Μια νέα κοινωνική προσδοκία που θολώνει (από την αποχή)

Μια νέα κοινωνική προσδοκία που θολώνει (από την αποχή) Facebook Twitter
Με τον έναν ή άλλον τρόπο οι άνθρωποι ψήφισαν για πιο αυτόνομες φωνές και παρουσίες. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

Η ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ακόμα «χαμηλή πολιτική». Παρά τις αλλαγές αρμοδιοτήτων, τους μεγάλους προϋπολογισμούς και τις δυνατότητες που έχουν δήμαρχοι και περιφερειάρχες, εξακολουθεί να συντηρείται μια σχεδόν σνομπ αντιμετώπιση: δήμαρχος, δηλαδή να μαζεύει τα σκουπίδια και να βάζει συνεργεία καθαρισμού, λένε, πιστεύοντας πως «τέτοια θέματα» είναι μη πολιτικά και κυρίως όχι τόσο σημαντικά όσο η γενική πολιτική.

Αυτό έχει αλλάξει κάπως, όχι όμως στον βαθμό που θα έπρεπε. Τώρα, τα αποτελέσματα των εκλογών και κυρίως η ανατροπή σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και στην περιφέρεια Θεσσαλίας (τρία παραδείγματα που δικαίως συζητιούνται περισσότερο), δείχνουν ότι διαμορφώνεται μια νέα κοινωνική προσδοκία για την αυτοδιοίκηση. Παρά τις διαφορές των προσώπων και των κατά τόπους καταστάσεων, αυτή η νέα προσδοκία στρέφεται στους δήμους αναζητώντας ό,τι δεν έχει ικανοποιήσει η γενική πολιτική στην Ελλάδα: μια ποιότητα στη μικρή κλίμακα του κατοικείν, μορφές πιο πειστικής κοινωνικής πολιτικής, αποδέσμευση χώρων για αναψυχή και άλλες δραστηριότητες των απλών ανθρώπων. Το «χαμηλό» επανέρχεται ως άλλου τύπου υψηλή πολιτική, εντοπισμένη, λιγότερο αφηρημένη και απόμακρη.

Ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών φαίνεται πως δεν ενδιαφέρεται να είναι πολίτες παρά μόνο χρήστες υπηρεσιών, εκδρομείς, ταξιδιώτες ή οτιδήποτε άλλο.

Φυσικά, η αυτοδιοίκηση δεν είναι ένας ιδεαλιστικός θεσμός. Η διαφθορά, οι πελατειακές συναλλαγές, οι διακανονισμοί συμφερόντων, έχουν δημιουργήσει σκληρές, υπόγειες δομές. Η παλιά μυθοποίηση που ήθελε την αποκέντρωση και την αυτοδιοίκηση ως κάτι πάντα καλύτερο σε σχέση με την κεντρική γραφειοκρατία του κράτους έχει διαψευστεί. Αυτό που αληθεύει όμως είναι ότι σήμερα γίνονται πολύ περισσότερα πράγματα στο επίπεδο του δήμου και των περιφερειών. Υπό όρους, μια ενεργητική και δημιουργική δημοτική αρχή μπορεί να βελτιώσει αισθητά τους όρους της συλλογικής μας ζωής (ή να τους διαλύσει ακόμα περισσότερο). Κρίσιμες υποδομές και έργα περνούν από μια περιφέρεια ή από τους δήμους.

Τώρα, λοιπόν, πρόσωπα όπως ο Χάρης Δούκας στην Αθήνα ή ο Στέλιος Αγγελούδης στη Θεσσαλονίκη καλούνται να αλλάξουν προτεραιότητες και μεθόδους. Προφανώς ποικίλες δυνάμεις θα θελήσουν να ασκήσουν επιρροή, να μη θιγούν, να μετακυλίσουν το κόστος αποφάσεων ή να αναστείλουν έργα. Και οι δυο πόλεις έχουν ένα πολύ ισχυρό λόμπι «τραπεζοκαθισμάτων», ομάδες συμφερόντων που δεν θέλουν μια πράσινη πολιτική ή που ταυτίζουν τον ευπρεπισμό της πόλης με την ακρίβεια και την έξωση των κατοίκων για χάρη εξευγενισμένων αναπλάσεων.

