Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter

Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία

0

Η στενή σχέση του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα με το βιβλίο αναδύεται όχι μόνο από τη μεγάλη βιβλιοθήκη του, που διατηρείται σήμερα στο σπίτι του στην οδό Κριεζώτου 3, όπου στεγάζεται η Πινακοθήκη Γκίκα, αλλά και από το δικό του συγγραφικό έργο, το οποίο περιλαμβάνει πολλά ανέκδοτα διηγήματα, θεωρητικά κείμενα για την τέχνη και μεταφράσεις.


Ο Γκίκας δεν περιορίστηκε στη σχεδίαση συνθέσεων, αλλά συχνά συμμετείχε έμπρακτα στη συνολική παραγωγή των εκδόσεων, εκφέροντας άποψη για τον σχεδιασμό του εξωφύλλου, αναζητώντας τους κατάλληλους μεταφραστές, δουλεύοντας πάνω στα τυπογραφικά δοκίμια και ενσωματώνοντας πρωτότυπα χαρακτικά σε βιβλία και περιοδικά, κατά το γαλλικό πρότυπο των πολυτελών εκδόσεων εκτός εμπορίου.

Το κύριο ενδιαφέρον του Γκίκα υπήρξε η ποίηση. Σε συνέντευξή του το 1975, αναφέρει: «Δεν είμαι ποιητής, με την έννοια ότι γράφω στίχους, αλλά με ενδιαφέρουν οι στίχοι των ποιητών να τους διαβάζω. Πολλές φορές με εμπνέουν στη ζωγραφική μου».


Ήδη το 1937 κυκλοφορεί η ποιητική συλλογή «Μια δέσμη αχτίδες στο νερό» του Αναστάσιου Δρίβα, με προμετωπίδα ένα πρωτότυπο χαρακτικό του καλλιτέχνη. Αργότερα πραγματοποιεί προμετωπίδες για τον Σεφέρη και τον Ελύτη ενώ εικονογραφεί πλήρως την «Οδύσεια» του Νίκου Καζαντζάκη (1958), που αποτελεί σημείο αναφοράς για τη συνεργασία του με ξένους εκδοτικούς οίκους, τα «Ποιήματα» του Κ. Π. Καβάφη (1966), και την «Αμοργό» του Νίκου Γκάτσου (1969).

Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Προσχέδιο για την εικονογράφηση του Δάφνης και Χλόη του Λόγγου, 1970. Μελάνι με πένα και ακουαρέλα, 32 x 21,8 εκ. Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα ©2018 Μουσείο Μπενάκη

Το κύριο ενδιαφέρον του Γκίκα υπήρξε η ποίηση. Σε συνέντευξή του το 1975, αναφέρει: «Δεν είμαι ποιητής, με την έννοια ότι γράφω στίχους, αλλά με ενδιαφέρουν οι στίχοι των ποιητών να τους διαβάζω. Πολλές φορές με εμπνέουν στη ζωγραφική μου».

 


Είναι χαρακτηριστικό ότι για τα «Ποιήματα» του Κ.Π. Καβάφη, που κυκλοφόρησαν από τις Εκδόσεις Ίκαρος το 1966, ο Γκίκας δεν σχεδίασε μόνο το εξώφυλλο –για το οποίο επέλεξε μια λιτή διακόσμηση με τις υπογραφές μόνο των δύο καλλιτεχνών–, αλλά επιμελήθηκε με λεπτομερή φροντίδα ολόκληρο το βιβλίο: διάλεξε τα πλάγια γράμματα για την εκτύπωση, επέλεξε ως υλικό τον αιματίτη και αποφάσισε για τη θέση όλων των σχεδίων, τα οποία άλλοτε είναι ολοσέλιδα και άλλοτε τοποθετούνται στο περιθώριο των ποιημάτων.


Το 1972 κυκλοφόρησε στο Μιλάνο από τον Αλέξανδρο Ιόλα το πολυτελές λεύκωμα «Λυρικά», που εικονογραφεί αρχαία ελληνικά ποιήματα με επτά έγχρωμες λιθογραφίες του Γκίκα και με αρχαιοπρεπές δέσιμο. Η έκδοση, την οποία ο Γκίκας σύμφωνα με την αλληλογραφία του σχεδίασε συνολικά, κυκλοφόρησε σε εκατό αντίτυπα με την υπογραφή του καλλιτέχνη, ορισμένα εκ των οποίων περιλάμβαναν και μια πρωτότυπη γκουάς.

Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Ινδές με φορτία, 1958. Σινική μελάνη σε χαρτί Νεπάλ, 38 x 46 εκ. Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα ©2018 Μουσείο Μπενάκη


Η πιο στενή συνεργασία του Γκίκα με εκδοτικούς οίκους ήταν εκείνη με τον «Ίκαρο», με τον οποίο πραγματοποίησε δεκατρείς εκδόσεις. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν το λεύκωμα «Ινδία» (1959), στο οποίο για πρώτη φορά εικονογραφεί κείμενά του, τις προσωπικές του εντυπώσεις από το ταξίδι του στην Ινδία το 1958 συνοδευόμενες από δώδεκα σχέδια με σινική μελάνη, το «Δάφνης και Χλόη» του Λόγγου (1970), για το οποίο εκτός από το εξώφυλλο φιλοτεχνεί και τέσσερα σχέδια, τα διηγήματα της Λητούς Κατακουζηνού, με εξώφυλλα και εικονογραφήσεις που σχεδιάζει από το 1948 μέχρι το 1977.


