Η Φλωρεντία είναι μια πόλη που δεν χρειάζεται συστάσεις. Η «ανθισμένη», όπως μεταφράζεται το όνομά της, είναι η συνταρακτικά όμορφη πατρίδα του Μιχαήλ Άγγελου, το λίκνο της Αναγέννησης. Μόνο μια πόλη σαν αυτή, κατακλυσμένη από έργα τέχνης, θα μπορούσε να θεωρηθεί πως ευθύνεται για μια αμφιλεγόμενη ψυχοσωματική ασθένεια, το περίφημο Σύνδρομο της Φλωρεντίας ή, αλλιώς, Σύνδρομο Σταντάλ. Το σύνδρομο αυτό περιγράφεται ως «ψυχοσωματική ασθένεια που προκαλεί ταχυπαλμία, λιποθυμία, σύγχυση, ακόμα και παραισθήσεις σε ανθρώπους που είναι εκτεθειμένοι σε ασυνήθιστα καλλιτεχνικά επιτεύγματα, είτε ζωγραφικής είτε γλυπτικής». Ο διάσημος συγγραφέας εφηύρε τον όρο το 1817, όταν επισκέφθηκε την πόλη και αντίκρισε τη βασιλική Santa Croce, όπου βρίσκονται θαμμένοι ο Μακιαβέλι, ο Γαλιλαίος και ο Μιχαήλ Άγγελος. Συγκλονισμένος, περιγράφει την εμπειρία του: «Ήμουν σε ένα είδος έκστασης από την ιδέα τού να βρίσκεσαι στη Φλωρεντία, κοντά στους μεγάλους άνδρες των οποίων οι τάφοι ήταν εκεί. Είχα φτάσει στο σημείο να συναντώ ουράνιες αισθήσεις. Τα πάντα μίλησαν τόσο έντονα στην ψυχή μου. Είχα την αίσθηση των παλμών της καρδιάς μου». Οι γιατροί ακόμα ερίζουν για τον αν υπάρχει ή όχι τέτοιο σύνδρομο, δεν είναι όμως λίγες οι φορές που καλούνται να φροντίσουν τουρίστες που υποφέρουν από ζαλάδες και παρουσιάζουν συμπτώματα αποπροσανατολισμού αφού αντικρίσουν τον «Δαυίδ» του Μιχαήλ Άγγελου ή μετά την επίσκεψή τους στην Πινακοθήκη Ουφίτσι. Μην ανησυχείτε, δεν κινδυνεύετε από την ομορφιά. Το μόνο που μπορεί να σας συμβεί είναι να μη θέλετε με τίποτα να φύγετε – αυτό όμως αντιμετωπίζεται.
Αν βρεθείτε εκεί για λίγες μέρες, μην αφιερώσετε όλο σας τον χρόνο στα μουσεία, όσο κι αν αυτό σε κάποιους μπορεί να ακουστεί αιρετικό – τα μουσεία στη Φλωρεντία είναι ανεξάντλητα, ενώ εμείς, πάλι, όχι.
