Πώς ο ΛΕΞ τα κατάφερε εκεί όπου ο Kendrick απέτυχε

ΕΠΕΞ Πώς ο ΛΕΞ τα κατάφερε εκεί όπου ο Kendrick απέτυχε Facebook Twitter
Στις 22 Νοεμβρίου του ’24 κυκλοφόρησαν μαζί οι τελευταίοι δίσκοι τους, το G.T.K. του ΛΕΞ και το GNX του Kendrick.
0


ΔΙΑΒΟΛΙΚΕΣ ΣΥΜΠΤΩΣΕΙΣ. Στις 13 Μαΐου του ’22 κυκλοφόρησαν ταυτόχρονα τα νέα άλμπουμ του ΛΕΞ («Metro») και του Kendrick Lamar («Mr. Morale & the Big Steppers»). Στις 22 Νοεμβρίου του ’24 κυκλοφόρησαν μαζί οι τελευταίοι δίσκοι τους, το G.T.K. του ΛΕΞ και το GNX του Kendrick.

Ας αρχίσουμε με το ’22. Τόσο το «Metro» όσο και το «Mr. Morale & the Big Steppers» χαρακτηρίζονται από μια εσωστρεφή διάθεση. Ο ΛΕΞ αναφέρεται στη μοναξιά της επιτυχίας του, στην εμπειρία της προσωπικής ανέλιξης και στην προσπάθεια να διατηρήσει μια ηθική ακεραιότητα. Με τη σειρά του ο Kendrick βουτάει στον ψυχισμό του, πολεμάει το διαγενεακό τραύμα και τον εθισμό και απορρίπτει τον ρόλο του «σωτήρα» που είχε ο ίδιος αναθέσει στον εαυτό του. Ξεφεύγοντας απ’ τα κυρίαρχα μάτσο πρότυπα της ραπ, και οι δύο καλλιτέχνες αναφέρονται στη σχέση τους με την ψυχολόγο τους.  

Τι μπορεί να έρθει μετά απ’ αυτό; Μετά τον πολιτικά ευαισθητοποιημένο στίχο και την κοινωνική κριτική, μετά την ψυχολογική ανάλυση και την αναμέτρηση με το «εγώ», μετά την επιτυχία και την καθολική αποδοχή – πού ακριβώς μπορείς να πας; Μου φαίνεται πως αυτό είναι το σημείο που πρέπει κανείς ν’ αμφισβητήσει την πορεία του, να μην επαναπαυτεί στα όσα έχει καταφέρει, να στραφεί αλλού. Ο δρόμος μακριά απ’ τον εαυτό και την επιτυχία του είναι ο μόνος που μπορεί να τον πάει μπροστά.

Ξεφεύγοντας απ’ τα κυρίαρχα μάτσο πρότυπα της ραπ, και οι δύο καλλιτέχνες αναφέρονται στη σχέση τους με την ψυχολόγο τους.

Ο νέος δίσκος του Kendrick –απολύτως απολαυστικός και μουσικά εξαιρετικός– φαίνεται να κάνει ένα βήμα πίσω. Εκεί που το «Mr. Morale & the Big Steppers» είχε ξεκινήσει μια θεραπευτική διαδικασία αποδόμησης του εγώ, το GNX πλάθει από την αρχή έναν ναρκισσιστικό και κυριαρχικό εαυτό. Έτσι, στο «man in the garden» ο Kendrick εξηγεί (πειστικά!) γιατί του «αξίζουν τα πάντα», ενώ στο «heart pt. 6» ομολογεί περήφανα πως η παλιά του μπάντα διαλύθηκε επειδή ο ίδιος έπρεπε να προχωρήσει και να εξερευνήσει «το μέλλον του ως μαύρου επιχειρηματία». Πάνω απ’ όλα, στο υπέροχο «reincarnated» ο Kendrick αναλαμβάνει τον ρόλο του «σωτήρα» που είχε με τόσο κόπο απολέσει πριν από δύο χρόνια. Το αποτέλεσμα είναι μάλλον κενό: ο Kendrick βρίσκεται στην κορυφή, το δηλώνει ευθαρσώς και δεν υπάρχουν πολλά που μπορεί να πει κανείς πέρα απ’ αυτό.¹

Ο νέος δίσκος του ΛΕΞ μάς πάει προς την αντίθετη κατεύθυνση. Το G.T.K. είναι «για την κουλτούρα» και μέσα απ’ τους στίχους του η κάμερα φαίνεται να κάνει μια στροφή 180 μοιρών, πηγαίνοντας μακριά απ’ τον ΛΕΞ και κοντά σε όσους ζούνε γύρω του. Έτσι, ο δίσκος αφιερώνεται στους ντελιβεράδες, στους ντίλερ, «στα παιδιά έξω απ’ τα 24ωρα», στους σημερινούς 35άρηδες που μείνανε «στη χώρα αυτή μετά το ’09», μεγάλωσαν και γίνανε «η χειρότερη γενιά».

