Πώς, αλήθεια, πέθανε ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ; Facebook Twitter
Ονορέ ντε Μπαλζάκ (1799-1850), τέλη της δεκαετίας του 1840, ιδιωτική συλλογή. Φωτο: Fine Art Images/Heritage Images/Getty Images

Πώς, αλήθεια, πέθανε ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ;

0



ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΛΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΚΡΥΒΕΙ
μια χειρονομία γεμάτη αγάπη, η σειρά «Opusculum/Στιγμός» των εκδόσεων Ευρασία έρχεται να αποδείξει ότι η κλασική λογοτεχνία δεν υπήρξε ποτέ μακριά μας αλλά γράφτηκε για να μας μιλήσει για το διαρκώς παρόν, για να μας συγκινήσει, να μας ταρακουνήσει, να μας δείξει ότι περιλαμβάνει τόσο το υψηλό όσο και το καθημερινό, ακόμα και το σκάνδαλο! Με εκφραστικούς τίτλους από συγγραφείς πρώτης γραμμής, όπως ο Ιούλιος Βερν, ο Οκτάβ Μιρμπό, ο Τόμας Βολφ και η Ίντιθ Γουόρτον, τα βιβλία της σειράς «Στιγμός» δίνουν το αποτύπωμα των μικρών κειμένων που ξεδιπλώνουν μεγάλους κόσμους και μας καλούν να γίνουμε «συνένοχοι» στα αμέτρητα μυστικά τους.

Μαθαίνοντας, φέρ' ειπείν, πώς ακριβώς πέθανε ο Μπαλζάκ, όχι μόνο αντλούμε λεπτομέρειες για τη σχέση του συγγραφέα με την τότε γυναίκα της ζωής του αλλά ερχόμαστε αντιμέτωποι και με το μεγάλο ερώτημα του πώς ακριβώς αποτυπώνεται το τέλος μιας μεγαλοφυΐας και πώς συνδέεται με το κλίμα και τους δημιουργούς της εποχής του.

Μάρτυρας αυτής της ιστορίας ή, έστω, ιδανικός ωτακουστής είναι, εν προκειμένω, ο Οκτάβ Μιρμπό, μια γοητευτική, πλην όμως αντιφατική προσωπικότητα της εποχής, που συνόψιζε όλο το κλίμα της μετάβασης από τον ρομαντισμό του 18ου στον ρεαλισμό του 19ου αιώνα, εκφράζοντας το κίνημα της «παρακμής» ‒ ένας αρχικά συντηρητικός και κατόπιν αναρχικός οπαδός της ελευθεριακής σκέψης που άφησε τα πάντα για να γίνει καπετάνιος σε ένα αλιευτικό σαρδέλας στη νότια Γαλλία, αναλογιζόμενος τον φαρισαϊσμό των ομοτέχνων του (ειδικά όσον αφορά την υπόθεση Ντρέιφους!) και χαζεύοντας από εκείνα τα μέρη για ώρες τον ουρανό, ακριβώς επειδή ο λατρεμένος του Βαν Γκογκ τον είχε ζωγραφίσει με συγκεκριμένο τρόπο (χαρακτηριστικό το βιβλίο του «Στον Ουρανό»).

Ο Μπαλζάκ, πάσχοντας από καρδιακή υπερτροφία, η οποία οφειλόταν στη διαρκή καταπόνηση και την υπερβολική κατανάλωση καφέ, υπέφερε παράλληλα από τους πνεύμονες και τα νεφρά του. Καθώς η υγεία του χειροτέρευε, αποξενωνόταν από τη γυναίκα του. Η σχέση τους, που απέδειξε την αναπόφευκτη μετατροπή του έρωτα σε αμοιβαία αδιαφορία, προφανώς επιβεβαίωνε με τον πιο περίτρανο τρόπο την μπαλζακική πρόβλεψη για την κυνική έως ζωώδη φύση του ανθρώπου.

Σε αυτό το κλίμα μιας πολυτάραχης εποχής, με το οποίο συνδέονται άμεσα κορυφαίοι συγγραφείς και ζωγράφοι, ο Μιρμπό κάνει την τομή και μεταφέρει τις αρχές του ιμπρεσιονισμού στη λογοτεχνία με τον ίδιο βροντερό και όμορφο τρόπο: γράφει en abyme μυθιστορήματα, δηλαδή ενσωματώνοντας σε αυτά μικρές, αυτόνομες ιστορίες και εγκαταλείποντας τις αρχές της κεντρικής εξιστόρησης. Η λογοτεχνία του συνδέεται έτσι με ένα υβριδικό κατασκεύασμα που περιλαμβάνει δοκιμιακές καταγραφές, πρωτοποριακές εκτοπίσεις και μυθιστορηματικά κρεσέντο. 

