Οι ΕΔΕ στην Ελλάδα: Πόσες καταλήγουν σε απαλλακτικά πορίσματα;

«Πράγματι, μεγάλος αριθμός των Ένορκων Διοικητικών Εξετάσεων καταλήγουν σε απαλλακτικά πορίσματα» Facebook Twitter
Η ισοπεδωτική αντίληψη ότι οι ΕΔΕ γίνονται αποκλειστικά και μόνο «για τα μάτια του κόσμου» δεν ευσταθεί. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


— Αρχικά, τι θα λέγαμε ότι είναι οι Ένορκες Διοικητικές Εξετάσεις (ΕΔΕ); 
ΕΔΕ διενεργείται όταν κάποια δημόσια υπηρεσία έχει σοβαρές υπόνοιες ή σαφείς ενδείξεις που αφορούν τη διάπραξη ενός πειθαρχικού παραπτώματος από έναν ή περισσότερους υπαλλήλους. Η διενέργειά της αποσκοπεί στη συλλογή των απαραίτητων στοιχείων για τη διαπίστωση της τέλεσης του παραπτώματος, τη διερεύνηση των συνθηκών της πράξης και, όπως είναι φυσικό, τον προσδιορισμό των προσώπων που ευθύνονται. Πρακτικά, εκείνος που διενεργεί την ΕΔΕ προβαίνει σε ανακριτικές πράξεις, δηλαδή έρευνες, αυτοψία, συλλογή εγγράφων και αποδεικτικών στοιχείων, εξετάσεις μαρτύρων και, ασφαλώς, την εξέταση των ίδιων των εμπλεκομένων ως υπόπτων τέλεσης της πράξης. Η ένορκη διοικητική εξέταση δεν συνιστά από μόνη της έναρξη της πειθαρχικής δίωξης αλλά καλείται να κρίνει αιτιολογημένα εάν αυτή η δίωξη πρέπει να ασκηθεί με την παραπομπή της υπόθεσης στα μεταγενέστερα στάδια (ανάκριση ή πειθαρχικό συμβούλιο).

«Ένα από τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά των ΕΔΕ, που δρα ταυτόχρονα ως τροχοπέδη στην ουσιαστική εκπλήρωση των στόχων τους, είναι η διενέργειά τους αυστηρώς εντός των τειχών της ίδιας της υπηρεσίας, με τους αυτονόητους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται από την άποψη της μη αντικειμενικότητας, των πολλαπλών εξαρτήσεων και της κακώς νοούμενης "συναδελφικότητας"».

— Πότε διενεργείται ΕΔΕ και ποιος ο σκοπός της;
Η διαδικασία της ΕΔΕ κινείται όταν περιέλθουν σε γνώση της διοίκησης πληροφορίες σχετικά με την τέλεση παραπτώματος που εμπίπτει στο Πειθαρχικό Δίκαιο. Η αξία της ΕΔΕ είναι αδιαμφισβήτητη από πρακτικής απόψεως επειδή αποτελεί το πρώτο βήμα του πειθαρχικού ελέγχου και, συνεπώς, μέσω αυτής συλλέγεται για πρώτη φορά το αποδεικτικό υλικό, εξετάζονται οι μάρτυρες που εκ των πραγμάτων μπορούν να πληροφορήσουν τις αρχές σχετικά με την τέλεση ή μη μιας πειθαρχικά ελεγχόμενης πράξης και καταγράφεται μια συνολική εκτίμηση των περιστατικών της υπόθεσης. Σημαντικό είναι, επίσης, να διευκρινιστεί ότι η ΕΔΕ δεν αφορά αυτή καθαυτή την ποινική διερεύνηση μιας υπόθεσης. Η ποινική έρευνα κινείται παράλληλα και, καταρχήν, ανεξάρτητα από τον πειθαρχικό έλεγχο. Το πειθαρχικό σκέλος επαφίεται στα όργανα της διοίκησης, ενώ οι εισαγγελικές και προανακριτικές αρχές ενεργούν αυτόνομα από τη σκοπιά της απονομής της ποινικής δικαιοσύνης.

