ΜΝΗΜΕΙΩΔΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗ
Η απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, να στηρίξει την πρόταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΕ) περί κατάργησης της πνευματικής ιδιοκτησίας στα εμβόλια για τον Covid-19, είναι όντως «μνημειώδης», όπως τη χαρακτήρισε ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Τέντρος Γκεμπρεγέσους.
Μνημειώδης απόφαση, αλλά όχι απροσδόκητη, δεδομένου ότι ήταν προεκλογική υπόσχεση του Τζο Μπάιντεν — και βεβαίως πλήρως εναρμονισμένη με πολλές διεθνείς εκκλήσεις.
Σε χθεσινή συνάντηση των μελών του γενικού συμβουλίου του ΠΟΕ — κύριου αποφασιστικού σώματος του οργανισμού —, η επικεφαλής του, Νγκόζι Οκόντζο-Ιουεάλα, είπε ότι «πρέπει να έχουμε αίσθηση του επείγοντος στο πώς προσεγγίζουμε το ζήτημα της απάντησης στην covid-19 επειδή ο κόσμος βλέπει», και περιέγραψε τη δίκαιη πρόσβαση στα εργαλεία της πάλης εναντίον της πανδημίας ως το «το ηθικό και οικονομικό ζήτημα της εποχής μας».
Επί μήνες, σφοδρές ήταν οι αντιδράσεις των φαρμακευτικών εταιρειών και των χωρών τους στην κοινή πρόταση της Ινδίας και της Νότιας Αφρικής για άρση των πατεντών.
Ωστόσο, στη χθεσινή συνάντηση επικράτησε ένα πιο εποικοδομητικό πνεύμα, στο οποίο συνέβαλε η δήλωση της Ινδίας και της Νότιας Αφρικής ότι ετοιμάζουν νέο, πιο «συμβιβαστικό» κείμενο για την επόμενη εβδομάδα.
Η Οκόντζο-Ιουεάλα δεν έκρυψε την αισιοδοξία της λέγοντας: «Είμαι απολύτως πεπεισμένη ότι άπαξ και καθήσουμε με ένα νέο κείμενο μπροστά μας, θα βρούμε μια πραγματιστική οδό προς τα εμπρός, αποδεκτή από όλους μας».
Θα δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα μέχρι τη συνεδριάση του ΠΟΕ τον Ιούνιο. Το βέβαιο είναι ότι η απόφαση των ΗΠΑ θα έχει ιδιαίτερη βαρύτητα στη διαμόρφωση των συσχετισμών.
«Ο πρόεδρος Μπάιντεν μπορεί να αναδειχθεί σε άβαταρ του παγκόσμιου οικονομικού μετασχηματισμού, ξεκινώντας, ξεκινώντας με τη διανομή του Εμβολίου των Λαών. Θα έχει τα εμβόλια και τα εργαλεία πολιτικής. Οι ενέργειές του θα είναι ό,τι βρίσκεται ανάμεσα στο όραμά του τού «building back better», και του στάτους κβο, που τόσο άσχημα μας εξυπηρέτησε σε τούτη την πανδημία».
Η περικοπή προέρχεται από άρθρο της Μαριάνα Ματσουκάτο και της Ρεβέκα Γκρίσπαν, δημοσιευμένο στις αρχές Φεβρουαρίου του 2021 στο Newsweek. Την αναφέρω διότι και έχουν δίκιο οι συγγραφείς, και ως ελάχιστη αναγνώριση του αγώνα της Μασουκάτο για την άρση των πατεντών, τον οποίο ξεκίνησε ευθύς με την έναρξη της πανδημίας. Και επειδή προβλέπω ότι στη μικρή μας πόλη θα ακούσουμε πολλάκις αυτές τις μέρες ποιος υποστήριξε και ποιος όχι την άρση των πατεντών.
• • •
ΤΟ «ΘΑΨΙΜΟ» ΤΟΥ ΓΟΥΝΤΙ ΑΛΕΝ
Ο Όρσον Γουέλς (6 Μαΐου 1915 – 10 Οκτωβρίου 1985) δεν μασούσε τα λόγια του.
