Οι ΕΔΕ στην Ελλάδα: Πόσες καταλήγουν σε απαλλακτικά πορίσματα;

«Πράγματι, μεγάλος αριθμός των Ένορκων Διοικητικών Εξετάσεων καταλήγουν σε απαλλακτικά πορίσματα» Facebook Twitter
Η ισοπεδωτική αντίληψη ότι οι ΕΔΕ γίνονται αποκλειστικά και μόνο «για τα μάτια του κόσμου» δεν ευσταθεί. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


— Αρχικά, τι θα λέγαμε ότι είναι οι Ένορκες Διοικητικές Εξετάσεις (ΕΔΕ); 
ΕΔΕ διενεργείται όταν κάποια δημόσια υπηρεσία έχει σοβαρές υπόνοιες ή σαφείς ενδείξεις που αφορούν τη διάπραξη ενός πειθαρχικού παραπτώματος από έναν ή περισσότερους υπαλλήλους. Η διενέργειά της αποσκοπεί στη συλλογή των απαραίτητων στοιχείων για τη διαπίστωση της τέλεσης του παραπτώματος, τη διερεύνηση των συνθηκών της πράξης και, όπως είναι φυσικό, τον προσδιορισμό των προσώπων που ευθύνονται. Πρακτικά, εκείνος που διενεργεί την ΕΔΕ προβαίνει σε ανακριτικές πράξεις, δηλαδή έρευνες, αυτοψία, συλλογή εγγράφων και αποδεικτικών στοιχείων, εξετάσεις μαρτύρων και, ασφαλώς, την εξέταση των ίδιων των εμπλεκομένων ως υπόπτων τέλεσης της πράξης. Η ένορκη διοικητική εξέταση δεν συνιστά από μόνη της έναρξη της πειθαρχικής δίωξης αλλά καλείται να κρίνει αιτιολογημένα εάν αυτή η δίωξη πρέπει να ασκηθεί με την παραπομπή της υπόθεσης στα μεταγενέστερα στάδια (ανάκριση ή πειθαρχικό συμβούλιο).

«Ένα από τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά των ΕΔΕ, που δρα ταυτόχρονα ως τροχοπέδη στην ουσιαστική εκπλήρωση των στόχων τους, είναι η διενέργειά τους αυστηρώς εντός των τειχών της ίδιας της υπηρεσίας, με τους αυτονόητους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται από την άποψη της μη αντικειμενικότητας, των πολλαπλών εξαρτήσεων και της κακώς νοούμενης "συναδελφικότητας"».

— Πότε διενεργείται ΕΔΕ και ποιος ο σκοπός της;
Η διαδικασία της ΕΔΕ κινείται όταν περιέλθουν σε γνώση της διοίκησης πληροφορίες σχετικά με την τέλεση παραπτώματος που εμπίπτει στο Πειθαρχικό Δίκαιο. Η αξία της ΕΔΕ είναι αδιαμφισβήτητη από πρακτικής απόψεως επειδή αποτελεί το πρώτο βήμα του πειθαρχικού ελέγχου και, συνεπώς, μέσω αυτής συλλέγεται για πρώτη φορά το αποδεικτικό υλικό, εξετάζονται οι μάρτυρες που εκ των πραγμάτων μπορούν να πληροφορήσουν τις αρχές σχετικά με την τέλεση ή μη μιας πειθαρχικά ελεγχόμενης πράξης και καταγράφεται μια συνολική εκτίμηση των περιστατικών της υπόθεσης. Σημαντικό είναι, επίσης, να διευκρινιστεί ότι η ΕΔΕ δεν αφορά αυτή καθαυτή την ποινική διερεύνηση μιας υπόθεσης. Η ποινική έρευνα κινείται παράλληλα και, καταρχήν, ανεξάρτητα από τον πειθαρχικό έλεγχο. Το πειθαρχικό σκέλος επαφίεται στα όργανα της διοίκησης, ενώ οι εισαγγελικές και προανακριτικές αρχές ενεργούν αυτόνομα από τη σκοπιά της απονομής της ποινικής δικαιοσύνης.

