Πώς ξεκίνησαν όλα
ΤΟ ΠΟΛΥΠΛΕΥΡΟ εκκλησιαστικό και διπλωματικό δράμα που εξελίσσεται τους τελευταίους μήνες γύρω από το παλαιότερο χριστιανικό μοναστήρι του κόσμου στην έρημο του Σινά έχει προσθέσει άλλο ένα δύσκολο πρόβλημα στη χώρα, καθώς θα χρειαστεί να ξοδέψει αρκετό διπλωματικό κεφάλαιο, αν θέλει πραγματικά να το λύσει.
Στην κυβέρνηση έδειχναν όλοι αρκετά καθησυχασμένοι μετά τις προσωπικές διαβεβαιώσεις του Αιγύπτιου προέδρου Σίσι, που δόθηκαν μέσα στο Μέγαρο Μαξίμου, μόλις τον περασμένο Μάιο, για το θέμα της Μονής, στη συνέντευξη που έδωσαν οι δύο ηγέτες μετά από τη συνάντηση που είχαν.
Εκεί ο πρόεδρος Σίσι, αφού πρώτα είπε πόσο σημαντική ήταν η υποστήριξη της Ελλάδας για την Αίγυπτο στην ΕΕ, σε μία δύσκολη για αυτούς περίοδο που είχαν ανάγκη από φίλους και δεν θα την ξεχάσουν ποτέ, ανέφερε ότι ήθελε να μιλήσει για την «Saint Catherine», «παρ ότι θα μπορούσα να μην το κάνω» σημείωσε. Αμέσως μετά, ο πρόεδρος της Αιγύπτου δήλωσε ότι δεν θα υπάρξει καμία αρνητική εξέλιξη για τη Μονή και ότι θυμώνει όταν ακούει τέτοιες φήμες, καθώς εκείνος, σε αντίθεση με τους εξτρεμιστές μουσουλμάνους, έχτισε τις εκκλησίες που εκείνοι γκρέμισαν και θεωρεί ότι πρέπει να υπάρχουν χώροι λατρείας για μουσουλμάνους και χριστιανούς.
Το Μέγαρο Μαξίμου δεν κατηγόρησε ποτέ τον πρόεδρο της Αιγύπτου ότι δεν τήρησε τις δεσμεύσεις του. Οπότε εδώ προκύπτει άλλο ένα ερώτημα: Σε τι ακριβώς δεσμεύτηκε τελικά ο πρόεδρος Σίσι όταν βρέθηκε στο Μαξίμου;
Ανέφερε επίσης ότι κάποια στιγμή είχε αγχωθεί μήπως το θέμα της Μονής επηρέαζε αρνητικά τις ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις. «Αλλά σας το λέω και το τονίζω» είπε με ένταση, «όποιος ακούει κάτι διαφορετικό, είναι αβάσιμο». «Το αιγυπτιακό κράτος κι εγώ προσωπικά έχουμε σταθερή αγάπη για την «Saint Catherine» και οτιδήποτε άλλο διαφορετικό γίνει, εμείς δεν θα το λάβουμε υπόψη μας… Εμείς είμαστε κατ’αρχήν πολύ χαρούμενοι που βρίσκεται στα δικά μας εδάφη. Εγώ λέω σε όλους τους φιλοξενούμενους: πηγαίνετε να δείτε μία μεγάλη Αγία, να επισκεφτείτε αυτό το μέρος». Ο πρόεδρος Σίσι έκλεισε την αρκετά μεγάλη αναφορά του στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά, λέγοντας πως τα είπε όλα αυτά, γνωρίζοντας ποια είναι η δέσμευση του.
Σήμερα αρκετοί, ακόμα και μέσα από την κυβέρνηση, εκτιμούν πως το υπουργείο Εξωτερικών δεν είχε καλή εποπτεία του θέματος και δεν αντιλήφθηκε εγκαίρως την τακτική της Αιγυπτιακής κυβέρνησης. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι ο Γ.Γεραπετρίτης θεωρεί πως το θέμα της Μονής δεν πρέπει να επηρεάσει τις ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις.
Το πρόβλημα όμως προέκυψε όταν παρά τις δημόσιες διαβεβαιώσεις του προέδρου Σίσι στην Αθήνα , 21 μέρες μετά έφτασε στη Μονή Σινά η απόφαση του Εφετείου της Ισμαηλίας με την οποία η γη που κατέχει επί 15 αιώνες, περνούσε στο Αιγυπτιακό δημόσιο. Για την ελληνορθόδοξη μονή, όπως και για την ελληνική εκκλησία ήταν ένα σοκ. Στην ελληνική κυβέρνηση επικράτησε ψυχραιμία και η απόφαση αντιμετωπίστηκε ως μία κρίση που έπρεπε να διαχειριστούν. Το Μέγαρο Μαξίμου ζήτησε να κρατηθεί το θέμα χαμηλά μέχρι να μιλήσουν με την αιγυπτιακή κυβέρνηση και να δουν τι συμβαίνει. Η ανακοίνωση του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου όμως, η οποία ήταν σε πολύ υψηλούς τόνους (κάτι που δεν συνηθίζει) και μιλούσε για «νέα Αλωση», υποχρέωσαν την κυβέρνηση να αναλάβει άμεσα πρωτοβουλίες. Εγινε τότε ευρύτερα γνωστό πως Ελλάδα και Αίγυπτος είχαν συμφωνήσει στη σύνταξη μίας εξωδικαστικής συμφωνίας μεταξύ του αιγυπτιακού δημοσίου και της Μονής, η οποία θα κατοχύρωνε την ακίνητη περιουσία της και το θέμα δεν θα έφτανε στο Εφετείο. Κι ενώ ήταν όλα έτοιμα, η αιγυπτιακή πλευρά κωλυσιεργούσε, μέχρι που ανακοινώθηκε η αναμενόμενη κατά τ’ άλλα δικαστική απόφαση, με την οποία ουσιαστικά δημεύεται η περιουσία της.