Όσον αφορά στη συνεργασία του με άλλους εκδοτικούς οίκους, εικονογραφεί διηγήματα του Πέτρου Χάρη, της Μαργαρίτας Λυμπεράκη, του Νέστορα Μάτσα και άλλων. Το 1977 κυκλοφορεί η «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη με πενήντα σχέδια και μια βινιέτα στο εξώφυλλο.


Ξεχωριστή κατηγορία εικονογράφησης αποτελούν τα λογοτεχνικά περιοδικά, για τα οποία ο Γκίκας είτε σχεδίασε τα εξώφυλλα είτε χρησιμοποίησε παλαιότερα σχέδιά του για προμετωπίδες ή εικονογράφηση.


Ήδη από το 1935 επιμελήθηκε και σελιδοποίησε, μαζί με τον Δημήτρη Πικιώνη, το περιοδικό «Το 3ο Μάτι», ενώ το 1939 το τεύχος της «Νέας Εστίας» που ήταν αφιερωμένο στα πενηντάχρονα του Δημοτικισμού, κυκλοφόρησε με μια αυθεντική λιθογραφία του. Τα εξώφυλλα των περιοδικών, «Αιξωνή», «Φιλολογική Κυριακή», «Griffon», καθώς και άλλων, παρουσιάζονται μαζί με τα προσχέδια εικονογράφησής τους.

Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Εικονογράφηση για το ποίημα του Κ. Π. Καβάφη, «Περιμένοντας τους βαρβάρους», 1963. Αιματίτης σε χαρτί, 11,5 x 17,5 εκ. Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα ©2018 Μουσείο Μπενάκη
Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Σχέδιο για τη Λυσιστράτη του Αριστοφάνη, 1977. Σινική μελάνη σε χαρτί, 6 x 10,4 εκ. Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα ©2018 Μουσείο Μπενάκη
Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter
Νίκος Καζαντζάκης, The Odyssey. A Modern Sequel, εκδ. Simon and Schuster, Νέα Υόρκη, 1958. Σελίδα της έκδοσης με εικονογράφηση του Ν. Χ .Γκίκα. Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα, Βιβλιοθήκη
Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter
Οδυσσέας Ελύτης, Τα ετεροθαλή, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα 1974, Προμετωπίδα του Ν. Χ. Γκίκα. Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα, Βιβλιοθήκη
Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Προσχέδιο για τα Ρουμπαγιάτ του Ομάρ Καγιάμ, 1970-1971. Μολύβι σε διαφανές χαρτί, 31 x 20 εκ. Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα ©2018 Μουσείο Μπενάκη
Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Εικονογράφηση για το λεύκωμα Λυρικά, 1972. Έγχρωμη λιθογραφία, 49 x 34,5 εκ. Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα ©2018 Μουσείο Μπενάκη
Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Προσχέδιο για την Αμοργό του Νίκου Γκάτσου, 1964. Σινική μελάνη με πινέλο και χρωματιστά μελάνια σε χαρτί, 28 x 19 εκ. Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα ©2018 Μουσείο Μπενάκη
Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Δοκίμιο εικονογράφησης για το ποίημα του Κ. Π. Καβάφη, «Να μείνει», 1963. Αιματίτης σε χαρτί, 25 x 16 εκ. Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα ©2018 Μουσείο Μπενάκη
Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Εικονογραφημένο χειρόγραφο για την ποιητική συλλογή Nous avons του René Char. Ακουαρέλα σε χαρτί, 37,4 x 27 εκ. Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα ©2018 Μουσείο Μπενάκη
Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter
Μαργαρίτα Καραπάνου - Λυμπεράκη, Τα ψάθινα καπέλα, Αθήνα 1946. Εξώφυλλο του Ν. Χ. Γκίκα. Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα, Βιβλιοθήκη
Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter
Περ. Agenda, τχ. 1, Λονδίνο, Χειμώνας 1969. Εξώφυλλο του Ν. Χ. Γκίκα. Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα, Βιβλιοθήκη
Οι έξοχες εικονογραφήσεις του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα σε βιβλία Facebook Twitter
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Εικονογράφηση για το βιβλίο Όμορφο καράβι μου - θύμησή μου της Λητώς Κατακουζηνού, 1977. Μελάνι σε χαρτί. Ιδιοκτησία αγνώστου. ©2018 Μουσείο Μπενάκη

 

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 7.4.2018

Εικαστικά
0

Κορίνα Φαρμακόρη

Γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στη Σαλαμίνα. Σπούδασε Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και εργάζεται ως εκπαιδευτικός.
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