μέχρι το τέλος. Και είναι ένας από τους καλύτερους ελληνικούς δίσκους που έχουν βγει τα τελευταία 30 χρόνια.
— M. Hulot
Nalyssa Green - Πέφτοντας
«Να 'τανε φίλη μου, να έπαυε ο καιρός που τα λουλούδια ανθίζουν μόνο στα πουκάμισα»
Ξεκίνησα να γράφω κριτική για το άλμπουμ «Μπλουμ» της Nalyssa Green και κατέληξα να της γράφω τραγούδι, και μάλιστα στα ελληνικά.
Πρώτη φορά, νομίζω, γράφω τραγούδι για πρόσωπο που δεν με ενδιαφέρει ερωτικά, κι είναι λογικό – συνήθως χρειάζονται έντονα συναισθήματα για να σε ξεκουνήσουν να σηκωθείς, να πάρεις στιλό και να αρχίσεις να γράφεις. Αυτή η κοπέλα, όμως, και αυτός ο δίσκος με έχουν ταρακουνήσει αφάνταστα και, πιστέψτε με, σαν σνομπ επαγγελματίας μουσικός σπάνια το παθαίνω πλέον, πόσο μάλλον με ένα ελληνόφωνο άλμπουμ. Για την ακρίβεια, έχω να το πάθω από πιτσιρίκι που έγραφα στίχους των Στέρεο Νόβα στο θρανίο.
Το «Μπλουμ» μου το προώθησε η Βιολέτα ένα βράδυ μετά από πρόβα μας για το αφιέρωμα στον Leonard Cohen. Οι επόμενες τρεις-τέσσερις ώρες (άγνωστο το πόσες φορές το άκουσα σε repeat) με έφεραν αντιμέτωπη με όποιο θαμμένο συναίσθημα πάταγα καλά-καλά στον πάτο του κάδου των αχρήστων και κάλυπτα καθημερινά βλέποντας κωμωδίες στο Νetflix και παίζοντας πασιέντζα «αράχνη».
Μετά από χρόνια, Θεέ μου, επιτέλους ένας δίσκος με ταρακούνησε και μου μίλησε στη μητρική μου γλώσσα. Πόσο πολύτιμο για κάποιον που έχει απελπιστεί από την περιοριστική νοοτροπία της μουσικής του τόπου του, και πόσο απελευθερωτικό. Σταμάτησα να τον ακούω για κάνα μήνα, γιατί πονούσε πολύ. Με το που κυκλοφόρησε στο YouTube το single «Πέφτοντας», ξαναβούτηξα ακόμη βαθύτερα.
Τώρα, όταν δεν το ακούω κάθε λίγο και λιγάκι, το τραγουδάω. Είναι τόσο συγκινητική η ύπαρξη αυτού του άλμπουμ για τόσους πολλούς λόγους, από την εξαιρετική παραγωγή του Βασίλη Ντοκάκη, τους πότε τρυφερούς, πότε κοφτερούς, αλλά πάντα ειλικρινείς στίχους, τις αιθέριες μελωδίες που πετούν κάπου πάνω από το χρόνο, τον τόπο ή τις εναλλαγές των εποχών, την αβίαστη ερμηνεία που μέσα στην απλότητά της κρύβει τεράστιο πλούτο.
Το «Μπλουμ» ξεκινά με πρώτο track το «Αιγάλεω» και κατευθείαν το αστικό αθηναϊκό τοπίο μεταμορφώνεται σε κρυφό κήπο, περικοκλάδες φυτρώνουν, σπάνια πουλιά πετούν πάνω απ' τον ώμο σου και τα πεζοδρόμια ρυπαίνονται μόνον από πεσμένα άνθη. Προχωρώντας στο μονοπάτι του «Πέφτοντας» μένεις ολομόναχος στο μυστικό της κήπο με τη νοσταλγική λύπη ενός καλοκαιρινού έρωτα που γυάλιζε στον ήλιο και τώρα πλέον έχει έρθει το φθινόπωρο. Πριν προλάβεις, όμως, να χαθείς για πάντα στον μαγεμένο κόσμο της Nalyssa έρχεται το έντονα πολιτικό «Τι ξημερώνει από εδώ και πέρα» και σε επαναφέρει στην πραγματικότητα, σε ένα αγχωτικό κλίμα ελληνικής μεταπολίτευσης – ανακυκλώνει τη μουσική αυτή δεκαετία, όχι νομίζω για αισθητικούς τόσο λόγους, όσο για να σχολιάσει τις κοινωνικοπολιτικές ομοιότητες, την επανάληψη της ιστορίας.
