Έργο χωρίς δημιουργό: η περίπτωση του Γερμανού σκηνοθέτη Φλόριαν Χένκελ φον Ντόνερσμαρκ

Έργο χωρίς δημιουργό: η περίπτωση του Γερμανού σκηνοθέτη Φλόριαν Χένκελ φον Ντόνερσμαρκ Facebook Twitter
Ο δίμετρος και βάλε Γερμανός, ο ψηλότερος ίσως εργαζόμενος σκηνοθέτης στον κόσμο, ήταν ένας ευγενικός γίγαντας, μορφωμένος και τρυφερός, caring και εξαιρετικά γλυκομίλητος, ένας άνθρωπος που ξέρει να ακούει και να απαντάει.
0

Λίγο πριν συναντήσω τον Φλόριαν Χένκελ φον Ντόνερσμαρκ στο Φεστιβάλ Βενετίας, το πρώτο πράγμα που ήθελα να τον ρωτήσω ήταν γιατί γύρισε τον «Τουρίστα». Να του το θέσω πονηρά, για να καταλάβει πως η ταινία δεν βλεπόταν, χωρίς να του το πω στα ίσια. Και να υπονοήσω, διατηρώντας ένα φιλικά στραβό χαμόγελο, πώς είναι δυνατόν ο δημιουργός του «Οι ζωές των άλλων» να δραπετεύσει τόσο μακριά από την εμπορική τέχνη, σε ένα εμπορικό, όπως αποδείχτηκε, προβληματίζοντάς μας όλους, αλαλούμ. Το γεγονός πως ο αυθεντικός τίτλος της ταινίας στα γερμανικά μεταφράζεται ως «Έργο χωρίς δημιουργό» ειρωνικά και συμβολικά ταίριαζε γάντι στον «Τουρίστα»: μια ταινία που θα μπορούσε να την υπογράψει ανυπόγραφα ο οποιοσδήποτε, ένα φιλμ του σωρού με λάμψη και σταρ, που αν δεν τους είχε, θα είχε απορριφθεί αβλεπεί. Ένα άψυχο πράμα.


Ο δίμετρος και βάλε Γερμανός, ο ψηλότερος ίσως εργαζόμενος σκηνοθέτης στον κόσμο, ήταν ένας ευγενικός γίγαντας, μορφωμένος και τρυφερός, caring και εξαιρετικά γλυκομίλητος, ένας άνθρωπος που ξέρει να ακούει και να απαντάει. Ξεκινήσαμε με τη σαφή έμπνευση του «Μη χαμηλώνεις το βλέμμα», τον άλλο γίγαντα της ζωγραφικής, τον Γκέρχαρντ Ρίχτερ, και τον ρώτησα για ποιον λόγο άλλαξε τα ονόματα, αν δηλαδή ήταν επιλογή ή επιβεβλημένη απόφαση. «Ήθελα να αποφύγω τα ανούσια κομμάτια της ζωής του Ρίχτερ. Ο άνθρωπος μου αφιέρωσε 4 εβδομάδες από τη ζωή του, γνωρίζοντας πως εγώ θα έκανα το δικό μου στόρι, ανεξάρτητα από συγκεκριμένες πράξεις του. Επίσης, δεν είναι ο τύπος που θα με σταματούσε ή θα έβαζε εμπόδια. Δεν κάνει τέτοια, πιστεύει στην αυτονομία του συναδέλφου του, ακόμα κι αν εκείνος προέρχεται από διαφορετικό μέσο. Κυρίως πιστεύω πως ο ρεαλισμός μιας προσωπικής ιστορίας επιτυγχάνεται από την ερμηνεία των γεγονότων και από τον διαφορετικό τους χειρισμό, όχι από την κυριολεκτική τους έκθεση».

Δεν πα' να έχεις κάνει τις «Ζωές των Άλλων», σκέφτηκα. Να είσαι δαφνοστεφανωμένος, να ακούς τα καλύτερα, να σε θεωρούν το μεγάλο ταλέντο, τον ένα και μοναδικό. Ακόμα κι ένα τέτοιο στραβοπάτημα έχει καταγωγή και αιτία ‒προσωπική ή λύση ανάγκης‒, για να γίνει η επόμενη δουλειά σωστή και άρτια.