Σε αυτό το πλαίσιο εκδίδει το 1907 το άκρως πρωτοποριακό μυθιστόρημα με τον παράξενο τίτλο «628-Ε8», ο οποίος αντιστοιχούσε στον αριθμό αυτοκινήτου με το οποίο θα ταξίδευε ο συγγραφέας στην Ευρώπη, καταγράφοντας τις εντυπώσεις του.

Το ετερόκλητο αυτό βιβλίο, που ακροβατούσε υφολογικά ανάμεσα στην περιγραφική δεινότητα των εμπειρικών αποτυπώσεων και τη μυθοπλασία, δίνοντας το στίγμα του άγνωστου μέχρι τότε μοντερνισμού, φυσικά κάνει τεράστια αίσθηση συνολικά, κυρίως όμως για τρία συγκεκριμένα κεφάλαια που αναφέρονται στον Μπαλζάκ.

Τι δουλειά έχουν, όμως, αυτά σε ένα περιηγητικό, πρωτοποριακό έργο; Την απάντηση τη δίνει στο προλογικό της σημείωμα η μεταφράστρια του βιβλίου και ουσιαστική μελετήτρια εκείνης της εποχής Μαρία Γυπαράκη, τονίζοντας πως «ο Μπαλζάκ παρεισφρέει μάλλον ως αίσθηση παρά ως πραγματικότητα και αναχαιτίζει τη ροή της ταξιδιωτικής αφήγησης για να προκαλέσει τον Μιρμπό να τον κάνει, ούτε λίγο ούτε πολύ, ήρωα της ανθρώπινης κωμωδίας του. Εκεί πιστεύω ότι συνίσταται ‒πέρα από το σκάνδαλο‒ όλο το ενδιαφέρον του κειμένου που σήμερα έχει στα χέρια του το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και που στις μέρες μας εκδίδεται πλέον και εκτός αυτοκινήτου, εκτός 628-Ε8 με άλλα λόγια».

Το σκάνδαλο είχε να κάνει κυρίως με το τρίτο κεφάλαιο, όπου ο Μιρμπό μεταφέρει στο χαρτί τις τελευταίες στιγμές του Μπαλζάκ, όπως τις περιέγραψε στον συγγραφέα ο ζωγράφος Ζαν Ζιγκού: εκείνος φαίνεται να γνώριζε λεπτομέρειες από πρώτο χέρι, καθώς ήταν εραστής της μαντάμ Χάνσκα, συζύγου του Μπαλζάκ, η κόρη της οποίας απαίτησε να αφαιρεθεί από το βιβλίο το κεφάλαιο με τις επίμαχες σελίδες. Ωστόσο αυτές εκδίδονται αυτούσιες μετά τον θάνατο του Μιρμπό και μάλιστα με την εικονογράφηση του σπουδαίου ζωγράφου Πιερ Μπονάρ, καταλήγοντας σε ένα αυτόνομο τομίδιο.

Είναι σαφές ότι, ακόμα και μέσα από τις πικάντικες λεπτομέρειες που έλκουν τον αναγνώστη για τις άγνωστες πλευρές του Μπαλζάκ ‒μονίμως βουτηγμένος στα χρέη, αντιφατικός και επιρρεπής στην κολακεία‒, διαφαίνεται ο ακραίος θαυμασμός του Μιρμπό για τον συγγραφέα της «Ανθρώπινης Κωμωδίας» και η ανάγκη του να ορίσει τι σημαίνει πραγματική μεγαλοφυΐα.

Ο Μπαλζάκ ήταν, άλλωστε, αυτός που στα μάτια του «απογύμνωσε και έφερε στο φως όλα τα ψέματα, όλες τις βιαιότητες, όλη τη διαφθορά της άρχουσας τάξης, και που περισσότερο από τον οποιονδήποτε επαναστάτη υποδαύλιζε τις επαναστατικές στυγερότητες στις ψυχές» και ας τον έτρεμαν οι ομότεχνοί του και τον παραγνώριζαν οι ακαδημαϊκοί.

