ΟΙ ΚΑΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΙΚΡΟΦΩΝΑ γίνονται όλο και μικρότερα σε όλο τον κόσμο. Καθώς εμείς προκαλούμε τη μείωση του αριθμού των ζώων στον πλανήτη, αυτά δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να κρυφτούν. Μόνο ορισμένα υποθαλάσσια μέρη παραμένουν χωρίς συστήματα παρακολούθησης. Το φως του ήλιου φτάνει μόνο στα εννιακόσια μέτρα κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού. Στη λεγόμενη «μεσονύκτια ζώνη», κάτω από αυτό το όριο, παράξενα, αστραφτερά ζώα μπορούν ακόμα να ζουν μια ζωή γεμάτη μυστήριο. Αλλά στην επιφάνεια του πλανήτη, οι αισθητήρες της ανθρωπότητας βρίσκονται παντού. Ακόμα και τα ζώα στα Ιμαλάια μπορεί να δει κανείς από τους δορυφόρους που πετούν από πάνω τους, τραβώντας φωτογραφίες. Όσο πιο κοντά βρίσκεται ένας τόπος στον πολιτισμό, τόσο πιο έντονα παρακολουθούνται τα ζώα του. Αυτά που ζουν σε αγροτικές εγκαταστάσεις, χορτονομές ή λίμνες υδατοκαλλιέργειας παρακολουθούνται από κάμερες. Το ίδιο ισχύει και για τους άρπαγές τους. Ακόμα και τα κοπάδια που περιφέρονται ελεύθερα σε ανοιχτούς χώρους φέρουν μικροτσίπ και παρακολουθούνται από drones. Φυσικά, οι πόλεις είναι οι πιο ισχυροί κόμβοι της παγκόσμιας παρακολούθησης του ζωικού «βασιλείου».
Πολλά ζώα φαίνεται να μην ενοχλούνται καθόλου από αυτή την διαρκή παρακολούθηση. Τα ρακούν μπορεί να δείξουν ενδιαφέρον για μια κάμερα αμέσως μετά το φλας, στη συνέχεια όμως το βάζουν. Τα πουλιά έχουν ανάμεικτες αντιδράσεις: κάποια φαίνεται να μην αντιλαμβάνονται καν τις κάμερες που αιωρούνται πάνω από τους νεογέννητους νεοσσούς τους. Άλλα είδη είναι πιο πιθανό να εγκαταλείψουν μια φωλιά που παρακολουθείται. Μερικά ζώα αντιδρούν ακόμα πιο έντονα. Οι ισχυρές τίγρεις της ζούγκλας του Νεπάλ προσπαθούν συστηματικά να αποφεύγουν τις κάμερες-παγίδες, ενώ προ καιρού έγινε viral η προμελετημένη επίθεση ενός χιμπατζή εναντίον ενός ενοχλητικού drone παρακολούθησης.
Υπάρχουν σκυλιά που ζουν ελεύθερα και έχουν πολύ πιο χαλαρές σχέσεις με τους ανθρώπους. Μπορεί να σταματούν για να φάνε κάτι ή να βρουν ένα μέρος για να κοιμηθούν, αλλά δεν βρίσκονται υπό τον συνεχή έλεγχο των ανθρώπων.
Εάν τα ζώα έχουν πράγματι ζητήματα σχετικά με την παρακολούθηση και την ιδιωτικότητα, αυτά τα συναισθήματα δεν αντιστοιχούν ακριβώς στα δικά μας. Δεν μπορούμε να ρωτήσουμε τα ζώα απευθείας εάν έχουν τις δικές τους αντιλήψεις για την ιδιωτικότητα, οπότε πρέπει να αρκεστούμε στα υπάρχοντα επιστημονικά / φιλοσοφικά στοιχεία. Τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1960, πολλοί ερευνητές αναρωτιούνται εάν τα ζώα έχουν ζητήματα παραβίασης της ιδιωτικότητας, και τώρα που η τεχνολογία παρακολούθησης εξαπλώνεται ραγδαία, μια νέα γενιά πανεπιστημιακών έχει αναβιώσει αυτό το ερώτημα. Η Angie Pepper, καθηγήτρια φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Roehampton, στο Ηνωμένο Βασίλειο, απαντά καταφατικά επισημαίνοντας συμπεριφορές των ζώων που υποδηλώνουν έντονα ότι ορισμένα ζώα έχουν σαφώς θέματα ιδιωτικότητας, την οποία παραβιάζουμε εμείς οι ίδιοι.