Μάλιστα! Πέρα από την τρομερή διαδρομή του Ρίχτερ, την πολλαπλή ενηλικίωση και τα δεινά που τράβηξε από τον ναζί πατέρα της αγαπημένης του, που αποδεικνύεται πως ήταν υπεύθυνος για τον βασανισμό και τον θάνατο της λατρεμένης του θείας, η ταινία πραγματεύεται τη γερμανική ψυχή, την έννοιά της μέσα στον χρόνο, την ψηλάφηση στο ερώτημα «τι σημαίνει να είσαι Γερμανός». Και για να βάλω κι «εμάς» στην κουβέντα, του θύμισα πως οι υπόλοιπες χώρες έχουν πλέον μια άλλη αντίληψη του όρου και του λαού του, μάλλον αρνητική. «Για παράδειγμα, η Ελλάδα εξακολουθεί να διεκδικεί αποζημιώσεις πολέμου και να βλέπει μια θεωρητική σύμμαχο συλλήβδην ως εχθρό». Μετά από παύση, απέφυγε να πάρει θέση, λέγοντας πως δεν γνωρίζει ακριβώς τις παραμέτρους. Ηθικά, ωστόσο, επέμεινε πως η Γερμανία οφείλει να προσπαθεί πάντα για να διορθώνει, να συνεισφέρει, να αναδεικνύει. «Η Ελλάδα, η Γαλλία και η Γερμανία είναι οι πυλώνες της ιστορικής Ευρώπης. Αν δεν είναι ευχαριστημένες και συνεννοημένες, υπάρχει πρόβλημα».


Όσο για τη γερμανική ψυχή, έδωσε μια μακροσκελή απάντηση, το κεντρικό νόημα της οποίας ήταν πως το σημαντικό σημείο της ταινίας γι' αυτόν ήταν η σύγκρουση ανάμεσα στον ναζί και στον καλλιτέχνη, στην εξουσία που αλλάζει μορφή, απειλεί να ευνουχίσει και να εκτροχιάσει, καθώς και τη δύναμη που χρειάζεται ένας οραματιστής για να επιβιώσει ή, έστω, να βρει τη φωνή και την ταυτότητά του. Δεν πα' να έχεις κάνει τις «Ζωές των Άλλων», σκέφτηκα. Να είσαι δαφνοστεφανωμένος, να ακούς τα καλύτερα, να σε θεωρούν το μεγάλο ταλέντο, τον ένα και μοναδικό. Ακόμα κι ένα τέτοιο στραβοπάτημα έχει καταγωγή και αιτία ‒προσωπική ή λύση ανάγκης‒, για να γίνει η επόμενη δουλειά σωστή και άρτια. Μετά από αυτό, δεν ρώτησα τίποτα για τον «Τουρίστα». Σίγουρα θα μου απαντούσε ο Ντόνερσμαρκ με ίσιο χαμόγελο. Αλλά το θεώρησα αγενές.

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ανταπόκριση από τη Βενετία - «Marriage Story»: Το πικρό φινάλε μιας ιστορίας γάμου

Οθόνες / Ανταπόκριση από τη Βενετία - «Marriage Story»: Το πικρό φινάλε μιας ιστορίας γάμου

Στην εξαιρετική νέα του ταινία, με πρωταγωνιστές τον Άνταμ Ντράιβερ και τη Σκάρλετ Τζοχάνσον, ο Νόα Μπάουμπακ ακτινογραφεί ένα μακρύ διαζύγιο ενσωματώνοντας προσωπικά βιώματα
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Ειρήνη Παπά μέσα από 9 ταινίες και 1 ντοκιμαντέρ

Οθόνες / Ειρήνη Παπά: Οι σημαντικότερες ταινίες της για ένα πενθήμερο στην Ταινιοθήκη

Την αποκάλεσαν «Καρυάτιδα», συνέβαλε στο να φτάσει το αρχαίο δράμα στο Χόλιγουντ, υπήρξε μια αληθινή σταρ. Αυτή την εβδομάδα μπορούμε να δούμε ξανά την «Αντιγόνη», τις «Τρωάδες», το «Ζ» και άλλες ταινίες που η Ειρήνη Παπά σφράγισε με την ερμηνεία της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η αιώνια και οικουμενική θεία Μπεμπέκα

