Η συζήτηση για το κάπνισµα και τις επιβλαβείς συνέπειές του γίνεται πολλά χρόνια τώρα, χωρίς, ωστόσο, να φαίνεται ότι έχει υπάρξει µεγάλη πρόοδος στον περιορισµό των συνεπειών του για τη δηµόσια υγεία. Τα στοιχεία που έδωσαν επιστήµονες απ' όλο τον κόσµο κατά τη διάρκεια του 3ου Συνεδρίου για τη Μείωση της Βλάβης από το Κάπνισµα είναι αποκαρδιωτικά.


«Αν και γνωρίζουµε εδώ και δεκαετίες ότι το τσιγάρο σκοτώνει, το κάπνισµα εξακολουθεί να αποτελεί την αιτία θανάτου για σχεδόν 2 στους 3 µακροχρόνιους καπνιστές» ανέφερε ο David T. Sweanor, πρόεδρος του Κέντρου Ηθικής, Πολιτικών και Νοµοθεσίας Υγείας του Πανεπιστηµίου της Οτάβα.


H πανδηµία του τσιγάρου σκοτώνει περίπου 7 εκατοµµύρια ανθρώπους ετησίως και αποτελεί τη µοναδική αιτία θανάτου που µπορεί να προληφθεί, ενώ, όπως τόνισε ο πνευµονολόγος και µέλος της Συµβουλευτικής Επιτροπής για το Κάπνισµα στην Κύπρο, κ. Μιχάλης Τουµπής, «είναι βαρύ και το οικονοµικό κόστος, καθώς το κάπνισµα "κοστίζει" 1 τρισεκατοµµύριο δολάρια ετησίως στην περίθαλψη».


Οι επιστήµονες τόνισαν την ανάγκη να υπάρξει στροφή στις πολιτικές που επιλέγονται µέχρι σήµερα για τη διαχείριση του καπνίσµατος, συστήνοντας στους φορείς δηµόσιας υγείας να συµπεριλάβουν τη µείωση της βλάβης ως έναν επιπλέον πυλώνα, δίπλα στη διακοπή και την πρόληψη.


«Μπορούµε να "ξεφορτωθούµε" πολύ γρήγορα την πανδηµία των τσιγάρων αξιοποιώντας την επιστήµη και την τεχνολογία. Έχουµε την τάση να θέτουµε ρυθµιστικές πολιτικές για το κάπνισµα τελείως διαφορετικές από αυτές άλλων θεµάτων δηµόσιας υγείας. Δεν θα πρέπει όµως να είναι διαφορετικές. Μπορούµε να εφαρµόσουµε τις ίδιες πρακτικές. Όταν εντοπίζουµε το ρίσκο, προσπαθούµε να το µειώσουµε» τόνισε µε έµφαση ο David T. Sweanor, αναφέροντας πως η µείωση της βλάβης αποτελεί καθηµερινή πρακτική σε άλλους τοµείς, όπως π.χ. η χρήση αντηλιακού για την αποφυγή των παθήσεων του δέρµατος ή η χρήση ζώνης στο αυτοκίνητο για τον περιορισµό των θανάτων από αυτοκινητικά δυστυχήµατα.


Τον ρόλο τους σε αυτή τη διαδικασία έχουν να παίξουν, σύµφωνα µε τους επιστήµονες, τα εναλλακτικά προϊόντα καπνίσµατος, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα προϊόντα θέρµανσης καπνού, για τα οποία υπάρχουν επιστηµονικά δεδοµένα ότι είναι περιορισµένου κινδύνου. Η διαφορά τους µε τα τσιγάρα είναι η απουσία καύσης. Δηλαδή, ενώ στο τσιγάρο ο καπνός καίγεται σε υψηλές θερµοκρασίες παράγοντας µεγάλο αριθµό τοξικών ουσιών, στα νέα προϊόντα ο καπνός ή το υγρό νικοτίνης θερµαίνεται, µε αποτέλεσµα να µειώνεται αισθητά η τοξικότητα για τον καπνιστή. Για να επιτύχει µια πολιτική µείωσης της βλάβης, βασική προϋπόθεση, τόνισαν οι ειδικοί, είναι αυτά τα προϊόντα να είναι προσβάσιµα στους καπνιστές και να υπάρχει σωστή ενηµέρωση γύρω από αυτά.


Τέλος και στον µύθο της νικοτίνης ως βασικής αιτίας για τις ασθένειες που σχετίζονται µε το κάπνισµα έδωσαν οι γιατροί στο συνέδριο, αναφέροντας πως «οι άνθρωποι καπνίζουν για τη νικοτίνη, αλλά πεθαίνουν από την πίσσα», και διευκρίνισαν πως όσοι αναζητούν τη νικοτίνη µπορούν να τη λάβουν από άλλα, λιγότερο επικίνδυνα προϊόντα και όχι από το τσιγάρο. Δεν παρέλειψαν φυσικά να τονίσουν πως η διακοπή του καπνίσµατος αποτελεί τη µοναδική λύση για όποιον ενδιαφέρεται να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο για την υγεία του και πως η πολιτική µείωσης της βλάβης απευθύνεται σε όσους έχουν προσπαθήσει αλλά δεν τα έχουν καταφέρει.


Στο πλαίσιο των εργασιών του συνεδρίου ιδρύθηκε, µε πρωτοβουλία Ελλήνων γιατρών, και µια διεθνής εταιρεία η οποία φιλοδοξεί να γίνει ο επιστηµονικός φορέας που θα συντονίσει τις προσπάθειες και τις συζητήσεις γύρω από τη µείωση της βλάβης από το κάπνισµα σε παγκόσµιο επίπεδο.