Τίνος είναι οι πυρκαγιές;

Τίνος είναι οι πυρκαγιές; Facebook Twitter
Η διαρκής δοκιμασία σε ακραία φαινόμενα βρίσκει ένα κράτος που δεν μπορεί να ανταποκριθεί. Όχι όσο θα θέλαμε τουλάχιστον, για να είμαστε ακριβείς. Η οργανωμένη πολιτεία δείχνει πως δεν μπορεί να υπερασπιστεί τα δάση, τους τόπους και πολλές από τις υποδομές τους... EUROKINISSI
0


Η χώρα αντιμετωπίζει τις φλόγες των πυρκαγιών και μαζί άλλο ένα ανελέητο επεισόδιο στη συρροή των κρίσεων του τελευταίου διαστήματος. Ένα καλοκαίρι που είχε ήδη πάρει ανησυχαστική κλίση με τα κρούσματα και τις μεταλλάξεις του κορωνοιού, γίνεται θέατρο μιας καταστροφής που τη γνωρίζουμε, τη φοβόμαστε και την αναμένουμε κάθε χρόνο και παρόλα αυτά δεν παύει να μας ξαφνιάζει το πόσο μακριά μπορεί να φτάσει. «Καίγονται τα θεμέλια της ύπαρξής μας», όπως έγραψε η ποιήτρια Μαρία Τοπάλη, κι αυτό δεν είναι ρητορική υπερβολή, γιατί ό,τι συμβαίνει για μέρες με δεκάδες (154 ως χθες) πυρκαγιές φέρνει πιο κοντά μια βαθύτερη ερήμωση.
 

Η διαρκής δοκιμασία σε ακραία φαινόμενα βρίσκει ένα κράτος που δεν μπορεί να ανταποκριθεί. Όχι όσο θα θέλαμε τουλάχιστον, για να είμαστε ακριβείς. Η οργανωμένη πολιτεία δείχνει πως δεν μπορεί να υπερασπιστεί τα δάση, τους τόπους και πολλές από τις υποδομές τους. Τα συστήματα συντονισμού, οι πόροι, οι σχέσεις μεταξύ τοπικών διοικήσεων και κεντρικού κράτους, δείχνουν τα όριά τους. Συγχρόνως όμως η γιγαντιαία καταστροφή δεν γίνεται απώλεια ανθρώπινων ζωών. Οι άνθρωποι προστατεύτηκαν αλλά πολλά απ’ όσα συγκροτούν την ζωή με την πλήρη σημασία του όρου χάνονται.

Ο χάρτης των πυρκαγιών απλώνεται από την Πορτογαλία ως την Τουρκία. Τούτο όμως δεν δικαιολογεί το να μην υπάρχουν αεροπλάνα για ώρες στη Βόρειο Εύβοια ή να μην έχουν φτιαχτεί πραγματικές αντιπυρικές ζώνες σε σημαντικά περάσματα της βορειοανατολικής Αττικής. Η ζοφερή γενική εικόνα σε πολλές περιοχές της γειτονιάς μας δεν αθωώνει κανέναν πολιτικά για αποφάσεις που δεν πάρθηκαν ή για λύσεις που δεν προχώρησαν.

Με μια έννοια, όσες πρόοδοι και εξαιρετικοί εκσυγχρονισμοί και αν έχουν συμβεί (με το σύστημα 112, την ενημέρωση των πολιτών για τις εκκενώσεις) η αλήθεια είναι ότι όλα σχεδόν τα κράτη και το δικό μας μαζί είναι failed state απέναντι στην κλιματική κρίση και στα επιμέρους φαινόμενά της. Στη δική μας περίπτωση χιλιάδες μελέτες και προτάσεις για τη διαχείριση των δασών, του νερού ή των απορριμμάτων που με τα γυαλιά, τα οικιακά γκαζάκια ή άλλα εύφλεκτα υλικά βρίσκονται πεταμένα παντού, παραμένουν πάντα στο στάδιο των εντυπωσιακών παρουσιάσεων σε ημερίδες και ενημερώσεις. Κουρασμένα τοπικά συστήματα εξουσίας αλλά και οι διαφορετικές προτεραιότητες των κυβερνήσεων μέσα στις άλλες κρίσεις (οικονομική, υγειονομική) έχουν παίξει το ρόλο τους.

