Ο Άρης Δημοκίδης στο σημερινό ηχητικό ντοκιμαντέρ παρουσιάζει την σκληρή αλήθεια για τους ιντερσεξ (intersex) ανθρώπους. Την σκληρή αλήθεια για το πώς ζούνε μέσα στην κοινωνική και ιατρική άγνοια και την κρατική ελλειμματική κάλυψη σε νομικά/κοινωνικά ζητήματα, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν σημαντικές κοινωνικές και ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες, παρά τα βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια (βλ. ελληνικό νόμο που απαγορεύει από τον Ιούλιο του 2022 τις κανονικοποιητικές ιατρικές επεμβάσεις σε ίντερσεξ άτομα έως την ηλικία των 15 ετών).

 

Οι intersex άνθρωποι γεννιούνται με χαρακτηριστικά φύλου (ανατομικά, χρωμοσωμικά ή ορμονικά) που δεν αντιστοιχούν απόλυτα στα τυπικά βιολογικά πρότυπα «αρσενικού» ή «θηλυκού» σώματος. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μπορεί να έχουν έσω ή έξω γεννητικά όργανα που δεν είναι σαφώς ή αποκλειστικά ανδρικά ή γυναικεία, ή έχουν χρωμοσωμική σύσταση διαφορετική από τα συνηθισμένα XX ή XY χρωμοσώματα που συνήθως ορίζουν το αρσενικό ή θηλυκό φύλο, ή έχουν ορμονικό προφίλ που μπορεί να επιφέρει διαφορετική ανάπτυξη κατά την εφηβεία. Δηλαδή, μιλάμε για ανθρώπους γεννημένους με φυσικές παραλλαγές στα χαρακτηριστικά του φύλου τους (όπως έσω/έξω γεννητικά όργανα, γονάδες, ορμόνες ή χρωμοσώματα) τα οποία δεν ταιριάζουν απόλυτα στο τυπικό «ανδρικό» ή «γυναικείο» σώμα (π.χ. άτομο με χρωμοσώματα ΧΧΥ ή γυναίκα με χρωμοσώματα ΧΥ). Υπάρχουν πολλές διαφορετικές περιπτώσεις -ιατρικά ονομάζονται δυστυχώς “σύνδρομα”, στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ιατρικοποίησης των ίντερσεξ καταστάσεων- που ανήκουν στον όρο-ομπρέλα του ίντερσεξ φάσματος, και οι οποίες αποτελούν καθόλα φυσικές και φυσιολογικές παραλλαγές της ανάπτυξης φύλου του ανθρώπινου είδους.

 

Πιο συγκεκριμένα, το intersex δεν είναι ταυτότητα φύλου, δηλαδή δεν συνδέεται με το πώς «αισθάνεται» κάποιος (αν νιώθει άντρας ή γυναίκα). Είναι βιολογική κατάσταση, όπως βιολογική κατάσταση είναι το χρώμα ματιών ή μαλλιών. Δεν είναι ασθένεια ούτε επιλογή — είναι φυσική παραλλαγή του ανθρώπινου σώματος. Ούτε «πάθηση» που χρειάζεται θεραπεία. Παρόλα αυτά, ακόμα και σήμερα παγκοσμίως γίνονται χειρουργικές παρεμβάσεις σε βρέφη, παιδιά και εφήβους με σκοπό την «κανονικοποίηση του φύλου» τους με βάση απαρχαιωμένα ιατρικά πρωτόκολλα, προσπαθώντας να μετατρέψουν ανθρώπους με διαφορετικά βιολογικά χαρακτηριστικά από τα τυπικά (αρσενικό- θηλυκό) σύμφωνα με αυτά, παρότι διεθνείς οργανισμοί όπως ΟΗΕ, Συμβούλιο της Ευρώπης και ΠΟΥ, αλλά και σημαντικό μέρος της επιστημονικής κοινότητας, έχουν ξεκάθαρα αναγνωρίσει αυτές τις πρακτικές ως βασανιστήρια και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της αυτοδιάθεσης και της σωματικής ακεραιότητας του ατόμου.

