Αυτή που φεύγει και τα μηνύματα που ήρθαν

Αυτή που φεύγει και τα μηνύματα που ήρθαν Facebook Twitter
Για τους Γερμανούς η Άνγκελα Μέρκελ ήταν μια εξαιρετική καγκελάριος. Φωτ.: AP Photo
0



Η ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΗΤΕΙΑΣ της μακροβιότερης καγκελάριου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας δεν είναι εύκολη. Λόγω του ειδικού διεθνούς βάρους της αξιολογείται με κριτήρια που υπερβαίνουν τις στενές εθνοκεντρικές αναφορές.

Για τους Γερμανούς η Άνγκελα Μέρκελ ήταν μια εξαιρετική καγκελάριος. Όχι μόνο επειδή κέρδισε τέσσερις εκλογές και διατήρησε υψηλή δημοτικότητα σε όλη τη θητεία της. Αλλά κυρίως επειδή επί των ημερών της, όπως ειπώθηκε, η Γερμανία έγινε «μια καλύτερη χώρα για να μεγαλώνει κάποιος σήμερα». Μια χώρα με ισχυρή οικονομία, στέρεες κοινωνικές δομές, υψηλή ποιότητα ζωής. Και επειδή, πάνω απ’ όλα, η Άνγκελα Μέρκελ την πρόοδο της Γερμανίας εκλήθη να διασφαλίσει, η θητεία της είναι σίγουρα αξιομνημόνευτη.

Ως πολιτικό πρότυπο επίσης πρέπει να της πιστωθεί ότι ήταν διαχρονικά πολιτικός του μέτρου. Κράτησε αποστάσεις από ακραίες φωνές και δημαγωγούς, κυρίως της ακροδεξιάς. Σε αρκετές περιπτώσεις έδειξε μεγάλη διορατικότητα. Η «πράσινη ατζέντα» της για την προστασία του περιβάλλοντος και την ενεργειακή μετάβαση, η οποία εν πολλοίς έγινε πολιτική και της Ε.Ε. συνολικά, καταγράφεται και αυτή στα θετικά της. Οι μεταρρυθμίσεις της στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης νέων, μεταναστών κ.λπ. (η Γερμανία είναι χώρα-πρότυπο ως προς αυτό) έδειξαν επίσης υψηλή πολιτική προνοητικότητα.

Η ηγέτιδα χώρα της Ευρώπης επί των ημερών της Μέρκελ έκανε ελάχιστα για την εμβάθυνση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Ο γεωπολιτικός ρόλος της Ε.Ε. υποβαθμίστηκε. Αντιθέτως, ο ευρωσκεπτικισμός γιγαντώθηκε και αυτό δεν μπορεί παρά να αντανακλά και τις δικές της ευθύνες, καθώς το πάλαι ποτέ ευρωπαϊκό όνειρο εξέπεσε σε μια ανέμπνευστη διαχείριση.

Κάπου εδώ όμως αρχίζουν και τα «αλλά»… Εκτός από τις περιπτώσεις στις οποίες έδειξε διορατικότητα, υπάρχουν και εκείνες στις οποίες προέβη σε εσφαλμένες αρχικές εκτιμήσεις ή επέδειξε εντυπωσιακή ολιγωρία.

Η διαχείριση της προσφυγικής κρίσης ήταν χαρακτηριστική, καθώς από το «πρόσφυγες, καλωσορίσατε» που προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις, οδηγήθηκε στο πλήρες κλείσιμο των συνόρων και στη διαμόρφωση μεγάλου μέρους της εξωτερικής πολιτικής της Γερμανίας με βάση το μεταναστευτικό.

Στην οικονομική κρίση του 2008 άργησε να αντιληφθεί τις διεθνείς διαστάσεις του θέματος, καθυστερώντας να δώσει συστημικές λύσεις που θα βοηθούσαν στην καλύτερη διαχείριση του θέματος. Οι αναφορές στα απείθαρχα PIGS του ευρωπαϊκού Νότου –χωρίς αυτό φυσικά να απαλλάσσει τις χώρες αυτές από τα δικά τους λάθη– ήταν αναλυτικά ανεπαρκείς και εξαιρετικά κοντόφθαλμες. Η διαχείριση της επόμενης οικονομικής κρίσης, λόγω της πανδημίας, όταν η Ευρώπη είχε λάβει πλέον τα διδάγματά της, απέδειξε ότι κάποια ζητήματα θα μπορούσαν να είχαν τύχει εξαρχής καλύτερου χειρισμού.

Η ηγέτιδα χώρα της Ευρώπης επί των ημερών της Μέρκελ έκανε ελάχιστα για την εμβάθυνση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Ο γεωπολιτικός ρόλος της Ε.Ε. υποβαθμίστηκε. Αντιθέτως, ο ευρωσκεπτικισμός γιγαντώθηκε και αυτό δεν μπορεί παρά να αντανακλά και τις δικές της ευθύνες, καθώς το πάλαι ποτέ ευρωπαϊκό όνειρο εξέπεσε σε μια ανέμπνευστη διαχείριση.

Όπως αναμφίβολα τη βαραίνει και το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια ουσιαστικά ανέχθηκε –παρά τις όποιες φραστικές καταδίκες– την πολιτική Ερντογάν στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, σε βάρος μάλιστα δύο χωρών-μελών της Ε.Ε., της Ελλλάδας και της Κύπρου. Όσο σημαντικά και αν είναι τα γερμανικά συμφέροντα στην Τουρκία, υπολείπονται της θεμελιώδους αξίας της αλληλεγγύης και της συνεργασίας των μελών της, στην οποία στηρίζεται το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, από το οποίο η Γερμανία ωφελείται.

