1.
Εγκώμιο. Μεγαλώσαμε με τα περιοδικά. Πολλά περιοδικά (λογοτεχνικά, πολιτικά, ποικίλης ύλης, μουσικά) έκαναν το καλό να μας οδηγήσουν σε βιβλία, σε δίσκους βινυλίου, σε κινηματογραφικά αριστουργήματα, σε πολύβουα καφενεία, σε οδομαχίες, και, κυρίως, σε συναντήσεις. «Ιδεοδρόμιο», «Αντί», «Πολίτης», «Ντέφι», «Σύγχρονος Κινηματογράφος», «Σχολιαστής», αλλά και το εφήμερο «Αυγό» του Ρασούλη, η «Ανοιχτή Πόλη», το «Convoy», ο «Εκηβόλος», η «Λέξη», ο «Λεβιάθαν», η «Νήσος» κι ένα σωρό άλλα. Ήταν ένα μεγαλειώδες «μπουμ» των περιοδικών. Σχεδόν όλοι της παρέας γράφαμε στα περισσότερα από κείνα τα περιοδικά που διέπλαθαν μια γενιά με τους καλύτερους οιωνούς. Κάποιοι, μες στην νεανική και, μετέπειτα ώριμη, παραφορά μας βρήκαμε τρόπους να εκδώσουμε περιοδικά. Σήμερα, οι καιροί είναι ζόρικοι για τα περιοδικά και αξίζουν εύγε και μπράβο σε όσα επιμένουν να εκδίδονται και να μας προσφέρουν πολύτιμη ύλη. Ιδίως τα μακροβιότερα, που έδειξαν ότι με τη συνέπεια και την προσήλωση μπορείς να καταφέρεις πολλά. Το «Δέντρο» του Κώστα Μαυρουδή και του Τάσου Γουδέλη, το «Εντευκτήριο» του Γιώργου Κορδομενίδη, και η «Ποιητική» του Χάρη Βλαβιανού (ως συνέχεια της «Ποίησης» που εξέδιδε στη Νεφέλη ο Βλαβιανός) ανήκουν στα μακροβιότερα περιοδικά μας. Και όχι μόνο δεν γερνάνε, αλλά ανανεώνονται και πάντα μας εκπλήσσουν ευχάριστα. Επιπλέον, εμπνέουν και ενθαρρύνουν νεότερα περιοδικά να ξεπηδήσουν: το «Φρέαρ», το «Φρμκ», το «Νέο Πλανόδιο».
2.
Αρανίτσης. Στο πιο πρόσφατο, το #17 τεύχος, της «Ποιητικής», ο Ευγένιος Αρανίτσης συνεχίζει να εκπτύσσει την πολύπτυχη, πολυπρισματική, πολυσέλιδη μεταποιητική σύνθεσή του, που αρχικά είχε τον τίτλο F.I.L.M., ενώ τώρα «Μορφολογία». Πρόκειται για μια σύνοψη του λογοτεχνικού σύμπαντος, για μια περίληψη του κόσμου, όπως έλεγε η Μαρία Μήτσορα, όπου σχεδόν όλα τα λογοτεχνικά είδη συμπλέκονται ιδιοφυώς, αναμειγνύονται, λαμβάνουν μιαν ορισμένη, μεθοδικά οργανωμένη μορφή, η οποία συνδέει αναρίθμητες ιστορίες και stories που αντλούνται από μυθιστορήματα, από φιλοσοφικά έργα, από κινηματογραφικές ταινίες, από ποιητικές συλλογές, από επιστημονικά πονήματα και από προσωπικές αναμνήσεις, όνειρα, διαθέσεις, ρεμβασμούς. Γράφει ο Αρανίτσης: «Η γλώσσα ήταν μια ριπή τρικυμίας», και «ναι μεν πεθαίνουμε εξαιτίας του θανάτου, πλην ο ίδιος ο θάνατος είν' ολοζώντανος σαν λοχίας πεζικού», και «ναι μεν βλέπουμε χάρη στο φως, πλην το ίδιο το φως είναι τυφλό σαν τον ήλιο», και «τίποτα δεν μπορούσε να εννοηθεί ως υπαρκτό εάν δεν έμοιαζε με κάτι άλλο, όμως και τίποτα δεν μας ενέπνεε να παραμείνουμε πλάι στον άλλο (autre) του αντικειμένου στοργικά: προδομένοι ή απλώς κυνικοί, βαδίζαμε απ' το ίδιο στο ίδιο, δήθεν in progress». Η σύνθεση Μορφολογία μοιάζει ενίοτε με θορυβώδες τσιμπούσι, του οποίου συνδαιτυμόνες είναι οι αδελφοί Μαρξ παρέα με τον Mάρτιν Χάιντεγκερ, τον Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν, έναν ποτισμένο με ψυχοδηλωτικά Μπόρχες και τον σκασμένο στα γέλια Ρομπέρτο Μπολάνιο, στο Θρυλικό Φαρμακείο του Νίκου-Γαβριήλ Πεντζίκη, το οποίο, ως διά μαγείας, έχει μεταμορφωθεί σε ένα Xanadu της Υπερλογοτεχνίας μετά τη μόνιμη εγκατάσταση του Όρσον Ουέλς στην Αμοργό.