Για την αξιωματική αντιπολίτευση φυσικά και τον κόσμο της, ιδίως για ένα σκληρό κομμάτι followers στα σόσιαλ μήντια, όλες οι καταστροφές, από τον  covid μέχρι τη συρροή μεγάλων πυρκαγιών είναι κρίματα της δεξιάς που κυβερνά και του ίδιου του Πρωθυπουργού. Συχνά μάλιστα υπονοείται πως αποτελούν και σχέδια ή βουλήσεις της κυβέρνησης ώστε να ηγεμονεύει στον πληθυσμό μέσω των φόβων, της ανασφάλειας και της επίκλησης της έκτακτης ανάγκης.

Ποια κυβέρνηση θέλει όμως να κινείται στην κόψη του ξυραφιού, συναντώντας την βέβαιη δυσαρέσκεια και στον θυμό των πολιτών; Αυτός που απλώς απολαμβάνει τα παθήματα του άλλου θεωρώντας ακόμα και τις φωτιές σαν πολιτική ευκαιρία, δεν μπορεί να ιεραρχήσει τα προβλήματα ούτε να προτείνει σοβαρά πράγματα. Το μόνο που τον καίει είναι ένα άσβεστο πολιτικό μίσος και από αυτό δεν μπορεί να προκύψει καμιά εναλλακτική ανασυγκρότησης και επούλωσης των πληγών.

Αυτό που συμβαίνει γύρω μας δεν είναι συγκυριακό και εποχιακό, οι «παραδοσιακές» φωτιές του ελληνικού καλοκαιριού. Συνδέεται με το μεγάλο κάδρο της ακραίας κλιματικής κατάστασης στην Ευρώπη και σε άλλα μέρη του κόσμου. Ο χάρτης των πυρκαγιών απλώνεται από την Πορτογαλία ως την Τουρκία. Τούτο όμως δεν δικαιολογεί το να μην υπάρχουν αεροπλάνα για ώρες στη Βόρειο Εύβοια ή να μην έχουν φτιαχτεί πραγματικές αντιπυρικές ζώνες σε σημαντικά περάσματα της βορειοανατολικής Αττικής. Η ζοφερή γενική εικόνα σε πολλές περιοχές της γειτονιάς μας δεν αθωώνει κανέναν πολιτικά για αποφάσεις που δεν πάρθηκαν ή για λύσεις που δεν προχώρησαν.

Η τηλεόραση δείχνει πλάνα από τις φωτιές στη Νεμούτα, στις Ροβιές, στους Θρακομακεδόνες. Ο φακός δεν μπορεί να εισχωρήσει στο βαθύ δάσος, να αποκαλύψει την ερήμωση που συντελείται αθέατη, μακριά από τις κατοικίες και τις εργασίες των ανθρώπων. Δεν μπορεί να φτάσει ως τον μαζικό θάνατο άγριων ζώων, και ας είναι η πρώτη φορά που έγιναν τεράστιες προσπάθειες από πολίτες, οργανώσεις και ένα μέρος του κράτους για τη διάσωση πολλών ζώων.

Το ότι οι άνθρωποι δεν πεθαίνουν αβοήθητοι είναι μια πολύ μεγάλη υπόθεση, κάτι που κανένας δεν μπορεί να το υποτιμήσει αν δεν θέλει να γελοιοποιηθεί. Όμως οι άνθρωποι δεν είναι γυμνοί από προϋποθέσεις γιατί δεν ξαναφτιάχνονται όλα με ευκολία. Οι ‘κάτοικοι’ είναι και οι τόποι τους, οι αναφορές τους, οι χώροι όπου αναπνέουν και κινούνται, οι διαδρομές που έκαναν για να επιστρέψουν σπίτι. Πρέπει η πολιτική συλλογικότητα – όχι απλώς η κυβέρνηση αλλά και όλοι οι θεσμοί που διοικούν και χειρίζονται πόρους– να μεριμνά για αυτή τη συνολική ζωή που ερημώνει, ακόμα κι αν διασώζεται η ζωή των κατοίκων; Ναι. Και παρά τα όσα έχουν γίνει, υπάρχει η αίσθηση ότι σημαντικά αγαθά της ζωής μας παραμένουν απροστάτευτα και ευάλωτα, ανάμεσα στη δική μας αδιαφορία και στις διαφορετικές προτεραιότητες της κρατικής μηχανής και των άλλων μηχανισμών.