Το σήμα που δόθηκε αυτήν τη δεύτερη Κυριακή μιλάει, εμμέσως πλην σαφώς, για όλα αυτά. Δυστυχώς, μιλάει λιγότερο καθαρά γιατί το μέγεθος της αποχής θολώνει το μήνυμα. Να το πούμε ξανά: ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών φαίνεται πως δεν ενδιαφέρεται να είναι πολίτες παρά μόνο χρήστες υπηρεσιών, εκδρομείς, ταξιδιώτες ή οτιδήποτε άλλο. Αυτό από μόνο του κάνει πιο ευάλωτη τη δημοκρατική ζωή και φτιάχνει μια επαγγελματική τάξη χιλιάδων πολιτευτών που διεκδικούν το πολιτικό πεδίο αυτοί και οι συγγενείς ή ο άμεσος περίγυρός τους.

Η αποχή, ο ακροδεξιός χώρος και η κυνική αντιμετώπιση των εκλογών (ως δαπανηρού και άχρηστου πανηγυριού) είναι σοβαρά προβλήματα κάθε νέας αρχής. Υπάρχει όμως, και καταγράφτηκε, η διάθεση για μια διαφορετική κουλτούρα αντιμετώπισης των αστικών προβλημάτων. Θέματα όπως η ακριβή στέγη και το πράσινο γίνονται θεμελιώδη, παράλληλα με το πρόβλημα των υποδομών και της κυκλοφορίας. Δεν μπορώ να καταλάβω την αντίδραση πολλών όταν πει κανείς πως αυτά τα θέματα έχουν πολιτική αιχμή και νόημα. Ανεξάρτητα από το αν στέκουν ή είναι υπερβολικές οι προσδοκίες «προοδευτικών μετώπων», έχει διαφανεί μια διαίρεση στις ιεραρχήσεις των στόχων και των προτιμήσεων σε σχέση με την αστική ανάπτυξη και τη διαχείριση των πόλεων, ιδίως των μεγάλων.

Υπάρχει μια οικονομίστικη, υπερ-τουριστική, real estate φαντασία για τη σύγχρονη πόλη και από την άλλη μια προσδοκία για ήπιες χρήσεις, αναζωογόνηση των γειτονιών και βελτίωση της «μικρής» καθημερινότητας. Η συμπερίληψη είναι μια καλή λέξη, αλλά δεν σημαίνει ότι μπορεί κανείς να δίνει ίση σημασία και την ίδια προτεραιότητα σε όλα τα σχέδια ζωής, τα μοντέλα ευημερίας και τα θεμιτά συμφέροντα. Κάποια έχουν μεγαλύτερη σημασία και προτεραιότητα για τους μεν και τους δε. Και αυτή η διαίρεση, όπως και αν το κάνουμε, έχει προεκτάσεις στην κεντρική πολιτική. Δεν είναι κάτι άχρωμο.

Οι πόλεις μας είναι ευαίσθητα συστήματα όπου περνάμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας. Κατά κάποιον τρόπο, είναι οι πολιτείες μας, οι πρωταρχικές πολιτικές μας κοινότητες. Την ίδια στιγμή όμως είναι βιωμένα τοπία, εγκατεστημένες μνήμες, εμπειρίες καθημερινών διαδρομών στο πέρασμα του χρόνου. Κάποιες από τις επιλογές των πολιτών στις εκλογές αυτές έδειξαν πως οι νέες κοινωνικές ευαισθησίες αναζητούν έκφραση. Άλλες επιλογές επιβράβευσαν αρχαϊκούς λαϊκιστές ή πρόσωπα αμφιλεγόμενα και εξουσιαστικά πλέγματα. Κάποτε νικάει και η απελπισμένη ανάγκη για αποτελεσματικές και γρήγορες κινήσεις ανακούφισης.

Το βέβαιο είναι πως αυτό που έχασε είναι μια πόζα βεβαιότητας και η επιχείρηση μετατροπής των κεντρικών δήμων και των περιφερειών σε εργαλεία κυβερνητικού συνδικαλισμού. Με τον έναν ή άλλον τρόπο (και ενίοτε με τις επιλογές «ανταρτών» κ.λπ.) οι άνθρωποι ψήφισαν για πιο αυτόνομες φωνές και παρουσίες. Η προεξόφληση των «χρωμάτων του χάρτη» (μπλε, πράσινο, κόκκινο) βρίσκει πλέον τα όριά της.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κοινωνική κατοικία: Μπορεί το παράδειγμα της La Borda να εφαρμοστεί στην Αθήνα;

