Η λογοτεχνία ως πρόφαση

Η λογοτεχνία ως πρόφαση Facebook Twitter
Πιστεύω πως δεν υπάρχουν τοτέμ στη λογοτεχνία. Εικονογράφηση: bianka/LIFO
0


ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΜΟΥ ΕΚΑΝΕ περισσότερη εντύπωση την προηγούμενη εβδομάδα δεν ήταν το κείμενο της Ρένας Λούνα που δημοσιεύτηκε στη LiFO με τίτλο «Η πατριαρχία δεν φύτρωσε μόνη της: Η Μεγάλη Χίμαιρα και οι έμφυλες ταυτότητες» αλλά οι αντιδράσεις που προκάλεσε. Ένας συγγραφέας πόσταρε το κείμενό της και το αποκάλεσε «χυδαίο». Στα σχόλια από κάτω αποκαλούσαν την συντάκτρια ναζί και αμόρφωτο σκουπίδι. (Φαντάζομαι πως αυτά δεν τα βρήκε χυδαία). 

Aκολούθησαν εκατοντάδες πολεμικές αναρτήσεις και κείμενα προς υπεράσπιση του Καραγάτση (χρειάζεται υπεράσπιση ο Καραγάτσης;). Η απορία μου, διαβάζοντας κάποιους από αυτούς τους οργισμένους αφορισμούς, κατάρες και βρισιές για μια άγνωστη γυναίκα αλλά και μπόλικη ειρωνεία με πολύ από το γνωστό «έλα, τώρα, ποιο είναι αυτό το κοριτσάκι που έχει και άποψη;», είναι εάν όλοι αυτοί αγαπούν πραγματικά τα βιβλία. Δεν είχα σκεφτεί ποτέ, είναι η αλήθεια, ότι το άσβεστο λογοτεχνικό πάθος κάποιων θα τους ωθούσε στο να στέλνουν κατάρες. Ούτε κι έχω ξαναδεί τη λογοτεχνική ανάλυση να χρησιμοποιείται ως πρόφαση για να μπει μια γυναίκα «στη θέση της» και να αφήσει τους «ειδικούς» να μιλήσουν.

Υπάρχει κάποιο αξίωμα που μας εμποδίζει να κρίνουμε παλαιότερους λογοτέχνες; Η θεωρούμε ότι όλοι οι λογοτέχνες που ήταν δημοφιλείς ή θεωρούνταν αξιόλογοι το ’50 και το ’60 διαβάζονται ακόμα με ενδιαφέρον; 

Πιστεύω πως δεν υπάρχουν τοτέμ στη λογοτεχνία. Τα βιβλία που διδάχτηκα ως πρωτοετής φοιτήτρια Αγγλικής Λογοτεχνίας, ανάμεσά τους και κλασικοί του Μεσαίωνα, ο Χαμένος Παράδεισος του Τζον Μίλτον, ο Σερ Γκαουέιν και ο Πράσινος Ιππότης, διδάσκονται ακόμα. Έχουν περάσει 20 χρόνια, προφανώς και διδάσκονται με άλλο τρόπο. Η λογοτεχνική ανάλυση ή μελέτη των αρχών του ’00 δεν έχει σχέση με τη λογοτεχνική ανάλυση του 2025. Τα ίδια κείμενα τα διδάχτηκαν φοιτητές στην αρχή του προηγούμενου αιώνα, αλλά και το 1950 και το 1970.

Έχει κανείς την ψευδαίσθηση ότι αντιλαμβανόμαστε τα κλασικά κείμενα με τον ίδιο τρόπο που το κάναμε πριν από πενήντα και εκατό χρόνια; Ότι δεν αναλύεται το γενικότερο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της εποχής; Πως η εποχή μας δεν επηρεάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα κείμενα ή τη γραφή; Πώς ακριβώς φαντάζονται όλοι αυτοί τη λογοτεχνική ανάλυση και την κατανόηση κειμένου;

Επίσης, ας μιλήσουμε λίγο γι’ αυτό που ονομάζουμε «κλασικό». Υπάρχει κάποιο αξίωμα που μας εμποδίζει να κρίνουμε παλαιότερους λογοτέχνες; Η θεωρούμε ότι όλοι οι λογοτέχνες που ήταν δημοφιλείς ή θεωρούνταν αξιόλογοι το ’50 και το ’60 διαβάζονται ακόμα με ενδιαφέρον; Πώς θεωρούνται όλοι τους κλασικοί; Και, εν πάση περιπτώσει, οι Άγγλοι ανέχονται να αλλάζει τα φώτα ο οποιοσδήποτε στον Σαίξπηρ και στον Τσόσερ, και οι Έλληνες δεν μπορούν να δεχτούν τη φεμινιστική κριτική στον Καραγάτση; 