Το ότι οι άνθρωποι δεν πεθαίνουν αβοήθητοι είναι μια πολύ μεγάλη υπόθεση, κάτι που κανένας δεν μπορεί να το υποτιμήσει αν δεν θέλει να γελοιοποιηθεί. Όμως οι άνθρωποι δεν είναι γυμνοί από προϋποθέσεις γιατί δεν ξαναφτιάχνονται όλα με ευκολία. Οι ‘κάτοικοι’ είναι και οι τόποι τους, οι αναφορές τους, οι χώροι όπου αναπνέουν και κινούνται.

Όταν θα έχουμε συστήματα εξουσίας ικανά να αναγνωρίσουν την σημασία όλων αυτών, με συνέπεια και όχι για συγκυριακούς λόγους, όταν θα συντονιστούμε στην προστασία της ζωής αλλά και των όρων που την κάνουν αξιοβίωτη, τότε θα μπορούμε να απαντάμε καλύτερα και στην βία των αιφνιδιαστικών γεγονότων και των έκτακτων καταστροφών. Δεν θα τα αποφεύγαμε γιατί η κλίμακα των κινδύνων είναι τεράστια και πάντα υπάρχουν και οι εμπρηστές, παρά το ότι η έκταση που παίρνει η καταστροφή δεν θα υπήρχε χωρίς τον καύσωνα και τη ξηρασία όσοι σκοτεινοί εμπρηστές και αν υπήρχαν. Θα είχαμε όμως καλύτερους τρόπους να αμυνθούμε προληπτικά.

Απέχουμε πολύ από αυτό. Ο πόνος αυτών των ημερών είναι πολύ μεγάλος για να μην εγερθεί το ερώτημα ‘γιατί’ και ‘πώς’, για να μην αναζητηθούν συγκεκριμένες ευθύνες. Πολλά από όσα έχουν σωρευτεί όμως και έκαναν τόσο επιθετικές και σαρωτικές τις πυρκαγιές δεν τα δημιούργησε κάποιο επιτελείο εξουσιαστών αλλά και τρόποι ζωής, πρακτικές και συμπεριφορές στο μικροεπίπεδο. Αν σταθεί κανείς  μόνο στο ένα επίπεδο, το κρατικό, κινδυνεύει να γίνει δημαγωγός του τουίττερ, ένας τοξικός εξυπνακισμός που περιμένει το κάζο του εχθρού. Αν πάλι στραφεί σε γενικόλογες κατάρες για το ‘ανθρώπινο είδος’ ή σε σαρωτικές ηθικές κρίσεις για τον πολιτισμό μας και το πως φερόμαστε στη φύση, κινδυνεύει να πέσει σε μια απολίτικη ηθικολογία. Αποφεύγοντας αυτές τις δυο συχνές και μάλλον βολικές στάσεις, μπορούμε να βρούμε συλλογικές απαντήσεις με κάποιο πρακτικό αποτέλεσμα. Γιατί αν καίγονται τα θεμέλια της ύπαρξής μας, δεν έχουμε άλλη λύση από το να χτίσουμε καινούρια θεμέλια και αυτό το κάνει η πολιτική, η κοινωνική συνεργασία και οι ατομικές ευθύνες από κοινού. Για να σωθούν τελικά και τα υπόλοιπα θεμέλια.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στέλιος Νέστωρ: «Ό,τι έκανα, δεν το έκανα για να ρίξω τη δικτατορία αλλά γιατί ντρεπόμουνα» 

Θεσσαλονίκη / Στέλιος Νέστωρ: «Δεν ήμουν από αυτούς που κάθονται σπίτι τους, βγάζουν λεφτά, τρώνε και πίνουνε» 

Μια πολιτική φυσιογνωμία που έδινε πάντα ηχηρό «παρών» στα πολιτικά και πολιτιστικά πράγματα της Θεσσαλονίκης. Μιλώντας στη LiFO, ζωντανεύει ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της πόλης, από την Κατοχή και τη χούντα μέχρι την ίδρυση του Μεγάρου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Συνεταιριστική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