Daily / Η αιώνια και οικουμενική θεία Μπεμπέκα

Η αναγγελία του θανάτου της Άννας Κυριακού προκάλεσε βαθιά συγκίνηση και θλίψη καθώς πολλοί έμοιαζαν να πενθούν όχι τόσο την απώλεια της ίδιας της ηθοποιού όσο του χαρακτήρα της στις «Tρεις Χάριτες», κι ας έχουν περάσει τρεις δεκαετίες από τότε.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ανδρέας Αποστολίδης, συγγραφέας, σκηνοθέτης

Οι Αθηναίοι / Ανδρέας Αποστολίδης: «Πλέον το αστυνομικό μυθιστόρημα ανθεί ως παραγωγή, αλλά δεν ανανεώνεται»

Επί δικτατορίας σχετιζόταν με παράνομες οργανώσεις και έφτασε να κατηγορηθεί ως ηθικός αυτουργός της κατάληψης του Πολυτεχνείου. To ταξίδι του με την αστυνομική λογοτεχνια ξεκίνησε με μια μετάφραση του Ρέιμοντ Τσάντλερ. Σειρά πήραν η Χάισμιθ, ο Ελρόι και άλλοι σπουδαίοι συγγραφείς. Μετά, έγραψε τα δικά του μυθιστορήματα, ασχολήθηκε με την αρχαιοκαπηλία και το ντοκιμαντέρ. O Ανδρέας Αποστολίδης αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Buy yourself a butt plug: Γιατί όλοι μιλούν για την ταινία «Pillion»;

Οθόνες / Buy yourself a butt plug: Γιατί όλοι μιλούν για την ταινία «Pillion»;

Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Χάρι Λάιτον, όπου ο Χάρι Μέλινγκ συνάπτει μια BDSM σχέση με τον Σκάρσγκαρντ, ήδη από το τρέιλερ έχει πυροδοτήσει συζητήσεις για τον σεξουαλικό προσανατολισμό του Σουηδού πρωταγωνιστή.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Με το «Chasing Dragons» ο Άκης Ζιάκκας ένωσε μονομιάς τις τρεις δρακολίμνες

Οθόνες / Ο Άκης Ζιάκας ενώνει σε μία διαδρομή τις τρεις Δρακόλιμνες

«Chasing Dragons»: 120 χιλιόμετρα, 8.000 μέτρα υψομετρική διαφορά σε μία μέρα. Μια ταινία που διαρκεί μία ώρα και καταγράφει αυτή τη συγκλονιστική διαδρομή που ξεπερνά τα όρια της αντοχής, σωματικής και ψυχολογικής.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Mπιλ Κίντερ στη LiFO: «Oι ταινίες κινουμένων σχεδίων δεν είναι μόνο για παιδιά»

Οθόνες / Mπιλ Κίντερ: «Oι ταινίες κινουμένων σχεδίων δεν είναι μόνο για παιδιά»

Ο συνεργάτης του Κόπολα και υπεύθυνος μοντάζ και post-production σε ταινίες όπως το «Wall-e» μάς μίλησε για το μοντάζ στο animation, για την Pixar και για τότε που ένα στούντιο πλήρωσε 80 εκατομμύρια δολάρια τον Κόπολα για να μη γυρίσει μια ταινία. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Τζάρεντ Λέτο, Έμα Τόμσον, ο σκύλος Ίντι και άλλοι δύο λόγοι να πάτε σινεμά

Οθόνες / Τζάρεντ Λέτο, Έμα Τόμσον, ο σκύλος Ίντι και άλλοι δύο λόγοι να πάτε σινεμά

Η τρίτη και χειρότερη κατάθεση στο σύμπαν του «Tron», η πολυσυζητημένη ταινία τρόμου «Good Boy», το δεύτερο μέρος της τριλογίας του Νταγκ Γιόχαν Χάουγκερουντ και η Έμα Τόμσον ως ένοπλη προστάτιδα. Τι παίζει στα σινεμά από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η μακρά αποκαθήλωση του Kanye West

Οθόνες / Η μακρά αποκαθήλωση του Kanye West

Το νέο ντοκιμαντέρ με τίτλο «In whose name?» παρουσιάζει τον Kanye West ως μια ιδιοφυΐα εγκλωβισμένη στο σώμα ενός παιδιού που βρίσκεται πάντα στα πρόθυρα ενός ακόμα κακομαθημένου ξεσπάσματος. Αρκεί αυτό για να αγνοήσουμε τα σφάλματά του;
THE LIFO TEAM
10 ταινίες για να μπείτε σε φθινοπωρινή διάθεση

