Η κατάδική μου Ζωρζ Σαρή

Η κατάδική μου Ζωρζ Σαρή Facebook Twitter
Τι λες στην αγαπημένη σου συγγραφέα; Τι μπορείς να πρωτοπείς στην πιο δική σου, σχεδόν κατάδική σου παιδική αγαπημένη; Πάντα σας κουβαλώ μαζί, θα μπορέσει να της πει στο διάλειμμα.
0

Η μικρή κλαίει, η μικρή γελάει και ύστερα φιλά με όλη της τη δύναμη τη γυναίκα της φωτογραφίας του οπισθόφυλλου. Τα ξανθά της μαλλιά δεν έχουν ακόμη μακρύνει, είναι πολύ κοντά σχεδόν σαν αγοριού και μια στέκα τα χωρίζει στη μέση. Ολόασπρες κάλτσες σε ολόασπρα πέδιλα, χέρια γραμμένα με νερομπογιές και η δαντέλα απ' το λευκό της φουστάνι να κρύβει επιμελώς ως τα μισά τα σκισμένα της γόνατα.

«Μια φορά, δεν πάει καιρός, ζούσε σ' ένα μικρό χωριό, κάπου εδώ κοντά, ένας άνθρωπος πολύ σοφός και πολύ γέρος. Η πλάτη του ήταν σκυφτή, τόσο σκυφτή, που η άσπρη του γενειάδα άγγιζε τη γη. Είχε διαβάσει τα βιβλία όλου του κόσμου και είχε μάθει τις γλώσσες όλων των ανθρώπων. Ζούσε απόμερα, σ' ένα μικρό σπιτάκι, ολομόναχος. Στον κήπο του φύτρωναν κι άνθιζαν όλων των λογιών τα λουλούδια: τριαντάφυλλα, τουλίπες, μαργαρίτες, κυκλάμινα, ζουμπούλια κι όμορφα κατακόκκινα γαρίφαλα.»[1]

Και ακόμη θα της έλεγε πως είναι κατάδική της, η πιο αγαπημένη ενός κοριτσιού χωρίς αδέρφια, που μεγάλωσε μες τα βιβλία και τις ιστορίες της και νόμιζε η χαζούλα μέχρι κάποια ηλικία, ότι υπήρχε ένα παράλληλο σύμπαν που όλα παίζονταν την ίδια ώρα που εκείνη τα διάβαζε και πως έπρεπε να είσαι σπουδαίος και όχι απλά διαβαστερός για να τα δεις και να τα καταλάβεις.

Πρωτακούμπησε τα δάχτυλά της στις λέξεις αυτές στα τρία, παίζοντας με τον παππού της. Λέξη και δάχτυλο· εκείνος έλεγε "μία" και αυτή απαντούσε "δυο" και με τον τρόπο αυτό μέτρησε και ξαναμέτρησε πολλές φορές τούτο το παραμύθι, για ένα Γαϊτανάκι από παιδιά, που με τα χέρια τους μονάχα αγκαλιάζουν ολόκληρη τη γη. Της το είχε άλλωστε υποσχεθεί: θα πιανόταν και αυτή στον κύκλο, θα την περίμενε μια γαλάζια μακριά κορδέλα, την είχε κρατήσει, ακριβώς δίπλα στην μωβ της αγαπημένης της Ζωρζ και αφού την έπιανε σφικτά από το χέρι, θα της έλεγε για τις χελώνες.

Η κατάδική μου Ζωρζ Σαρή Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης

«Τη μεγάλη μας χελώνα θα την λέμε Ναυσικά και το παιδάκι της Πάτροκλο, θα τρώνε όλη μέρα μαρούλια και θα ζουν ευτυχισμένοι στο σπιτάκι-τενεκέ στο βάθος της αυλής. Αυτό θα είναι το μυστικό μας». Και ακόμη θα της έλεγε πως είναι κατάδική της, η πιο αγαπημένη ενός κοριτσιού χωρίς αδέρφια, που μεγάλωσε μες τα βιβλία και τις ιστορίες της και νόμιζε η χαζούλα μέχρι κάποια ηλικία, ότι υπήρχε ένα παράλληλο σύμπαν που όλα παίζονταν την ίδια ώρα που εκείνη τα διάβαζε και πως έπρεπε να είσαι σπουδαίος και όχι απλά διαβαστερός για να τα δεις και να τα καταλάβεις.

