Η λογοτεχνία ως πρόφαση

Η λογοτεχνία ως πρόφαση Facebook Twitter
Πιστεύω πως δεν υπάρχουν τοτέμ στη λογοτεχνία. Εικονογράφηση: bianka/LIFO
0


ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΜΟΥ ΕΚΑΝΕ περισσότερη εντύπωση την προηγούμενη εβδομάδα δεν ήταν το κείμενο της Ρένας Λούνα που δημοσιεύτηκε στη LiFO με τίτλο «Η πατριαρχία δεν φύτρωσε μόνη της: Η Μεγάλη Χίμαιρα και οι έμφυλες ταυτότητες» αλλά οι αντιδράσεις που προκάλεσε. Ένας συγγραφέας πόσταρε το κείμενό της και το αποκάλεσε «χυδαίο». Στα σχόλια από κάτω αποκαλούσαν την συντάκτρια ναζί και αμόρφωτο σκουπίδι. (Φαντάζομαι πως αυτά δεν τα βρήκε χυδαία). 

Aκολούθησαν εκατοντάδες πολεμικές αναρτήσεις και κείμενα προς υπεράσπιση του Καραγάτση (χρειάζεται υπεράσπιση ο Καραγάτσης;). Η απορία μου, διαβάζοντας κάποιους από αυτούς τους οργισμένους αφορισμούς, κατάρες και βρισιές για μια άγνωστη γυναίκα αλλά και μπόλικη ειρωνεία με πολύ από το γνωστό «έλα, τώρα, ποιο είναι αυτό το κοριτσάκι που έχει και άποψη;», είναι εάν όλοι αυτοί αγαπούν πραγματικά τα βιβλία. Δεν είχα σκεφτεί ποτέ, είναι η αλήθεια, ότι το άσβεστο λογοτεχνικό πάθος κάποιων θα τους ωθούσε στο να στέλνουν κατάρες. Ούτε κι έχω ξαναδεί τη λογοτεχνική ανάλυση να χρησιμοποιείται ως πρόφαση για να μπει μια γυναίκα «στη θέση της» και να αφήσει τους «ειδικούς» να μιλήσουν.

Υπάρχει κάποιο αξίωμα που μας εμποδίζει να κρίνουμε παλαιότερους λογοτέχνες; Η θεωρούμε ότι όλοι οι λογοτέχνες που ήταν δημοφιλείς ή θεωρούνταν αξιόλογοι το ’50 και το ’60 διαβάζονται ακόμα με ενδιαφέρον; 

Πιστεύω πως δεν υπάρχουν τοτέμ στη λογοτεχνία. Τα βιβλία που διδάχτηκα ως πρωτοετής φοιτήτρια Αγγλικής Λογοτεχνίας, ανάμεσά τους και κλασικοί του Μεσαίωνα, ο Χαμένος Παράδεισος του Τζον Μίλτον, ο Σερ Γκαουέιν και ο Πράσινος Ιππότης, διδάσκονται ακόμα. Έχουν περάσει 20 χρόνια, προφανώς και διδάσκονται με άλλο τρόπο. Η λογοτεχνική ανάλυση ή μελέτη των αρχών του ’00 δεν έχει σχέση με τη λογοτεχνική ανάλυση του 2025. Τα ίδια κείμενα τα διδάχτηκαν φοιτητές στην αρχή του προηγούμενου αιώνα, αλλά και το 1950 και το 1970.

Έχει κανείς την ψευδαίσθηση ότι αντιλαμβανόμαστε τα κλασικά κείμενα με τον ίδιο τρόπο που το κάναμε πριν από πενήντα και εκατό χρόνια; Ότι δεν αναλύεται το γενικότερο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της εποχής; Πως η εποχή μας δεν επηρεάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα κείμενα ή τη γραφή; Πώς ακριβώς φαντάζονται όλοι αυτοί τη λογοτεχνική ανάλυση και την κατανόηση κειμένου;

Επίσης, ας μιλήσουμε λίγο γι’ αυτό που ονομάζουμε «κλασικό». Υπάρχει κάποιο αξίωμα που μας εμποδίζει να κρίνουμε παλαιότερους λογοτέχνες; Η θεωρούμε ότι όλοι οι λογοτέχνες που ήταν δημοφιλείς ή θεωρούνταν αξιόλογοι το ’50 και το ’60 διαβάζονται ακόμα με ενδιαφέρον; Πώς θεωρούνται όλοι τους κλασικοί; Και, εν πάση περιπτώσει, οι Άγγλοι ανέχονται να αλλάζει τα φώτα ο οποιοσδήποτε στον Σαίξπηρ και στον Τσόσερ, και οι Έλληνες δεν μπορούν να δεχτούν τη φεμινιστική κριτική στον Καραγάτση; 

Η λογοτεχνία και η λογοτεχνική ανάλυση δεν είναι κάτι εδραιωμένο και σταθερό, ούτε διαβάζουμε κείμενα μέσα σε κάποια τέλεια φούσκα που περνάει αναλλοίωτη, σαν με σκυτάλη, από γενιά σε γενιά. Τα αναλύουμε με τα εργαλεία της εποχής μας, γνωρίζοντας φυσικά πότε έζησε και δημιούργησε κάθε συγγραφέας. Αλίμονο αν «σεβόμαστε» με τυπολατρία τα παλιά κείμενα ή τους συγγραφείς του παρελθόντος κι αν δεν κρίνουμε δημιουργικά αυτό που διαβάζουμε.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