cover
Νίκος Βιτώρος, 
δικηγόρος στον Άρειο Πάγο

Ωστόσο, αποτελεί κανόνα το ότι το υλικό της ΕΔΕ, μαζί με το πόρισμα αυτής, εντάσσεται και στην αντίστοιχη ποινική δικογραφία. Δεν είναι λίγες οι φορές, μάλιστα, που το περιεχόμενο του φακέλου μιας καλά δομημένης ΕΔΕ αποτελεί κρίσιμο στοιχείο και για το ποινικό σκέλος της υπόθεσης, εμπλουτίζοντας το υλικό της ποινικής δικογραφίας με αποδεικτικά μέσα που με διαφορετικό τρόπο ίσως και να ήταν δυσχερές να εντοπισθούν και αξιοποιηθούν. Όλα τα παραπάνω, βέβαια, επαφίενται στον υπηρεσιακό «πατριωτισμό» του προσώπου που διενεργεί την ΕΔΕ, η επιμέλεια, η συστηματικότητα και η γενικότερη συγκρότηση του οποίου συντελούν στην επίτευξη των στόχων. Βασικότερη, ωστόσο, προϋπόθεση, είναι η αμεροληψία του διενεργούντος την εξέταση. Ατυχώς, το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει ότι την ΕΔΕ τη διενεργεί ανώτερος υπάλληλος του ίδιου υπουργείου ή του ίδιου Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου και πολλές φορές η κοινή υπηρεσιακή στέγη ελέγχοντος και ελεγχομένου δρα ως ανασταλτικός παράγοντας αναφορικά με το ουσιαστικό βάθος της έρευνας και την αξιοπιστία των πορισμάτων. 

— Είναι αλήθεια ότι πολλές ΕΔΕ καταλήγουν στο αρχείο; Γίνονται για τα μάτια του κόσμου; 
Η ΕΔΕ, σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο, ολοκληρώνεται με την υποβολή «αιτιολογημένης έκθεσης» από εκείνον που την ενεργεί, η οποία πρέπει να συνοδεύεται και από το αποδεικτικό υλικό. Πράγματι, είναι γεγονός ότι μεγάλος αριθμός των ΕΔΕ καταλήγει σε απαλλακτικά πορίσματα, με την έννοια ότι δεν προτείνεται ο περαιτέρω πειθαρχικός έλεγχος, καθώς δεν διαπιστώνεται η τέλεση πειθαρχικού παραπτώματος από τους ελεγχόμενους υπαλλήλους. Εξίσου συχνές είναι οι περιπτώσεις στις οποίες διαπιστώνεται μεν κάποιο πειθαρχικό παράπτωμα, αλλά αυτό υποβαθμίζεται, αποδιδόμενο σε αμέλεια κατά την άσκηση των καθηκόντων του υπαλλήλου. Η ισοπεδωτική αντίληψη, ωστόσο, ότι οι ΕΔΕ γίνονται αποκλειστικά και μόνο «για τα μάτια του κόσμου» δεν ευσταθεί. Δεν λείπουν οι περιπτώσεις που οι διενεργηθείσες ΕΔΕ έχουν παραγάγει πλούσιους αποδεικτικούς καρπούς, που έχουν συντελέσει σημαντικά στην αναζήτηση της ουσιαστικής αλήθειας και στον εντοπισμό (και μετέπειτα τιμώρηση) υπαλληλικών παραβάσεων μεγάλης κλίμακας και ιδιαίτερης απαξίας.

— Τι θα λέγατε ότι μπορεί να αλλάξει; Το ρυθμιστικό πλαίσιο δεν χρειάζεται εκσυγχρονισμό και περαιτέρω έλεγχο; 
Είναι ένα ερώτημα που δεν αφορά μόνον το κανονιστικό, με τη στενή έννοια, πλαίσιο ή το ευρύτερο πειθαρχικό δίκαιο αλλά μάλλον μια γενικότερη κουλτούρα λειτουργίας, διοίκησης και αξιολόγησης της δημόσιας διοίκησης. Ένα από τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά των ΕΔΕ, που δρα ταυτόχρονα ως τροχοπέδη στην ουσιαστική εκπλήρωση των στόχων τους, είναι η διενέργειά τους αυστηρώς εντός των τειχών της ίδιας της υπηρεσίας, με τους αυτονόητους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται από την άποψη της μη αντικειμενικότητας, των πολλαπλών εξαρτήσεων και της κακώς νοούμενης «συναδελφικότητας».

Η κοινή εμπειρία καταδεικνύει ότι οι κίνδυνοι αυτοί συχνά μετουσιώνονται σε ελεγκτική αδράνεια και τυπική διεκπεραίωση ελέγχων, οι οποίοι θα όφειλαν να είναι διεισδυτικοί και τολμηροί. Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι οι ΕΔΕ, με την πεπατημένη που έχει διαμορφωθεί μέσα από την κοινή πρακτική της δημόσιας διοίκησης, έχουν σταματήσει να προσφέρουν αποτελεσματικό έργο. Τα τολμηρά βήματα που οι καιροί απαιτούν θα έπρεπε να συμπεριλάβουν τις προσεγγίσεις και τις βέλτιστες πρακτικές της ελεγκτικής, προσαρμοσμένες μεν στις υπηρεσιακές ανάγκες, αλλά με αδιάβλητα ελεγκτικά όργανα και αυστηρή μεθοδολογία. 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO. 

