6 σημαντικά εκθέματα της Πινακοθήκης Γκίκα και η ιστορία τους Facebook Twitter

6 σημαντικά εκθέματα της Πινακοθήκης Γκίκα και η ιστορία τους

0

Το κτίριο της οδού Κριεζώτου 3, όπου στεγάζεται η Πινακοθήκη Γκίκα, ανήκε στον ζωγράφο Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα και δωρήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη από τον καλλιτέχνη όσο εκείνος ήταν εν ζωή.


Χτίστηκε με εντολή του Αλέξανδρου Χατζηκυριάκου γύρω στο 1932 από τον Κωνσταντίνο Κιτσίκη, αρχιτέκτονα και καθηγητή στο Πολυτεχνείο, και αποτελεί τυπικό δείγμα αρχιτεκτονικής πολυκατοικίας του Μεσοπολέμου.


Στα μέσα της δεκαετίας του '50 ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας αποφάσισε να κατοικήσει μόνιμα εκεί και πρόσθεσε τον έκτο όροφο, τη διαμόρφωση του οποίου επιμελήθηκε ο ίδιος με τη βοήθεια των μαθητών του στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πολυτεχνείου, Αντώνη Κιτσίκη και Αλέξανδρου Παπαγεωργίου.


Σε αυτό το ειδικά διαμορφωμένο ευρύχωρο και φωτεινό δώμα εγκατέστησε το εργαστήριο και τη βιβλιοθήκη του, ενώ χρησιμοποιούσε τον πέμπτο όροφο για κατοικία. Στην Κριεζώτου ο ζωγράφος έζησε και δημιούργησε για σαράντα χρόνια έως τον θάνατό του, τον Σεπτέμβριο του 1994.

Mόνιμα εκθέματα παρέμειναν η κατοικία, το εργαστήρι του καλλιτέχνη και η πινακοθήκη των έργων του, όπως ο ίδιος τα είχε οργανώσει και διακοσμήσει.


Από το 1991 είχε αρχίσει να λειτουργεί σε ένα τμήμα του τέταρτου ορόφου η Πινακοθήκη Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, η οποία παρέμεινε κλειστή από το 2005 μέχρι το 2012 λόγω εργασιών συντήρησης. Μετά την ολοκλήρωσή τους, μόνιμα εκθέματα παρέμειναν η κατοικία, το εργαστήρι του καλλιτέχνη και η πινακοθήκη των έργων του, όπως ο ίδιος τα είχε οργανώσει και διακοσμήσει.


Οι υπόλοιποι ελεύθεροι χώροι διατέθηκαν για την ανάδειξη της πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας της Ελλάδας μια ιδιαίτερα κρίσιμη εποχή, από το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και τη Μικρασιατική Καταστροφή έως τις παραμονές της δικτατορίας του 1967, η οποία αποτελεί ταυτόχρονα το κλίμα μέσα στο οποίο ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας έζησε και διαμόρφωσε τις καλλιτεχνικές του αντιλήψεις.


Ο ιστορικός τέχνης και επιμελητής της Πινακοθήκης Γκίκα Κωνσταντίνος Παπαχρίστου επέλεξε για το LIFO.gr έξι σημαντικά εκθέματα.


Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας, «Εσωτερικό με καβαλέτο», 1927, ελαιογραφία σε καμβά

6 σημαντικά εκθέματα της Πινακοθήκης Γκίκα και η ιστορία τους Facebook Twitter

Το έργο «Εσωτερικό με καβαλέτο» αποτελεί μέρος μιας σειράς έργων που ο καλλιτέχνης ζωγράφισε στο Παρίσι ανάμεσα στο 1926 και το 1927 με κεντρικό θέμα το καβαλέτο. Η σύνθεση είναι λιτή και γεωμετρική. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο φως το οποίο εισέρχεται στο δωμάτιο από μία πηγή που δεν είναι ορατή και δηλώνεται από το κίτρινο χρώμα της πόρτας.


Παρόλο που κυριαρχεί η επιπεδότητα στη σύνθεση, στοιχείο προερχόμενο από τον κυβισμό, η αίσθηση της τρίτης διάστασης επανέρχεται από την προοπτική που δημιουργεί το ανοιχτό φύλλο της πόρτας στο βάθος.