3.
Υπερρεαλισμός, Celan και Βέλτσος. Στο ίδιο τεύχος της «Ποιητικής» φιλοξενείται ένα πλούσιο αφιέρωμα στον υπερρεαλισμό με ανέκδοτα ποιήματα και φωτογραφίες του Ανδρέα Εμπειρίκου. Η λαμπρή τρόικα των σημερινών μελετητών και ιστορικών του υπερρεαλισμού (Νίκος Σιγάλας, Μιχάλης Χρυσανθόπουλος, Χρήστος Δανιήλ) δίνει το παρών, ενώ κείμενα των προπομπών στη μελέτη και την ιστορία του κινήματος (Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Γιώργης Γιατρομανωλάκης) συνυπάρχουν με πονήματα του Λεωνίδα Εμπειρίκου, της Ευγενίας Γραμματικοπούλου, του Πέτρου Μαρτινίδη και της Χρυσής Καρατσινίδου. «Ένας αληθινά πολύ ελεύθερος ψυχισμός είναι δυνατόν να κάμη αντικειμενική και την πιο βαθειά υποκειμενικότητα» γράφει ο Ανδρέας Εμπειρίκος στο ημερολόγιό του, στις 21 Απριλίου του 1943, και αυτή η κρίσιμη σκέψη μπορεί κάλλιστα να θεωρηθεί μίνιμουμ πρόγραμμα τόσο της δικής του περιπέτειας στα γράμματα και στη ζωή όσο και κάθε απαλλαγμένου από παρωπίδες δημιουργού σήμερα. Στις σελίδες 244-250 του τεύχους συναντάμε το ποίημα «La Contrescarpe» του Paul Celan, του ποιητή που, μαζί με τον Σάμιουελ Μπέκετ, έκανε τον Aντόρνο να στοχαστεί τι μπορεί να σημαίνει η ποίηση μετά το Άουσβιτς, μεταφρασμένο και σχολιασμένο από την ακάματη Ιωάννα Αβραμίδου. «Ξερίζωσε το κέρμα της ανάσας / από τον αέρα γύρω σου και γύρω από το δέντρο:/ τόσο / πολλά / απαιτούν από εκείνον,/ που η ελπίδα τον οδηγεί πάνω και κάτω,/ στον κυρτωμένο δρόμο της καρδιάς – τόσο / πολλά // στη στροφή,/ εκεί όπου συναντάς το βέλος του άρτου,/ που ήπιε το κρασί της νύχτας του, το κρασί / της αγρύπνιας της δυστυχίας,/ της αγρύπνιας του βασιλιά» γράφει ο Celan, τον Απρίλιο του 1962. Και μερικές σελίδες πιο κάτω, στην αληθινά συνταρακτική κατάφασή του, στο Ναι προς την ποίηση και τη ζωή, με τίτλο «Η επτάψυχη», ο Γιώργος Βέλτσος γράφει: «Προσβλήθηκα από τον ιό της πολιομυελίτιδας τον Αύγουστο του 1949, στη Μύκονο, λίγο πριν κυκλοφορήσει το εμβόλιο. Ήμουν ένα από τα πρώτα κρούσματα στην Ελλάδα, με περιέφεραν στα αμφιθέατρα της Ιατρικής, παρουσιάζοντας στο κοινό τη νόσο και την υπομονή μου. Από τότε, το σώμα μου έχει την ηλικία αυτού του εκθέματος. Όπως ο Ρολάντ Μπαρτ με τη φυματίωση, θα έπρεπε να ζήσω και να ξεχάσω πως το σώμα μου είναι "ιστορικό". Έφαγα, όπως λένε, το Dasein μου».