Στο G.T.K. ο ΛΕΞ μιλάει πολύ λιγότερο για τον εαυτό του∙ όταν το κάνει, προσπαθεί συνειδητά να αποδομήσει την κυριαρχία του, αρνούμενος τις τιμές που του αποδίδονται. Έτσι, δηλώνει πως «τους συμφέρει να με λένε βασιλιά του underground», ενώ εξηγεί πως «η έκφραση είναι η μόνη λύση για όλους εμάς / αλλιώς είμαστε αλήτες με άσχημα τατουάζ./ Μετά, είσαι καλλιτέχνης κι εκφραστής μιας γενιάς / κι αυτό μπορεί να μη σ’ αρέσει, μα κάπως πρέπει να φας».

Οι διαφορετικές κατευθύνσεις που ακολουθούν ο Kendrick και ο ΛΕΞ προκύπτουν από το ίδιο «πρόβλημα», απ’ την αντίθεση, δηλαδή, που ενσαρκώνουν οι επιτυχημένοι καλλιτέχνες με κοινωνικό στίχο, το εμπορικό conscious rap και underground. Όταν ένας καλλιτέχνης μιλάει για τη φτώχεια και γνωρίζει επιτυχία, βρίσκεται πολύ γρήγορα σε μια παράδοξη θέση: δεν είναι πια φτωχός, αλλά είναι ακριβώς η εμπειρία της φτώχειας και ο τρόπος με τον οποίο τη μεταβόλισε, την έκανε τέχνη και την πούλησε, που τον έκανε πλούσιο.

Ξαφνικά, ο εκφραστής του περιθωρίου βρίσκεται στο penthouse του Kendrick στη Νέα Υόρκη ή στα Airbnb «με θέα την ακρόπολη» του ΛΕΞ. Πώς μπορεί να μιλήσει από εκεί; Πώς μπορεί να μην προδώσει τα όσα πρέσβευε και να διαχειριστεί αυτήν τη χτυπητή αντίθεση;² Ο Kendrick παραμένει δέσμιος αυτής της διαλεκτικής, ενώ ο ΛΕΞ βρίσκει τρόπο να ξεφύγει απ’ την παγίδα της και να την εκτονώσει (κοιτάζει έξω απ’ αυτήν∙ στρέφεται αλλού).

Το τελευταίο κομμάτι του G.T.K. είναι ενδεικτικό. Ο ΛΕΞ βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη τον Αύγουστο γιατί το έχει επιλέξει. Παίρνει τσιγάρα απ’ το περίπτερο και παραπονιέται στην περιπτερού για τη ζέστη. «Καθώς μου δίνει τα τσιγάρα, μέσα της λέει “Δε γαμιέσαι; Δεν έχεις πλέον το δικαίωμα να παραπονιέσαι”». Η λύση δίνεται αμέσως: «Γιατί η νίκη του ενός ποτέ δε θα ’ναι αρκετή / μπλε και κόκκινο ματώνουν οι ουρανοί / αν μείνουμε μαζί, θα γίνουμε κεραυνοί […] Κάπως έτσι θα ’θελα το τέλος να ’ρθει».   

Η αναγνώριση ότι η ανέλιξη του ενός δεν είναι αρκετή∙ η προσμονή της νίκης όλων των περιθωριοποιημένων∙ η πίστη ότι η συσπείρωση των καταπιεσμένων τούς κάνει κεραυνό: όταν σταματήσει να είναι ευχή μέλλοντος ή πρόγραμμα δράσης, όταν δεν θα χρειάζεται πια να ραπάρει «για όσους δε ραπάρουν καλά, μα έχουν τόσα και τόσα να πούνε», αυτή η κίνηση θα έχει μόνο ένα όνομα – και τ’ όνομα αυτό είναι κομμουνισμός.


[1] Αυτή η παλινδρόμηση ίσως να έχει τις ρίζες της στο πρόσφατο beef του Kendrick με τον Drake. Η ανταλλαγή diss track ανάγκασε τον ράπερ να επωμιστεί έναν πιο ανταγωνιστικό και σκληρωτικό εαυτό. Κατά κοινή ομολογία, ο Kendrick «νίκησε» τον Drake. Ενδέχεται, όμως, το κόστος αυτής της νίκης να ήταν η θυσία της ταπεινότητας που είχε κατακτήσει.

[2] Όπως λέει ο Γιάννης-Ορέστης Παπαδημητρίου στον M. Hulot: «Το ραπ είναι ενίοτε και ένας μηχανισμός κοινωνικής κινητικότητας, όχι θεσμικός και θεσμοποιημένος, αλλά ευρεσιτεχνία των λαϊκών στρωμάτων. Οπότε άπαξ και σε πάρει το κύμα αυτής της κινητικότητας και ζεις καλύτερα, τι είναι αυτό που σε ενώνει με την παλιά σου ζωή;». Δείτε: M. Hulot, «Μια (σχεδόν) ψύχραιμη ακρόαση στο G.T.K. του ΛΕΞ», LiFO, 26/11/2024.

To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