Ένα παιδί με μάτια ολάνοικτα ρουφάει τα βιβλία. Ο αληθινός κόσμος και ο μαγικός κόσμος των ιστοριών και οι δυο μαζί λιάζονται στο κατάστρωμα ενός φανταστικού Πορτοκαλή Ήλιου[2]. Βλέπεις; Οι πολυθρόνες είναι όλες πιασμένες και από το βάθος του σκηνικού μια-μια οι μορφές των ηρώων ξεπροβάλλουν. Πρόσωπα, άλλοτε ένα-ένα και άλλοτε σε μικρές ομάδες, πρόσωπα γνωστά και πρόσωπα άγνωστα, πρόσωπα από ιστορίες ή την φαντασία του παιδιού και άλλα από τη ζωή, σαν μια ατελείωτη κορδέλα από κουκίδες-πρόσωπα, άλλοτε δυνατά, άλλοτε υπερφωτισμένα και άλλοτε μετά την έντασή τους.

Η κατάδική μου Ζωρζ Σαρή Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης

Η Ζωή μικρή και η Ζωή μεγάλη. Εκεί στα δεξιά πρώτη-πρώτη κάθεται με τα μάτια κλειστά η Νινέτ, δυναμική και ελεύθερη, σαν από ώρα να ταξιδεύει και παραδίπλα ο Αλέξης, ο πιο έξυπνος και ο πιο σοφός μέσα στις ιστορίες και πιο κει ο κύριος Σωκράτης, πάντα σιωπηλός και λιγάκι λυπημένος, δίπλα στις κόρες του την Ειρήνη και την Ελένη. Και ύστερα εμφανίζεται μες σ' ένα μυστηριώδες φως ο Δημήτρης, εκείνος ο πρώτος της νιότης Δημήτρης, μαζί με τη Μάτα και τον μπαμπά της, την αγαπημένη της Άλκη και την Αθηνά. Η Ζωή μεγάλη και ξανά, η Ζωή παιδί, ένα ζωηρό, άταχτο και σκανταλιάρικο παιδί που διψάει ν' ακούει, να μαθαίνει, να καταφέρνει πάντα αυτό που θέλει[3].

Ένας μαγικός κόσμος από πρόσωπα απλώνεται σε τούτο το κατάστρωμα: Κωνσταντινούπολη, Αϊβαλί, Οδησσός, Αθήνα, Παρίσι, Ερινιέ, Αίγινα, Σαιν Λουί, Σενεγάλη, Αφαία, ταξίδι από την Ευρώπη στην Αφρική και πάλι πίσω. Ταξίδι σ' έναν κόσμο που φεύγει και σε έναν άλλο που έρχεται, ταξίδι με μια Ζωή που αναζητεί συνεχώς καινούριες απαντήσεις, συγκρούεται με ιδέες και για τις ιδέες της, κυνηγά προσωπικά και συλλογικά οράματα, προσπαθεί να βγει από τα αδιέξοδά της.

Άκου! Δυνατές φωνές νέων και ολόφρεσκα σχέδια παιδιών μπλέκονται στο ξύλινο πάτωμα. Αγόρια γενναία και κορίτσια τραγανιστά γεμάτα όνειρα φτιάχνουν ιστορίες, ρίχνονται μες τα ιστορικά και πολιτικά γεγονότα, αυτονομούνται, ζουν ελεύθερα, παύουν να φοβούνται. Και κάπου, λίγο πριν το τέλος, μια γυναίκα καθισμένη σε ένα σκαλοπάτι διαβάζει ξανά από την αρχή όλα τα παραμύθια στο κοριτσάκι της[4]. Η μαμά κλαίει, η μαμά γελάει. Η Έμμα μεγάλη, η Έμμα μικρή και ύστερα η Ζωρζ ξανά μικρή στα πόδια της μαμάς της. Όλα και όλοι πάνω στο πορτοκαλί πλοίο.

Η κατάδική μου Ζωρζ Σαρή Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης

Μια συγγραφέας καβαλάει ένα αυτοκίνητο και πάει όπου τη βγάλει ο δρόμος.

Τι θα πει Χέγια; Tην ρωτούν τα παιδιά και εκείνη απαντά πως είναι ένα γαϊτανάκι, μια πολύχρωμη παιδική αποκριάτικη γιορτή. Μια συγγραφέας γράφει και ύστερα παίρνει τα γραπτά της και τα πηγαίνει όλα στα παιδιά, τους τα διαβάζει και τους μαθαίνει πως οι ιστορίες της είναι ανοικτές και ταξιδεύουν, πως καθένας μπορεί να μπει και να τις κατοικήσει και ύστερα όλοι μπορούμε να φτιάχνουμε δικές μας ιστορίες και να τις ζούμε μια-μια, λέξη-λέξη, φθάνει να είναι κανείς δροσερός, παιχνιδιάρης και λιγάκι περιπετειώδης, ίσως και κάποιες φορές πεισματάρης.