Γιάννης Τσαρούχης, «Οι Ελληνικές Τέχνες», 1931, ελαιογραφία σε πανί

6 σημαντικά εκθέματα της Πινακοθήκης Γκίκα και η ιστορία τους Facebook Twitter

Ένα από τα πρώτα σημαντικά έργα του Γιάννη Τσαρούχη, στο οποίο είναι εμφανείς οι επιρροές από τον Θεόφιλο και τη βυζαντινή τεχνική, αλλά κυρίως από τον Φώτη Κόντογλου, στο εργαστήρι του οποίου βρίσκεται από το 1930 ως το 1934 ως μαθητής και βοηθός του.


Στο έργο αυτό φανερώνεται με έναν ιδιαίτερο τρόπο η σχέση του Τσαρούχη με την παράδοση αλλά και η αξιοποίησή της μέσα από μια νέα οπτική.


Οι «Ελληνικές Τέχνες» ήταν λαογραφική εταιρεία, ψυχή της οποίας ήταν η Έλλη Παπαδημητρίου. Αντικείμενό της ήταν η καταγραφή, η αποτύπωση και η διάσωση παραδοσιακών μορφών της ελληνικής τέχνης, μεταξύ των οποίων λαϊκά υφαντά, κασέλες, χρηστικά αντικείμενα αλλά και παραδοσιακές ενδυμασίες, κατοικίες, ακόμα και πλεούμενα.


Στο πλαίσιο αυτό, πολλοί καλλιτέχνες της γενιάς του '30 περιηγούνταν την Ελλάδα και κατέγραφαν, για λογαριασμό της εταιρείας, οτιδήποτε σχετικό, αφήνοντας έτσι ένα πλούσιο αρχειακό υλικό, το οποίο σήμερα απόκειται στο Μουσείο Μπενάκη.


Δημήτρης Πικιώνης, «Λουμπαρδιάρης», πρωτότυπο σχέδιο, μολύβι σε χαρτί

 

6 σημαντικά εκθέματα της Πινακοθήκης Γκίκα και η ιστορία τους Facebook Twitter

Η διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου γύρω από την Ακρόπολη ολοκληρώθηκε το 1957 και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά έργα του Δημήτρη Πικιώνη. Την ίδια εποχή έγινε και ο σχεδιασμός του τουριστικού περιπτέρου στον Άγιο Δημήτριο Λουμπαρδιάρη.


Το σύνολο του έργου περιλαμβάνει ένα δίκτυο δρόμων και πεζοδρόμων που συνδέουν την Ακρόπολη, τον λόφο του Φιλοπάππου και το Ωδείο του Ηρώδου Αττικού.


Πιστός στην αντίληψή του για μια αρχιτεκτονική λειτουργική και ενταγμένη πλήρως στις συνθήκες του κάθε χώρου, ο Πικιώνης αξιοποιεί δημιουργικά τα στοιχεία της λαϊκής παράδοσης και τα συνδυάζει αρμονικά με τις αρχές της μοντέρνας αρχιτεκτονικής.


Σελίδα υπογραφών της Γενιάς του '30

6 σημαντικά εκθέματα της Πινακοθήκης Γκίκα και η ιστορία τους Facebook Twitter

9 Μαρτίου 1963: Στο σπίτι του Γιώργου Θεοτοκά δώδεκα επιφανείς εκπρόσωποι των ελληνικών γραμμάτων υπογράφουν ένα λευκό φύλλο χαρτί κάτω από την επικεφαλίδα «Η γενεά του '30 μετά 33 έτη!».


Με τη σειρά που αναγράφονται, διακρίνονται οι υπογραφές των: Γιώργου Κατσίμπαλη, Γιώργου Σεφέρη, Οδυσσέα Ελύτη, Ανδρέα Εμπειρίκου, Κ.Θ. Δημαρά, Γιώργου Θεοτοκά, Θανάση Πετσάλη-Διομήδη, Κοσμά Πολίτη, Άγγελου Τερζάκη, Στέλιου Ξεφλούδα, Ανδρέα Καραντώνη και Ηλία Βενέζη.