Δεν προλαβαίνεις καν, όμως, να θυμώσεις με την ιστορία γιατί έρχονται «Τα μαλλιά της», σε τυλίγουν και κοιμάσαι σε ένα ανεκπλήρωτο όνειρο και πάλι. Υπάρχει αυτή η έντονη εναλλαγή του χθες και του τώρα που δεν σε αφήνει να συνεχίσεις να βιώνεις τη ροή του χρόνου γραμμικά.
«Το Κρεββάτι» και πάλι σε ξυπνάει, σε κάνει να κουνιέσαι στον ύπνο σου σαν να έπεσες να κοιμηθείς μετά από πολύ καφεΐνη και τρώγεσαι μόνος σου στριφογυρνώντας, ενώ το ρολόι δείχνει ότι κοντεύει έξι το πρωί. Μα μετά καταφέρνεις να κοιμηθείς γλυκά, έστω και για λίγα λεπτά, με το αριστουργηματικό «Καλοκαίρι», με τα θεία φωνητικά που σκίζουν τον τοίχο του δωματίου και το γεμίζουν ηλιαχτίδες.
Μετά από χρόνια, Θεέ μου, επιτέλους ένας δίσκος με ταρακούνησε και μου μίλησε στη μητρική μου γλώσσα. Πόσο πολύτιμο για κάποιον που έχει απελπιστεί από την περιοριστική νοοτροπία της μουσικής του τόπου του, και πόσο απελευθερωτικό. Σταμάτησα να τον ακούω για κάνα μήνα, γιατί πονούσε πολύ. Με το που κυκλοφόρησε στο YouTube το single «Πέφτοντας», ξαναβούτηξα ακόμη βαθύτερα.
Η «Παπαρούνα» σε ισορροπεί και πάλι γιατί εμπεριέχει ταυτόχρονα τη σύγχρονη αποστασιοποίηση μα και το ρομαντισμό του οραματικού ανθρώπου που δεν το βάζει κάτω. Κι εκεί αρχίζουν να πέφτουν «Οι βόμβες» της αστικής Αποκάλυψης πάνω στα κεφάλια μιας σαρωμένης, σαστισμένης γενιάς που το μόνο φως που βλέπει είναι μέσα της.
Στο τέλος της ημέρας, όμως, που μένουν αυτές οι μικρές σκέψεις, η Nalyssa Green μας φυλάει ένα διαμαντάκι. Ένα λαϊκό τραγούδι που κανένας μέχρι τώρα λαϊκός συνθέτης δεν θα μπορούσε να είχε γράψει. Το «Πάλι καλά», λιτό και βαθύ, λόγω της σπαραχτικής ειλικρίνειάς του, δεν έχει κανέναν λόγο να ντραπεί για τις καταβολές του. Το άλμπουμ κλείνει με μια ευχάριστη διασκευή του πασίγνωστου «Κοκτέιλ» που νομίζω ότι λειτουργεί περισσότερο ως bonus.
Εν κατακλείδι, μιλάμε για ένα άριστο άλμπουμ που κατά την ταπεινή μου γνώμη συγκαταλέγεται στα καλύτερα ελληνόφωνα άλμπουμ που έχουν κυκλοφορήσει ποτέ. Είμαστε πολύ τυχεροί που αυτή η κοπέλα κυκλοφορεί στους δρόμους μας την ίδια εποχή με εμάς κι ελπίζω να της δοθεί η σημασία που της αξίζει. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε τα σπουδαία πρότυπα την ώρα που ζουν, αναπνέουν, είναι νέοι και έχουν ενέργεια να δώσουν.
Θέλω να ακούω την Βιολέτα κάθε μέρα στα ραδιόφωνα, να πλουτίζει την καθημερινότητα του κόσμου με συναίσθημα, όνειρα και ανανέωση. Ένας απ' τους στίχους που έγραψα για εκείνην στο τραγούδι μου λέει «Να 'τανε φίλη μου, να έπαυε ο καιρός που τα λουλούδια ανθίζουν μόνο στα πουκάμισα».
Αυτό το κορίτσι, που ποτέ δεν χρησιμοποίησε την ομορφιά της (πέραν του να υποστηρίξει την αισθητική της, την εξίσου αιθέρια, μελαγχολική και συχνά επικίνδυνη), έχει έρθει για να ομορφύνει τον κόσμο με το έργο της.
— Sugahspank!