Οθόνες / 10 ταινίες που θέλεις να βλέπεις και να είναι φθινόπωρο

Είναι τα κίτρινα φύλλα του Central Park; Η μελοδραματική ατμόσφαιρα; Αγγλικά τοπία στη βροχή; Κάτι πάντως ενώνει αυτές τις δέκα ταινίες και όταν τις βλέπεις θες να είναι και ο καιρός αλλιώτικος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Steve: Η μοναξιά του δασκάλου μεγάλων αποστάσεων

Daily / Steve: Η μοναξιά του δασκάλου μεγάλων αποστάσεων

Ένα κρίσιμο και «μανιοκαταθλιπτικό» 24ωρο στη ζωή ενός εκπαιδευτικού σε ένα σχολείο για προβληματικούς εφήβους αποτελεί τον καμβά για το υπερκινητικό δράμα του Netflix με πρωταγωνιστή τον Κίλιαν Μέρφι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Νεριτάν Ζιντζιρία: «Η Ελλάδα έχει φετίχ να βαφτίζει τους νέους "φαινόμενα"»

Οθόνες / Νεριτάν Ζιντζιρία: «Η Ελλάδα έχει φετίχ να βαφτίζει τους νέους "φαινόμενα"»

Όταν αποφάσισε να γίνει κινηματογραφιστής, του είπαν ότι θα πεινάσει, αλλά με έναν πολύ δημιουργικό τρόπο. Έκανε τις πρώτες του ταινίες κυριολεκτικά με χώμα και νερό, αλλά πλέον τρέχει παράλληλα οκτώ πρότζεκτ. Κάνει σινεμά συνομιλώντας με το σινεμά του Γιάνναρη, του Δαμιανού, του Παπατάκη. Ο Νεριτάν Ζιντζιρία αφηγείται τη ζωή του στη LifO.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
When Nobody’s Watching: Πριν κλωτσήσουν τη μπάλα, πρέπει να νικήσουν την προκατάληψη

Οθόνες / When Nobody’s Watching: Πριν κλωτσήσουν τη μπάλα, πρέπει να νικήσουν την προκατάληψη

Η Ελλάδα κάνει τα πρώτα της σοβαρά βήματα για να σταθεί ισότιμα στο ευρωπαϊκό γήπεδο του γυναικείου ποδοσφαίρου - Το νέο ντοκιμαντέρ του ΠΣΑΠΠ, “When Nobody’s Watching”, ρίχνει φως στις ζωές των αθλητριών που παλεύουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Η δραματική στροφή του The Rock και άλλοι 3 λόγοι να πάτε σινεμά

Οθόνες / Η δραματική στροφή του The Rock και άλλοι 3 λόγοι να πάτε σινεμά

Ακόμα μια κινηματογραφική μεταφορά του Δράκουλα, ένα κινέζικο animation που είναι η πέμπτη εμπορικότερη ταινία όλων των εποχών αλλά και η επανακυκλοφορία του «Avatar: The Way of Water» - Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη
THE LIFO TEAM
«Good Boy»: Ναι, ο σκύλος σας βλέπει φαντάσματα» ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Οθόνες / «Good Boy»: Ναι, ο σκύλος σας βλέπει φαντάσματα

Η πολυσυζητημένη ταινία τρόμου του Μπεν Λέονμπεργκ δίνει σάρκα και οστά σε έναν από τους μεγαλύτερους φόβους των ιδιοκτητών σκύλου και αντλεί τη συγκίνησή της από τον αρραγή δεσμό ανθρώπου και ζώου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Χρόνια Πολλά Πέδρο! 20 χρόνια τώρα βλέπουμε τις ταινίες σου.

Οθόνες / Χρόνια Πολλά Πέδρο! 20 χρόνια τώρα βλέπουμε τις ταινίες σου.

Ο Πέδρο Αλμοδοβάρ που έχει σήμερα γενέθλια παραμένει διαχρονικά ένας από τους αγαπημένους μας σκηνοθέτες. Μαζέψαμε σε ένα αφιέρωμα ό, τι έχουμε γράψει για τις ταινίες του αλλά και κάποια ενδιαφέροντα θέματα για το έργο του που αξίζει να τα διαβάσετε!
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