 

Κάποια intersex άτομα μεγαλώνουν και ζουν ως άντρες ή γυναίκες, ενώ άλλα επιλέγουν διαφορετική ταυτότητα φύλου από αυτή που έχει καταχωρηθεί κατά την γέννηση τους. Και σήμερα μέσα από τις οργανώσεις τους αλλά και από την ιατρική κοινότητα τονίζεται ότι κάθε intersex άτομο έχει δικαίωμα να αποφασίζει το ίδιο για το σώμα του και την ταυτότητά του, χωρίς βιαστικές ιατρικές παρεμβάσεις.

 

Τα intersex σώματα είναι καθόλα φυσιολογικά, ωστόσο, ορισμένες βιολογικές διαφορές μπορεί να επηρεάζουν συγκεκριμένες λειτουργίες τους. Για το ποιες είναι αυτές δεν υπάρχει μία ενιαία απάντηση, γιατί το φάσμα intersex είναι ευρύ και οι διαφορετικές λειτουργίες δεν είναι ίδιες για όλους. Π.χ. Ορισμένοι δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν ή καταφεύγουν στη λύση της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, είτε επειδή δεν έχουν πλήρως ανεπτυγμένες ωοθήκες ή όρχεις, είτε επειδή δεν παράγουν ωάρια ή σπερματοζωάρια. Άλλοι μπορεί να χρειάζονται ιατρική παρακολούθηση για ρύθμιση ορμονών. Αλλά σε καμία περίπτωση η ίντερσεξ σωματικότητα από μόνη της δεν επηρεάζει τη νοημοσύνη, την ικανότητα εργασίας, τη συναισθηματική ζωή ή τη δημιουργικότητα.

 

Οι διαφορές, λοιπόν, είναι βιολογικές, όχι ψυχολογικές ή σεξουαλικές. Τώρα, τα ίντερσεξ πρόσωπα είναι διαφορετικά από τα τρανς (transgender) πρόσωπα, διότι η διαφοροποίηση είναι στο σώμα, όχι στο πώς νιώθει το άτομο σε σχέση με το φύλο που του αποδόθηκε κατά τη γέννηση. Παράδειγμα: μπορεί κάποιος να έχει χρωμοσώματα XY (αρσενικά) αλλά εξωτερικά να μοιάζει με γυναίκα. Ενώ στα τρανς άτομα είναι θέμα ταυτότητας φύλου, αφορά δηλαδή το πώς νιώθει και αυτοπροσδιορίζεται κάποιος και όχι το βιολογικό φύλο του. Παράδειγμα: σε κάποιο άτομο κατά τη γέννηση αποδόθηκε θηλυκό φύλο, αλλά νιώθει άντρας. Ή μπορεί να γεννηθεί με τυπικά ανδρικά ή γυναικεία χαρακτηριστικά, αλλά να νιώθει ότι ανήκει σε άλλο φύλο (ή σε κανένα φύλο ή και στα δύο). Συμπερασματικά, τα τρανς άτομα έχουν διαφορετική ταυτότητα φύλου από αυτήν που τους αποδόθηκε κατά τη γέννηση, ενώ τα intersex άτομα γεννιούνται με διαφορετικά βιολογικά χαρακτηριστικά φύλου.

 

Μιλούν:

Συλβια Κουρεντζη Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας , ίντερσεξ ακτιβίστρια , μελος Δ.Σ της Intersex Greece

Ελένη Πατεράκη, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος Δ.Σ. της Intersex Greece

Ρηνιώ Συμεωνίδου, Συν-ιδρύτρια Intersex Greece, μητέρα ιντερσεξ παιδιού

 

Συνεργάτις περιεχομένου: Ελένη Καλέση

**Μουσική επένδυση: Nalyssa Green / Pan Pan / New*Deal / Teo x3 / Petros Satrazanis/ Epidemic Sound/ Βασίλης Κωστάκης

***Τα αποσπάσματα απ’ την ΕΡΤ προέρχονται απ’ το Αρχείο της ΕΡΤ, το οποίο ευχαριστούμε θερμά για την άδεια χρήσης