Δηλώσεις Κυριάκου Μητσοτάκη-Abdel Fattah El-Sisi | 1ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Αιγύπτου
Κι εδώ είναι που δημιουργούνται πολλά ερωτήματα, διότι τα τετελεσμένα που δημιούργησε η αιγυπτιακή πλευρά, κανείς δεν πιστεύει ότι σε ένα τέτοιο συγκεντρωτικό καθεστώς μπορεί να ήταν εν αγνοία του προέδρου Σίσι. Πιάστηκε λοιπόν η ελληνική κυβέρνηση στον ύπνο και εξαπατήθηκε από τον Αιγύπτιο πρόεδρο που τη διαβεβαίωνε ότι όλα βαίνουν καλώς; ή υπήρξε στο μεταξύ κάποια άλλη ενημέρωση από την πλευρά του ή και διαφορετική συμφωνία που δεν έγινε γνωστή; Το Μέγαρο Μαξίμου δεν κατηγόρησε ποτέ τον πρόεδρο της Αιγύπτου ότι δεν τήρησε τις δεσμεύσεις του. Οπότε εδώ προκύπτει άλλο ένα ερώτημα: Σε τι ακριβώς δεσμεύτηκε τελικά ο πρόεδρος Σίσι όταν βρέθηκε στο Μαξίμου; Διότι αν ακούσει κανείς με ιδιαίτερη προσοχή τις δηλώσεις του, θα διαπιστώσει ότι οι διαβεβαιώσεις για την Αγία Αικατερίνη είναι αρκετά γενικές και σε κανένα σημείο δεν αναφέρει κάτι ειδικά για την ακίνητη περιουσία της που ήταν το επίδικο.
Η Σιναϊτική αδελφότητα δεν αρκείται στο γεγονός ότι επιτρέπουν τη συνέχιση της λειτουργίας της Μονής, καθώς ανησυχεί πως αν δημεύσουν την περιουσία της (που αφορά κυρίως εκκλησάκια και κελιά ασκητών με τον περίβολο τους, μικροϊδιοκτησίες και 4 μεγαλύτερα κτήματα) σε λίγο καιρό αυτό θα επηρεάσει και τη λειτουργία της.
«Η δήμευση των κήπων και των ελαιώνων θα στερήσει από τη Μονή την τροφοδοσία της, ενώ η μετατροπή των κτιρίων της σε τουριστικά αξιοθέατα, θα αλλάξει εκ των πραγμάτων των χαρακτήρα της κι ας μην λέγεται δημόσια αυτό» αναφέρει στη Lifo βυζαντινολόγος που έχει εργαστεί για χρόνια στη Μονή.
Το γεωπολιτικό ενδιαφέρον
Πέρα από το ενδιαφέρον της Εκκλησίας (τόσο ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, όσο και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, αν και μετριοπαθείς, αντέδρασαν πολύ έντονα, πιέζοντας και την κυβέρνηση να δράσει), η Μονή Σινά έχει παγκόσμιο πολιτιστικό, ιστορικό αλλά και γεωπολιτικό ενδιαφέρον.
Κατά αρχάς, η περιοχή στην οποία βρίσκεται (κοντά στο Ισραήλ και στην Παλαιστίνη) θεωρείται ιερή για Χριστιανούς, Μουσουλμάνους και Εβραίους, λόγω του Όρους Σινά, όπου κατά την παράδοση ο Μωυσής έλαβε τις Δέκα Εντολές. Η βιβλιοθήκη της Μονής διαθέτει τη δεύτερη, μετά το Βατικανό, σημαντικότερη συλλογή ελληνικών χειρογράφων παγκοσμίως, γεγονός που την καθιστά παγκόσμιο κέντρο πολιτιστικής κληρονομιάς και για αυτό προστατεύεται από την UNESCO.
Λόγω της γεωγραφίας της («όλα τα καζάνια εδώ βράζουν» όπως μας είπε χαρακτηριστικά αρχαιολόγος τακτικός επισκέπτης της), η Μονή διαθέτει στρατηγική θέση. Η τοποθεσία της στη χερσόνησο του Σινά είναι μια περιοχή που αποτελεί κομβικό σημείο, καθώς συνδέει την Ασία με την Αφρική, γειτνιάζει με τη Διώρυγα του Σουέζ αλλά και τα σύνορα Ισραήλ- Παλαιστίνης. Σε μια περιοχή όπου η ισλαμική τρομοκρατία και οι συγκρούσεις αποτελούν διαρκή απειλή, η Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά, θεωρείται μία όαση ασφάλειας και σταθερότητας.
διεθνολόγος
Σύμφωνα με τον διεθνολόγο Αθανάσιο Γραμμένο «οι ιστορικές Μονές της Μέσης Ανατολής λειτουργούν ως βραχίονες μακροχρόνιας στρατηγικής παρουσίας, επιτρέποντας στην Ελλάδα να ασκεί ήπια ισχύ, να υπηρετεί την περιφερειακή ασφάλεια και να ενισχύει την πολιτιστική και διπλωματική της επιρροή σε μια περιοχή στρατηγικής σημασίας». Οπως ανέφερε σε πρόσφατο άρθρο του στην εφημερίδα «Τα Νέα», «η θεωρία των διεθνών σχέσεων υπογραμμίζει, ότι η αξιοποίηση τέτοιων θεσμών συμβάλλει στην ενίσχυση των εθνικών συμφερόντων, καθώς και στην προώθηση σταθερών διακρατικών δεσμών. Αλλωστε, εκ του διεθνούς δικαίου, η Ελλάδα διαθέτει droit de regard, δηλαδή δικαίωμα παρακολούθησης και παρέμβασης, προστατεύοντας τόσο τα θρησκευτικά όσο και τα πολιτιστικά της συμφέροντα».
Ο κ. Γραμμένος θεωρεί ότι η κρίση στη Μονή Σινά ανέδειξε δυσλειτουργίες στον χειρισμό του ζητήματος από την Αθήνα, καθώς η υπερβολική εμπιστοσύνη που έδειξε στις προφορικές δεσμεύσεις των Αιγυπτίων έφερε αρνητικά αποτελέσματα, ενώ η διπλωματική παρέμβαση ήταν περιορισμένη και έδειξε ότι το ζήτημα δεν αντιμετωπίστηκε πλήρως στο επίπεδο στρατηγικού σχεδιασμού.