Το πιο χαρακτηριστικό σημείο για να ξεκινήσετε τη βόλτα σας στη Φλωρεντία είναι ο καθεδρικός της Santa Maria del Fiore, που ξεκίνησε να χτίζεται το 1296. Ο χαρακτηριστικός τρούλος του ναού ξεχωρίζει από διάφορα σημεία της πόλης και θεωρείται θαύμα της μηχανικής για την εποχή του. Ο αρχιτέκτονας, μηχανικός και γλύπτης Φίλιππο Μπρουνελέσκι (1377-1446) έχαιρε τεράστιας εκτίμησης για το κατόρθωμά του και είναι χαρακτηριστική η φράση που είπε ο Μιχαήλ Άγγελος όταν ξεκίνησε τις εργασίες στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου: «Πάω να χτίσω έναν μεγαλύτερο θόλο αλλά όχι ομορφότερο». Η πρόσοψη του Duomo είναι «κεντημένη» με ροζ, λευκό και πράσινο μάρμαρο και είναι πραγματικά εντυπωσιακή, ενώ το εσωτερικό του ναού είναι μάλλον λιτό. Το campanile (καμπαναριό) δίπλα στον καθεδρικό άρχισε να το χτίζει ο Τζότο το 1334, αλλά πέθανε πριν το ολοκληρώσει. Το συνέχισαν ο Πιζάνο και ο Ταλέντι, έχει ύψος 82 μέτρα και όσοι αγαπούν τις αναρριχήσεις, θα αποζημιωθούν από τη μαγική θέα. Μπροστά στον καθεδρικό βρίσκεται το Βαπτιστήριο, ένα από τα παλαιότερα κτίρια της Φλωρεντίας, που χτίστηκε πιθανόν τον 5ο αιώνα. Τις εντυπώσεις κλέβουν οι ανάγλυφες, επίχρυσες μπρούντζινες πόρτες του οκτάγωνου κτιρίου, ιδίως οι ανατολικές με το χαρακτηριστικό όνομα «Θύρες του Παραδείσου». Ο δεύτερος σημαντικός ναός που αξίζει να δείτε είναι η βασιλική Santa Croce, με τους τάφους των επιφανών Φλωρεντινών, η εικόνα της οποίας έκανε τον Σταντάλ να καταρρεύσει. Η πλατεία μπροστά στον ναό χρησιμοποιούνταν κάποτε για την εκτέλεση των αιρετικών, ενώ σήμερα είναι γεμάτη μαγαζιά που πουλάνε σουβενίρ και δερμάτινα είδη.
Το κέντρο της πολιτικής ζωής της πόλης στο διάβα των αιώνων είναι η Piazza della Signoria, στην οποία δεσπόζει το Palazzo Vecchio, έργο των αρχών του 13ου αιώνα και παραδοσιακή έδρα της φλωρεντινής κυβέρνησης. Στην είσοδό του θα δείτε τα
αντίγραφα του «Δαυίδ» του Μιχαήλ Άγγελου και του Marzocco, του φλωρεντινού λιονταριού, του Ντονατέλο. Ο πύργος του, που έχει ύψος 94 μέτρα και εντυπωσιακές επάλξεις, είναι, μαζί με το Duomo, σύμβολο της πόλης. Ένα τεράστιο σιντριβάνι του Ποσειδώνα, έργο του Αμανάτι, και μια σειρά γλυπτών που στεγάζονται στη Loggia della Signoria –ανάμεσά τους και ο «Βιασμός των Σαβίνων» του Τζαμπολόνια– ολοκληρώνουν την αισθητική απόλαυση που προσφέρει η πλατεία. Το επόμενο βήμα θέλει οργάνωση, αλλιώς θα είναι πολύ αργό. Η Πινακοθήκη Ουφίτσι είναι ένα μουσείο που επιβάλλεται να επισκεφθείτε. Η «Αλληγορία της Άνοιξης» και η «Γέννηση της Αφροδίτης» του Μποτιτσέλι είναι τα πιο διάσημα έργα που φιλοξενεί, μαζί με αμέτρητα αριστουργήματα Ιταλών ζωγράφων. Φροντίστε να έχετε εξασφαλίσει το εισιτήριό σας ηλεκτρονικά πολύ πριν ταξιδέψετε, ειδάλλως ετοιμαστείτε για αμέτρητες ώρες αναμονής στην ουρά μαζί με δεκάδες τουρίστες απ' όλες τις φυλές, όπως κάναμε εμείς. Κόσμο θα συναντήσετε και στο έτερο σπουδαίο μουσείο της πόλης, την Galleria dell' Accademia, με τον αυθεντικό κολοσσιαίο «Δαυίδ» του Μιχαήλ Άγγελου να κλέβει την παράσταση – άγαλμα που σμιλεύτηκε από τον καλλιτέχνη όταν ήταν μόλις 29 ετών.