Υπάρχουν κάποιοι προφανείς τρόποι με τους οποίους η παρακολούθηση μπορεί να βλάψει τα ζώα. Τα δεδομένα για την τοποθεσία των ζώων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για σκοπούς συντήρησης του είδους, αλλά μπορούν επίσης να χακαριστούν από «κυβερνο-λαθροθήρες» ή ακόμα και από τις αρχές. Το γεγονός όμως ότι η παρακολούθηση μπορεί να βλάψει ένα ζώο δεν σημαίνει ότι έχει παραβιαστεί η ιδιωτικότητά του. Ωστόσο, η διατάραξη της ηρεμίας του μπορεί να θεωρηθεί σοβαρή παραβίαση. Πολλά από τα πλάσματα που μας περιβάλλουν φαίνεται να προτιμούν να αισθάνονται ότι μια μικρή γωνιά του σύμπαντος είναι αποκλειστικά δική τους, έστω και για μια στιγμή. Όταν τα ζώα είναι συνωστισμένα και στερούνται αυτής της αίσθησης, μπορεί να προκληθεί πλήρης κατάρρευση. Η Pepper επισημαίνει ότι τα γουρούνια σε βιομηχανικές φάρμες διαπράττουν πράξεις βίας που διαφορετικά θα ήταν σπάνιες στις κοινότητές τους. Μερικά δαγκώνουν την ουρά του γείτονά τους χωρίς προειδοποίηση. Οι κότες σε παρόμοιες καταστάσεις τσιμπάνε τα μάτια η μία της άλλης. Σε ένα διάσημο πείραμα, μια αποικία ποντικιών αναγκάστηκε να ζήσει σε στενές συνθήκες, μόνο και μόνο για να δουν οι επιστήμονες τι θα συνέβαινε. Η αποικία γρήγορα βυθίστηκε στην αδιάκριτη βία και στο χάος, σταμάτησε να ζευγαρώνει και σταδιακά εξαφανίστηκε.
Υπάρχει όμως μια κατηγορία ζώων για την οποία των οποίων τα προβλήματα ιδιωτικότητας είναι ήδη έντονα: αυτά που κρατάμε σε ζωολογικούς κήπους ή στα σπίτια μας. Αυτά τα ζώα παρακολουθούνται από ανθρώπους με τρόπους που πιθανότατα τα ίδια δεν θα επέλεγαν. Στους ζωολογικούς κήπους, πολλά πρωτεύοντα προτιμούν σαφώς έναν χώρο να τους δίνει τη δυνατότητα να αποσυρθούν από την κοινή θέα, έστω και προσωρινά. Δεν έχουν όμως όλα τα ζώα αυτή την επιλογή. Και αυτό ισχύει και για τα αγαπημένα μας κατοικίδια. «Στα σκυλιά δεν προσφέρεται σχεδόν καμία ιδιωτικότητα», λέει η Alexandra Horowitz, ερευνήτρια της γνωστικής συμπεριφοράς των σκυλιών στο Κολέγιο Barnard. «Δεν ξέρω αν την επιθυμούν, αλλά σε ένα τυπικό σπίτι, αναμένεται από αυτά να είναι πάντα διαθέσιμα. Εμείς αποφασίζουμε ακόμη και πού θα κοιμηθούν».
«Δεν μου φαίνεται προφανές το ότι ο φυσικός προορισμός των σκύλων είναι αυτή η στενή σχέση, στην οποία εμείς καθορίζουμε όλες τις πτυχές της ζωής τους», λέει η Pepper. «Υπάρχουν σκυλιά που ζουν ελεύθερα και έχουν πολύ πιο χαλαρές σχέσεις με τους ανθρώπους. Μπορεί να σταματούν για να φάνε κάτι ή να βρουν ένα μέρος για να κοιμηθούν, αλλά δεν βρίσκονται υπό τον συνεχή έλεγχο των ανθρώπων. Ακόμη και τα σκυλιά που έχουμε κοινωνικοποιήσει πλήρως για να ζουν μαζί μας προτιμούν διαφορετικά επίπεδα οικειότητας. Δεν θέλουν όλα να είναι μαζί μας όλη την ώρα. Μπορεί να φαίνεται ότι το θέλουν όταν επιστρέφουμε στο σπίτι το βράδυ, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό συμβαίνει επειδή απλώς δεν είχαν πολλή παρέα κατά τη διάρκεια της ημέρας».
Με στοιχεία από The Atlantic