Η λογοτεχνία και η λογοτεχνική ανάλυση δεν είναι κάτι εδραιωμένο και σταθερό, ούτε διαβάζουμε κείμενα μέσα σε κάποια τέλεια φούσκα που περνάει αναλλοίωτη, σαν με σκυτάλη, από γενιά σε γενιά. Τα αναλύουμε με τα εργαλεία της εποχής μας, γνωρίζοντας φυσικά πότε έζησε και δημιούργησε κάθε συγγραφέας. Αλίμονο αν «σεβόμαστε» με τυπολατρία τα παλιά κείμενα ή τους συγγραφείς του παρελθόντος κι αν δεν κρίνουμε δημιουργικά αυτό που διαβάζουμε.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πεθαίνοντας ως δημοσιογράφος στη Γάζα

Ακροβατώντας / Πόσο αξίζει η ζωή ενός Παλαιστίνιου δημοσιογράφου στη Γάζα;

Σίγουρα όχι όσο ενός που προέρχεται από τη Δύση, τουλάχιστον για τον ισραηλινό στρατό. Γιατί ο δυτικός κόσμος σίγουρα θα αντιδρούσε με μεγαλύτερη ένταση αν οι δημοσιογράφοι που έχασαν τη ζωή τους είχαν άλλες εθνικότητες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Ρεπορτάζ / Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Διακίνηση ναρκωτικών και όπλων, εκβιασμοί και αμφιλεγόμενες συναλλαγές ακινήτων/φιλέτων της μοναστηριακής περιουσίας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, η δικογραφία που έφερε στη Δικαιοσύνη το κύκλωμα το οποίο δρούσε με επίκεντρο τα Χανιά.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η Ευρώπη από μια νέα οικονομική κρίση;

Οπτική Γωνία / Θ' αντέξει η Ευρώπη την επερχόμενη κρίση στη Γαλλία;

Η Γαλλία, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε., αντιμετωπίζει πολιτική αστάθεια και το ενδεχόμενο οικονομικού εκτροχιασμού. Γιατί υπάρχει φόβος για ντόμινο στις αγορές; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool Κώστας Μήλας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Κι ύστερα γίναμε ωραία φωτογραφία…» που τη ζωντάνεψε το AI / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»; / AI, η αθανασία σού πάει πολύ / Ο θάνατος στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης 

Οπτική Γωνία / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»;

Οι φωτογραφίες νεκρών αγαπημένων μας αποκτούν «ζωή» μέσω εφαρμογών AI. Πώς αλλάζει η Τεχνητή Νοημοσύνη τον τρόπο που βλέπουμε τον θάνατο σήμερα και ποια διλήμματα και φιλοσοφικά ερωτήματα θέτει;
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Ρεπορτάζ / Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Με τους μισθούς καθηλωμένους και τα κόστη των διακοπών να έχουν ξεφύγει, οι μεγάλες καλοκαιρινές εξορμήσεις που συνηθίζαμε μέχρι πρόσφατα, κατέληξαν σε «long weekends» για πολλούς, ενώ για άλλους ούτε καν αυτό δεν είναι πια επιλογή.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Αθήνα / Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης μεταξύ κεντρικής διοίκησης και Δήμου Αθηναίων βρίσκεται πλέον το θέμα της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας, μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να προχωρήσει, κατά πλειοψηφία, στην επαναφορά της κυκλοφορίας οχημάτων και στη μετατροπή της σε δρόμο ήπιας κυκλοφορίας.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Ρεπορτάζ / Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Κάποιοι ελπίζουν στην επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και άλλοι ζητάνε την επιστροφή του Γρηγόρη Δημητριάδη. Οι πληροφορίες της LiFO επιβεβαιώνουν τις συζητήσεις για την επιστροφή του Δημητριάδη, αλλά στο κόμμα και όχι στο Μαξίμου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Οπτική Γωνία / Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Η κυβέρνηση σκληραίνει ακόμα περισσότερο την αντιμεταναστευτική της πολιτική, στοχοποιώντας επιπλέον ξανά τις ΜΚΟ, ευτυχώς όμως όχι χωρίς «αντίλογο», παρά την απουσία ικανής αντιπολίτευσης και σε αυτό το πεδίο. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Με απειλούν από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Οπτική Γωνία / «Δέχομαι απειλές από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Η Ιωάννα Αλυγιζάκη μιλά για το γράμμα που έλαβε στο μαγαζί της στα Χανιά ενώ ο πρώην πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών Μίνος Μωυσής σχολιάζει τις συνέπειες του περιστατικού και περιγράφει την ανησυχία του για τη μισαλλοδοξία στην Ελλάδα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο καράβια των παιδικών χρόνων

Οπτική Γωνία / Η αριστοκρατική Μαριλένα και η τραχιά Μυρτιδιώτισσα όργωσαν τις ελληνικές θάλασσες, αφήνοντας το στίγμα τους

Βίος και πολιτεία δυο καραβιών που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στα όχι άγνωστα αλλά και όχι πάντοτε ήρεμα νερά της Ελλάδας.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
«Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ρεπορτάζ / «Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις φωτιές, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