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Tίτλος: Explainer: Το κίνημα "Cute Winter Boots" και το κριντζ της ψηφιακής πολιτικοποίησης

Explainer / «Cute Winter Boots»: Όσο κι αν το υποτιμάτε, το TikTok παράγει πολιτική

Το hashtag #CuteWinterBoots συγκεντρώνει τους προβληματισμούς των χρηστών για την άνοδο της παγκόσμιας ακροδεξιάς και για τον τρόπο που εφαρμόζεται η δημοκρατία σήμερα. Έχουμε αφήσει πίσω μας για πάντα το «για να συμμετέχω στην πολιτική πάω σε συνελεύσεις και γράφομαι σε κόμμα».
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τι μας δείχνουν τα πρώτα ίχνη ζωής εκτός της Γης;

Διάστημα / Βρέθηκαν όντως ίχνη εξωγήινης ζωής;

Τι ανακάλυψε ακριβώς το τηλεσκόπιο James Webb; Θα υπάρξει σύντομα κατοικήσιμος πλανήτης; Πόσο κοντά είμαστε στην κατάκτηση του Διαστήματος; Ο αστρονόμος και καθηγητής Φυσικής του Διαστήματος Ξενοφών Μουσάς εξηγεί τι σηματοδοτεί η ανακάλυψη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Βασιλική Σιούτη / Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι θα διεκδικήσει και τρίτη πρωθυπουργική θητεία και τα δίνει όλα με στόχο την άμεση αντιστροφή του αρνητικού πολιτικού κλίματος.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χριστόφορος Πισσαρίδης: «Με ενοχλεί που η Ελλάδα, σε όλες τις λίστες, βρίσκεται στην τελευταία θέση»

Χριστόφορος Πισσαρίδης / Χριστόφορος Πισσαρίδης: «Με ενοχλεί που η Ελλάδα βρίσκεται παντού στην τελευταία θέση»

Από τον Τραμπ και την AI μέχρι την ελληνική γραφειοκρατία και την παγκόσμια ύφεση, ο νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών Σερ Χριστόφορος Πισσαρίδης μιλά στη LIFO για το μέλλον της εργασίας και την απειλή του λαϊκισμού, εξηγώντας γιατί η Ελλάδα χρειάζεται λιγότερο Δημόσιο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια σχολιάζει στη LiFO τη σύγκρουση που έχει ξεσπάσει μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και των αμερικανικών πανεπιστημίων και πώς βλέπει την επόμενη μέρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αθήνα: Τα ηλεκτρικά πατίνια και το χάος της μικροκινητικότητας/ Πώς θα μπει τάξη στο χάος με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;/ «Δεν γίνεται να μην έχουμε πατίνια γιατί είναι επικίνδυνο να κυκλοφορήσουν»

Ρεπορτάζ / Τι θα γίνει επιτέλους με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;

Τα ηλεκτρικά πατίνια είναι η νέα τάση μετακίνησης στην πόλη αλλά προς το παρόν δημιουργούν αρκετά προβλήματα και προκαλούν αντιδράσεις. Πώς θα μπουν όρια στην άναρχη κυκλοφορία τους και τη στάθμευσή τους και ποιες υποδομές χρειάζονται;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Ρεπορτάζ / Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Νέοι αυτοκινητόδρομοι, νέες γραμμές μετρό, νοσοκομεία, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια. Στις μακέτες όλα φαίνονται φανταστικά. Πότε όμως στ' αλήθεια παραδίδονται, πόσο κοντά στις μακέτες θα είναι η πραγματικότητα; Και ποια οφέλη μπορεί να προσφέρουν στην κοινωνία και την οικονομία;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η οικονομία από νέο κραχ;

Οπτική Γωνία / Έρχεται νέο παγκόσμιο κραχ;

Εμπορικοί πόλεμοι, γεωπολιτικές απειλές και ο κίνδυνος παγκόσμιας ύφεσης. Πόσο θα επηρεαστεί η Ελλάδα από τη νέα εποχή Τραμπ; Ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Κώστας Μήλας, μιλά στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Οπτική Γωνία / Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Υπάρχει τελικά ασυμβίβαστο μεταξύ χριστιανισμού και φεμινισμού; Μπορούν οι δύο ταυτότητες να συνυπάρξουν ή πρόκειται για έναν αδύνατο συνδυασμό; Δύο γυναίκες παραθέτουν τα επιχειρήματα κάθε πλευράς.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Ρεπορτάζ / Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Το πράσινο της πόλης μπορεί να είναι περιορισμένο, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις είναι αξιόλογο - και η άνοιξη το φέρνει ξανά στο προσκήνιο, μαζί με τα προβλήματά του. Λύσεις υπάρχουν· το ζητούμενο είναι να εισακουστούν.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ζωή, όπως Ζορό

Βασιλική Σιούτη / Ζωή, όπως Ζορό

Τιμωρός του κατεστημένου ή εκπρόσωπος μιας δήθεν αντισυστημικής ελίτ που παίζει με τα σπίρτα; Η δημοσκοπική εκτόξευσή της είναι γεγονός και όλοι προσπαθούν να μαντέψουν πόσο θα κρατήσει και ποιες θα είναι οι συνέπειες.   
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