cover
Νίκος Βιτώρος, 
δικηγόρος στον Άρειο Πάγο

Ωστόσο, αποτελεί κανόνα το ότι το υλικό της ΕΔΕ, μαζί με το πόρισμα αυτής, εντάσσεται και στην αντίστοιχη ποινική δικογραφία. Δεν είναι λίγες οι φορές, μάλιστα, που το περιεχόμενο του φακέλου μιας καλά δομημένης ΕΔΕ αποτελεί κρίσιμο στοιχείο και για το ποινικό σκέλος της υπόθεσης, εμπλουτίζοντας το υλικό της ποινικής δικογραφίας με αποδεικτικά μέσα που με διαφορετικό τρόπο ίσως και να ήταν δυσχερές να εντοπισθούν και αξιοποιηθούν. Όλα τα παραπάνω, βέβαια, επαφίενται στον υπηρεσιακό «πατριωτισμό» του προσώπου που διενεργεί την ΕΔΕ, η επιμέλεια, η συστηματικότητα και η γενικότερη συγκρότηση του οποίου συντελούν στην επίτευξη των στόχων. Βασικότερη, ωστόσο, προϋπόθεση, είναι η αμεροληψία του διενεργούντος την εξέταση. Ατυχώς, το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει ότι την ΕΔΕ τη διενεργεί ανώτερος υπάλληλος του ίδιου υπουργείου ή του ίδιου Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου και πολλές φορές η κοινή υπηρεσιακή στέγη ελέγχοντος και ελεγχομένου δρα ως ανασταλτικός παράγοντας αναφορικά με το ουσιαστικό βάθος της έρευνας και την αξιοπιστία των πορισμάτων. 

— Είναι αλήθεια ότι πολλές ΕΔΕ καταλήγουν στο αρχείο; Γίνονται για τα μάτια του κόσμου; 
Η ΕΔΕ, σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο, ολοκληρώνεται με την υποβολή «αιτιολογημένης έκθεσης» από εκείνον που την ενεργεί, η οποία πρέπει να συνοδεύεται και από το αποδεικτικό υλικό. Πράγματι, είναι γεγονός ότι μεγάλος αριθμός των ΕΔΕ καταλήγει σε απαλλακτικά πορίσματα, με την έννοια ότι δεν προτείνεται ο περαιτέρω πειθαρχικός έλεγχος, καθώς δεν διαπιστώνεται η τέλεση πειθαρχικού παραπτώματος από τους ελεγχόμενους υπαλλήλους. Εξίσου συχνές είναι οι περιπτώσεις στις οποίες διαπιστώνεται μεν κάποιο πειθαρχικό παράπτωμα, αλλά αυτό υποβαθμίζεται, αποδιδόμενο σε αμέλεια κατά την άσκηση των καθηκόντων του υπαλλήλου. Η ισοπεδωτική αντίληψη, ωστόσο, ότι οι ΕΔΕ γίνονται αποκλειστικά και μόνο «για τα μάτια του κόσμου» δεν ευσταθεί. Δεν λείπουν οι περιπτώσεις που οι διενεργηθείσες ΕΔΕ έχουν παραγάγει πλούσιους αποδεικτικούς καρπούς, που έχουν συντελέσει σημαντικά στην αναζήτηση της ουσιαστικής αλήθειας και στον εντοπισμό (και μετέπειτα τιμώρηση) υπαλληλικών παραβάσεων μεγάλης κλίμακας και ιδιαίτερης απαξίας.

— Τι θα λέγατε ότι μπορεί να αλλάξει; Το ρυθμιστικό πλαίσιο δεν χρειάζεται εκσυγχρονισμό και περαιτέρω έλεγχο; 
Είναι ένα ερώτημα που δεν αφορά μόνον το κανονιστικό, με τη στενή έννοια, πλαίσιο ή το ευρύτερο πειθαρχικό δίκαιο αλλά μάλλον μια γενικότερη κουλτούρα λειτουργίας, διοίκησης και αξιολόγησης της δημόσιας διοίκησης. Ένα από τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά των ΕΔΕ, που δρα ταυτόχρονα ως τροχοπέδη στην ουσιαστική εκπλήρωση των στόχων τους, είναι η διενέργειά τους αυστηρώς εντός των τειχών της ίδιας της υπηρεσίας, με τους αυτονόητους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται από την άποψη της μη αντικειμενικότητας, των πολλαπλών εξαρτήσεων και της κακώς νοούμενης «συναδελφικότητας».

Η κοινή εμπειρία καταδεικνύει ότι οι κίνδυνοι αυτοί συχνά μετουσιώνονται σε ελεγκτική αδράνεια και τυπική διεκπεραίωση ελέγχων, οι οποίοι θα όφειλαν να είναι διεισδυτικοί και τολμηροί. Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι οι ΕΔΕ, με την πεπατημένη που έχει διαμορφωθεί μέσα από την κοινή πρακτική της δημόσιας διοίκησης, έχουν σταματήσει να προσφέρουν αποτελεσματικό έργο. Τα τολμηρά βήματα που οι καιροί απαιτούν θα έπρεπε να συμπεριλάβουν τις προσεγγίσεις και τις βέλτιστες πρακτικές της ελεγκτικής, προσαρμοσμένες μεν στις υπηρεσιακές ανάγκες, αλλά με αδιάβλητα ελεγκτικά όργανα και αυστηρή μεθοδολογία. 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO. 

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