Οι θολές εξηγήσεις και η αμφιλεγόμενη στάση της Αιγυπτιακής κυβέρνησης
Η δικαστική περιπέτεια της Μονής ξεκίνησε το 2012, όταν την εξουσία στην Αίγυπτο είχαν πάρει οι ισλαμιστές Αδελφοί Μουσουλμάνοι και ήθελαν να την κλείσουν και να δημεύσουν την περιουσία της. Η πρωτόδικη απόφαση δεν αναγνώρισε την ιδιοκτησία της Μονής και ο ηγούμενος της άσκησε έφεση, της οποίας η απόφαση ήταν αυτή που δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Μάιο και επιβεβαίωνε ότι όλα τα ακίνητα περνάνε στο Αιγυπτιακό δημόσιο και οι μοναχοί θεωρούνται απλώς φιλοξενούμενοι για όσο τους επιτρέπει το αιγυπτιακό κράτος.
Η επιτροπή στην οποία συμμετείχε η αιγυπτιακή πλευρά και οι εκπρόσωποι της Μονής είχαν έτοιμη την εξωδικαστική συμφωνία πολύ πριν από την έκδοση της απόφασης της έφεσης, αλλά οι Αιγύπτιοι, με διάφορα προσχήματα, κωλυσιεργούσαν και δεν έβαζαν τις απαιτούμενες υπογραφές. Τις ανησυχίες που είχαν προκληθεί από την καθυστέρηση τους, ανέλαβε να διασκεδάσει ο πρόεδρος Σίσι δηλώνοντας ότι θυμώνει με τις φήμες που ακούει ότι δεν θα προστατέψει τη Μονή, γιατί αυτός δεν είναι σαν τους εξτρεμιστές Αδελφούς Μουσουλμάνους που κατέστρεψαν χριστιανικές εκκλησίες.
Η ελληνική κυβέρνηση χωρίς να βιαστεί, περίμενε τις εξηγήσεις της Αιγύπτου και ο πρόεδρος Σίσι μέσω μιας θολής ανακοίνωσης της Προεδρίας επιδοκίμασε την δικαστική απόφαση και την παρουσίασε ως θετική, εστιάζοντας στο ότι θα επιτρεπόταν η συνέχιση της λειτουργίας της Αγίας Αικατερίνης ως χριστιανική εκκλησία, χωρίς καμία αναφορά στο ιδιοκτησιακό και στη συμφωνία που είχε γίνει για εξωδικαστική λύση.
«Η Προεδρία της Δημοκρατίας επαναβεβαιώνει την πλήρη δέσμευσή της να διατηρήσει το μοναδικό και ιερό θρησκευτικό καθεστώς της Μονής της Αγίας Αικατερίνης και να μην βλάψει αυτό το καθεστώς. Επιβεβαιώνει επίσης ότι η πρόσφατη δικαστική απόφαση εδραιώνει αυτό το καθεστώς» και «συνάδει επίσης με όσα επιβεβαίωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα στις 7 Μαΐου» ανέφερε η ανακοίνωση.
Ο απόντας ηγούμενος μοναχός που δεν μόναζε και διοικούσε τη Μονή Σινά από την Αθήνα
Μετά το κακό αποτέλεσμα, τους αποτυχημένους χειρισμούς και την αμηχανία της ελληνικής κυβέρνησης, στη Μονή Σινά ξεκίνησε ένα blame game. Εφταιγε η αιγυπτιακή κυβέρνηση που τους κορόιδεψε; ή η ελληνική κυβέρνηση που δεν απαίτησε εγγυήσεις για την ιδιοκτησία της Μονής και δεν κατάφερε να την προστατεύσει; Ή μήπως έφταιγε ο 90χρονος ηγούμενος της, Δαμιανός, ο οποίος διοικεί τη Μονή εδώ και μισό αιώνα, χωρίς να φροντίσει να τη θωρακίσει νομικά;
Για τον αρχιεπίσκοπο Σινά, Δαμιανό, η απογοήτευση των μοναχών, παρότι τον θεωρούν πνευματικό τους πατέρα, ήταν πολύ μεγάλη, καθώς τα τελευταία 7-8 χρόνια απουσίαζε για μεγάλα διαστήματα από τη Μονή και ουσιαστικά τη διοικούσε από την Αθήνα όπου ζούσε, με μη μοναστικό τρόπο, έχοντας δίπλα του μία δυναμική συνταξιούχο φιλόλογο, η οποία σύμφωνα με τους μοναχούς τον είχε απομονώσει και τον έλεγχε, γεγονός που σκανδάλιζε, κατά κάποιον τρόπο, την Σιναϊτική αδελφότητα. Οι δύο τους ζούσαν στο διαμέρισμα του Μετοχίου της Μονής Σινά, στην Αθήνα και γυναίκα αυτή εκτός από εθελόντρια νοσοκόμα, είχε γίνει η οδηγός του, η συνοδός του, η γραμματέας του και η σύμβουλός του. Σε όλες τις συναντήσεις του ηγούμενου, με πολιτικούς και κληρικούς, εμφανιζόταν μαζί της.
Ορισμένοι από εκείνους που γνωρίζουν καλά τον -απερχόμενο πλέον- Αρχιεπίσκοπο Σινά Δαμιανό, υποστηρίζουν ότι πολλά από τα πρόσφατα κείμενα του δεν μοιάζει να γράφτηκαν από τον ίδιο, καθώς το ύφος είναι διαφορετικό. «Δεν λέμε ότι δεν έχουν την έγκριση του, προφανώς την έχουν, αλλά δεν είναι ο λόγος του αυτός» αναφέρουν.