Η Φλωρεντία είναι η πόλη της τέχνης, είναι όμως και η πόλη του εμπορίου. Από τα πιο διάσημα προϊόντα που παράγει είναι τα εξαιρετικής ποιότητας δερμάτινα είδη της. Όποιος είναι διατεθειμένος να ξοδέψει... κάτι παραπάνω, μπορεί να επισκεφθεί τους διάσημους οίκους της. Για εμάς του υπόλοιπους υπάρχει η αγορά δερμάτινων του San Lorenzo δίπλα στην ομώνυμη βασιλική του 1425, έργο του Μπρουνελέσκι, που θεωρείται ένα από τα πιο αρμονικά παραδείγματα αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής. Εδώ θα βρείτε πολύ οικονομικά δερμάτινα, πολλές φορές όμως η ποιότητά τους είναι ανάλογη της τιμής, οπότε προσοχή. Εγώ, ως συνήθως, δεν αγόρασα τίποτα. Έφαγα, όμως, ένα καταπληκτικό σάντουιτς από ζυμωτό ψωμί που μου έφτιαξαν επιτόπου σε ένα μαγαζί που πουλούσε παραδοσιακά τυριά και αλλαντικά της Τοσκάνης. Μαζί με ένα ποτήρι Κιάντι, ήταν ό,τι καλύτερο έχω να θυμάμαι από το διάσημο παζάρι. Αξέχαστη, όμως, θα μου μείνει και η βραδιά που καθίσαμε σε ένα εστιατόριο υπό το φως τον κεριών, να δοκιμάσουμε τη φημισμένη bistecca alla fiorentina, ένα μοσχαρίσιο φιλέτο κομμένο μαζί με το κόκαλο, με έναν τρόπο που δεν συνηθίζουμε στην Ελλάδα. Αφού αδειάσαμε τα πιάτα μας με όρεξη, η φλόγα του αναπτήρα ήταν αρκετή για να αποκαλύψει ότι φάγαμε το κρέας μας σχεδόν ωμό!
Δεν νομίζω να υπάρχει κανείς που να μην έχει δει κάποια στιγμή στη ζωή του μια φωτογραφία του Ponte Vecchio, της γέφυρας που ενώνει τις δύο πλευρές της πόλης εκατέρωθεν του Άρνου και που είναι η μοναδική που γλίτωσε από τα εκρηκτικά των ναζί. Κατασκευάστηκε τον 14ο αιώνα και, αρχικά, τα καταστήματα που βρίσκονταν πάνω της στέγαζαν τα κρεοπωλεία της πόλης. Η ιδέα δεν έμοιαζε και πολύ καλή, ειδικά αν λάβουμε υπόψη ότι οι κρεοπώλες συνήθιζαν να πετάνε στο ποτάμι τα απομεινάρια από τα σφάγια. Ο Φερδινάνδος Α' των Μεδίκων αποφάσισε να διορθώσει το λάθος και έδωσε εντολή να στεγαστούν στη γέφυρα τα κοσμηματοπωλεία της πόλης. Μέχρι σήμερα, ο φλωρεντινός χρυσός εξακολουθεί να λάμπει πάνω από το ποτάμι, με τους Αμερικανούς και Γιαπωνέζους τουρίστες να τον τιμούν ιδιαιτέρως. Αν καταφέρετε να πιάσετε σειρά, αξίζει να βγάλετε μια φωτογραφία πάνω στη γέφυρα με θέα στην πόλη, αν και δεν είναι πάντα εύκολο.