Ο Μπαλζάκ ήταν ορισμένος να γράφει αριστουργήματα, ένας ποιητής της ύπαρξης με «πάθος για τις ωραίες και μεγαλεπήβολες δημιουργίες: τις ιδέες δεν τις ακολουθούσε, είχε το προβάδισμα. Όπως ακριβώς του έφτανε μια λέξη για να ανασχηματίσει εντός της δικής του λογικής πραγματικότητας μια άρτια ανθρώπινη ύπαρξη, έτσι του αρκούσε ένα γεγονός, ακόμη και ασήμαντο καμιά φορά, για να ανακαλύψει και να παραθέσει ευθύς τα διαδραματιζόμενα σε μια υπόθεση. Το επινοούσε, το ξεκαθάριζε, το δομούσε με την ίδια εκρηκτική φαντασία, την ίδια ικανότητα έμπνευσης, την ίδια ρητή ακρίβεια που διακρίνει τα βιβλία του».

Ήξερε, άλλωστε, σύμφωνα με τον Μιρμπό, να μετατρέπεται στους άπειρους χαρακτήρες που είχε με τόσο ευφυή τρόπο καταγράψει στην «Ανθρώπινη Κωμωδία» του, στον βαθμό που δεν μπορούσε κανείς να ξεφύγει από τις πολλαπλές διακυμάνσεις αυτής της ατελείωτης ανθρωπογεωγραφίας, η οποία υποκαθιστούσε την υφιστάμενη ηθική.

Ο Μιρμπό βάζει ως εκ τούτου τον Μπαλζάκ στον θρόνο του πρωτοποριακού μελετητή της ανθρώπινης ύπαρξης, ο οποίος, ευτυχώς, δεν στερούνταν αδυναμιών. Ο υπερτονισμός τους, όμως, δεν οφείλεται σε μια αλγεινή κουτσομπολίστικη διάθεση του Μιρμπό αλλά στην ανάγκη του να ορίσει το νατουραλιστικό αφήγημα σε σχέση με την εξωραϊστική υπόθεση του κυρίαρχου έως τότε ρομαντικού αφηγήματος.

Όλα έχουν νόημα σε αυτό το ατιθάσευτο σύμπαν που ορίζει η υψηλή λογοτεχνία και δη οι ανθρώπινες αμαρτίες: αυτές παύουν ως εκ τούτου να υπάρχουν ως ηθικό παράπτωμα και καταγράφονται ως διαπίστωση του αναπόφευκτα ευάλωτου χαρακτήρα κάθε ανθρώπου. Απόδειξη ότι ακόμα και ο ευφυής Μπαλζάκ νιώθει να παρασύρεται από τα ανόητα γράμματα μιας άγνωστης θαυμάστριάς του από την Ουκρανία, φτάνοντας να την κάνει γυναίκα του. Μάλιστα, για να μπορέσει να παντρευτεί, κατάφερε να βάλει στην άκρη ένα σημαντικό ποσό, ακολουθώντας τις συμβουλές του βαρόνου Ρότσιλντ ‒της γνωστής οικογενείας των τραπεζιτών‒, αγοράζοντας μετοχές των Σιδηροδρόμων του Βορρά, αλλά μετά την πτώση των μετοχών, λόγω της επανάστασης του 1848, οι αξία τους θα εκπέσει και ο Μπαλζάκ θα βουτηχτεί και πάλι στα χρέη, από τα οποία δεν ξέφυγε ουσιαστικά ποτέ.

Οι περιπέτειες, λοιπόν, είναι άπειρες, όπως και οι διακυμάνσεις της σχέσης ανάμεσα στον συγγραφέα και στη μαντάμ Χάνσκα ‒δεν σταματούν τα αμοιβαία ψέματα, οι παρεξηγήσεις και οι αλληλοεξαπατήσεις‒, μέχρι που φτάνουμε στο επίμαχο κεφάλαιο «Ο θάνατος του Μπαλζάκ», όπου ο Μιρμπό καταθέτει, με βάση τον αρχικό ισχυρισμό του Ουγκό και τις μετέπειτα μαρτυρίες του ζωγράφου Ζαν Ζιγκού, ότι ο συγγραφέας πέθανε μόνος του στο δωμάτιό του.

Ο Μπαλζάκ, πάσχοντας από καρδιακή υπερτροφία, η οποία οφειλόταν στη διαρκή καταπόνηση και την υπερβολική κατανάλωση καφέ, υπέφερε παράλληλα από τους πνεύμονες και τα νεφρά του. Καθώς η υγεία του χειροτέρευε, αποξενωνόταν από τη γυναίκα του. Η σχέση τους, που απέδειξε την αναπόφευκτη μετατροπή του έρωτα σε αμοιβαία αδιαφορία, προφανώς επιβεβαίωνε με τον πιο περίτρανο τρόπο την μπαλζακική πρόβλεψη για την κυνική έως ζωώδη φύση του ανθρώπου.