Γιώργος Σεφέρης, βραβείο Νόμπελ, 1963

6 σημαντικά εκθέματα της Πινακοθήκης Γκίκα και η ιστορία τους Facebook Twitter

Στις 10 Δεκεμβρίου 1963, ο Γιώργος Σεφέρης παραλάμβανε το Νόμπελ Λογοτεχνίας περνώντας στην ιστορία ως ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με το βραβείο αυτό. Η επιλογή του ήταν ομόφωνη.


Ο Σεφέρης, στην ομιλία του στην τελετή απονομής, αναφέρθηκε στην ιδιομορφία της ελληνικής γλώσσας.


«Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. Δέχτηκε τις αλλοιώσεις που δέχεται καθετί ζωντανό, αλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσμα».


Γιώργος Ζογγολόπουλος, Γλυπτό ΔΕΘ, 1966, ορείχαλκος

Στην Πινακοθήκη Γκίκα βρίσκεται το πρόπλασμα του μεγάλου γλυπτού που είναι τοποθετημένο στη βόρεια πύλη της ΔΕΘ, στην πλατεία του σιντριβανιού. Στήθηκε το 1966, έχει ύψος περίπου 17 μέτρα και αποτελεί πλέον ένα σημείο αναφοράς για την πόλη της Θεσσαλονίκης.


Η ανέγερσή του είχε προκαλέσει πολλά αρνητικά και λιγότερα θετικά σχόλια, ενώ αποτέλεσε την αφορμή για να ανοίξει μία από τις πρώτες γόνιμες συζητήσεις σχετικά με τον ρόλο της γλυπτικής στους δημόσιους χώρους.


Είναι χαρακτηριστικό έργο της αφαιρετικής περιόδου στη γλυπτική του Ζογγολόπουλου, συμβολίζοντας τη βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας τη μεταπολεμική περίοδο. Κατά τον ίδιο, παραπέμπει αφαιρετικά στη Νίκη της Σαμοθράκης. 

Εικαστικά
0

Κορίνα Φαρμακόρη

Γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στη Σαλαμίνα. Σπούδασε Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και εργάζεται ως εκπαιδευτικός.
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ρόι Λιχτενστάιν: Ο πρωτοπόρος της pop art που έβαλε τον Mίκι Μάους στα μουσεία

Σαν σήμερα / Ρόι Λιχτενστάιν: Ήταν όντως ο «χειρότερος καλλιτέχνης» της εποχής του;

Σαν σήμερα γεννήθηκε ο πρωτοπόρος καλλιτέχνης της pop art που με το γενναίο έργο του ειρωνεύτηκε το κλασικό, έβαλε τον Mίκι Μάους σε μουσεία και γκαλερί και άλλαξε οριστικά τους κανόνες της σύγχρονης τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μόλις τελείωσε το αριστούργημά του, ο Γκογκέν επιχείρησε να αυτοκτονήσει

Εικαστικά / Μόλις τελείωσε το αριστούργημά του, ο Γκογκέν επιχείρησε να αυτοκτονήσει

Ο πίνακας με τίτλο «Από πού ερχόμαστε; Τι είμαστε; Πού πάμε;» θα ήταν η τελευταία του διαθήκη, ένα έργο που θα έλυνε επιτέλους, όπως ο ίδιος έλεγε, το «παράδοξο μεταξύ του κόσμου των συναισθημάτων και του κόσμου του μυαλού».
THE LIFO TEAM
Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Εικαστικά / Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Το πρώτο διεθνές πολυθεματικό φεστιβάλ ποίησης «Σολοικισμός», έρχεται το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025 στον Ελαφότοπο, στα Ζαγοροχώρια. Ο εμπνευστής και καλλιτεχνικός διευθυντής του μίλησε στη LifO.
M. HULOT
Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Εικαστικά / Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Η καλλιτεχνική πρωτοπορία εκτός συνόρων και έργα που ενσωματώνουν και συνάμα απεικονίζουν φυσικά τοπία και τις απροσδιόριστες ανθρώπινες παρεμβάσεις που αυτά προδίδουν, στο νέο πρόγραμμα του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε – ενεργεί, αντιδρά και μεταβάλλεται συνεχώς»

Εικαστικά / Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε»

