Πόσο κοστίζει το προλαμβάνειν στο κράτος και στις ασφαλιστικές;

Η κουλτούρα πρόληψης αποφορτίζει σε μεγάλο βαθμό τα συστήματα υγείας, καθώς οδηγεί στην πρώιμη διάγνωση ασθενειών, στην έγκαιρη αντιμετώπισή τους και στην καλύτερη ποιότητα ζωής ανθρώπους με χρόνιες παθήσεις, μειώνοντας ταυτόχρονα το κόστος των νοσηλειών και της φαρμακευτικής αγωγής.

Με περίπου 1.200.000 πολίτες να έχουν ατομικά συμβόλαια υγείας και 1.600.000 να συμμετέχουν σε ομαδικά προγράμματα, μέρος των υπηρεσιών που σχετίζονται με την πρόληψη και την πρωτοβάθμια υγεία προέρχεται από τις αποζημιώσεις των ασφαλιστικών εταιρειών. Ειδικά όσον αφορά τις καρδιολογικές παθήσεις, τόσο τα ομαδικά όσο και τα ατομικά προγράμματα υγείας περιλαμβάνουν δωρεάν εξετάσεις αίματος. Στα ατομικά προγράμματα υγείας καλύπτονται, εφόσον υπάρχει σύμπτωμα, επισκέψεις σε καρδιολόγους του δικτύου της ασφαλιστικής και στα ομαδικά συνήθως παρέχεται η δυνατότητα επίσκεψης σε ιδιώτες και εν συνεχεία η κατάθεση της απόδειξης και η αποζημίωση του ασφαλισμένου. 

Σύμφωνα, πάντως, με τη μελέτη του ΟΟΣΑ «State of Health in the EU-Ελλάδα Προφίλ Υγείας 2023», η χώρα μας δαπανά πολύ λιγότερα για εξωνοσοκομειακή περίθαλψη, τόσο σε απόλυτους όρους όσο και ως ποσοστό επί των συνολικών δαπανών για την υγεία (21%). Την ίδια στιγμή, παρότι οι δαπάνες για την πρόληψη αυξήθηκαν στο 4% των δαπανών για την υγεία, εξακολουθούν να είναι χαμηλές σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ε.Ε., που ανέρχονται στο 6%. Ομοίως, οι πόροι που διατίθενται για μακροχρόνια φροντίδα είναι από τους χαμηλότερους στην Ε.Ε. 

Η Ελλάδα έχει πολύ χαμηλότερες από το ήμισυ του μέσου όρου της Ε.Ε. κατά κεφαλήν δαπάνες για την υγεία. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία που αφορούν το 2021, ανέρχονται σε 1.874 ευρώ κατά κεφαλήν, όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. αντιστοιχεί σε 4.028 ευρώ. Από τα 1.874 ευρώ, μόλις τα 390 αφορούν εξωνοσοκομειακές υπηρεσίες και 76 την πρόληψη. Στους δείκτες της υγείας η Eurostat μετρά τις εξής δύο παραμέτρους για θανάτους κάτω των 75 ετών. Πρώτον, την προλαμβανόμενη θνησιμότητα, τους θανάτους που μπορούν να αποτραπούν κυρίως μέσω παρεμβάσεων δημόσιας υγείας και πρωτογενούς πρόληψης. Στο πεδίο αυτό οι καταγραφές αποδίδουν το 50% όλων των θανάτων από ορισμένες νόσους (π.χ. ισχαιμική καρδιοπάθεια, εγκεφαλικό επεισόδιο, διαβήτης και υπέρταση) σε αιτίες προλαμβανόμενης θνησιμότητας και το υπόλοιπο ήμισυ σε θεραπεύσιμα αίτια. 

Δεύτερον, τη θεραπεύσιμη (ή αποτρεπτή) θνησιμότητα, θανάτους που μπορούν να αποτραπούν κυρίως μέσω παρεμβάσεων υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων του προσυμπτωματικού ελέγχου και της αγωγής. Περισσότερο από το ένα τρίτο των θανάτων από θεραπεύσιμες αιτίες, οι οποίοι θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί με έγκαιρες και αποτελεσματικές παρεμβάσεις υγειονομικής περίθαλψης, οφείλονταν σε ισχαιμικές καρδιοπάθειες (24%) και εγκεφαλικά επεισόδια (11%) και «αυτό αντικατοπτρίζει εν μέρει τις ανεπάρκειες, αφενός σε επίπεδο διάγνωσης και αγωγής όσον αφορά τους ασθενείς που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και αφετέρου σε επίπεδο διαχείρισης των ασθενών με ισχαιμική καρδιοπάθεια», επισημαίνεται στη μελέτη «State of Health in the EU». 

Στα ομαδικά οι μεγαλύτερες ασφαλιστικές αποζημιώσεις για εξωνοσοκομειακές δαπάνες 

Το ποσό που δίνουν ετησίως οι ασφαλιστικές για την υγεία ξεπερνά τα 710 εκατ. και καλύπτει ένα μεγάλο εύρος υπηρεσιών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας. Το μεγαλύτερο μέρος, 483 εκατ. ευρώ, προέρχεται από τα ατομικά συμβόλαια και 227 εκατ. ευρώ από τα ομαδικά. Από τις συνολικές αποζημιώσεις περίπου το 10% αφορά εξωνοσοκομειακές υπηρεσίες υγείας. Το 2023, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, το ποσό που κατευθύνθηκε στην κάλυψη εξωνοσοκομειακών αναγκών από τις ασφαλιστικές αυξάνεται και διαμορφώνεται σε 68,8 εκατ. ευρώ, σε 59,6 εκατ. ευρώ το 2022, σε 45,7 εκατ. ευρώ το 2021, σε 42,3 εκατ. ευρώ το 2020 και σε 62,3 εκατ. ευρώ το 2019. 

Τη μερίδα του λέοντος στις υπηρεσίες υγείας που αφορούν επισκέψεις σε γιατρούς και εξετάσεις εκτός νοσοκομείου έχουν τα ομαδικά προγράμματα υγείας. Έτσι, από τα 68,8 εκατ. ευρώ που δίνουν οι ασφαλιστικές για να καλύψουν προληπτικές εξετάσεις και διαγνώσεις, τα 47,6 εκατ. προέρχονται από τα προγράμματα που έχουν κατά κύριο λόγο ομάδες εργαζομένων. Γι’ αυτό, άλλωστε, και στις ατομικές ασφαλίσεις αποτελούν μόλις το 4% των κεφαλαίων προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ στα ομαδικά συμβόλαια το 21%. Βλέποντας, δε, τα στοιχεία της τελευταίας πενταετίας παρατηρούμε ότι από το 9% των συνολικών δαπανών στα ατομικά συμβόλαια οι εξωνοσοκομειακές δαπάνες μειώθηκαν στο μισό το 2023, ενώ, αντίθετα, στα ομαδικά συμβόλαια αυξήθηκαν από το 17% στο 21% του συνολικού ποσού των αποζημιώσεων.