Αυτή που φεύγει και τα μηνύματα που ήρθαν Facebook Twitter
Αναμφίβολα τη βαραίνει και το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια ουσιαστικά ανέχθηκε την πολιτική Ερντογάν στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, σε βάρος μάλιστα δύο χωρών-μελών της Ε.Ε., της Ελλλάδας και της Κύπρου. Φωτ.: AP Photo

Αν, λοιπόν, ο εκάστοτε Γερμανός καγκελάριος κρίνεται με όρους διαχείρισης των του οίκου του, η Άνγκελα Μέρκελ μπαίνει αναμφίβολα πολύ ψηλά στη λίστα των επιτυχημένων πολιτικών της εποχής μας. Αν όμως αναγνωρίζουμε ότι η Γερμανία δεν είναι μια οποιαδήποτε χώρα αλλά η ατμομηχανή της Ενωμένης Ευρώπης, η οποία θα πρέπει να «ενηλικιωθεί» και να αποκτήσει γεωπολιτική ισχύ και επιρροή ανάλογη της ιστορίας και της οικονομικής ισχύος της, τα πεπραγμένα της είναι φτωχά.

Εκτός, όμως, από μια πιο ισχυρή Γερμανία και μια πιο αμήχανη Ευρώπη, η Άνγκελα Μέρκελ αφήνει πίσω της και ένα διαλυμένο κόμμα. Η ήττα των Χριστιανοδημοκρατών δεν ήταν μόνο προϊόν κόπωσης αλλά και λανθασμένων επιλογών της κας Μέρκελ, η οποία δεν κατάφερε να διασφαλίσει μια πετυχημένη διαδοχή, παρότι την προετοίμαζε τέσσερα χρόνια.

Μπερδεύοντας το «κεντρώος» με το άχρωμος, στήριξε υποψηφίους που δεν ανταποκρίθηκαν στις απαιτήσεις. Αρχικά στήριξε για πρόεδρο του CDU την Άνεγκρετ Κραμπ-Κάρενμπαουερ, η οποία παραιτήθηκε δεκατέσσερις μήνες μετά την εκλογή της, ενώ ο εκλεκτός της για την καγκελαρία Άρμιν Λάσετ έλαβε το χειρότερο ποσοστό στην ιστορία του κόμματος.

Μετά από πολλά χρόνια όπου η πολιτική στη Γερμανία επικεντρώθηκε σε ζητήματα διαχείρισης, ήταν αναμενόμενο οι πρόσφατες εκλογές να κριθούν στο πεδίο της τακτικής και των προσώπων.

Εκεί οι Σοσιαλδημοκράτες φάνηκαν να έχουν καλύτερο υποψήφιο και καλύτερα στρατηγικά αντανακλαστικά, φέρνοντας την αντιπαράθεση στα μέτρα τους. Καταφέρνοντας έτσι να ανατρέψουν ένα εκλογικό θέσφατο που θέλει το μικρό κόμμα ενός κυβερνητικού συνασπισμού να πληρώνει τη νύφη στις εκλογές. Είναι πιθανότατα η μοναδική περίπτωση στα εκλογικά χρονικά της Ευρώπης όπου ο μικρός κυβερνητικός εταίρος αποσπά οφέλη, σε βάρος μάλιστα του μεγάλου.

Κλείνοντας, φάνηκε και σε αυτή την αναμέτρηση ότι η μεγαλύτερη διαιρετική τομή σε ζητήματα εκλογικής συμπεριφοράς στις μέρες μας είναι η ηλικιακή. Στους κάτω των 30 πρώτο κόμμα ήταν οι Πράσινοι και δεύτερο οι Φιλελεύθεροι, με μεγάλη διαφορά από τα δύο πρώτα κόμματα, που πήγαν καλά στις μεγάλες ηλικίες.

Αν τα παραδοσιακά κόμματα δεν διαχειριστούν σε επίπεδο λόγου, ύφους, ατζέντας και προσώπων το ζήτημα της εκλογικής ριζοσπαστικοποίησης των νέων, ανάλογα φαινόμενα θα διαπιστωθούν σε πολλές χώρες και ιδίως εκεί που το πολιτικό σύστημα είναι πολυκερματισμένο.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Οι τελευταίες μέρες της Μέρκελ στην καγκελαρία

LiFO politics / Οι τελευταίες μέρες της Μέρκελ στην καγκελαρία

Ο δημοσιογράφος Παντελής Βαλασόπουλος μιλά στη Βασιλική Σιούτη, λίγο πριν από τις γερμανικές εκλογές, για τον αποχαιρετισμό που επιφυλάσσουν τα γερμανικά ΜΜΕ στην Άνγκελα Μέρκελ. Ποιοι είναι οι πιθανοί διάδοχοί της; Θα είναι ο Όλαφ Σολτς ο καινούριος καγκελάριος και τι αναμένεται εντέλει να αλλάξει;
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Άνγκελα Μέρκελ - Το τέλος μιας εποχής: Το όραμα, τα πεπραγμένα & η κληρονομιά της «σιδηράς κυρίας»

Διεθνή / Άνγκελα Μέρκελ - Το τέλος μιας εποχής: Το όραμα, τα πεπραγμένα & η κληρονομιά της «σιδηράς κυρίας»

Παρά τις αστοχίες και τις εκκρεμότητες της θητείας της, αναλυτές, δημοσιογράφοι και γερμανική κοινή γνώμη συμφωνούν πως η Άνγκελα Μέρκελ μάλλον σύντομα θα λείψει από την πολιτική σκηνή.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΓΡΙΜΑΝΑΚΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