Η εικαστικός μιλάει για την εγκατάσταση με την οποία θα εκπροσωπήσει στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2026 την Κύπρο, για την επιρροή της χώρας στο έργο της και για τη θέση του καλλιτέχνη στη σύγχρονη κοινωνία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το μαγευτικό, υπερβατικό σύμπαν της Yayoi Kusama προσγειώνεται στην Ευρώπη

Εικαστικά / Tα πλοκάμια και οι κολοκύθες της Yayoi Kusama προσγειώνονται στην Ευρώπη

Από τη Βασιλεία ξεκίνησε η ευρωπαϊκή περιοδεία της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης της πιο διάσημης και πιο επιτυχημένης εν ζωή εικαστικού στον κόσμο, με περισσότερα από 300 έργα που καλύπτουν επτά δεκαετίες.
THE LIFO TEAM
Τι μυστήριο κρύβει η ιστορία της αυτοπροσωπογραφίας του Κουρμπέ;

Εικαστικά / «Ο απελπισμένος»: Ο περίφημος πίνακας του Κουρμπέ εκτίθεται ξανά μετά από 20 χρόνια

Ίσως το πιο γνωστό έργο του μεγάλου Γάλλου ζωγράφου, «Ο απελπισμένος» θα εκτεθεί στο Μουσείο Ορσέ αρχικά και έπειτα στο Μουσείο Art Mill στη Ντόχα. Ποια είναι η ιστορία του; Σε ποιον ανήκει τώρα ο πίνακας;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα έκθεση αναδεικνύει τη συμβολή των γυναικών στην τέχνη της γεωμετρικής αφαίρεσης

Εικαστικά / Έξι γυναίκες. Έξι πρωτοποριακές καλλιτέχνιδες της γεωμετρικής αφαίρεσης

Έργα των Όπυ Ζούνη, Etel Adnan, Samia Halaby, Saloua Raouda Choucair, Ebtisam Abdulaziz και Lubna Chowdhary, αποτελούν το υλικό της έκθεσης του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη που ξεκίνησε μόλις.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Εικαστικά / Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Αμέτρητες είναι οι ιστορίες που κρύβονται πίσω από την έκδοση «Ελληνικαί Εθνικαί Ενδυμασίαι», φέρνοντας στο φως την επίδραση που άσκησε η ενδυμασία στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης και στην κυρίαρχη μόδα του Μεσοπολέμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Και λοιπόν τι;»: Μία έκθεση στον Ταύρο «φωτίζει» το θρυλικό άλμπουμ των Εν Πλω

Εικαστικά / «Οι Εν πλω άφησαν πίσω τραγούδια που συνδέουν όσους ονειρεύονται με παρόμοιο τρόπο»

Έγιναν θρύλοι της εγχώριας μουσικής σκηνής με την κυκλοφορία ενός μόνο άλμπουμ. Μετά, εξαφανίστηκαν. Ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, ο Απόστολος Βασιλόπουλος και η Μαρία-Θάλεια Καρρά επιμελήθηκαν, μετά από δεκαετή έρευνα, μια έκθεση για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ελληνικής δισκογραφίας. Mίλησαν στη LifO.
M. HULOT
Με Chryssa και Iannis Xenakis η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Εικαστικά / Με Chryssa και Ιάννη Ξενάκη η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Μέσα από 100 έργα και 40 καλλιτέχνες επιχειρείται η διερεύνηση της διεθνούς εξέλιξης του κινήματος το οποίο από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 επαναπροσδιόρισε ριζικά την έννοια του καλλιτεχνικού έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Εικαστικά / Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Από την έκθεση του Juergen Teller στο ολοκαίνουργιο Onassis Ready, στην ποιητική αρχιτεκτονική του Πικιώνη και στις έξι πρωτοποριακές γυναικείες φωνές της γεωμετρικής αφαίρεσης. Αυτόν τον μήνα οι λέξεις «μουσείο» και «γκαλερί» θα ακούγονται πολύ συχνά.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

Εικαστικά / Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

H έκθεση στο Μουσείο Ορσέ συγκεντρώνει 90 έργα του Αμερικανού στυλίστα ζωγράφου, εστιάζοντας στην πιο καθοριστική περίοδο του έργου του. Aνάμεσά τους και η περίφημη «Madame X», το πιο διάσημο έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