Υμνεί τον Στάνλεϊ Κιούμπρικ:
«Μεταξύ εκείνων που θα ονόμαζα νέα γενιά, ο Κιούμπρικ μου φαίνεται ότι είναι γίγαντας. Πιστεύω ότι ο Κιούμπρικ μπορεί να κάνει οτιδήποτε».
Και «θάβει» τον Γούντι Άλεν:
«Μισώ τον Γούντι Άλεν σωματικά, αντιπαθώ αυτό το είδος ανθρώπου. Δύσκολα μπορώ να αντέξω να του μιλώ. Έχει την αρρώστια του Τσάπλιν. Αυτός ο ιδιόρρυθμος συνδυασμός αλαζονίας και συστολής με τσαντίζει... Κατ’ εμέ, είναι το πιο ενοχλητικό πράγμα στον κόσμο — ένας άνθρωπος που παρουσιάζει τον εαυτό του στα χειρότερά του για να βγάλει γέλιο, προκειμένου να απελευθερωθεί από τις νευρώσεις του».
• • •
Η ΣΙΩΠΗ ΔΕΝ ΣΕ ΚΡΑΤΑ ΖΩΝΤΑΝΟ
Υπάρχει φόνος και αστυνομικός που επιδιώκει να τον εξιχνιάσει, άρα το βιβλίο του Τάσου Παπαναστασίου, «Η σιωπή δεν σε κρατά ζωντανό» (Εκδόσεις Μεταίχμιο), είναι μια αστυνομική ιστορία. Ωστόσο, θα το αδικούσαμε αν το βλέπαμε μόνο ή κυρίως ως αστυνομικό μυθιστόρημα. Ο συγγραφέας φιλοδοξεί να εξιχνιάσει ένα πολύ μεγαλύτερο μυστήριο: Γιατί και πώς οι άνθρωποι γίνονται κακοί; Και ποιος αντέχει να μη γίνει μέρος του κακού, αν αυτό θα τον κρατήσει ζωντανό;
Ο αστυνομικός θα εξιχνιάσει το έγκλημα, αλλά απάντηση δεν θα δοθεί στο μεγάλο μυστήριο. Ούτε θα μπορούσε θα δοθεί σε ένα ερώτημα που ταλαιπωρεί κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο εδώ και αιώνες.
Αυτό που κάνει, και σωστά, ο συγγραφέας είναι να πει ιστορίες και να αφήσει τον αναγνώστη να σκεφτεί πάνω στη φύση του κακού. Ιστορίες ανθρώπινης βαρβαρότητας και ιστορίες ανθρώπινης καλοσύνης. Ακραίες ιστορίες, όμως, σε χρόνια ακροτήτων: Κατοχή, Αντίσταση, Ολοκαύτωμα, Εμφύλιος. Τον βοήθησε η πόλη όπου ζει, η Θεσσαλονίκη, στην οποία κυρίως άκουσε από πρώτο χέρι αφηγήσεις για εκείνα τα δραματικά χρόνια που άνθρωποι. Στην «πρωτεύουσα της προσφυγιάς» θα ακούσει από τη Μικρασιάτισσα γιαγιά του για το κλειδί του σπιτιού, που η πιο αγαπημένη της φίλη και γειτόνισσα Εβραία τής εμπιστεύτηκε να το φυλάει φεύγοντας για το Άουσβιτς, απ’ όπου ποτέ δεν γύρισε.
Ιστορίες που άκουσε και επαλήθευσε, όπως εκείνη η συγκλονιστική ιστορία στον Εμφύλιο που στρατιώτες του Εθνικού Στρατού φιλοξένησαν στις σκηνές τους στο βουνό, για μια νύχτα, άντρες του Δημοκρατικού Στρατού για να τους προστατεύσουν από τη χιονοθύελλα. Και την επομένη επέστρεψαν στα χαρακώματά τους να συνεχίσουν τον αλληλοσκοτωμό.
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει ο αναγνώστης ότι πέρα από τις αφηγήσεις πραγματικών γεγονότων, ο συγγραφέας προετοίμασε και τεκμηρίωσε το υλικό του με συστηματική μελέτη. Δύσκολα θα εξηγήσει, όμως, πώς έφτασε στην τελευταία σελίδα του βιβλίου, δίχως να το εγκαταλείψει ούτε λεπτό.