Άλλωστε, την ίδια στιγμή που «σε αυτό το σπίτι, στην καρδιά του Παρισιού, όπου, εγκαταλελειμμένη –χειρότερα και από άρρωστο θηρίο, αφημένο στο βάθος ενός λάκκου στο δάσος–, πέθαινε η μεγαλύτερη ιδιοφυΐα του αιώνα», ο Ζιγκού και η μαντάμ Χάνσκα-Μπαλζάκ απολάμβαναν τον έρωτά τους ‒ μια αντιφατική εικόνα που απλώς υπερτονίζει τη ματαιότητα της ανθρώπινης φύσης.

Ο Μπαλζάκ είχε δίκιο σε όλα όσα έγραφε για τον άνθρωπο και ο Μιρμπό του αποδίδει τα εύσημα με τον πλέον ακριβή τρόπο: την περιγραφή της στιγμής του θανάτου του. Κατ' ουσίαν, με το κεφάλαιο αυτό του θανάτου του Μπαλζάκ το στοίχημα δεν είναι να μάθουμε πώς ακριβώς άφησε την τελευταία του πνοή ο μεγαλύτερος των μεγάλων συγγραφέων αλλά να συναντήσει ο Μιρμπό τον ιδανικό του μέντορα, συναινώντας στη δική του προτροπή ότι «πρέπει να εισβάλεις μέσα στη μάζα των ανθρώπων σαν μπάλα κανονιού ή να γλιστράς σαν πανούκλα. Η τιμιότητα είναι άχρηστη».

Και αυτό κατέθεσε τελικά με αυτό το κείμενο-φόρο τιμής, αποδεικνύοντας ότι μπορεί να γίνει ταυτόχρονα ο υψηλός καλλιτέχνης και ο ιδανικός απατεώνας που ο ίδιος ο Μπαλζάκ θα περίμενε από αυτόν, τιμώντας απόλυτα με τον τρόπο αυτό το métier του.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μπουβάρ και Πεκυσέ» του Γκ. Φλωμπέρ: Η αξία της συμπόρευσης

Λέσχη Ανάγνωσης: Φίλοι και παρέες / «Μπουβάρ και Πεκυσέ» του Γκ. Φλωμπέρ: Η αξία της συμπόρευσης

Η σημασία της φιλίας δύο ανθρώπων που συμπορεύονται επειδή συμπληρώνει ο ένας τον άλλον, επειδή αγαπούν τα ίδια πράγματα, επειδή το να μοιράζεσαι είναι αξία ανεξάντλητη.
ΜΑΤΙΝΑ ΚΑΛΤΑΚΗ
Το βιβλίο που καθόρισε τη γαστρονομία + Μια συνταγή του Alex Pavlov για το τέλειο σαβαρέν

Λέσχη Ανάγνωσης: Γαστρονομία / Το βιβλίο που καθόρισε τη γαστρονομία + Μια συνταγή του Alex Pavlov για το τέλειο σαβαρέν

«Η γαστρονομία ως καλή τέχνη»: Το βιβλίο-σταθμός του Ζαν Αντέλμ Μπριγιά-Σαβαρέν που δεν έπαψε να ανατυπώνεται 195 χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση, με μεγάλη πάντα επιτυχία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
Τζ. Ντ. Σάλιντζερ: O ατίθασος φύλακας της λογοτεχνίας

Βιβλίο / Τζ. Ντ. Σάλιντζερ: O ατίθασος φύλακας της λογοτεχνίας

Η εκπληκτικά σαγηνευτική και αντιφατική προσωπικότητα του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ εξακολουθεί να γοητεύει μέσα από τους ήρωες και τα βιβλία του «Ο φύλακας στη σίκαλη» και «Η Φράννυ και ο Ζούι» που κυκλοφορούν σε νέες μεταφράσεις από την Αθηνά Δημητριάδου και τις εκδόσεις Πατάκη.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τομ Γουλφ: Ο Μπαλζάκ της Νέας Υόρκης

Βιβλίο / Τομ Γουλφ: Ο Μπαλζάκ της Νέας Υόρκης

Ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφέας πέθανε σαν σήμερα το 2018 σε ηλικία 88 ετών αφήνοντας πίσω του ένα θαμπό σύννεφο από επιγόνους και την υπενθύμιση ότι η λάμψη κρύβεται τελικά μονάχα πίσω από τις αστραφτερές λέξεις.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