Κοινωνική κατοικία / Μπορούμε να αντιγράψουμε τη Βαρκελώνη και να λύσουμε το στεγαστικό;

Ενώ στην Ευρώπη παρατηρείται αναζωπύρωση των συνεταιριστικών στεγαστικών κινημάτων, στην Ελλάδα, ειδικά στην Αθήνα, η στεγαστική κρίση οξύνεται. Το παράδειγμα της La Borda στη Βαρκελώνη θα μπορούσε να δώσει τη λύση, χρειάζεται όμως πολιτική βούληση.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας»

Βασιλική Σιούτη / Ο Άγνωστος Στρατιώτης στη μάχη της πολιτικής εικόνας

Η κυβέρνηση αξιοποίησε τη ρύθμιση για τη φύλαξη του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη για να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και να ενισχύσει την απήχησή της στο συντηρητικό κοινό, παρά τις διαφοροποιήσεις ακόμη και μέσα στην κυβερνητική παράταξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

Οπτική Γωνία / Λίγες λέξεις για τον Διονύση Σαββόπουλο

«Ό,τι όμως και αν υπήρξε ο Διονύσης Σαββόπουλος, είχε τη δόνηση, τον λοξό τόνο, μια διάθεση μεταμόρφωσης και γιορτής. Επέστρεφε σε μια πάμφωτη αυλή, περιμένοντας τους φίλους, το νόημα της συνάθροισης».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
ΕΠΕΞ Στην εποχή του Οφθαλμού

Ιλεκτρίσιτυ / Στην εποχή του Οφθαλμού

Οι κρίσεις ευνοούν την εξουσία, διατηρώντας ένα επίπεδο φόβου μες στην κοινωνία, νομιμοποιώντας μέτρα που ανακουφίζουν τον φόβο αυξάνοντας τον έλεγχο, και δημιουργώντας ευκαιρίες για τη διοχέτευση του κεφαλαίου.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μετά τα ερείπια της Γάζας: ποιος μπορεί να χτίσει ξανά την ελπίδα;;

Οπτική Γωνία / Η Γάζα μετά τον πόλεμο: Υπάρχει ελπίδα;

Η καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος του Κέντρου Ερευνών για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Μαρία Γαβουνέλη, αναλύει τις προκλήσεις της ανοικοδόμησης, τον ρόλο της Ευρώπης και της Ελλάδας και το αβέβαιο μέλλον μιας λύσης δύο κρατών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Ακροβατώντας / Πόσοι ηλικιωμένοι ζουν μόνοι και κανείς δεν τους αναζητά;

Οι μοναχικοί θάνατοι ηλικιωμένων ανθρώπων είναι ένα φαινόμενο που ολοένα εντείνεται και στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ας μπει στον δημόσιο διάλογο, μήπως πειστούν οι αρμόδιοι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Ρεπορτάζ / Πελοπόννησος: Σιδηρόδρομος ή ποδηλατόδρομος;

Η προκήρυξη διαγωνισμών για την εκπόνηση μελετών που αφορούν τη χρήση της ιστορικής σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου ως ποδηλατοδρόμου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Διατυπώνονται σοβαρές επιφυλάξεις για την οριστική απώλεια μιας εμβληματικής υποδομής με υψηλή ιστορική, τουριστική και συγκοινωνιακή αξία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οπτική Γωνία / Πολιτική κινητικότητα που δεν αλλάζει τίποτα 

Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ξανά τη φθορά εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα, με κυβέρνηση και αντιπολίτευση να δείχνουν ανήμπορες να ανατρέψουν το κλίμα απαξίωσης, όπως και οι νέοι παίκτες – που είναι παλιοί. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Υγεία / «Ο Ρόμπερτ Κένεντι Τζ. κάνει επίθεση στη δημόσια υγεία»

Δημήτρης Δασκαλάκης: Ο διακεκριμένος ελληνικής καταγωγής λοιμωξιολόγος, που παραιτήθηκε πρόσφατα από επιτελική θέση  καταγγέλλοντας το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ για εξωθεσμικές πιέσεις και αντιεπιστημονικές πρακτικές, μιλά για την απόφασή του, τη δημόσια υγεία στην Αμερική, τον Covid, τον HIV αλλά και την αφύπνιση του επικίνδυνου «ιού» του φασισμού.   
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