#7 Μου άρεσε πολύ τόσο η ερώτηση, όσο και η απάντηση, επειδή ίσως αρκετές φορές έχω αισθανθεί παρομοίως, και μου έχω απαντήσει παρομοίως.Εμείς ως ανθρωπότητα, και ο καθείς μεμονωμένα, είμαστε ένα σύστημα. Έτσι είμαστε φτιαγμένοι, ατομικά και συλλογικά ώστε προσωπικά να έχουμε σημασία, αλλά για να μετρά αυτή η σημασία, να πρέπει κατά κάποιο τρόπο να αναγνωρίζεται, αλλιώς παύει να έχει εφαρμογή εδώ που βρισκόμαστε (είτε θες να το δεις καθαρά βιολογικά είτε σε ευρύτερο πλαίσιο).Όταν η ισορροπία ανάμεσα στο Άλλο και σε Εμένα (όπου Άλλο βάλε: άλλο φύλο, κοινωνία, φίλους, θεούς και δαίμονες, συναίσθημα...) ταλανίζεται, και είναι μία πολύ ευαίσθητη ισορροπία, η οποία στους περισσότερους ανθρώπους περνάει αρκετούς κλυδωνισμούς, χάνουμε ένα κομμάτι σύνδεσης με τον κόσμο που ζούμε: και αυτό πονάει.Ανάλογα με τα τραύματά μας και την ιδιοσυγκρασία μας, μπορεί να φτάσουμε σε ακρότητες από τη μία ή την άλλη πλευρά, από τη συνεχώς αυτοαμφισβητούμενη μετριότητα, τον παρτακισμό "έτσι είμαι και σε όποιον αρέσω" ή την απόλυτη συμμόρφωση του εαυτού σε-κάποιες-κάπου- επιταγές των Άλλων, προκειμένου να "επιτύχουμε-κάτι" (βλέπε τη μαϊμού Κριστιν Λαγκαρντ της χτεσινής ερώτησης).Καμία στάση δεν είναι χωρίς θυσίες, χωρίς πόνο και χωρίς λάθη, και δε μπορούν όλοι να ακολουθήσουν όλες τις στάσεις, και οι μεν ζηλεύουν τους δε και πάει λέγοντας.Για όλα τα παραπάνω, είναι τόσο σημαντική η γνώση του εαυτού, και για τους ίδιους λόγους, ακόμα και αν πλήττεσαι, αποζητάς την κριτική: Θέλεις και εσύ με κάποιο τρόπο να είσαι σίγουρη πως αλληλεπιδράς με "Το Σύστημα", και επειδή δε μπορείς να διαβεβαιώσεις τον εαυτό σου, ζητάς τη βοήθεια του κοινού.Η ελευθερία εδώ δεν έρχεται με τον να δέχεσαι ή να απορρίπτεις a priori αυτά που ακούς: αλλά αναγνωρίζοντας πως οι απόψεις των άλλων είναι υποκειμενικές, όπως η δική σου, και ο καθερέφτης μέσα από τον οποίο σε βλέπουν, σπασμένος, όπως και ο δικός σου για εκείνους.Έτσι, να ξεκινάς σιγά σιγά να απορείς. Μπορεί ο ίδιος άνθρωπος που χτες εξέφραζε καλόπιστη κριτική, σήμερα να μην το κάνει, διότι αυτό που διεμείφθει μεταξύ σας ακουμπά κάποια δική του πληγή. Και ο μόνος τρόπος να ξεχωρίσεις τί είναι τί, είναι να ακούς, μα γνωρίζοντας πως δεν είναι απαραίτητο να ενστερνίζεσαι, ούτε να ξέρεις από πριν τα πάντα.
