Η λογοτεχνία ως πρόφαση

Η λογοτεχνία ως πρόφαση Facebook Twitter
Πιστεύω πως δεν υπάρχουν τοτέμ στη λογοτεχνία. Εικονογράφηση: bianka/LIFO
0


ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΜΟΥ ΕΚΑΝΕ περισσότερη εντύπωση την προηγούμενη εβδομάδα δεν ήταν το κείμενο της Ρένας Λούνα που δημοσιεύτηκε στη LiFO με τίτλο «Η πατριαρχία δεν φύτρωσε μόνη της: Η Μεγάλη Χίμαιρα και οι έμφυλες ταυτότητες» αλλά οι αντιδράσεις που προκάλεσε. Ένας συγγραφέας πόσταρε το κείμενό της και το αποκάλεσε «χυδαίο». Στα σχόλια από κάτω αποκαλούσαν την συντάκτρια ναζί και αμόρφωτο σκουπίδι. (Φαντάζομαι πως αυτά δεν τα βρήκε χυδαία). 

Aκολούθησαν εκατοντάδες πολεμικές αναρτήσεις και κείμενα προς υπεράσπιση του Καραγάτση (χρειάζεται υπεράσπιση ο Καραγάτσης;). Η απορία μου, διαβάζοντας κάποιους από αυτούς τους οργισμένους αφορισμούς, κατάρες και βρισιές για μια άγνωστη γυναίκα αλλά και μπόλικη ειρωνεία με πολύ από το γνωστό «έλα, τώρα, ποιο είναι αυτό το κοριτσάκι που έχει και άποψη;», είναι εάν όλοι αυτοί αγαπούν πραγματικά τα βιβλία. Δεν είχα σκεφτεί ποτέ, είναι η αλήθεια, ότι το άσβεστο λογοτεχνικό πάθος κάποιων θα τους ωθούσε στο να στέλνουν κατάρες. Ούτε κι έχω ξαναδεί τη λογοτεχνική ανάλυση να χρησιμοποιείται ως πρόφαση για να μπει μια γυναίκα «στη θέση της» και να αφήσει τους «ειδικούς» να μιλήσουν.

Υπάρχει κάποιο αξίωμα που μας εμποδίζει να κρίνουμε παλαιότερους λογοτέχνες; Η θεωρούμε ότι όλοι οι λογοτέχνες που ήταν δημοφιλείς ή θεωρούνταν αξιόλογοι το ’50 και το ’60 διαβάζονται ακόμα με ενδιαφέρον; 

Πιστεύω πως δεν υπάρχουν τοτέμ στη λογοτεχνία. Τα βιβλία που διδάχτηκα ως πρωτοετής φοιτήτρια Αγγλικής Λογοτεχνίας, ανάμεσά τους και κλασικοί του Μεσαίωνα, ο Χαμένος Παράδεισος του Τζον Μίλτον, ο Σερ Γκαουέιν και ο Πράσινος Ιππότης, διδάσκονται ακόμα. Έχουν περάσει 20 χρόνια, προφανώς και διδάσκονται με άλλο τρόπο. Η λογοτεχνική ανάλυση ή μελέτη των αρχών του ’00 δεν έχει σχέση με τη λογοτεχνική ανάλυση του 2025. Τα ίδια κείμενα τα διδάχτηκαν φοιτητές στην αρχή του προηγούμενου αιώνα, αλλά και το 1950 και το 1970.

Έχει κανείς την ψευδαίσθηση ότι αντιλαμβανόμαστε τα κλασικά κείμενα με τον ίδιο τρόπο που το κάναμε πριν από πενήντα και εκατό χρόνια; Ότι δεν αναλύεται το γενικότερο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της εποχής; Πως η εποχή μας δεν επηρεάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα κείμενα ή τη γραφή; Πώς ακριβώς φαντάζονται όλοι αυτοί τη λογοτεχνική ανάλυση και την κατανόηση κειμένου;

Επίσης, ας μιλήσουμε λίγο γι’ αυτό που ονομάζουμε «κλασικό». Υπάρχει κάποιο αξίωμα που μας εμποδίζει να κρίνουμε παλαιότερους λογοτέχνες; Η θεωρούμε ότι όλοι οι λογοτέχνες που ήταν δημοφιλείς ή θεωρούνταν αξιόλογοι το ’50 και το ’60 διαβάζονται ακόμα με ενδιαφέρον; Πώς θεωρούνται όλοι τους κλασικοί; Και, εν πάση περιπτώσει, οι Άγγλοι ανέχονται να αλλάζει τα φώτα ο οποιοσδήποτε στον Σαίξπηρ και στον Τσόσερ, και οι Έλληνες δεν μπορούν να δεχτούν τη φεμινιστική κριτική στον Καραγάτση; 

Η λογοτεχνία και η λογοτεχνική ανάλυση δεν είναι κάτι εδραιωμένο και σταθερό, ούτε διαβάζουμε κείμενα μέσα σε κάποια τέλεια φούσκα που περνάει αναλλοίωτη, σαν με σκυτάλη, από γενιά σε γενιά. Τα αναλύουμε με τα εργαλεία της εποχής μας, γνωρίζοντας φυσικά πότε έζησε και δημιούργησε κάθε συγγραφέας. Αλίμονο αν «σεβόμαστε» με τυπολατρία τα παλιά κείμενα ή τους συγγραφείς του παρελθόντος κι αν δεν κρίνουμε δημιουργικά αυτό που διαβάζουμε.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