Η Φλωρεντία ολόκληρη είναι μουσείο, όλα όμως χρειάζονται τον χρόνο τους. Από τα πράγματα που απόλαυσα ήταν οι χαλαρές βόλτες χωρίς συγκεκριμένο προορισμό. Μία από αυτές μας έφερε στην Piazza della Repubblica, με το Caffé Gilli του 1773 να μας τραβά σαν μαγνήτης. Έπειτα από έναν εσπρέσο συντροφευμένο από λαχταριστά γλυκά συνεχίσαμε τη βόλτα μας, για να επιστρέψουμε το επόμενο απόγευμα για ένα ποτήρι κρασί που μας σερβίρανε μαζί με ένα μπολάκι γεμάτο με νόστιμες ελιές της τοσκανικής γης. Προσπαθώντας να ανακαλύψουμε πού πίνουν οι ντόπιοι το ποτό τους τα βράδια –κάτι που μας απασχολεί σε όλες 
τις εκδρομές–, ανακαλύψαμε το Oltrarno. Η λέξη σημαίνει «πέρα από τον Άρνο», ουσιαστικά δηλαδή πρόκειται για το τμήμα της πόλης νότια του ποταμού. Πάνω σε έναν λόφο στέκεται το Forte di Belvedere, τα οχυρωματικά έργα που χτίστηκαν από τον Φερδινάνδο Α' στα τέλη του 16ου αιώνα. Εδώ, λοιπόν, στους τεράστιους προμαχώνες, αθέατη από τις ορδές των τουριστών, πίνει την μπίρα της σε πλαστικά ποτήρια, αγορασμένα από αυτοσχέδια μπαράκια, η νεολαία της Φλωρεντίας, με τη φωτισμένη πόλη να απλώνεται πέρα από το ποτάμι, προσφέροντας ένα μαγικό θέαμα. Πάνω από τα τείχη, ανεβαίνοντας μπόλικα σκαλάκια, μπορείτε να φτάσετε στην Piazzale Michelangelo με την υπέροχη θέα. Αν θέλετε να πιείτε κάτι, θα βρείτε ένα café με την ιδανική loggia (βεράντα) για να απολαύσετε τη Φλωρεντία από ψηλά. Στο Oltrarno βρίσκεται, επίσης, το Palazzo Pitti (1458) που στεγάζει πέντε μουσεία και ανήκε στην οικογένεια Pitti, που ήταν αντίπαλοι των Μεδίκων. Σε αυτούς, ωστόσο, κατέληξε το παλάτι, το οποίο παρέμεινε η επίσημη κατοικία των ηγεμόνων της Φλωρεντίας μέχρι το 1919, οπότε παραδόθηκε στο ιταλικό κράτος. Αν, πάλι, ψάχνετε να φάτε όσο γίνεται πιο αυθεντική τοσκανική κουζίνα σε μια πόλη που τα περισσότερα εστιατόριά της απευθύνονται σε τουρίστες, τότε το Oltrarno είναι αυτό που ζητάτε. Φάγαμε δύο φορές στις σεμνές τρατορίες της περιοχής και δεν το μετανιώσαμε. Το φαγητό ήταν αυθεντικό και οικονομικό, γεγονός που επιβεβαίωνε η παρουσία αρκετών ντόπιων γύρω μας.
Η Φλωρεντία είναι ανεξάντλητη, είναι μια πόλη που όσες φορές και να την επισκεφθεί κανείς πάντα θα βρίσκει κάτι καινούργιο. Αν βρεθείτε εκεί για λίγες μέρες, μην αφιερώσετε όλο σας τον χρόνο στα μουσεία, όσο κι αν αυτό σε κάποιους μπορεί να ακουστεί αιρετικό – τα μουσεία στη Φλωρεντία είναι ανεξάντλητα, ενώ εμείς, πάλι, όχι. Κρατήστε δυνάμεις και χρόνο για να περιπλανηθείτε στην πόλη, να καθίσετε στα ιστορικά café της, να αφουγκραστείτε τους ρυθμούς της, να απολαύσετε την κουζίνα και τα κρασιά της Τοσκάνης. Μην ανησυχείτε αν δεν προλάβετε να τα δείτε όλα. Όποιος πάει μια φορά στη Φλωρεντία, κάποια στιγμή επιστρέφει. Σας μιλάω εκ πείρας.