Και ύστερα, κάποια στιγμή οι μικροί γίνονται μεγάλοι και ο «Πορτοκαλής Ήλιος» ξεμακραίνει αρκετά. Και τότε, αν και νομίζεις πως όλα αυτά είναι πολύ μακρινά, έρχεται ένα δροσερό βράδυ, κάτω στην Αθηναία ας πούμε -παίζει το Ραντεβού στο Παρίσι, κακή μετάφραση του πρωτότυπου τίτλου, μα ωραία ταινία- και όλα ξαφνικά επανέρχονται σε εκείνη την αφημένη παιδικότητα.

Στη διπλανή θέση κάθεται αυτή. Τα μαλλιά της είναι πολύ κοντά, σχεδόν σαν αγοριού. Έχει μικρύνει πέντε - έξι εκατοστά, μα είναι ακόμη σκανδαλιάρα και απροσδιόριστα ποιητική. Με τα μάτια υγρά, η μικρή που έχει πια από καιρό μεγαλώσει, γυρίζει και την κοιτά. Σχεδόν σε όλο το έργο. Τι και αν άσπρισαν τα μαλλιά της; Από τον έναν ορίζοντα, τον μπροστά, ως εκείνον τον πίσω, στο τέλος των τεράστιων ματιών της, υπάρχει πάντα η ίδια σπίθα, μια αειθαλής μοναδική απογευματινή λάμψη, σαν την πρώτη της Ζωρζ.

Η κατάδική μου Ζωρζ Σαρή Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης

Τι λες στην αγαπημένη σου συγγραφέα; Τι μπορείς να πρωτοπείς στην πιο δική σου, σχεδόν κατάδική σου παιδική αγαπημένη; Πάντα σας κουβαλώ μαζί, θα μπορέσει να της πει στο διάλειμμα.

Και για μια στιγμή, με τα μάτια ξανά ολάνοικτα, σαν εκείνη την πρώτη φορά, αφού κοιταχθούν, η συγγραφέας θα απαντήσει:« Τότε, είμαι ευχαριστημένη», η Αθηναία θα βαφτεί πορτοκαλί και η μεγάλη θα γίνει και πάλι παιδί.

Info:

[1] Πρόλογος από Το Γαϊτανάκι, εκδόσεις Κέδρος 1973.

[2] Ο Πορτοκαλής Ήλιος ήρθε στον Πειραιά το 1967, πήρε το όνομά του και δρομολογήθηκε σε γραμμές του Αργοσαρωνικού. Αναφέρεται στους Θησαυρούς της Βαγίας, (εκδόσεις Κέδρος 1969) το πρώτο μυθιστόρημά της για παιδιά.

[3] Αυτό που χαρακτηρίζει το σύνολο του έργου της είναι το βιωματικό της γράψιμο, που ξεκίνησε σαν παιχνίδι με τα παιδιά της και τους φίλους της. Η ηρωίδα πολλών βιβλίων της, η Ζωή, είναι η ίδια η συγγραφέας. Μες τα βιβλία της συναντά κανείς τους ήρωές της, πρώτα από το οικογενειακό της περιβάλλον (κύριος Σωκράτης- Έμμα οι γονείς της), σε διάφορες ηλικίες και σε διάφορα στάδια της ζωής τους.

[4] Η ιστορία της μητέρας της γραμμένη στο τελευταίο βιβλίο της συγγραφέα Το προτελευταίο σκαλοπάτι, εκδόσεις Πατάκη 2009.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο άγνωστος Νίκος Γκάτσος μέσα από τις αφηγήσεις της Αγαθής Δημητρούκα

Βιβλίο / Ο άγνωστος Νίκος Γκάτσος μέσα από τις αφηγήσεις της Αγαθής Δημητρούκα

Η στιχουργός, συγγραφέας και μεταφράστρια που έζησε στο πλευρό του Νίκου Γκάτσου, μιλά για πρώτη φορά με τέτοια ειλικρίνεια και αμεσότητα για τη ζωή και τις συνήθειες του κορυφαίου Έλληνα στιχουργού και ποιητή που πέθανε σαν σήμερα το 1992
ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΠΟΣΚΟΪ́ΤΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ / Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

Ο Αυτοκράτορας της Χαράς είναι ένα λογοτεχνικό επίτευγμα. Ένα μεγάλο μυθιστόρημα με ιστορίες απλών ανθρώπων που τις σχέσεις τους ορίζουν η καλοσύνη και η αλληλεγγύη. Με αφορμή την κυκλοφορία του, ένας από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς της γενιάς του μιλάει για τη λογοτεχνία, τους ήρωές του, την queer ταυτότητα και την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στην Αμερική του Τραμπ σε μια συνέντευξη-ποταμό.
M. HULOT
Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