Για το θέμα της 70χρονης γυναίκας που ζει μαζί του και παρεμβαίνει στα θέματα της Μονής, είχαν διαμαρτυρηθεί πολλές φορές οι μοναχοί στο Σινά και κάθε φορά τους έλεγε πως αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει ζήτημα και θα το διευθετήσει. Αυτό κρατούσε χρόνια όμως, χωρίς να αλλάζει. Σύμφωνα με τους κανόνες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, κάθε μοναχός ορκίζεται να ζει μέσα σε κοινοβιακή ή ησυχαστική ζωή. Ξαφνιάζει εύλογα λοιπόν η στάση κάποιου που επιμένει να διατηρεί τον τίτλο του ηγούμενου μοναχού μιας μονής χωρίς να μονάζει και χωρίς να ζει καν εκεί πια.
«Είναι κατανοητή και ανθρώπινη η πιθανώς ευάλωτη κατάσταση του ηγούμενου μετά την περιπέτεια της υγείας του. Είναι ανθρωπίνως κατανοητό ακόμα και το να θέλει να μένει στην Αθήνα και να δέχεται τη φροντίδα και τη συντροφιά μιας γυναίκας» λένε στη Lifo πρόσωπα που έχουν σχέση με την Μονή και τον γνωρίζουν. «Σε αυτή την περίπτωση όμως, θα έπρεπε να παραιτηθεί από ηγούμενος και να δρομολογήσει άμεσα τη διαδοχή του».
Το νομοσχέδιο που ξεχείλισε το ποτήρι
Κι ενώ από τις αρχές του καλοκαιριού η Μονή Σινά βρισκόταν σε κατάσταση διαρκούς αναταραχής, ο πρωθυπουργός, στην Κυριακάτικη ανάρτησή του στις 28 Ιουλίου ανακοίνωσε ότι « για πρώτη φορά η Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά αποκτά νομική προσωπικότητα στην Ελλάδα» και ότι «ένα αίτημα 15 αιώνων ικανοποιείται, με σεβασμό στην ιστορική, πνευματική και πολιτιστική σημασία της Μονής» .Το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για τη δημιουργία νομικού προσώπου, όμως, αφορά μόνο το Μετόχι της Μονής στην Ελλάδα και όχι τη Μονή Σινά στην Αίγυπτο, η οποία εξακολουθεί να μην έχει νομικό πρόσωπο.
Η διαβούλευση του υπουργείου Παιδείας που έφερε το νομοσχέδιο στη Βουλή, έγινε μόνο με τον ηγούμενο Δαμιανό που ζει στην Αθήνα και όχι με την Σιναϊτική Αδελφότητα, η οποία δεν είχε καμία ενημέρωση και εντελώς τυχαία ανακάλυψε ότι στο νομοσχέδιο περιλαμβανόταν ένας νέος κανονισμός λειτουργίας της Μονής, χωρίς να έχει τηρηθεί η νόμιμη διαδικασία που προβλέπεται για την αλλαγή του, μέσα από τη γενική συνέλευση των μοναχών. Το αποτέλεσμα ήταν να ξεσηκωθούν οι μοναχοί και να στείλουν εξώδικο κατά του υπουργείου Παιδείας. Δεν ήταν όμως μόνο το θέμα της μυστικής και παράτυπης αλλαγής του Κανονισμού που έδινε μεγάλες εξουσίες στον ηγούμενο, σε αντίθεση με τον κανονικό κανονισμό που είναι δημοκρατικότερος. Ενστάσεις υπάρχουν και για το περιεχόμενο του νόμου, καθώς το Μετόχι της Αθήνας διαθέτει σημαντική περιουσία, «και δεν μπορεί να είναι αδιαφανές χωρίς εγγυήσεις το πλαίσιο της διαχείρισης της». Σε αυτό το χρονικό σημείο ξέσπασε η κρίση που σοβούσε καιρό με τους μοναχούς της Σιναϊτικής Αδελφότητας να ζητούν την παύση του ηγούμενου τους.
Το «πραξικόπημα», η επιστροφή του Δαμιανού στη Μονή και τα ευτράπελα
Η πλειοψηφία των μοναχών αδυνατώντας να επικοινωνήσουν με τον ηγούμενο τους, Δαμιανό, που συνεχίζει να βρίσκεται στην Αθήνα, αποφασίζουν να ζητήσουν την παύση του. Οι Σιναίτες μοναχοί είναι πλέον καχύποπτοι με άλλους. Ορισμένοι βλέπουν παντού συμφέροντα. Όμως όλοι σχεδόν συμφωνούν, ότι ο ηγούμενος τους, Δαμιανός, που διοικούσε το Μοναστήρι για παραπάνω από μισό αιώνα και το είχε αφήσει νομικά αθωράκιστο, δεν είναι σε θέση σήμερα για να το προστατεύσει με τις ενέργειες που χρειάζονται.
Στις 31 Ιουλίου με επιστολή τους προς τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων (υπό την υψηλή εποπτεία του οποίου είναι η Μονή ) ανακοινώνουν ότι έπαυσαν από τα καθήκοντα του τον επί 52 χρόνια ηγούμενο τους, Αρχιεπίσκοπο Δαμιανό. Εκείνος τους κατηγορεί για «πραξικόπημα», δηλώνοντας πως δεν θα αποδεχθεί την απόφασή τους.
Στις 26 Αυγούστου ο Αρχιεπίσκοπος Δαμιανός πραγματοποιεί αιφνιδιαστική «έφοδο» στη Μονή, όπου επιστρέφει μετά από πολύ καιρό. Συνοδευόμενος από δύο δικηγόρους, τη συνταξιούχο φιλόλογο και ορισμένους ακόμα που δεν ήταν μοναχοί, καταφθάνει στη Μονή με σκοπό, όπως λέει, «την συζήτηση με την μικρή ομάδα των πραξικοπηματιών μοναχών». Λίγες ώρες μετά ισχυρίστηκε ότι οι μοναχοί του επιτέθηκαν και τον προπηλάκισαν. Οι μοναχοί όμως τον διαψεύδουν και λένε ότι εκείνος ερχόμενος στη Μονή, έφερε μαζί Αιγύπτιους μπράβους που τους έβαλε να τους πετάξουν με τη βία έξω από τα κελιά τους και από τα τείχη της Μονής. Παρουσιάζουν μάλιστα ένα βίντεο που δείχνει τους Αιγύπτιους άντρες να βγάζουν τους μοναχούς που ψήφισαν την παύση του με τη βία έξω από από τη Μονή, υπό την καθοδήγηση ενός μοναχού-συνεργάτη του Δαμιανού. Εκείνος ισχυρίστηκε ότι αυτοί οι άνδρες δεν ήταν Αιγύπτιοι μπραβοι, αλλά Ελληνορθόδοξοι μοναχοί «που δεν μετείχαν στο πραξικόπημα και υπερασπίστηκαν την ταπεινότητά του και την Μονή με αυτοθυσία, αποθώντας τους παράνομους πραξικοπηματίες έξω».
Διωγμός Σιναϊτών Πατέρων διά της βίας από τα Κελλιά τους
Στο μεταξύ, ενώ η κυβέρνηση αρχικά ήταν διατεθειμένη να στηρίξει τον Δαμιανό, και το έκανε σχετικά διακριτικά, οι χειρισμοί του δυσκόλευαν κι άλλο την κατάσταση. Αφού έδιωξε με τη βία τους μοναχούς από τη Μονή και έδωσε εντολή στους άνδρες που έφερε, να φυλάνε τις εισόδους ώστε να μην μπαίνει κανείς, έκανε δηλώσεις στα ΜΜΕ λέγοντας ότι κινδυνεύει η ζωή του, ότι είναι αποκλεισμένος και δεν το αφήνουν να βγει, να πάρει τα φάρμακα του. Οι πληροφορίες του ρεπορτάζ όμως, λένε το αντίθετο. Οτι μοναχοί που τους έβγαλαν με τη βία ζητούσαν να επιστρέψουν στο κελί τους για να τα πάρουν τα φάρμακα τους και δεν τους άφηναν οι μπράβοι.Η πρωτοφανής κατάσταση της κλειστής Μονής, με τον ηγούμενο «ταμπουρωμένο» μέσα, να μην αφήνει κανέναν να μπει, ενόχλησε έντονα και τις Αιγυπτιακές αρχές, που θεωρούν τη Μονή Σινά αιγυπτιακό αρχαιολογικό χώρο τους και θέλουν να είναι προσβάσιμη στους τουρίστες.
Αρκετά ήταν και τα ευτράπελα, όπως συμβαίνει σε παρόμοιες περιπτώσεις. Οι άντρες που έφερε μαζί του ο Αρχιεπίσκοπος Δαμιανός για να εκτελέσουν χρέη φύλαξης, διαπίστωσαν ότι το λιτό φαγητό του μοναστηριού δεν έκανε για αυτούς. Κατά την επικοινωνία των «εντός» με την Ελληνική Πρεσβεία, εν όψει της επίσκεψης του πρέσβη στη Μονή για τον απεγκλωβισμό άσχετου προσώπου, του ζητήθηκε να φέρει και τρόφιμα για αυτούς. Οταν ο πρέσβης αποχώρησε έχοντας αφήσει τα τρόφιμα (ψητά κοτόπουλα) μπροστά στην πύλη της Μονής, διαπιστώθηκε ότι αυτά τα έτρωγαν οι γάτες και του ζητήθηκε να επιστρέψει και να ξαναφέρει τρόφιμα, τα οποία αυτή τη φορά ανέβηκαν με σχοινιά από το τείχος. Μάλιστα όταν οι μοναχοί που έδιωξαν βιαίως και βρίσκονταν εκτός διαμαρτυρήθηκαν σε πρόσωπο της πρεσβείας που συνόδευε τον πρέσβη λέγοντας του: «Μα καλά, είναι δική σας δουλειά να φέρνετε τρόφιμα;», η απάντηση του ήταν: «Δεν τα φέραμε, τα μεταφέραμε». Η μαρτυρία αυτή, υπάρχει αυτολεξεί σε βίντεο.
Οι κατηγορίες κατά Δαμιανού
Τις επόμενες μέρες οι εκδιωχθέντες μοναχοί δημοσιοποίησαν το υπόμνημα, με το οποίο αιτιολογούσαν την απόφαση παύσης του Αρχιεπισκόπου Δαμιανού, στο οποίο περιλαμβάνονται σοβαρές κατηγορίες. Στο έγγραφο αυτό αναφέρεται ότι εδώ και χρόνια ο Δαμιανός δεν ζούσε ως μοναχός στο Σινά, καθώς τα τελευταία 7 χρόνια έμεινε εκεί συνολικά μόλις 2-3 μήνες. Δεν συγκαλούσε τις συνελεύσεις της Αδελφότητας και δεν τηρούσε τον κανονισμό, αλλά διοικούσε με αυταρχισμό. Αναφέρεται πως εδώ και χρόνια ζει με μαζί με μία κυρία, της οποίας το όνομα αναφέρουν, «εἰς τὸ ἰδιαίτερον διαμέρισμα αὐτοῦ ἐν Ἀθήναις», «παραβιάζοντας κατάφορα κανόνα οἰκουμενικῆς συνόδου ὁ ὁποῖος ἐπισύρει σαφέστατα εἰς περίπτωσιν παραβιάσεως αὐτοῦ τὴν καθαίρεσιν». Στο υπόμνημα υπάρχουν και σοβαρές κατηγορίες για οικονομική κακοδιαχείριση. «Ἐνδεικτικῶς, κατὰ τὸ ἔτος 2024, ἐκ τῶν ἐπισήμων ἐσόδων μόνον τοῦ ἐν Ἀθήναις κεντρικοῦ Μετοχίου, ὑψους €538.638 (€490.741 ἐξ ἐνοικίων καὶ €47.897 ἐξ ἐπιβεβαιωμένων δωρεῶν), ἡ κεντρικὴ Μονὴ ἀπέλαβε μόλις καὶ μετὰ βίας ὡς ἐπαίτης €60.558» αναφέρουν, «σημειωτέον ὅτι τὰ ἐπισήμως καταχωρηθέντα ὡς δαπανηθέντα ποσὰ τοῦ παυθέντος Ἀρχιεπισκόπου ἀνῆλθον εἰς €62.893». Τον κατηγορούν επίσης ότι αντικαταστατικά και χωρίς την έγκριση της Γενικής Συνέλευσης της Μονής, πούλησε ακίνητα του Μετοχίου, όπως το ἐπὶ τῆς Λεωφόρου Κηφισίας ἀρ. 108, ἐπιφανείας 63 τ.μ., ἀντὶ ποσoῦ €75.000 και υπόγειας ἀποθήκης στη Θεσσαλονίκη, ἐπιφανείας 245 τ.μ., ἀντὶ ποσoῦ €41.000.
Αλλη μομφή αφορά στη συμφωνία ψηφιοποίησης παλίμψηστων χειρογράφων καὶ ἐκχώρηση πνευματικῶν δικαιωμάτων σε πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, «ὅπου βασικὸν στέλεχος τῆς ἐργολάβου ἐταιρείας τοῦ ἔργου ἐτύγχανεν ὁ υἱὸς τῆς Αἰκατερίνης Σπ., Δαμιανὸς Κ… «Καὶ ὅταν ἡ Ἱερὰ τῶν πατέρων Σύναξις ἐτόλμησε νὰ προβάλῃ τὶς ἀντιρρήσεις της ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Σινᾶ, αὐταρχικῶς καὶ αὐθαιρέτως ἔπαυσε τὸν Οἰκονόμον καὶ μέλος τῆς Συνάξεως π. Συμεὼν χωρὶς δικαιολογίαν, μὲ τὸν λόγον: «διότι εἶσαι ἀνεπαρκέστατος». Αλλά και ο άλλος γιος της συνταξιούχου φιλολόγου που ζουν μαζί, ο Βασίλειος Κ.,«ἐργαζόμενος σὲ ἕτερον παρεμφερὲς ἔργον, συνελήφθη εἰς τὸ ἀεροδρόμιον τοῦ Καΐρου ὡς ὑπόδικος ὑπεξαιρέσεως ψηφιακοῦ ὑλικοῦ, ἀνήκοντος εἰς τὴν πνευματικὴν ἰδιοκτησίαν τῆς Μονῆς».
Η ανατροπή: Πώς οι «στασιαστές» έγιναν συνομιλητές της κυβέρνησης
Μετά από αυτές τις δυσάρεστες εξελίξεις, ο γ.γ Θρησκευμάτων, Γιώργος Καλαντζής και η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου ανέλαβαν διαμεσολαβητικές πρωτοβουλίες, προσεγγίζοντας και τις δύο πλευρές, για να εκτονωθεί η κρίση που εξέθετε τη Σιναϊτική Αδελφότητα τόσο στις Αιγυπτιακές αρχές, όσο και διεθνώς, καθώς η Μονή παρέμενε κλειστή από το γεροντικό πείσμα του 90χρονου ηγούμενου της. Ο αρχιεπίσκοπος Δαμιανός δήλωνε πως δεν σκόπευε να υποχωρήσει, απαιτώντας να συνταχθούν όλοι οι άλλοι μαζί του. Οι «στασιαστές» φάνηκαν πιο διαλλακτικοί και έτσι η κυβέρνηση άρχισε να συνομιλεί τις τελευταίες μέρες μαζί τους και να συνεννοείται καλύτερα, γεγονός που συνέβαλε στην ανατροπή του σκηνικού, καθώς ο Δαμιανός έμεινε χωρίς στηρίγματα.
Την προηγούμενη εβδομάδα στην υπόθεση παρενέβη και το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, διατάσσοντας τον Δαμιανό να ανοίξει τις πύλες, να απομακρύνει «μὲ κόσμιον τρόπον ὅσα φυσικὰ πρόσωπα δεν ανήκουν στη Σιναϊτικὴ Ἀδελφότητα» και να πάει στα Ιεροσόλυμα να δώσει εξηγήσεις. Στους υπόλοιπους μοναχούς ζήτησε να διατηρήσουν τη ψυχραιμία τους, να επιστρέψουν στη Μονή και να μεριμνήσουν για την ομαλή λειτουργία της εν όψει των προσεχών εξελίξεων.
Η γυναίκα δίπλα στον Δαμιανό
Πριν από λίγες μέρες, καθώς το ονομά της είχε γίνει γνωστό σε όσους διάβασαν το υπόμνημα των «στασιαστών» μοναχών, η 70χρονη συνταξιούχος φιλόλογος που ζει με τον 90χρονο ηγούμενο της Μονής Σινά, θέλησε να μιλήσει δημόσια, στέλνοντας μία επιστολή μαζί με φωτογραφία της στο εκκλησιαστικό σάιτ orthodoxia.info για να εξηγήσει πως βρέθηκε δίπλα στον Αρχιεπίσκοπο Σινά Δαμιανό. «Τελευταία τα πυρά των «πραξικοπηματιών» μοναχών του Σινά έχουν συγκεντρωθεί στο πρόσωπό μου με απώτερο στόχο να πλήξουν το σεπτό πρόσωπο του Αρχιεπισκόπου Σινά κ.κ. Δαμιανού. Είμαι υποχρεωμένη να μιλήσω για τον εαυτό μου, γιατί με πρόσχημα το πρόσωπό μου, βάλλεται ο Αρχιεπίσκοπος Σινά κ. Δαμιανός» ανέφερε. «Είμαι λοιπόν η Κατερίνα Σπυροπούλου που τις τελευταίες μέρες έχω γίνει αντικείμενο συκοφαντιών και λοιδοριών χωρίς τη θέληση μου. Μέχρι τώρα υπέμεινα με πολύ ταπείνωση για να μην ανακατεύεται ο κουτσομπολίστικος βούρκος που έστησαν οι φερόμενοι ως ορθόδοξοι μοναχοί. Αλλά μετά από όλη αυτή την ανθρωποφαγία και τον κανιβαλισμό, οφείλω στα παιδιά μου που επίσης ψευδώς έχουν λοιδορηθεί, να μιλήσω, να καταθέσω την αλήθεια μου».
Η κ. Σπυροπούλου, αφού αναφέρει ότι έχει 4 παιδιά, δύο αγόρια και 2 κορίτσια τα οποία μεγάλωσε με πολλή αγάπη και αφοσίωση παρέχοντάς τους με τον πρώην σύζυγό της κάθε υλικό και πνευματικό εφόδιο και για τα οποία είναι περήφανη, μιλάει για την κόρη που έχασε από σπάνια ασθένεια σε ηλικία 42 χρονών. Από την φροντίδα της κόρης της λέει πως απέκτησε γνώσεις νοσηλευτικής, ενώ μετά την απώλεια της τη βοήθησε ο παρηγορητικός λόγος του πνευματικού της πατέρα, κ. Δαμιανού.
«Γνωρίζω το Σινά από τον Ιανουάριο του 1978 όταν ευρισκόταν κάτω από την Ισραηλινή κατοχή και οι Βεδουίνοι έμεναν σε σκηνές και ουσιαστικά ασφαλτόδρομοι δεν υπήρχαν. Γοητεύτηκα από την ομορφιά του γρανιτένιου τοπίου, αλλά και από την πνευματικότητα του τόπου» λέει και στη συνέχεια εξηγεί πως μετά το σοβαρό ατύχημα που είχε το 2018 ο πνευματικός της πατέρας, ένιωσε ότι ήρθε η στιγμή να του ανταποδώσει την ευεργεσία του «όπως το ευεργετημένο παιδί στον πατέρα του», μένοντας δίπλα του κατά τη διάρκεια των δύσκολων θεραπειών του. «Το αποτέλεσμα ήταν να εξέλθει από αυτή την περιπέτεια και να είναι σε καλύτερη κατάσταση στην υγεία του από ότι πριν κατά την ομολογία όσων τον έβλεπαν» γράφει στην επιστολή.
Αναφερόμενη εμμέσως στις κατηγορίες εναντίον του κ. Δαμιανού, πως αν και μοναχός ζει με μια γυναίκα, απαντά ότι «ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός προστάτευσε και έστερξε τις γυναίκες. Δεν ξεχώρισε άνδρα από γυναίκα». Η ίδια υποστηρίζει ότι την πολεμάνε επειδή είναι γυναίκα, μητέρα και πολύτεκνη με ιδανικά. «Πολεμούμαι σαν μάνα, σαν πολύτεκνη, σαν γυναίκα, σαν αγωνίστρια, σαν προσηλωμένη σε υψηλά ιδανικά γιατί αφιέρωσα τα τελευταία χρόνια μου στο να συντρέξω τον πνευματικό μου πατέρα» λέει και ζητά να την συγχωρέσουν που χρησιμοποιήθηκε στον σκανδαλισμό τους.
Ειδικές αποστολές του ΥΠΕΞ για τη μεταφορά του 90χρονου ηγούμενου που αρνούνταν να παραιτηθεί
Μετά την επιστολή της κ. Σπυροπούλου, η οποία απέφυγε να απαντήσει στην ουσία των κατηγοριών που την εμπλέκουν προσωπικά, ο ηγούμενος Δαμιανός εξεδωσε κι εκείνος μία σχετικά απολογητική ανακοίνωση, με την οποία αναγνώρισε για πρώτη φορά ότι πρέπει να ξεκινήσει η διαδικασία της διαδοχής του. Αυτό συνέβη όταν διαπίστωσε πως η ελληνική παρότι τον είχε στηρίξει πριν λίγες μέρες στην επιχείρηση κατάληψης της Μονής, αναγκάστηκε να τον αδειάσει, όταν διαπίστωσε ότι πόνταρε στη λάθος πλευρά, δηλαδή σε αυτή που κάνει τη μεγαλύτερη φασαρία.
Έτσι, την περασμένη Πέμπτη, αφού ο Δαμιανός δεν κατάφερε τίποτα με την επεισοδιακή εμφάνιση του στη Μονή με τους μπράβους, πέρα από την αναστάτωση που προκάλεσε, οργανώθηκε ξανά, άλλη μία επιχείρηση μεταφοράς του, από τα υπουργεία Εξωτερικών και Παιδείας, αυτή τη φορά για να επιστρέψει πίσω στην Αθήνα. Στις 5 Σεπτεμβρίου αναχώρησε αποστολή από την Αθηνα στο Σάμερ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου με ειδικό αεροπλάνο για να παραλάβει τον ίδιο και τους συνεργάτες του που επέστρεψαν μετά από αυτό το άδοξο τέλος. Επικεφαλής της αποστολής ήταν η υφυπουργός Εξωτερικών κ. Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, την οποία συνόδευαν στελέχη του ΥΠΕΞ, καθώς και ο γενικός γραμματέας Θρησκευμάτων Γιώργος Καλατζής, ο οποίος έχει αναλάβει τώρα να εξευμενίσει τους αναστατωμένους μοναχούς.
Επιχείρηση «ήρεμα νερά» και στο Σινά
Η γραμμή του Μαξίμου είναι σαφής και απόλυτη και λέει πως ο πρωθυπουργός δεν θέλει να διαταραχθούν οι σχέσεις της Ελλάδας με την Αίγυπτο. Για τον λόγο αυτό, αναφέρει διπλωματική πηγή, ο κ. Καλαντζής προσπαθεί με όλους τους τρόπους να πείσει τους Σιναιτες να χαμηλώσουν κι εκείνοι τους τόνους της κριτικής τους προς την Αιγυπτιακή κυβέρνηση. Στην ανακοίνωση που εξέδωσε πρόσφατα ο γ.γ Θρησκευμάτων παρουσιάζει τις τυπικές ευχαριστίες των Σιναϊτών μοναχών ως συναίνεση, γεγονός όμως που δεν ανταποκρίνεται με απόλυτη ακρίβεια στην πραγματικότητα. σύμφωνα με όσους γνωρίζουν τι συμβαίνει.
Πρόσφατα, σε ερώτηση που του έγινε στη συνέντευξη που έδωσε μετά την ομιλία του στη ΔΕΘ για τη Μονή Σινά, ο πρωθυπουργός εκτίμησε ότι η κατάσταση θα εκτονωθεί σύντομα και ανακοίνωσε πως δεν απέχει πολύ «να υπογράψουμε συμφωνία που θα υπογραφεί και από τον καινούργιο Αρχιεπίσκοπο», χωρίς να αναφέρει τίποτα πιο συγκεκριμένο σχετικά με το τι θα αφορά αυτή.
Η αιγυπτιακή κυβέρνηση έχει ενοχληθεί από τις αντιδράσεις των μοναχών, αλλά αναγνωρίζει την ήπια και μετριοπαθή στάση της ελληνικής κυβέρνησης. Οταν μετά τη δημοσιοποίηση της απόφασης του Αιγυπτιακού δικαστηρίου, βρέθηκαν ευρωβουλευτές, όπως ο Νικόλας Φαραντούρης, που ζήτησαν την αναστολή της έγκρισης του χρηματοδοτικού πακέτου των 4 δισ.προς την Αίγυπτο, ως μέτρο πίεσης, αν δεν σεβαστεί τα δικαιώματα της περιουσίας της Μονής, η γραμμή της ΝΔ ήταν να μη γίνει η σύνδεση αυτή, γεγονός που ανακουφίζει την Αιγυπτιακή προεδρία.
Ο Ν.Φαραντούρης έστειλε πρόσφατα επιστολή και προς το Εκτελεστικό Συμβούλιο της UNESCO, εκφράζοντας την ανησυχία του για την υποψηφιότητα του Αιγύπτιου Καλέντ Αχμέντ Ελ-Ενανί Αλί για τη θέση του Γενικού Διευθυντή, εξαιτίας της αμφισβήτησης της ιδιοκτησίας της Μονής Σινά από τις Αιγυπτιακές Αρχές. «Η Αίγυπτος θα μπορούσε να διεκδικήσει αξιόπιστα την ηγεσία της UNESCΟ, μόνο εάν διασφαλίζει την προστασία του ιδιοκτησιακού καθεστώτος και των ανά τους αιώνες κεκτημένων της Ι.Μονής.» αναφέρει. Ο ευρωβουλευτής εξέφρασε επίσης την ανησυχία του για σχέδια τουριστικής ανάπτυξης στο Σινά, τα οποία παρουσιάστηκαν στα διεθνή ΜΜΕ ως ένα «Las Vegas» στην αιγυπτιακή έρημο, μιλώντας για οικονομικά συμφέροντα που υπερισχύουν της προστασίας ενός μνημείου μιάμισης χιλιετίας.
Η ελληνική κυβέρνηση ωστόσο, δεν θέλει να χρησιμοποιήσει σκληρά μέτρα πίεσης προς την Αίγυπτο, με την οποία «έχουμε μια στρατηγική σχέση» όπως είπε στη Θεσσαλονίκη πρόσφατα ο πρωθυπουργός, υποστηρίζοντας πως ήταν η αιγυπτιακή δικαιοσύνη και όχι η κυβέρνηση που δημιούργησε το πρόβλημα, υποβαθμίζοντας την συμφωνία για για την εξωδικαστική συμφωνία που δεν τηρήθηκε. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε επίσης, ότι βασικό μέλημα του είναι να διασφαλίζεται ο ελληνορθόδοξος χαρακτήρας ενός μοναστηριού το οποίο υπάρχει εδώ και 1.500 χρόνια και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αλλάξει ο χαρακτήρας του, κάτι το οποίο είπε στην επίσκεψή του και ο πρόεδρος Σίσι.
Τα σχέδια για τουριστική ανάπτυξη
Πρόσφατο ρεπορτάζ του BBC με τίτλο «Ένα από τα πιο ιερά μέρη του κόσμου μετατρέπεται σε πολυτελές θέρετρο» έδωσε τις απαντήσεις για ποιον λόγο η κυβέρνηση της Αιγύπτου θέλει να βάλει στο χέρι τις ιδιοκτησίες της Μονής Σινά. Το ρεπορτάζ σημειώνει την ανησυχία για το πώς μεταμορφώνεται ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, και αναφέρει το άνοιγμα ξενοδοχείων, την επέκταση του μικρού κοντινού αεροδρομίου και το τελεφερίκ προς το Όρος Μωυσής, την ώρα που το World Heritage Watch έχει ζητήσει από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco να συμπεριλάβει την περιοχή της Αγίας Αικατερίνης στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς που βρίσκονται σε κίνδυνο.
«Φτιάχνουν στην έρημο έναν μεγάλο αυτοκινητόδρομο, γίνεται μια φοβερή ανάπτυξη με πρότζεκτ ξενοδοχείων και προσπάθεια να φέρουν τουρισμό» λέει στην Lifo ο βυζαντινολόγος και συνεργάτης του Ιδρύματος της Μονής Σινά, Νικόλαος Φύσσας.«Αυτό θα αλλάξει τελείως την εικόνα της ερήμου και τον χαρακτήρα της περιοχής. Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει κακή πρόθεση. Αλλά εάν ένα μοναστήρι που έχει τις δικές του δυναμικές, χρειαστεί ξαφνικά να δεχθεί κάποιες δεκάδες χιλιάδες τουρίστες την ημέρα, σημαίνει ότι αυτό θα το αποδυναμώσει και θα πάψει να είναι μοναστήρι. Δηλαδή ο άλλος που θέλει να καλογερέψει και πάει στην έρημο, δεν θέλει να κάνει τον ξεναγό. Αυτό θα αναστατώσει την μοναστική ζωή». Παρά τις διαβεβαιώσεις που δίνονται, ο ίδιος πιστεύει ότι υπάρχει κίνδυνος ακόμα και για το αν θα διατηρήσει τον αρχικό του χαρακτήρα και αν θα συνεχίσει να λειτουργεί σαν μοναστήρι.