Nalyssa Green - «Παπαρούνα»
Μπλουμ! - και το νερό ταράχτηκε από κύκλους
Καιρό είχαν να φωτιστούν έτσι τα προάστια. Τα δυτικά, όχι τ' άλλα. Τ' άλλα δεν θέλουν φως. «Προάστια ύπνου» τα λέει ένας φίλος μου. Μα στα δυτικά, μόλις πέφτει η νύχτα, ζωντανεύει ο τόπος. «Για δες, φωτίζεται το Αιγάλεω ωραία;» Κι απ' το φως, στο χρώμα: «Με μπέρδεψες με τα μάτια σου, με μπέρδεψες και με τον ήλιο, και ξαφνικά έγινα ροζ». Τι να 'γινε άραγε πρώτο; Το φως ή το χρώμα;
Και μετά χορός. Όλοι στα βήματα ενός ξέφρενου βαλς. «Κανείς δεν έχει ιδέα και όλοι μιλούν δυνατά». Και χορεύουν. Χορεύω κι εγώ μαζί τους. «Παίρνω μια μπίρα να πιω και περιμένω το τέλος που θα 'ρθει».
Μα ένα κορίτσι δεν πήγε στο πάρτι. Αρπάζει λοιπόν την πέτρα της μοναξιάς και την πετά στη «φουσκωμένη και ξανθιά θάλασσα» του άδειου κρεβατιού.
Ένα άλλο ξενυχτάει λυπημένο πάνω στο κρεβάτι, που τα «ξύλινα πόδια του κλοτσάν όποιον ύπνο θέλει να την πάρει». Κι ένα άλλο ξεπερνάει απόψε το χωρισμό του. «Κι αποφάσισα να φύγω, να μη μείνω ούτε λίγο, να κοιτάζω πάντα μπρος μου, κι ας μην είσαι πια δικός μου». Ένα άλλο αναμετριέται με τον θάνατο: «Μ' αρέσει να κρατάω τη φωτιά πολύ κοντά στο πρόσωπό μου. Σκυλιά μαζεύτηκαν κι απόψε γαβγίζουνε τον θάνατό μου».
Κι απ' τον θάνατο στον πόλεμο: «Οι βόμβες πέφτουνε πάνω στις καρδιές μας».
Και μετά πάλι στην αναζήτηση και στο δόσιμο της αγάπης. «Πάλι καλά που ακόμα δεν σε ξέρω. Σκέψου αν σ' ήξερα, πόσο ακόμα θα μπορούσα ν' αγαπήσω». Και τέλος έρχεται η ένωση. «Να διαλυθούμε ο ένας μες στου άλλου τον ιδρώτα».
Η Nalyssa Green είναι πρώτα-πρώτα ποιήτρια. Και μετά, συνθέτις. Τέλος, ως τραγουδίστρια, με την αθώα κοριτσίστικη φωνή της έρχεται να υπονομεύσει τα βαριά λόγια που έγραψε και τις στιβαρές μελωδίες που συνέθεσε. Και βγαίνει ένα αποτέλεσμα εξαιρετικά γοητευτικό, χωρίς ίχνος σοβαροφάνειας.
Δέκα λαϊκές ιστορίες, ψιλοδουλεμένες σα δημοτικά τραγούδια, με ποπ διάθεση κι αίσθηση κι αισθητική. Θέλει πολύ ταλέντο για να πετύχει και να δέσει όλο αυτό. Κι εδώ έδεσε.
Άργησα πολύ να την προσέξω τη Nalyssa Green. Τα αγγλόφωνα τραγούδια της δεν μ' αφορούσαν – δεν μπορούσα καν να τ' αξιολογήσω. Ώσπου την άκουσα να τραγουδάει το ποίημα του Λαπαθιώτη «Κλείσε τα παράθυρα» στη μουσική του Χρίστου Θεοδώρου. Εκεί ένιωσα την αξία της.
Μα τώρα στο «Μπλουμ» εμφανίζεται ως ολοκληρωμένη δημιουργός, αφού έχει γράψει η ίδια τη μουσική και τους στίχους των τραγουδιών κι επιπλέον παίζει πιάνο, synth και θέρεμιν. Από τις επιμέρους ιδιότητές της, η ιδιότητά της ως τραγουδίστριας έρχεται αναγκαστικά σε τρίτη μοίρα. Για μένα η Nalyssa Green είναι πρώτα-πρώτα ποιήτρια. Και μετά, συνθέτις. Τέλος, ως τραγουδίστρια, με την αθώα κοριτσίστικη φωνή της έρχεται να υπονομεύσει τα βαριά λόγια που έγραψε και τις στιβαρές μελωδίες που συνέθεσε. Και βγαίνει ένα αποτέλεσμα εξαιρετικά γοητευτικό, χωρίς ίχνος σοβαροφάνειας.
Το «Μπλουμ» είναι ένα έργο που δυστυχώς λίγοι θ' αγαπήσουν. Μα ευτυχώς θ' ανακαλύπτεται και θ' αγαπιέται μες στα χρόνια.
«Υπάρχουν τέτοιες ιστορίες που ο χρόνος λες πως σταματά».
— Λεύκιος
Ακούστε όλο το «Μπλουμ» της Nalyssa Green εδώ.
σχόλια