ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ (ΟΧΙ ΚΑΙ ΤΟΣΟ ΓΝΩΣΤΗ) παροιμία: «Αν δεν παλέψεις με θεριό, θεριό δεν γίνεσαι». Ο Νίκος Ανδρουλάκης είναι πλέον ο έκτος πρόεδρος στην ιστορία του ΠΑΣΟΚ, παλεύοντας και νικώντας θεριά. Τον πρώην πρόεδρο του κόμματος, με όνομα βαρύ σαν ιστορία, που είχε μάλιστα μαζί του την παράσταση νίκης μέχρι τον πρώτο γύρο, αλλά και στελέχη με σημαντική διαδρομή, που επί μήνες δούλευαν μεθοδικά την υποψηφιότητά τους.
Τους λόγους για τους οποίους κέρδισε ο Νίκος Ανδρουλάκης τους αναλύσαμε την περασμένη εβδομάδα. Πολύ περιληπτικά, θα επαναλάβουμε ότι κέρδισε γιατί έκανε μια στοχευμένη καμπάνια, με απλά και ευθύβολα μηνύματα (ανανέωση - ενότητα - πολιτική αυτονομία) που η υποψηφιότητά του μπορούσε να υποστηρίξει, αλλά και γιατί προσέδωσε σε αυτήν κάποια «ανατρεπτικά» στοιχεία.
Επόμενο στοίχημά του θα είναι να «θεριέψουν» και τα ποσοστά του κόμματος, και αυτό το στοίχημα θα είναι ακόμα πιο δύσκολο. Όπλα του νέου προέδρου θα είναι σίγουρα η δυναμική που δημιουργεί η εκλογή του. Ως «καινούργιο κοσκινάκι», ο κόσμος θα τον παρατηρεί –στην αρχή τουλάχιστον– με κάποιο ενδιαφέρον. Όπλο είναι επίσης η υψηλή συμμετοχή στη διαδικασία ανάδειξης ηγεσίας, η οποία έδειξε ότι υπάρχει ακόμα κόσμος που ενδιαφέρεται για τα τεκταινόμενα στο Κίνημα.
Πολύ σημαντικά για το ΠΑΣΟΚ είναι κάποια ιδιαίτερα δομικά στοιχεία του. Η θέση του στην πολιτική μας γεωγραφία τού επιτρέπει να διεκδικήσει ψήφους και από τη Νέα Δημοκρατία και από τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς επίσης και να έχει ρυθμιστικό ρόλο σε πολλά σενάρια, κάτι που του δίνει περιθώρια πολλών τακτικών επιλογών. Η συγκυρία για να χτιστεί ένα θετικό πολιτικό μομέντουμ μοιάζει ευνοϊκή.
Πολύ σημαντικά για το ΠΑΣΟΚ είναι κάποια ιδιαίτερα δομικά στοιχεία του. Η θέση του στην πολιτική μας γεωγραφία τού επιτρέπει να διεκδικήσει ψήφους και από τη Νέα Δημοκρατία και από τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς επίσης και να έχει ρυθμιστικό ρόλο σε πολλά σενάρια, κάτι που του δίνει περιθώρια πολλών τακτικών επιλογών. Η συγκυρία για να χτιστεί ένα θετικό πολιτικό μομέντουμ μοιάζει ευνοϊκή.
Υπάρχουν βέβαια και αρνητικά. Το ΠΑΣΟΚ είναι ακόμα τραυματισμένο από τις πολιτικές εξελίξεις της περασμένης δεκαετίας. Μέρος του πολιτικού προσωπικού του επιμένει να αναλύει τις εξελίξεις με ξεπερασμένους όρους προπερασμένων δεκαετιών. Η απήχησή του στις νεότερες ηλικίες είναι εξαιρετικά περιορισμένη, όπως όλων των παλαιών-συστημικών κομμάτων. Το γεγονός ότι μπορεί να αντλήσει ψήφους και από τα δεξιά και από τα αριστερά του σημαίνει και το αντίθετο. Ότι μπορεί να έχει και αμφίπλευρες απώλειες σε συνθήκες υψηλής πίεσης.
Όλα αυτά βέβαια είναι εκτιμήσεις επί χάρτου. Το μεγάλο στοίχημα για τον Νίκο Ανδρουλάκη και το ΠΑΣΟΚ θα είναι το πώς θα διαχειριστούν τα σοβαρά διλήμματα που θα τους τεθούν στην πορεία προς τις εκλογές. Αν κάτι μας έδειξαν οι πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ετών, είναι ότι η δυναμική των εκλογών διαμορφώνεται από το πώς απαντάς στα μεγάλα διλήμματα που τίθενται και όχι στο πεδίο του performance ή του τακτικισμού.
Κόμματα με συμπαθητική εικόνα, υπαρκτό ακροατήριο και χωρίς «σκελετούς στα ντουλάπια» τους απέτυχαν να διαχειριστούν τις πιέσεις και τα σοβαρά διλήμματα που τους τέθηκαν. Τα κόμματα πρέπει να ξέρουν πρώτα και πάνω απ’ όλα πού στοχεύουν. Όλα τα κόμματα. Και ακόμα περισσότερο τα μικρότερα, που πρέπει να αναζητούν πολύ πιο στοχευμένα τον χώρο και το κοινό στα οποία θα απευθυνθούν. Αν παρασυρθούν από λογικές μικρομεγαλισμού, είναι πιθανό να καταλήξουν να ρίχνουν τουφεκιές στον αέρα…
Όσο για τους υπόλοιπους παίκτες του συστήματος; Οι εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ δύναται να επηρεάσουν και την κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση.
Ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος μέχρι σήμερα υπερέχει στον χώρο που περιγράφεται ή αυτοπροσδιορίζεται ως «κέντρο», αποκτά έναν ανταγωνιστή, που μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνος αν ο κ. Ανδρουλάκης καταφέρει να ανανεώσει το κόμμα του και να ακολουθήσει μια καλά στοχευμένη στρατηγική.
Ο δε ΣΥΡΙΖΑ κινδυνεύει ακόμα περισσότερο. Πρώτον, επειδή ο κ. Ανδρουλάκης είναι πιο άφθαρτος από τον κ. Τσίπρα. Και αυτό θα φανεί πιο καθαρά αν καταφέρει να ασκήσει αντιπολίτευση χωρίς κάποια «τοξικά» στοιχεία που καταλογίζονται στον ΣΥΡΙΖΑ. Δεύτερον, επειδή στη μετακίνηση ψηφοφόρων από ΝΔ προς ΣΥΡΙΖΑ (που είναι απολύτως αναγκαία για τον ΣΥΡΙΖΑ, αν θέλει να κερδίσει τις εκλογές) παρεμβάλλεται ένα ακόμα εμπόδιο, το ΠΑΣΟΚ. Τρίτον, επειδή ένας ενδεχόμενος επαναπατρισμός στελεχών από τον ΣΥΡΙΖΑ προς το ΠΑΣΟΚ το επόμενο διάστημα είναι εξαιρετικά πιθανό να προκαλέσει μια αντιστροφή δυναμικής στη σχέση των δύο κομμάτων, που θα μένει να αποδειχθεί αν θα είναι μόνιμη ή προσωρινή. Και, τέταρτον, γιατί αν (λόγω και της –πρόσκαιρης έστω– ανόδου του ΠΑΣΟΚ) η δημοσκοπική τάση των επόμενων μηνών δεν είναι θετική για τον ΣΥΡΙΖΑ, αυτό ενδέχεται να λειτουργήσει αποσυσπειρωτικά για το κόμμα και να ενισχύσει μια αυξανόμενη εσωστρέφεια στο εσωτερικό του.
Όλα τα παραπάνω βέβαια εμπεριέχουν αρκετά «αν». Το πώς θα κινηθεί ο νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μένει να φανεί. Γιατί εκτός από τις δημώδεις φράσεις, υπάρχει και το διαχρονικό «αρχή άνδρα δείκνυσι».
σχόλια